Fa. J. M. Gerding
Uitgebreide politieke activiteit
in Bonn inzake de kwestie-Berlijn
WEERBERICHT
Moskou keert terug tot starre
houding als ten tijde van
Stalinzeggen sommigen
Nog viertal overzeese gebieden
zelfstandig binnen Franse Unie
Directie „Hansa" vluchtte naar
V.S. vóór schrootschandaal
97ste jaargang
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1958
No. 29608
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Washington)
Vijf politieke centra zijn rechtstreeks betrokken bü het Westelijk antwoord op
de Sovjetrussische nota inzake Berlijn: Washington, Londen, Parijs, Bonn en
West-Berlijn. Het zal overigens, nu het Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken voorlopig gereageerd heeft, nog wel enige tijd duren alvorens het
Westen in een meer officiële vorm Moskou van repliek zal dienen. In theorie,
zo zei men gisteren gekscherend in het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken, hebben we zes maanden de tijd voor één antwoord. Nochtans beschouwt
men de nota van het Kremlin allerminst als een onderwerp om er grapjes over
te maken: de verdraaiing der historische feiten heeft de deskundigen bepaald
geschokt. Velen zijn van mening, dat de Sovjet-Unie bezig is terug te keren tot
de starheid, die onder Stalin gebruikelijk was. Bovendien menen sommigen te
kunnen constateren, dat de Sovjet-Unie op het militaire vlak wel heel zeker van
zichzelf is geworden. Hoe dan ook, van het grootste belang is, dat de Westerse
staatslieden voordat het antwoord klaar is de nodige voorzichtigheid betrachten
in hun uitspraken.-Moskou is er altijd op uit de kleine verschillen tussen de
bondgenoten te exploiteren.
Vergelijking met Dantzig en
Triëst gaat niet op
In Bonn duurt het analyseren van de
Russische nota, die niet minder dan
14.000 woorden telt, nog steeds voort.
Men ziet geen enkel aanknopingspunt
In de nota, dat acceptabel is. Het idee
„vrije stad" is hier door de kwestie
Dantzig uit de jaren -'20 en -'30 uiter
aard zeer bekend, maar West-Berlijn als
gedemilitariseerde vrijstad biedt zelfs
bij een uiterst objectief onderzoek geen
garanties voor het behoud van de daar
thans bestaande vrijheid. Daarnaast is
een driedeling van Duitsland in een de
mocratisch West-Duitsland een commu
nistisch Oost-Duitsland en een neutraal
West-Berlijn onaanvaardbaar. Een ver-
felijking met Dantzig. Triëst en Hong-
ong drie steden die in het nabije
verleden, resp. thans, nog vrije stad wa
ren of zijn gaat niet op, zo heeft men
aangetoond, omdat West-Berlijn niet als
deze drie steden een uitgang naar zee
heeft, maar volledig ingesloten is door
communistisch Oost-Duitsland!
Geen reden tol paniek,
meent dr. Adenauer
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend:
De Westduitse bondskanselier Ade
nauer riep gisteren in de fractie van
zijn eigen partij, de CDU, op tot een
rustige en bezonnen houding met be
trekking tot de situatie rond Berlijn. Er
is zijns inziens geen enkele aanleiding
om bij iedere uitlating van de Russische
minister-president Kroesjtsjef direct
hysterisch te worden.
In Bonn heerste gisteren de gehele
dag grote politieke activiteit. In tegen
woordigheid van de minister van Bui
tenlandse Z aken Von Brentano kwam de
Bondsdagcommissie van Buitenlandse
Zaken bijeen; het kabinet zelf heeft
gistermiddag drie uur lang over Berlijn
gesproken! Gisteravond nodigde Ade
nauer de Bondsdagfractievoorzitters uit
om maandag de situatie rond Berlijn te
bespreken en gisteravond kwam het ka
binet nog eens bijeen. Daarnaast sprak
de Bondskanselier nog met de Ameri
kaanse en Britse ambassadeurs in Bonn.
De Amerikaanse en Franse ambassa
deurs in Bonn gaven te kennen morgen
naar Berlijn te gaan, waar intussen en
kele Amerikaanse congresleden zijn ge
arriveerd.
