penseel
ii Amazone leven vele, wel vreemde,
naar veelal smakelijke vissoorten
ROERLOOS VOOR DE STORM?
,december-voordeel-verkoop'
.Werkelijke' kortingen
van 107„ tot 50%
Dr. A. Meschkat (F.A.O.) doet
in Brazilië baanbrekend werk
H
,nog een prettige verrassing'
HET LEVEN IN BELGIE IS
BEZIG DUURDER TE WORDEN
ste jaargang
Vrijdag 12 december 1958
Vierde blad no. 29619
Onnodige armoede onder de vissers
(Van onze correspondent)
Als een geweldenaar onder de wereldrivieren stroomt dwars door
grote vlakte van het Braziliaanse land de Amazone. Een rivier met
:1e grillige vertakkingen, die alleen al door haar jonkvrouwelijke
tam tot de verbeelding spreekt. Een machtige waterstroom van meer
5300 kilometer lengte en een stroomgebied van zes miljoen vier-
inte kilometer, die is gemarkeerd met grote meren als de Lagoa dos
itos en de Lagoa Mirim aan de grens van Uruguay. Een water-
room, die zich dwars door geweldige oerwouden slingert en meer
in tweeduizend vissoorten herbergt, waarbij de in scholen zwem
ende en opererende gevreesde piranhas.In dit verre en fascine-
nde stroomgebied van de Amazone verricht één van de visserij-
tskundigen van de F.A.O. al bijna drie jaar lang zijn baanbrekend
erk, namelijk dr. A. W. Meschkat, die levendig over zijn ervaringen
an vertellen en al heel wat vissers van de Amazone heeft geleerd,
>e zij meer vis kunnen vangen en hoe zij hun vangst vers aan de
arkt kunnen brengen.
Dr. Meschkat heeft op zijn langbe-
reizen over de Amazone en bij het uit
oefenen van de visserij, heel wat zeld
zame vissoorten leren kennen. De can-
diru, piranha, pirarucu en een soort
stekelrop. De candiru is een parasiet
achtige vis van ongeveer veertien cen
timeter lang en een centimeter dik. Hij
dringt door de kieuwen van de vissen
en voedt zich met de ingewanden.. Een
gevaarlijk heerschap dus. Hij is ook in
staat om in een menselijk lichaam te
dringen. Na een aanval van een can
diru volgt veelal de dood. maar vrijwel
altijd zware pijn en ziekte..
[ennen het modern
visgerei niet eens
Het verre land aan de Amazone is
ier dan een groen paradijs, zegt hij
fcelijk, ook nu nog leven er vele men-
i in de dorpen en gehuchten aan de
aazone en haar talrijke vertakkingen,
een groot gebrek hebben aan
tuurlijk en dierlijk eiwit. Dit grote
:ort aan eiwitstoffen zou echter op
aeven kunnen worden, wanneer de
insen aan de Amazone de zeer rijke
Voorraden van deze geweldige rivier
ter zouden kunnen benutten. Hoe
men zij echter aan modern visgerei?
kt hebben zij nodig voor het invoeren
n de nieuwe visserij technieken. Daar-
,ast kampen zij, de vissers van de
nazone, met het probleem, dat het
tosport van de vis naar de steden en
hien vormt.
_Ik heb de vissers in de jaren, die ik
er nu al heb doorgebracht, allerlei soor-
moderne visnetten gedemonstreerd,
i heb ze getoond, dat men met een
Bdern nylon-visnet meer dan vijfen-
rtig kilo vis in twintig minuten kan
ngen. Dat is meer vis dan een visser
er in een gehele dag met een werpnet
tn vangen".
Bedervend klimaat
Het is heet en vochtig aan de Amazo-
.Het tropische klimaat doet de ge
ingen vis snel bederven. De afstand
issen de steden en dorpen en gehuch-
n, waar men de vis aan de man of de
•ouw zou kunnen brengen, is zo groot,
it het transport soms dagen lang
iurt. Financieel en technische moei-
fcheden hebben de bouw van ïjsfabne-
;n en koelruimten voor de opslag van
s totnutoe verhinderd. Dr. Meschkat
erde de vissers daarom eenvoudige
dddelen benutten voor de aanvoer van
s in verse staat over grote afstanden.
