r
Gokken in „scholen", een nationale
sport en ontspanning in Australië
Fantastisch eenvoudig
'n RIJK BEZIT voor WEINIG GELD
MAISON SPIER
Officiéél is het verbodenmaar in zilverstad
Broken Hill laat burgemeester het openlijk toe
„Two-up"-gokspel met munten
m
OLIFANT
VARIA
ABQfflJffiRI H SE Dl! BLAD.
IEDERE KOPER ONTVANGT
EEN
ST.-NICOLAASVERRASSING
HUISBRAND EN OLIE
SIJBR. ZEILSTRA
HET WEENSE HUIS
BONZO 1
REVOX Studiobandrecorder
High-Fidelity
RADIO WIRA
ADM. KRACHT
KANTOORBEDIENDE (mni. of vrl.)
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1958
voor mij een
„olifantje"
Mysterieus en fascinerend
(Van onze correspondent in Australië)
Onlangs kwam ik in gesprek met een Nederlandse dominee, die al
zeven jaar in Australië woont. Ik vertelde hem dat ik een bezoek had
gebracht aan een „two-up school". Verbaasd vroeg hij „Wat voor
een school.
Even keek ik verwonderd. Had hij ondanks zijn vele reizen door
Australië en zijn innige contact met de Nederlandse immigranten in
dit land, verzuimd kennis te maken met een verschijnsel, dat
typisch Australisch is en het karakter van de Australische mens ver
klaart? Het leek absurd, toch was het de waarheid.
Een „tioo-up school" is namelijk
geen school, maar een speelhol,
waar gokspel met muntstukken
wordt beoefend, meestal met als in
zet grote bedragen, maar soms ook
slechts enkele guldens.
U vindt het woord „two-up" niet
in de beroemde Oxford dictionnaire.
U zult 't evenmin vinden in een En-
gels-Ned. woordenboek, maar dat
verontschuldigt de dominee niet,
dat hij een speelhol versleet voor
een school. „Two-up" is werkelijk
het nationale gokspel. Het is zó na
tionaal, dat het algemeen wettelijk
verboden is. Het is ook zó nationaal,
dat de wet met voeten wordt getre
den.
Waarom de plaats, waar men „two-
up" speelt (dus gokt) een school wordt
genoemd, is niet recht duidelijk, want
of het in een lokaal, op de hoek van de
straat of in een zandkuil wordt be
oefend, zo'n plaats heet „school" en het
blijft „school", ook al is de plaats van
samenkomst een rijk gemeubileerde en
gestoffeerde villa. Het is een verboden
spel, maar niemand weet waarom, want
met gokken op de paardenrennen wor-,
den minstens even grote, zo niet nog
grotere bedragen vergokt. Maar omdat
two-up een verboden spel is, lijkt het
aantrekkelijker. Voor de buitenstaander
is het in elk geval mysterieuzer.
Fascinerend
En als het dan al niet mysterieus
meer is, nadat men ettelijke tientallen
guldens heeft geofferd (en zien ver
dwijnen in de zak van een ander), dan
toch is het fascinerend. Met of zonder
verbod, „two-up school" blijft de Aus
traliër eigen. Daarom zou de Neder
landse dominee er goed aan hebben ge
daan zo'n „two-up school" eens te be
zoeken. Er zijn er waar de rook is te
snijden en waar de sfeer onder het licht
van de lampen, die de achtergrond in
duisternis laten, nu juist niet de ge
moedsrust bevordert, maar over het al
gemeen is „two-up" een gokspel, dat de
Australiër kan spelen op plaatsen, die
het daglicht best kunnen verdragen.
Maar omdat het een verboden spel is,
doet hij het 's avonds daar waar de
kans op ontdekking gering is. In Syd
ney is „Tommo's" een beroemd speelhol
voor „two-up", maar waar het precies
is, weet zelfs de politie niet.
„Two-up" is een verboden spel en ik
waag mij niet in „Tommo's". Maar er is
één plaats, waar ondanks wettelijk ver
bod, „two-up" wordt gespeeld onder het
oog van de politie en daar reisde ik
heen, per vliegtuig, elfhonderd kilome-
Amsterdam naar Wenen. Daar ligt Bro-
ter het binnenland in, een afstand van
ken Hill, omringd door de woestijn, die
zich uitstrekt tot tweeduizend mijl naar
het noorden, tweeduizend mijl naar het
westen en driehonderd mijl naar het
zuiden.
In de mijnen, die eertijds zilver lever
den, waarop de zilveren stad zich ont
plooide, die nu 30.000 inwoners telt en
leeft van het zinklood uit de aarde,
zwoegen de arbeiders, maar zij doen het
niet voor een mager loon. De laagst
betaalde arbeider verdient nog altijd
vijftig gulden in de week méér dan zijn
broer in Sydney, maar er is weinig ver
tier en afleiding moet er zijn.