Het Westelijke en Westduitse ant
woord op de Russische nota zal waar
schijnlijk pas in de tweede helft van de
cember gereed zijn. Vooral de Amerika
nen willen het probleem eerst in de bij
eenkomst van ministers van Buitenland
se Zaken der NAVO-landen, die midden,
december te Parijs wordt gehouden, be
spreken. Het Westelijke antwoord, zo
meent men in de Westduitse hoofdstad,
zal het voorstel inhouden om een confe
rentie van ministers van Buitenlandse
Zaken der grote mogendheden, dus in
clusief Rusland, te beleggen om over
Eerlijn te spreken. Maar volgens de
Westduitse regering dient vooraf een
conferentie van de ministers van Bui
tenlandse Zaken der Westelijke mo
gendheden, onafhankelijk van de NAVO
conferentie te Parijs, op zeer korte ter
mijn worden bijeengeroepen, waarbij de
kwestie-Berlijn het enige agendapunt
zal moeten zijn.
(De NAVO-landen zullen nauwkeurig
Ingelicht worden over de politiek inzake
Berlijn, doch Washington wenst de in
druk te vermijden, aldus weet onze cor
respondent in de Amerikaanse hoofdstad
nog mede te delen, dat de NAVO als zo
danig partij in het geding is. In de ver
dragen met West-Duitsland heeft Ame
rika steeds gestipuleerd, dat de vier mo
gendheden de verantwoordelijkheid be
hielden voor Berlijn. Red. L.D.).
awww—wwwWw—w—
dag
Uitslag
Knipselprijsvraag
Elders in dit Blad publiceren wij
de uitslag van onze Advertentie- 5
knipselprijsvraag, zomede de lijst 9
van adverteerders, die aan deze
actie hebben deelgenomen.
De prijswinnaars krijgen hun J
waardebonnen toegezonden, zodat
zij deze nog vóór 5 december in
Sinterklaascadeaus kunnen om-
zetten.
De namen van hen, die op grond
van een bijzondere inzending voor
een extra-prijsje in aanmerking J
komen, worden in ons Blad van
maandag a.s. bekend gemaakt.
Iets zachter
De Bilt verwacht tot morgenavond:
De wind zal morgen uit westelijke rich
tingen gaan waaien. Na een nacht met
temperaturen dichtbij het vriespunt zal
zachtere lucht van de Noordzee ons land
binnendringen, zodat de temperaturen
morgen, vooral in de kustprovincies een
stijging zullen ondergaan. Daarbij zal
voornamelijk in het noorden van het
land plaatselijk wat regen of motregen
vallen. (Opgemaakt te 11.15 uur).
30 NOVEMBER
Zon op: 8.23 uur; onder: 16.34 uur.
Maan op: 20.40 uur; onder: 11..10 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.27 en
17.40 uur.
Laagwater te 1.12 en 13.27 uur.
(1/12 hoogwater te 6.02 en 18.19 uur.
laagwater te 1.45 en 14.03 uur).
Dit nummer bestaat uit 16 pag. en
en een Bijvoegsel.
In West-Berlijn zelf is uiteraard het
verweer tegen de nota groter dan waar
ook ter wereld. Men verwerpt daar ook
een garantie-verklaring van de Verenig
de Naties voor een vrijstad-West-Ber-
lijn, omdat Oost-Duitsland te allen
tijde de kans zou hebben de Westber-
lijnse bevolking politiek en economisch
onder druk te zetten. Het beste West-
berlijn seantwoord op de Russische nota
zal, zo meent men hier, de uitslag van
de Westberlijnse verkiezingen van 7 de
cember a.s. zijn. Dan zal blijken, hoe
men hier denkt en voelt en welke aan
hang de communistische Oostduitse par
tij. de SED, die aan deze verkiezingen
deelneemt, werkelijk heeft!
Vraag deskundig advies
aan de juwelier-horloges
Vijf andere zullen vermoedelijk volgen
In Algerije druk gestemd
ondanks regenachtig weer
Nog vier Franse overzeese gebieden
hebben zich gisteren uitgesproken voor
zelfstandigheid binnen de Franse Unie.
Het zijn: Mauretanië en Gabun, Mid-
den-Kongo en Chad in Frans Equato
riaal Afrika.
Tevoren hadden reeds Madagascar,
Frans Soedan en Senegal deze status
gekozen. Zij hadden hiertoe het recht,
nadat zij zich onlangs voor de nieuwe
Franse grondwet hadden uitgesproken.
Van de Franse Afrikaanse gebieden
heeft alleen Guinee zich toen geheel
onafhankelijk gemaakt door tegen de
grondwet te stemmen.
Men verwacht, dat vóór februari 1959,
als de Franse gemeenschap officieel een
feit zal worden, ook de andere Franse
gebieden in West en Equatoriaal Afrika
autonomie binnen de Franse gemeen
schap zullen kiezen. Deze gebieden zijn:
Ivoorkust, Dahomey, Niger, Boven-Volta
en Oebangi-Sjari.