:k liet houten bunnen bouwen
.sten met gaten erin. Na de vangst
erpen de vissers de vissen in de bun
1 zo zijn wij er in geslaagd om vis
vend aan de markt te brengen. Ik heb
5 vissers nu in flinke dorpen het ge-
mik van de bun geleerd, maar wat
•tekent dit nu nog in een gebied, dat
groot is als de helft van Europa",
ïgt dr. Meschkat, die bij zijn werk
avoorstelbare moeilijkheden moet over-
innen. Hij zal nu het gebruik van de
an in nog tien andere dorpen propa-
eren.
En hU hoopt, dat het goede nieuws
an de „bun" tenslotte in het gehele
ebied van de Amazone bekend zal wor-
en. Met zijn boot heeft hij op de Ama-
fine totnutoe 3500 kilometer afgelegd,
'eel langere reizen maakt tuj met vlieg-
'ligen, want hij bezoekt de vissers aan
les, e grens van Peru en Bolivia net zo
derJoed als de vissers aan de monding van
*e6Pe Amazone.
Met pijl en boog
Koer r 1
vissers in het Amazonegebied ge-
ruiken nog altijd pijl en boog en speer
ïanpij het uitoefenen van hun beroep,
teiiaarnaast gebruiken zij kleine werpnet-
h£n van zelfgemaakt garen, dat echter
^hel in het water verrot. Dr. Meschkat
.j daarom van mening, dat het invoe-
•jrl^en van netten van synthetisch mate-
x)p{laal, dat de vernietigende en bederven-
omre kracht van het water kan weerstaan,
leruan de allergrootste betekenis is voor
téet verhogen van de levensstandaard
•""jan de vissers aan de Amazone..
's „De grote armoede, waarin de vissers
iven, en importmoeilijkheden staan de
ivoer van deze netten echter in de
reg. Het is vervelend om te moeten
0n!aststellen, dat Brazilië grote hoeveel-
"jLieden gedroogde vis, vooral kabeljauw,
f^ivoert uit andere landen. Men steekt
'de tfild in vreemde waren, dat mogelijk
nwiet uitgegeven zou hoeven worden,
oroe/anneer de Braziliaanse vissers over
or .«oede netten beschikten", zegt de F.A.O.
anw;ionier enigszins bitter. „En dan te be
denken, dat bijna alle tweehonderd vis
soorten, die in de Amazone zwemmen,
ostt^tbaar zijn. Er zijn een paar uitzonde-
Vissen, die men niet eet van-
het bijgeloof van de bevolking. Er
seft in de Amazone bijvoorbeeld een
ke drachtige gevlekte en getekende vis, die
1 Taeer dan vijftig kilo weegt.. De mensen
de dorpen eten deze vis niet, omdat
J°di,ij geloven, dat deze vis lepra veroor
Wel, ik heb zo'n vis gevangen en
beitr wat van gegeten. Zo heb ik de men
en aldaar het bewijs geleverd, dat er
ppejeen reden voor het bijgeloof was, want
ag k werd niet ziek
elk
Primitief
J Een van de primitiefste methoden om
r Le vissen, is het afzetten van de diepe
in de oever van de Amazone en
tian proberen om de vissen met de hand
f-e vangen. Dr. Meschkat probeerde dat
»ma)ok eens, evenals hij de visserij met
banipeer en pijl en boog op de Amazone
geoefende. „Ik was erbij, toen een visser
KJn plaats van een grote vis een dikke
iatilang in zo'n gat greep. Het was een
rgfiinaconda of een boa constrictor. Het
6vater was zo troebel, dat we het mon-
i liter niet konden zien. De visser wist
rpfcehter, dat het een slang was.. Hij liet
met mijn hand het koude lichaam
K,an slan8 voelen. Toen de visser de
water wilde halen ontsnap-
en is een zeer goede moeder voor haar
jongen. Zy blijft bij ze tot ze groot ge
noeg zijn om voor zichzelf te zorgen.