„Als ik two-up zou verbieden", zei my
de burgemeester der stad, „zou het toch
gespeeld worden, en dan clandestien,
dus laat ik het liever openlyk toe!" Dat
komt er op neer, dat als de Nederlandse
regering baccarat verbiedt voor het ge
hele land, de burgemeester van Hilver
sum b^voorbeeld zou zeggen: „Allemaal
goed en wel, maar als je in Hilversum
wilt gokken, dan ga je je gang maar".
„De spinner"
En zo gebeurt het, dat men in Bro
ken Hill zijn geld kan verdobbelen on
der het goedkeurend oog van de burger
vader, terwijl in Sydney de politie een
inval doet om Uw broeder te beboeten,
omdat hij deelneemt aan dit spel van
kruis of munt.
De munstStukken (pennies) vliegen
door de lucht: „de spinner" heeft ze
eerst op een klein plankje gelegd en ze
daarmee in de hoogte gegooid om ze
ronddraaiend te laten vallen.
Honderden paren ogen volgen de val
lende pennies in dit „eerlijkste spel ter
wereld", maar al gaat het eerlijk toe in
de speelholen van formaat, zoals in Bro
ken Hill, in de kleine partijtjes komt
misschien evenveel zwendel voor als
overal ter wereld waar het dobbelspel
wordt beoefend om wille van vuig
gewin. In de „two-up school" staat de
„spinner", die iedere bezoeker op zijn
beurt kan zijn, echter openlijk bloot aan
de scherpe blikken van de honderden
bezoekers, die zich rondom de plaats
van het spel hebben opgesteld. Dit gok
spel is met Australië verbonden zoals
grachten en kanalen in het landschap
van Nederland voorkomen.
„Two-up" is zó typerend voor het
Australische land en zijn volk, dat het
een plaats heeft gevonden in de Austra
lische litteratuur.
„Come in, spinner", is de titel van
een der jongste romans van een Austra
lische auteur. Ook in de verzen van de
veel oudere bekende Australische dich
ter C. J. Dennis komt 't woord „school"
- bedoeld als „two-up school" - her
haaldelijk voor: in een zijner gedichten
zegt hij:
Conclusie in zaak
Zeister zomerhuisjes
De advocaat-generaal by de Hoge
Raad, mr. Loeff, nam heden conclusie
in de zaak van zes eigenaren van bui
tenverblijven in Zeist tegen de gemeente
Zeist. Enige personen van de Haagse
vennootschap hebben in Zeist terrein
gekocht en daarop omgebouwde tram
wagens en dito autobussen neergezet.
Aangezien de gemeente Zeist van me
ning was, dat het bosterrein hierdoor
wordt ontsierd, wilde zij deze tijdelijke
verblijven doen verdwijnen. Men wilde
ze op kosten van de eigenaren laten af
breken. Zes personen hébben zich hier
tegen verzet en de president van de
Utrechtse Rechtbank stelde hen in het
gelijk. Aangezien de wagens nog wielen
hadden oordeelde de president, dat ze
buiten de bouwverordening vielen.
Het Gerechtshof te Amsterdam was
een andere mening toegedaan en vond,
dat deze vertrekken wel onder de bouw
verordening vallen.
Van deze uitspraak gingen de zes per
sonen in cassatie.
De advocaat-generaal heeft zich op
het standpunt van het Hof gesteld en
geconcludeerd tot verwerping van het
beroep. De Hoge Raad zal arrest wijzen
op 19 december.
NEDERLAND ERKENT REPUBLIEK
GUINEA.
Nederland heeft op 4 november de
jongste Afrikaanse Staat, Guinea, er
kend. De minister van Buitenlandse
Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, heeft de
president van Guinea hiervan telegra
fisch in kennis gesteld.
Ministers Luns en Zijlstra
naar Parijs
Naar wij vernemen zal de minister
van Buitenlandse Zaken, mr. J. M. A. H.
Luns, de Nederlandse delegatie leiden op
de voortgezette besprekingen over de
vrijhandelszone in het comite-Mauding.
Ook minister Zijlstra zal aan het ge
sprek deelnemen. De vergaderingen wor
den op 13 en 14 november in Parys
gehouden.
„Terwille van de liefde heb ik afge
daan met de kroeg en de school en al
dat gewiekste gegok".
