„GEK" DOEN
TEGENOVER KINDEREN?
Reeds cirkelen er aasgieren boven
's werelds jongste staat: GUINEA
ZATERDAG 6 DECEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
REIS DOOR FRANS WEST-AFRIKA (IV)
Achter de bravoure van vertrekkende Fransen:
onzekerheid over bruut doorhakken van banden
ep »r£rrr ft? i'
(Van onze
Conakry. Dc ronde, open eetzaal van hef
moderne, spierwitte Hotel de France in Conakry
geeft een beknopt panorama van de wording van
's werelds jongste republiek: Guinea. Tussen
ranke palmen ziet men een trage, loodkleurige
oceaan, waarop de zwarte silhouetten drijven van
„pirogues", breekbare vissersbootjes, bemand door
magere negers. Daarachter ligt het wellustig
groen van de Loos-eilanden, slechts gebroken
door een rauwe, roodbruine wond, een bauxiet-
mijn, waarin Guinea's rijkdom aan aluminiumerts
aan de oppervlakte komt. Dat is het decor, be
licht door de hete schijnwerper van de Afrikaanse
zon. Wie zijn de acteurs? Er zijn de nieuwe
Afrikaanse ministers, de enigen die in deze hitte
een jasje kunnen verdragen. Zelfbewust, hoewel
wat stijfjes, stappen zij binnen in welgesneden
reisred acteur)
antracietgrijze pakken uit Parijs, het moderne
uniform der ministeriële hoogwaardigheid. André,
de Franse maïtre d'hotel, bedient hen met dezelf
de plechtigheid, die hij aanwendt jegens de
Oostduitsers aan de volgende tafel, een handels
delegatie, die als een gier boven het van de
Franse kudde afgedwaalde schaap lijkt te cirke
len. Zij telt een grijze partijganger, scheel en met
een zenuwtrek, die de anderen controleert, een
bleke, blonde jongeman met een neus als
een deurknop en een vermoeid soort meneer
ex-fabrieksdirecteur, later bediende, eerst van
nazi's, nu van volksdemocraten. In afwach
ting van de sluiting van een handelsakkoord
absorberen zij onbeschrijflijke hoeveelheden Ne
derlands bier a zes gulden de fles!!!
Die ondankbare AfrikanenDe eers,e tekenen
Er z\jn ook andere nieuwkomers: Engelse geologen en luchtvaartexperts, die,
bedaard pijprokend, het terrein komen verkennen, een gigantische Amerikaan
in zwarte shorts en roodwit geblokt hemd, die voornamelijk transpireert, een
delegatie van gladde Tunesiërs, die de Guinese regering officieel komt felicite
ren en officieus tot kalmte komt manen.
Naast al deze zojuist gearriveerde vreemde vogels, zijn er vooral vertrèkkende
gasten: kortgeknipte Franse administrateurs, ambtenaren, militairen en tech
nici in open hemd en de kortste shorts ter wereld. Zij zijn vergezeld van licht-
nerveuze vrouwen en zwermen, uit hun doen geraakte, kinderen, die gillen als
sirenes. Zjj ratelen honderd-uit, verkeren in een vreemde mengeling van opge
wonden vakantiestemming, overmoed, bitterheid en onzekerheid. Er is voor hen
het vervroegd verlof in het koele thuisland, de bravoure van het nieuwe
Frankrijk met een regering, die niet met zich laat sollen. Ook de opgekropte
rancune jegens de ondankbare Afrikanen: „Ziekenhuizen meneer, scholen,
wegen, miljoeneninvesteringen. En nu? Stank voor dank". En het leedvermaak:
„Ze wilden toch zo graag „nee" zeggen, onafhankelijk zijn? Welnu, laat ze
maar. Binnen drie maanden rijden ze de hele boel in de soep. Wat zullen we
lachen".
Wordt de barst toch
nog geheeld?
Zij zullen natuurlijk helemaal niet
lachen. Want het zou tekort doen aan
hun liefde voor dit land, waaraan zij
zwetend en kankerend de beste jaren
van hun leven gaven, wanneer men
achter hun bittere bravoure niet de
onzekerheid herkende over de tra
gische vraag of het brute doorhak
ken van alle banden met Guinea wer
kelijk een verantwoord besluit is van
Frankrijks aanwezigheid in dit hete
stuk Afrika. Het bevredigt hen emo
tioneel dat De Gaulle uit torenhoge,
hautaine gegriefdheid Guinea de
woestijn lijkt in te sturen. Maar
nochtans pijnigt hen de vraag of
Frankrijks mokkend treuzelen met de
officiële erkenning van Guinea die de
logische en elegante consequenties
van de royale referendumkeuze had
moeten zijn niet het in de steek
laten betekent van 700 Franse parti
culieren, bananenplanters. onderne
mers, technici en winkeliers, van twee
miljard gulden aan Franse investe
ringen. Ook het in de steek laten van
een land, dat, hoewel het nooit om
een Franse administratie heeft ge
vraagd. er nu niet ineens van de ene
dag op de andere buiten zal kun
nen.