Gisteren zijn de bewoners van Algerije
naar de stembus gegaan voor de aan
wijzing van 46 Algerijnse en 21
afgevaardigden in de Franse Nationale
Vergadering. De verkiezingen duren drie
dagen, dit om het Franse leger in staat
te stellen de stemmers beter te bescher
men.
Gisteren en vandaag wordt op het
platteland, en zondag in Algiers en de
andere grote steden gestemd. De uitge
brachte stemmen worden eerst zondag
geteld.
Volgens de eerste berichten is giste
ren, ondanks het koude en regenachtige
weer, druk gestemd. Rijen Algerijnen
stonden ondanks het slechte weer bij de
stembureaus, om hun stem uit te bren
gen. De opstandelingen hadden een
beroep op de Algerijnen gedaan om niet
te stemmen, sabotage te plegen en van
uit hinderlagen overvallen uit te voe
ren. In het oosten des lands werd een
aanslag gepleegd op een stembureau,
maar door Franse troepen met grote
verliezen voor de aanvallers, afgeslagen.
Franse ambtenaren menen, dat het
besluit van premier generaal De Gaulle,
om volgende week weer een bezoek aan
Algerije te brengen, het stemmen der
Algerijnse kiezers heeft gestimuleerd.
De staatssecretaris voor Marine uitgekeerd
entrale
vice-admiraal H. C. \V. Mooimar
(links) heeft gisteren aan de heei
Borking, technisch beambte van
het Bureau Bewapening, een be
loning van zevenduizend gulden
ideeënbuscommissie. Deze hoogste
beloning tot dusver werd toegekend
voor belangrijke verbeteringen aan
de apparatuur voor mijnenvegen.
Prof. Romme vraagt
inlichtingen over
verklaring-Burger
De leider van de KVP-fractie in de
Tweede Kamer, prof. mr. C. P. M.
Romme, heeft de minister-president, dr.
Drees, schriftelijk vragen gesteld. Prof.
Romme wil namelijk weten of de sug
gestie juist is, dde in talrijke perscommen
taren was te vinden. Hieruit zou blij
ken, dat de minister-president en de
socialistische ministers instemden met
de verklaring, die mr. J. W. A. Burger
op de Fakkeldragersdag van de Partij
van de Arbeid in Utrecht heeft afge
legd. Dit zou dan betekenen, dat deze
bewindslieden slechts deel van het
kabinet zullen kunnen blijven uitmaken,
indien de lijst van wensen, die mr. Bur
ger te Utrecht opsomde, op korte ter
mijn zal worden verwezenlijkt. Indien
de minister-president en zijn socia
listische ambtgenoten het daar niet
mee eens 2ijn, dan vraagt prof. Romme
zich af, waarom dr. Drees deze onjuiste
suggestie niet op of na de Fakkeldra
gersdag heeft recht gezet.
Manipulaties van ontwerpers
sportauto
Justitieel onderzoek
(Van onze Haagse redactie)
Onder leiding van de officier van Jus
titie, dr. J. G. Maris, te Den Haag, wordt
momenteel een onderzoek ingesteld naar
de financiële manipulaties van de ont
werper van een onlangs gelanceerde
sportauto die verdacht wordt van be
nadeling van een middelgrote bankin
stelling voor enkele honderdduizenden
guldens. De manipulaties zouden zijn
gepleegd door middel van valse wissel
brieven.
Procureur-generaal Haagse Hof:
F. 87.000.- steekpenningen aan referendaris
(Van onze Haagse redactie)
De Procureur-Generaal bü het Haagse Gerechtshof, mr. F. J. G. baron van
Voorst tot Voorst, heeft tijdens zgn requisitoir in de verstekzaak tegen de in
Israël verblijvende 33-jarige directeur van de N.V. Zeeuwse Metaalmaatschappij
te Vlissingen, met nadruk verklaard zeer sterk de indruk te hebben dat de hoofd
daders, leiders en uitlokkers van het Europese „schrootschandaal", de directieleden
zijn van de Düsseldorfse staalfabriek „Hansa". De bewuste twee directieleden
zijn onlangs uitgeweken naar de V.S. zo maakte de Procureur-Generaal bekend,
doch het justitiële onderzoek door de nauw samenwerkende Nederlandse en Duitse
politie vindt voortgang.