De pirarucu moet regelmatig aan de
oppervlakte van het water komen om
lucht in te ademen en vormt dan een
gemakkelijk te behalen buit voor de
vissers.. Zy blijft namelijk met haar
Jongen op één plaats.. De vissers van
gen deze vis met een pijl of een har
poen. In de onderloop van de Amazone
ziet men ze vrijwel niet meer, maar
verder, het binnenland in, komen zij
nog vrij veel voor. Datzelfde geldt voor
de manatus of de zeekoe, die goed vlees
levert. Het vel van deze rivierbewoner
kan gedroogd worden en tot leer worden
bewerkt. De zeekoe wordt ook drie meter
lang, maar vermenigvuldigt zich lang
zaam.. Om de twee jaren werpt zij een
kalf....
Het is een zoogdier en niet aan vis
soorten verwant. .De zeekoe lijkt wat op
een walvis. Een van de gevaarlijkste
vissen is volgens dr. Meschkat de stekel-
rog, die een lichaam heeft, dat zo rond
is als een schotel. De stekelrog heeft
een dikke staart met in het midden een
forse stekel. Er zijn soorten, die twee
stekels hebben.. Een mens, die door de
stekelrog gestoken wordt, is veelal vier
maanden ziek. De door de vis veroor
zaakte wond heelt zeer slecht
te het gevaarlijke dier."
Dr. Meschkat moest leergeld aan deze
naarling onder de vissen betalen. „Toen
ik voor het eerst met mijn houten bun
vol levende vis op stap ging en de rivier
afzakte om deze vis naar de markt te
brengen, drong een candiru door een
van de gaten in de bun en veroorzaakte
een ware slachting onder mijn vangst.
Na deze ervaring heb ik voor de bun
gaten rasters gemaakt, zodat de candiru
niet meer in de houten kist kan komen."
Wrede piranhas
Niet gevaarlijk
De piranhas zijn wrede vissen, die
ongeveer zeventig centimeter lang wor
den. Zy zijn gewapend met twee rijen
driehoekige tanden en vallen iedereen
aan. Ze opereren in grote scholen en
scheuren him buit in stukken.. Geen vis
dus om mee uit vissen te gaan. Dan is
de pirarucu een van de grootste op de
wereld levende zoetwatervissen, heel wat
goedaardiger; volgens dr.. Meschkat. De
pirarucu wordt ongeveer drie meter lang
De F.A.O.-pionier, dr.. Meschkat kan
urenlang vertellen over de vreemde
vissoorten, die hij in de Amazone heeft
gevangen -r- maar zijn taak is tenslotte
om de vissers de rijke visvoorraden van
de Amazone beter te leren gebruiken en
hy is op dat punt, hoewel er nog heel
veel hindernissen zullen moeten wor
den genomen, niet pessimistisch ge
stemd. „Wat dit gebied echter vooral
nodig heeft, zijn mensen van de weten
schap. kooplieden en ondernemers met
karakter. Er zyn veel mensen, die het
werken aan de Amazone griezelig en
gevaarlijk vinden. Inderdaad vind je er
slangen, krokodillen en andere gevaar
lijke dieren; maar deze hebben meer
angst voor de mensen dan aanvalslust.
Ik zelf heb in het oerwoud nooit een
slang gezien, wel een aantal zwemmen
de in het water.
De enige mensen, die wel eens gevaar
lopen, zijn de Indianen. Die trekken
geluidloos met hun jachtgerei door het
oerwoud en stuiten soms onverwacht op
een slang. Een Europeaan kan echter
niet geluidloos door de wouden dwalen.
Gevaarlijke dieren slaan op de vlucht
voor het lawaai. Volgens mij is het
gevaarlijker om in een moderne stad de
straat over te steken dan in de maag
delijke wouden van de Amazone te
leven, te werken en ze te doorkruisen".
Zweedse zakenlieden
gaan een reuzen-show
maken in Moskou
(Van onze correspondent te Stockholm)
Vierhonderd Zweedse bedrijven
hebben een uitnodiging ontvangen om
deel te nemen aan de eerste goede
rententoonstelling, die door een Wes
telijk land in Rusland zal worden ge
houden. Achter deze expositie, die in
juli 1959 in het Moskouse Gorki-park
zal plaats hebben en 20 dagen zal
duren, staan een kurkfabriek en een
bedrijf voor garen, kousen en trico
tage. De organisatie is toevertrouwd
aan de heer Folke Claesson, de man
van de (geheel subsidievrije) Stock -
holmer jaarbeurs, de St.-Eriks Massa.