Van de ene dag op de andere... Het
vertrek van èlle Franse regerings
functionarissen administratie, po
litie, douane, medische dienst, onder
wijs, spoorwegen. PTT, luchtvaart,
landbouw is vrijwel voltooid. De
plotselinge overdracht heeft tot geen
enkel incident van betekenis geleid,
verliep in volmaakte orde. Maar af
en toe hapert al het elektrische licht,
Radio-Guinea is drie dagen uit de
lucht geweest, kleine voortekenen van
de praktische problemen, die zich
zullen voordoen, wanneer het vlieg
wiel van de Franse impuls tot stil
stand gekomen zal zijn. Alle hoop
volle werken van de Fides (het
Franse investeringsfonds voor de over
zeese gebiedsdelen) zijn lamgelegd,
een bijna afgebouwd ziekenhuis staat
stil en verlaten. Tienduizenden, zij
delings van de Franse aanwezigheid
afhankelijke Guineanen zijn zonder
inkomen. De detailhandel verflauwt,
de grote ondernemers remmen hun
Het Hotel de France in Conakry zó bouwde Frankrijk in Afrika.
VARIA
Charles Chaplin jr., de 33 jaar oude
zoon van Charly Chaplin, is bezig
een boek te schrijven over zijn va
der. De titel is ,.My father is a very
funny man" (Mijn vader is een erg
grappige man).
In het speciale verblijf van Chi-Chi,
de reuzenbeer van de Londense die
rentuin, is een systeem van aircon
ditioning aangebracht om hem te
beschermen tegen de Londense mist.
zou bewijzen in staat te zijn Guinea's
soevereiniteit uit te oefenen, klinkt
zwak. Enkele leden der Franse rege
ring hebben uit persoonlijke gekwetst
heid Sékou Touré mores willen leren
op een manier, die enigszins doet den
ken aan de aanvoerder van 'n voetbal
clubje dat tegen een eigenwijs jongetje
zegt: „En nou mag jij lekker nooit
meer met ons spelen". Daarbij verge
tend dat er èndere voetbalclubs in de
wereld zijn! Het treuzelen heeft de
erkenning door andere Westelijke mo
gendheden, die vitale belangen in dit
gebied hebben (Engeland, België en
de Verenigde Staten) nodeloos ver
traagd en de communisten zijn er als
de kippen bij geweest om van deze
tijd- en propagandawinst te profite
ren. Het is ook een vrij roekeloos spel
met aanzienlijke Franse belangen ge
weest.
Men zou hier aanmerkelijk
bitter over kunnen worden, ware
het niet dat Frankrijk op het
moment dat ik dit schrijf in
beginsel besloten heeft Guinea te
erkennen en een voorlopige rege
ling te treffen waarbij Guinea in
de zone van de frank en daarmee
in de Westelijke invloedssfeer
kan blijven, iets waarvan de
Guinese regering géénszins wars
is, alle paniekverhalen omtrent
haar communistische inslag ten
spijt. Met een zucht van opluch
ting kan men constateren, dat er
een wederzijdse neiging bestaat
de barst te helen. Het was
hoog tijd!
Andere clubs
Ziedaar een paar van de problemen,
die Guinea's „nee" en de Franse re
actie daarop hebben opgeworpen. Ik
laat de redenen van dat „nee" in het
midden tot een volgend artikel. Ge
steld zij slechts, dat Guinea een vol
komen constitutionele keuze heeft ge
daan. Dat Frankrijk zijn nieuwe be
trekkingen met Guinea aan een
Onder Guinea's lege ruimten liggen rijkdommenzal Fria zijn
bauxietproject kunnen verwezenlijken?
De Gaulle in Guinea na het ,.nee", een persoonlijke
gegriefdheid.
activiteit, wachten af tot de onzeker
heid omtrent de grootste vraag zal
zijn opgeklaard: blijft Guinea in de
zone van de frank?
Die vraag beslist over véél. De Gui
nese regering leeft van voorschotten
uit de Franse schatkist, momenteel
15 miljoen gulden, heeft zelf geen
liquide middelen om zijn ambtenaren
te betalen.
Guinea's belangrijkste export, ba
nanen, genieten een zwaar beschermde
voorkeursbehandeling op de Franse
markt (een 40 proc. hogere prtfs dan
die op de wereldmarkt!). Een eigen
Guinese muntsoort zou slechts een
twaalfde van de huidige waarde heb
ben. Aangewezen op eigen kracht zou
Guinea slechts zeven maanden per
jaar kunnen leven; de grote toekomst
projecten worden zwaar bedreigd. Het
zijn de plannen van twee internatio
nale maatschappijen, „Bauxites du
midi" en „Fria" om in Boké bauxiet
te delven, in 1960 alumina, en in 1965
aluminium te fabriceren. Want voor
het laatste is de bouw nodig van een
grote stuwdam in de Konkoure op een
lening van de Wereldbank met een
Franse garantie. Die garantie, en
daarmee de lening, lijkt op z'n zachtst
gezegd, thans hoogst onwaarschijn
lijk, al gaan beide maatschappijen
voorlopig voort met hun alumina-
projecten.
raadpleging met de partners van de
nieuw te vormen Franse gemeenschap
wil onderwerpen, is billijk en logisch.