Na uitvoerig te zün ingegaan op de achtergronden van het misdrijf, dat aan de
directeur van de Zeeuwse Metaalmaatschappü wordt ten lastegelegd, te weten,
omkoping van een referendaris van het ministerie van Economische Zaken te
Den Haag, eiste de Procureur-Generaal tegen de verdachte een gevangenisstraf
van anderhalf jaar met aftrek. De directeur èn de officier van Justitie waren in
hoger beroep gegaan van het vonnis van de Haagse Rechtbank d.d. 3 april j.l.:
gevangenisstraf voor de tüd van 13 maanden, zonder aftrek van de twee maanden
die hij had doorgebracht in preventieve hechtenis.
In tegenstelling tot hetgeen destijds de
officier van Justitie bij de Haagse
Rechtbank deed die zich uitsluitend
bepaald had tot de tenlastegelegdie om
koperij ging de procureur-generaal bij
het Haagse Gerechtshof uitvoerig in op
de betekenis van de achtergronden van
deze zaak: het schrootschandaal zelf.
Over de feitelijke toedracht wilde de
procureur-generaal ra de puiblikaities
van de hoge autoriteit van de Europese
Kolen- en Staal Gemeenschap en van de
OCCF te Brussel, zo kort mogelijk zijn.
In sobere bewoordingen zette hij uit
een. dat de N.V. Zeeuwse Metaalmaat-
schappij en de Duitse Staalfabriek
„Hansa" samen de vereveningskas van
het schroot inkoopbureau der KSG voor
ongeveer anderhalf miljoen gulden heb
ben opgelicht door schroot, diat van
binnen de KSG afkomstig was, valselijk
te doen doorgaan voor veel duurder
schroot van buiten de KSG en zich het
prijsverschil door de vereveningstos te
laten uitbetalen.
Om dit mogelijk te maken liet de di
recteur van de Zeeuwse Metaalmaat
schappij zich valse „derde-landen-ver-
klaringen" uit schrijven door een refe
rendaris van het departement van Eco
nomische Zaken
De directeur betaalde hiervoor aan de
referendaris steekpenningen tot een
totaal van f. 87.000. In de boeken van de
metaalmaatschappij werden deze uitga
ven met valse boekingen „verantwoord".
De directeur liet zich het onrecht
matige deel van zijn winst in Düsseldorf
door de Hansa-directie uitbetalen. Hij
stortte het geld op banken te Düsseldorf
en Zürich. Een verzachtende omstandig-
hied voor de directeur achtte de procu
reur-generaal het, dat het Vlissingse
bedrijf in feite door de Nederlandse
staalverwerkende industrieën van leve
ring praktisch was uitgesloten. Daarom
was het bedrijf min of meer op de
Hansa aangewezen. Het Zeeuwse be
drijf heeft aan de zwendelaffaire naar
ruwe schatting ruim zes ton verdiend.
Mr baron van Voorst tot Voorst acht
te deze omkopingsaffaire speciaal door
het internationale aspect zeer ernstig.
Immers, de naam van de Nederlandse
overheidsdiensten wordt ernstig ge
schaad, evenals de naam van de Neder
landse bona-fide handel. Dergelijke in-
V.N.-waarnemers
naar Cyprus?
Columbia heeft gisteren in de Poli
tieke Commissie van de V.N. een ont
werpresolutie over Cyprus ingediend. Hét
wil waarnemers naar het eiland ge
zonden zien om het probleem te bestu
deren, mits Engeland dit goedvindt. De
waarnemers zouden met instemming van
de betrokken landen tevens als commis
sie van goede diensten kunnen optre
den. De resolutie verzoekt de betrokken
partijen de onderhandelingen zo spoedig
mogelijk te hervatten.
temationale fraudezaken zijn door een
nationaal politie-apparaat uiterst moei
lijk te bestryden. Daarom werken thans
de politiële diensten van de betrokken
landen nauw met elkaar samen: in Ne
derland, Duitsland en België. Behalve
anderhalf jaar gevangenisstraf met af
trek eiste de procureur-generaal bij de
uitspraak ook de onmiddellijke gevan
genneming van de verdachte.
Door na zijn vrijlating weg te gaan
heeft de verdachte zijn vaste woon- of
verblijfplaats verloren en aangezien er
gevaar voor vlucht bestaat in feite is
de verdachte immers reeds gevlucht,
aldus de procureur-generaal is een
bevel tot onmiddellijke gevangenneming
hier gewenst, ook al is er terzake van het
misdrijf omkoping geen preventieve
hechtenis mogelijk. Het gerechtshof be
paalde de uitspraak op 12 december te
tien uur.
lBREESTP.I73*TEL.233371
Boycot van goedkope
schepen gaat door
Niets kan haar tegenhouden,
zegt secretaris van FIT
President Pario Echandi van Costa
Rlca heeft een wetsontwerp ondertekend
inzake het voeren van de vlag van zijn
land. Uitvoering van de wet betekent
dat de vlag van Costa Rica met ingang
van 31 december van de zeeën verdwe
nen zal zijn. Op het ogenblik voeren 233
schepen deze vlag met toestemming van
de regering van Costa Rica.