Reeds enige tijd geleden wist men,
dat er iets in de maak was. De Zweden
zijn namelijk met een handelsdelegatie
van meer dan honderd personen in
Moskou geweest en hebben zeer waar
schijnlijk toen al het besluit inzake de
expositie genomen, want reeds nu is
de deelname van enkele grote bedrijven
verzekerd.
De Zweden zullen met deze tentoon
stelling van al hun belangrijke export-
produkten de eerste Westelijke mogend
heid zijn, die op een dergelijke wijze
zijn goederen toont. Kort daarna, zo
verzekerde men ons, komen Amerika.
Engeland. Frankrijk en misschien ook
Oostenrijk.
In vier hallen staan 8000 vierkante
meter ter beschikking, terwijl er nog
een behoorlijke niet-overdekte ruimte is.
De tentoonstelling wordt door het be
drijfsleven opgezet, maar de Zweedse
ambassade in Moskou zal alle steun
verlenen, terwijl de minister van
Handel op een afstand een oogje in het
zeil houdt.
Men zal zich herinneren, dat de
Zweedse (socialistische) premier Tage
Erlander, onlangs heeft gedreigd de
handelsrelaties met Rusland te verste
vigen, indien „De Zes" hun. zoals hij
zei, discriminerende handelspolitiek
per 1 januari a.s. gaan verwezenlijken.
In politieke kringen wijst men er
echter op, dat Zweden ondanks dit vlag
vertoon wel de nodige voorzichtigheid
bij zijn handel met Rusland in acht zal
nemen. De jongste ontwikkeling in
Finland is immers waarschuwing ge
noeg. Dit land werd zojuist gevoelig ge
troffen door het Russische besluit om
(uit politieke overwegingen) bestellin
gen en betalingen voor een bedrag van
24 miljoen gulden uit te stellen.
Vragen over Nederlandse
diplomaten in Peking
Het Tweede Kamer-lid. de heer Goed
hart, heeft de volgende schriftelijke
vragen gesteld aan de minister van Bui
tenlandse Zaken:
1. Is het waar, dat het Chinese per
soneel van de Nederlandse diplomatieke
vertegenwoordiging in Peking een boy
cot-actie is begonnen tegen de Neder
landse zaakgelastigde aldaar;
2. heeft de minister de indruk, dat
een dergelijke actie mogelijk is zonder
dat zij door de regering van communis
tisch-China zelf geïnspireerd werd?:
3. is hij bereid hierover mededelingen
aan de Kamer te verstrekken?
ET is nog niet zover.
Tóch kan het héél gauw
komen; witte rijp over de
bomen, misschien straks sneeuw.
Dat hóórt er zo bij als Kerst
mis in zicht komt.
Wie immers draagt een „witte
Kerstmis" niet als ideaal in het
hart?
Nog even geduld, mijne vrien
den en de vlokken vallen uit de
hemel. Het zal dan opeens héél
anders zijn.
We krijgen weer die witte
schilderijtjes, waarvan de kerst
kaarten vervuld zijn.
Die eerste kerstkaart is al
binnengevlogen, gans uit Cana
da, waar ze er blijkbaar vroeg
bij zyn.
Straks volgt de grote
stroom.
Want zó modern kan de
mensheid niet zijn. of het con
servatisme komt altijd even om
de hoek kyken.
Niets is prettiger dan zo'n ty
pisch Dickens prentje te ont
vangen met een romantische
mailcoach en een trompetteren
de palfenier op de bok.
Met groen, rood of geel uit
gedoste feestelijke kerstgangers
op weg naar de kerstgans.
Een beetje ouderwetse sfeei
hebben wij in de komende we
ken broodnodig om het jaai
1958, met overal likkebaardende
dictators op de loer naar het
Westen, te overleven.
Dan komt er een nieuw jaar
dat ons misschien nóg meer van
die huiveringwekkende heren
zal brengen.
Zolang we niet in Pastenaks
schoenen staan, voelen we ons
gelukkig vrij. om af en toe ach
terom te kijken en met Kerst
mis te doen, alsof er niets aan
de hand is
NOG één moment en ook dr
kerstboommarkten staai
weer vol.
Er is moeilijk aan te komen
maar een goede kerstbomen-
koopman weet ze wel op de kot
te tikken.
Anders zou z'n handeltje ver
lopen en dat is het laatste, wat
ie wil.