Dat het Guinea's keuze niet heeft be
antwoord met prompte erkenning en
een provisorische regeling voor de
financieel-eoonomische betrekkingen
en een soepele overdracht van het
Franse bestuursapparaat ls daaren
tegen onbillijk, onlogisch en onver
standig. Van een economische chaos
in Guinea kunnen alleen de commu
nisten profiteren.
Het argument dat men wilde af
wachten tot Sékou Touré's regering
kan me indenken, dat dit jongst
acteurtje van de wereld, de drie
- jarige Hugues Herbert iets vanm':
Jgh-Ugh"-kreet begrepen zou heb
3n en met mij onmiddellijk „Ir
aantje" was gaan spelen.
Hij acteert in de film „Un jour
ris", die zo juist beëindigd is.
">aarin verdwaalt Hugues in de wc
tad, komt in een menigte terecht
Zoals sommige zaden in verkeerde
aarde vallen, zo viel ook deze kreet bjj
haar in verkeerde aarde.
Ze wist blijkbaar niet welk een
vreemde sinjeur zij voor zich had,
keerde zich schielijk om, rende naai
haar ouderpaar en barstte in de hevig
ste snikken uit, die men zich denken
kan.
Sindsdien sta ik bij haar geboek
staafd als „Oom Ugh-Ugh". Ik ben
voor levenslang gedoemd die naam tc
iragen.
Nog steeds en
jaren geleden!
t rouwig aan
het geschiedde a)
kijkt ze mij wan-
Sindsdien heb ik geleerd, nooit meei
gek" tegenover kinderen te doen.
Kinderen kunnen acteurtjes in de
dop zijn, als ze verbeeldings
kracht hebben.
Ik heb ze soms „gek" zien doen, ter
wijl ze héél goed wisten, dat ze gek
deden, want de ouderen lachten er
smakelijk om en stimuleerden hen om
nóg gekker te gaan doen.
Daar zit niets geks in, omdat ze dik
wijls met volwassenen omgaan, die
allerlei grimassen tegen hen makenen
dan denken, dat je die bij voorkeur
tegenover kinderen moet uithalen om
bij hen in de pas te komen.
Ik moet eerlijk bekennen, dat ik
meermalen met stomme verbazing ge
keken heb naar ouderen, die zich zó
belachelijk aanstelden tegenover de
kleintjes allemaal om hun hartjes
te winnen! dat het leek, alsof ze in
een gekkenhuis beland waren.
Kinderen kunnen soms in dezelfde
trant reageren, maar ook héél anders.
Sommigen kijken met verbaasd-ont-
stelde ogen, anderen gaan brullen,
weer anderen huilerig-gillen.
In enkele gevallen hebben ze de
grote mensen „door" en wenden zich
ijskoud-verontwaardigd, diep-beledigd
af.
Ze laten zich eenvoudig niet voor de
gek houden
Het staat misschien aan het begin
van een lachend leven, net zo lang
totdat de ernst van het leven ook hém
te pakken krijgt.
Niet dat ik 't voor hem hoop, want
ik gun alle kinderen een leven lang
plezier.
Maar niemand kan 't zich veroor
loven, altijd grappig en vrolijk te zijn.
Of zou dit baasje die levenskunst
verstaan, óók als hij oud geworden
is?
Er zijn altijd uitzonderingen, die de
regel bevestigen.
Zou de kleine Hugues Herbert daar
toe behoren?
De tyd zal 't leren....
FANTASIO.
Zveel kinderen, zoveel zinnen.
Zo had ik zelf vroeger de ge
woonte tegen een kind een soort
Indianenkreet te uiten, zo in de trant
van „Ugh" - „Ugh".
Dat was enige tijd bijzonder goed
gegaan: de kinderen lachten er harte
lijk om en gingen onmiddellijk „mee"
comediespelen.
Het gaf een vertrouwd gevoel.
We vermaakten ons onderling bést.
Tot ik eens een overigens héél
lief meisje ontmoette, tegen wie ik
dezelfde kreet uitstootte.
op de uitkijk naar Koningin Elisabeth
van Engeland.
Het ventje valt op door een rijkdom
aan uiteenlopende expressies, waarvan
ge er hier een paar ziet uitgebeeld.
Het is een uitermate schalks ventje,
heeft véél gevoel voor humor en is een
van die acteurtjes in de dop, waarover
ik in de aanvang repte.
Door zjjn onbevangen grappigheid
veroverde het kereltje vanzelfsprekend
de harten van al z'n medespelers.