De ziel van een volk vindt men uit
gedrukt in zijn litteratuur. Daarom
heeft het mij verwonderd, dat onze Ne
derlandse dominee de „two-up school"
heeft gemist. Wie een volk wil leren
kennen, moet doordringen tot zyn on
deugden. „Two-up" is er één van, maar
in Broken Hill wordt zy beschouwd als
een deugd
Sarah Churchill, de artistieke I voor opnamen van de nieuwe film
dochter van Sir Winston, maaktl "Serious charge". Deze film be~
zich hier op voor een scooter-rittekent de terugkeer op het witte
doek van Sarah Churchill, die enige
jaren niet heeft gefilmd.
oude en jonge jenever
N.V. DISTILLEERDERIJ VAN J. J. MELCHERS WZ. - SCHIEDAM
Nieuw NAVO-plan
voor verdediging
van Europa
Het Engelse blad „Daily Express" zegt
over inlichtingen te beschikken, dat de
NAVO nieuwe plannen heeft aanvaard
voor de verdediging van Europa. Deze
plannen zouden voorzien in een onmid
dellijk terugtrekken in geval van een
Russische aanval niet op de Rijn, maar
op de Wezer, enige honderden kilo
meters meer naar het oosten. Volgens
het blad zou Nederland echter
hebben geweigerd zyn troepen in Duits
land te stationeren met het oog op de
kosten daarvan. De Nederlandse strijd
krachten aldus de Daily Express
zouden de noordelijke sector blyven be
waken, maar hun stellingen aan de
Wezer niet betrekken voordat de stryd
zou zijn begonnen, zoals ook voor de
Ryn zou hebben gegolden.
„Indien de Nederlanders niet op tijd
zouden aankomen, zou de Britse flank
evenals in 1940 na de Nederlandse en
Belgische capitulatie ongedekt zijn", al
dus het blad. „De bevelhebbers van de
NAVO, onder leiding van generaal Nor-
stad, hebben besloten de eerste verde
digingslinies meer naar het oosten te
verplaatsen op verzoek van de Duitsers,
die zich erover beklagen dat bij het
terugtrekken op de Rijn te veel Duits
gebied wordt prijsgegeven".
Het blad haalt vervolgens een woord
voerder van de Duitse ambassade in
Londen aan, die heeft verklaard: „Het
oorspronkelijke plan voorzag in het
terugtrekken op de Rijn, indien de Rus
sen de Elbe zouden oversteken. De Ne
derlanders zagen zich de bescherming
van de Rijndelta toevertrouwd, die zou
worden geïnundeerd. Wij kunnen geen
commentaar geven op enige wijziging
van dit plan".
Kinderen verdronken
Gistermiddag is de 2-jarige Max
Nigebrugge uit de Troelstralaan te
Heemstede verdronken. Terwijl de
moeder in de omgeving zocht, vonden
buurtbewoners het ventje, dat onge
merkt van huis was gegaan, in een sloot
aan de Dr. Sohaepmanlaan.
Het 3Vz jarig dochtertje Elsje van de
familie Jongeneel aan de Tiendweg te
Lopik is gistermiddag in een sloot by
de ouderlijke woning verdronken.
De middenstandszetels
in de S.E.R.
Het ministerie van Binnenlandse Za
ken, Bezitsvorming en P.B.O. deelt mede
dat bestudering van de door de midden
standsorganisaties verstrekte gegevens
de staatssectaris van Binnenlandse Za
ken, Bezitsvorming en P.B.O. tot de
slotsom heeft gebracht, dat er geen aan
leiding bestaat wijziging te brengen in
de aanwijzing door de Kroon van de 4
middenstandsorganisaties, die bevoegd
zijn tot het benoemen van 3 leden en 3
plaatsvervangende leden van de S.E.R.
Inmiddels hebben die bedoelde organi
saties, te weten de Christelijke Midden
standsbond, de Kon. Ned. Middenstands
bond, de Kath. Middenstandsbond en het
Ned. Verbond van Middenstandsvereni
gingen, aan de Staatssecretaris mede
gedeeld, dat zij, in onderling overleg tot
een voorlopige regeling zijn gekomen in
zake de bezetting van de „middenstands-
zetels" in de S.E.R.
Algemene conferentie der
Nederlandse Letteren
Vanmorgen is in de Raadzaal aan de
Javastraat te Den Haag de achtste con
ferentie der Nederlandse Letteren be
gonnen. Aan deze conferentie nemen
zowel Vlaamse als Nederlandse litera
toren deel. De bijeenkomst heeft het
karakter van een werkconferentie met
sectievergaderingen. Als onderdeel der
conferentie wordt vanavond in het
Haagse Gemeentemuseum de tentoon
stelling „Twee meesters" geopend, die
de bezoekers een inzicht geeft in het
leven en het werk van A. Roland Holst
en S. Vestdijk. De plenaire slotzitting
der conferentie is morgenochtend, waar
bij de resoluties worden aangeboden.