Met kerstbomen gaan jong er
oud naar huis. Ook dat is eer
van de laatste resten romantiek
die de hedendaagse mens noe
ter beschikking staan om zijn
leven te vermooien.
Met de kerstboom in huis is
het goed Kerstmis vieren. Er i.-
nauwelijks één mens, die zich
dat laat ontgaan.
Dan branden de lichtjes ln
huis. Men sluit de boze wereld
af. met elkaar op zoek naar iets
hogers en edelers dan alle
moord en doodslag op een we
reld, waarin het „in de mensen
een welbehagen" tot utopie ge
worden is
ZO gaan wij in deze decem
bermaand mooie dagen te
gemoet.
Voor héél kort verwisselen we
de harde realiteit voor de kost
bare illusie.
We dénken dan, dat geen
wrede macht ons teisteren kan,
dat alles pais en vree is dat
ieder mens tevreden en gelukkig
door dit leven gaat, totdat één
dag daarna de roepstem van het
kwade opnieuw door de ether
flitst en de gebroken illusie in
scherven aan onze voeten ligt.
Dan wordt het weer „oppas
sen" geblazen voor de dreiging,
die aan alle kanten om ons ligt.
Zolang die dreiging niet in de
daad wordt omgezet, is er nog
tijd om te kijken naar wat een
prachtige natuur te geven heeft.
Zoals dit plaatje zo overtui
gend toont: trotse bomen onder
de rijp.
Roerloos in de diepe stilte....
Vóór de storm?
FANTASIO
Advertentie
Morgenochtend om 9 uur starten wij traditie-
getrouw niet onze
die zoals elk jaar vooraf gaat aan onze
balansopruiming.
Wij hebben voor onze klanten en natuurlijk
ook voor hen, die wij nog niet in onze zaak
mochten begroeten weer een bijzondere reeks
interessante aanbiedingen.
spreken voor zichzelf duidelijke taal, maar
wel in het bijzonder nu ze gelden voor alle
heren- en jongcnskleding uit onze kollektie.
Dat dit een unieke kans is om uw garderobe,
op een voordelige wijze aan te vullen zult u
wel met ons eens zijn, temeer u nu in de
gelegenheid bent om rustig uw keus te doen
voordat de januaridrukte begint.
Last but not least
Wij ontvingen deze week de eerste serie
modellen van Ascot's-voorjaarskollektie 1959.
Alleen, snaar dan ook alléén gedurende de
december-voordeel-verkoop krijgt u hierop ook
een reductie van 10°tot 50°j„ ter kennis
making. (Denkt tt er wel om... deze nieuwe
modellen komen niet in de balansopruiming)
Al bijna een eeuw Hedingspecialist.
Haarlemmerstraat 175.
Prijzen der grondstoffen dalen teel, maar
die van kleinhandel volgen onvoldoende
De bekende spiraal
I
(Van onze Brusselse correspondent)
De recente stakingen in de elektri-
citeits- en gasbedrijven hebben het
probleem van de levensduurte in België
op vrij scherpe wijze naar voren ge
bracht. Wij beleven thans een periode
van gematigde economische depressie,
waarin de prijzen van de verbruiksgoe-
deren normaal een dalende tendens te
zien zouden moeten geven. Maar, in
tegendeel. in België en elders in de
wereld stijgen de kleinhandelsprijzen
en dalen sommige grondstof prijzen.
Daar de arbeiders in vele fabrieken
geen overuren meer verrichten, is hun
inkomen gedaald, en dat is een van de
oorzaken van een wrevelige stemming
onder de loontrekkenden. Met een ge
ringer inkomen moeten toch hogere
prijzen voor levensmiddelen enz. wor
den betaald. De regering heeft door de
staking van de tramarbeiders zelf een
offer moeten brengen. Vrijstelling van
de omzetbelasting op het verkeer maakt
het de bus- en trammaatschappijen nu
mogelijk om aan de tramarbeiders een
loonsverhoging van 3 procent te be
talen, zonder dat de tramkaartjes we
derom duurder hoeven te worden. Maar
enkele dagen later heeft de regering de
verbruiksbelastingen op een aantal
produkten verhoogd en nam de staat
wat hij de ene hand gaf, met de andere
weer terug!