In een communiqué van het Interna
tionale Verbond van Transportarbeiders
(FIT) bevestigt dit verbond zijn voor
nemen de volgende week de onder
„goedkope vlag" varende schepen te
boycotten, onverschillig of de reders hun
dreigement de zaak voor het gerecht te
brengen, al dan niet zullen uitvoeren"
„Het FIT", zo wordt in het communique
gezegd, „is niet voornemens te zwichten
voor dit soort chantage, zo nodig zal zij
rechtstreeks aan alle belanghebbende
havenarbeiders vragen boycotmaatrege
len te nemen".
De secretaris-generaal van het Ver
bond, Becu, heeft tegenover de pers ver
klaard, dat niets ter wereld de boycot,
die van 1 tot en met 4 december zal
duren, zal tegenhouden. Volgens Becu
zijn er op het ogenblik 900 van de on
der Liberische, Panamese, Honduraan-
Mr. J. A. W. Burger, voorzitter
van de Beneluxraad en fractievoor
zitter van de P.v.d.A. in de Tweede
Kamer (rechts) werd gistermiddag
door de Belgische minister van Bui
tenlandse Zaken onderscheiden met
de versierselen als grootofficier in
de Kroonorde van België
Otto van Habsburg
zou afstand doen
van aanspraken
Aartshertog Otto van Habsburg,
troonpretendent van Oostenrijk, is
voornemens zijn eisen op te geven
en naar Oostenrijk terug te keren,
zo is in Wenen uit welingelichte
bron vernomen. De aartshertog
maakte zijn verrassende beslissing
bekend in een brief aan de Oosten
rijkse kanselier Julius Raab. Krach
tens de Oostenrijkse grondwet mag
geen enkel lid van de vroegere kei
zerlijke familie, die geen afstand
van al zijn aanspraken op de Oos
tenrijkse troon heeft gedaan, in het
land wonen.
Aartshertog Otto is 46 jaar; hij is
de oudste neef van Keizer Frans-
Jozef en woonde totnogtoe aan het
Starhembergmeer in West-Duits
land.
Advertentie
KANTOORMACHINES
KANTOORMEUBELEN
BREESTRAAT U
TELEF. 25876
SOEBANDRIO OP RECEPTIE
TE MOSKOU
De Indonesische ambassadeur in Mos
kou heeft gisteren een receptie ter ere
van het bbezoek aan Moskou van de
Indonesische minister van Buitenlandse
Zaken, Soebandrio, gegeven. Vice-pre
mier Mikojan en de Russische ambtge
noot van Soebandrio, Gromyko, be
hoorden tot de aanwezigen.
se en Costaricaanse vlag varende sche
pen, waartegen de boycot gericht is, op
open zee. Volgens Becu verwacht het
Verbond, dat de boycot in de gehele we
reld zal worden uitgevoerd, met uitzon
dering van Duitsland, waar de haven
arbeiders zich waarschijnlijk van elke
actie zullen onthouden.
Becu, die de boycot van uit Rotterdam
zal leiden, deelde op de persconferentie
nog mede, dat het Verbond na de boy
cot een nieuwe politiek zal ontwerpen,
om zijn guerillastrijd voort te zetten te
gen schepen onder „goedkope vlag". „De
Amerikaanse vakverenigingen zullen een
rol moeten spelen bij de vaststelling van
deze nieuwe politiek", zo zei hij, „de sa
menwerking met hen was nooit te vo
ren zo goed als thans".
Volgens Becu neemt het varen onder
.goedkope vlag" zodanig toe, dat het
niet overdreven zou zijn te zeggen, dat
binnen 10 15 jaar deze „goedkope
vlag"-schepen 50 procent van de we
reldtonnage zullen vertegenwoordigen.
Het is niet goed, dat 100.000 zeevaren
den op deze schepen geen collectieve ar
beidsovereenkomsten hebben, aldus
Becu, die voorspelde, dat als men deze
toeneming liet voortgaan, dit zou leiden
tot een verlaging van de levensstan
daarden in Europa, waar vele van deze
schepen worden geëxploteerd. Rotter
dam, Antwerpen en Hamburg zijn de
voornaamste Europese havens, die deze
schepen aandoen. Ongeveer 42 procent
van de schepen onder „goedkope vlag"
zijn eigendom van Amerikanen, maar
ongeveer 50 procent is Grieks eigen
dom.