De levensduurte zal in de komende
maanden ongetwijfeld toenemen. In
België zijn de lonen gebonden aan de
schommelingen van de index der de
tailprijzen. De hogere prijzen voor ben
zine. het herstel van de omzetbelasting
op koffie tot 10 procent, de hogere ac
cijns op tabaksprodukten en de even
eens ter sprake gebrachte verhoging
van de broodprijs zal de index van de
kleinhandelsprijzen wel doen toenemen,
waardoor ook de loonschaal in bewe
ging zal komen. Men ziet het: de be
kende spiraal!
Enige lichtpunten
Er zijn in de huidige situatie natuur
lijk ook wel enige lichtpunten. Zo is
het duidelijk geworden dat de leiders
van de grote vakbonden zich reken
schap geven van het feit, dat zij in een
land met de hoogste lonen van Europa
niet meei zo lichtzinnig een staking
mogen doen losbreken als in het voor
oorlogse BPlgië-van-de-lage-lonen. De
vergoeding, welke door de vakbonden
aan de stakende arbeiders wordt uitbe
taald, bedraagt normaal een minimum
van acht gulden per dag. met bijslagen
voor kinderen. Maar in veel bedrijven
verdienen de arbeiders 20 tot 30 gulden
per dag. Vandaar dat de staking in de
trambedrijven niet werd voortgezet,
daar veel arbeiders tegen de wil van de
vakbond-vrijgestelden toch het werk
wilden hervatten. In grote bedrijven in
de sterk geïndustrialiseerde gewesten
van België, o.m. in Luik en Charleroi,
waar de socialistische vakbonden zeer
veel invloed hebben, ondervindt de lei
ding van die vakbonden sedert geruime
tijd een groeiend verzet vanwege de
oudere arbeiders om vakbondbij dragen
te incasseren.
Indirect voordeel
Dat de kleinhandelsprijzen niet in
voldoende mate dalen, rekening hou
dend met de daling van de prijzen der
grondstoffen, heeft indirect een voor
deel. Met name blijven hierdoor de in
komsten van de staat op peil, en de
regering heeft dringend nieuwe fiscale
inkomsten nodig, zowel als stabiele
courante inkomsten. De minister van
Openbare Werken heeft medegedeeld,
dat ter bestrijding van de werkloosheid
aan de gemeenten opnieuw vergunning
wordt verleend om werk aan de wegen
in de gemeenten door werklozen te
laten uitvoeren. Men schat, dat over
enkele maanden opnieuw circa 30.000
werklozen op die manier aan het werk
zullen kunnen gaan tegen een normaal
loon, dat gedeeltelijk door de gemeen
ten en gedeeltelijk door de schatkist
wordt betaald. In de kringen van de
kleine aannemers heeft men altijd be
weerd dat de werken, door werklozen
uitgevoerd, de gemeente in feite duur
der komen dan wanneer zij door da
aannemers zelf worden uitgevoerd.
Voorzichtig aan
Wat de huidige ontwikkeling meer
dan ooit duidelijk doet uitkomen, is
het feit dat de hoge lonen en de hoge
staatsuitgaven het voordeel van de ver
laagde prijzen op de wereldmarkt doen
verloren gaan. De detailprijzen blijven
op een te hoog peil. Maar dat heeft
dan weer een gunstige invloed op de
inkomsten van de schatkist die er de
tewerkstelling door kan stimuleren.
Er is één aspect, dat door de
economen en politieke waarnemers
binnenskamers! in het licht
wordt gesteld, n.l. het gevaar van
de ..economische propaganda". Het
is bekend, dat de Amerikaanse
pers en officiële spreekbuizen in
de jongste maanden massa's be
richten over het economische her
stel in de Verenigde Staten de
wereld insturen. Men moet daar,
aldus de Belgische economen, ech
ter zeer voorzichtig mee zijn. In
het vooruitzicht van de verkiezin
gen in 1960 hebben de Republi
keinse kringen er alle voordeel bij
om zoveel mogelijk de indruk te
wekken, dat het zakenleven door
de periode van depressie heen is.
Men moet er volgens die waar
nemers in West-Europa rekening
mee houden, dat ook 1959 niet
zo'n best jaar gaat worden, en het
is al meer dan eens gebeurd dat
een echte economische herle
ving in Amerika gepaard ging met
een vertraging van het zakenleven
in Europa, of vice versa.