Daarna zal de Staatssecretaris van O.,
K. en W. de congressisten een lunch in
„Seinpost" aanbieden.
Indonesische Marine
krijgt eigen luchtmacht
Volgens Antara heeft de chef-staf
van de Indonesische Marine, schoot
by nacht Soebyakto verklaard, dat
Indonesië een luchtmacht voor ztjn
Marine gaat oprichten.
In het buitenland worden vliegers
voor de Marine opgeleid, terwijl vlieg
tuigen zijn besteld.
Waarom houdt het verkeer in
Groot-Brittannië links
Enige maanden geleden is er nogal
wat geschreven over de oorzaak van het
links houden van het verkeer in Groot-
Brittannië. In dit verband werd verwe
zen naar de gewoonte van ruiters uit
vroeger tijd, die links hielden omdat
hun zwaard aan de linkerzijde hing,
zodat zij, wanneer zij van het kreupel
hout uit werden aangevallen, onmid
dellijk in de goede geveohtspositie zou
den zijn: met het zwaard in de rechter
hand en de linkerzijde beschermd door
het zwaard. Napoleon zou verwarring
hebben gebracht bij degenen, die deze
gewoonte volgden, niet alleen door van
reohts aan te vallen, maar tevens door
zijn Franse troepen voor te schrijven
rechts te houden, dwars tegen de toen
geldende richting van het verkeer in.
Sinds deze theorie verkondigd werd is
er al heel wat over dit onderwerp ge
schreven en zijn er ook andere menin
gen verkondigd. Een daarvan is, dat de
koetsier altijd aan de rechterkant op
de wagen zat om de zweep, die hij ln
de rechterhand had, vrij te kunnen ia-
ten knallen, zonder zich te behoeven te
bekommeren om de goederen of perso
nen, die achter hem zaten. Wanneer hij
een ander voertuig ontmoette was het
de gewoonte om naar links uit te wij
ken, omdat hij dan het beste kon zien
hoeveel ruimte er nog tussen de wa
gens zat om te passeren op de smalle,
vaak glibberige wegen. Door deze ge
woonte ontstond de regel van het links
houden in Groot-Brittannië. Op het
vasteland van Europa echter zat de
koetsier van de postkoets altijd schrij
lings op het linker paard, omdat dit
voor hem de eenvoudigste manier was
om de paarden te kunnen leiden. Wan
neer hij dus een koets tegenkwam,
haalde hij naar rechts uit om de ruimte
tussen de wagens het beste te kunnen
bekijken.
Feitelijk bezaten de meeste landen,
waaronder ook Groot-Brittannië, vroe
ger geen vaste regel omtrent het rechts
of links houden. Deze regel ontstond
pas toen het verkeer intensiever werd.
NIEUW I Maakt automatisch bijna elke
siersteek. Even eeavoudig: te bedienen als
uw radio door „radioschaal".
Koop geen nieuwe naaimachine voor u alles
van de Gritzner weet.
BON mii
voor GRATIS brochure GU
en het fraaie boekje „Borduren ca Stoppen".
NAAM:-
ADRES:
Opzenden, in open enveloppe waarop 4 cents postzegel
aan N.V. Rami - De Ruyterkade 143 - Amsterdam-C.
is een KLEDINGSTUK uit het MODEHUIS MAISON SPIER.
U vindt daar een ongekende collectie in de nieuwste dessins en moderne kleuren
voor dames, heren en kinderen.
HERENKOSTUUMS,
ook in Terlenka. Rijke dessins, prima
kwaliteit. In 1- en 2-rij modellen.
vanaf 72.50
COLBERTS.
met bijpassende pantalons: ook in Terlenka.
WINTERJASSEN en DEMI'S,
in de nieuwste modekleuren er
modellen, vanaf
SPECIALE RECLAME
67.50
AUTOCOATS 44.75
JONGENSCOATS,
prima kwaliteit, reeds vanaf 19.50
Een ongekende sortering
REGENKLEDING
in gabardine, tweed, linnen en
popeline, reeds vanaf 19.75
DAMESMANTELS
met en zonder bont, in alle
modekleuren, vanaf 49.75
JAPONNEN,
OOK IN JERSEY
de allernieuwste modekleuren
en prima stoffen,
vanaf 24.50
DRIEKWART MANTELS
reeds vanaf 39.50
MEISIESMANTELS.
met en zonder capuchon in
de nieuwste dessins,
vanaf 22.50
HAARLEMMERSTRAAT 109 LEIDEN
Telefoon 24016
tegenover BATA. SCHAKEL-, VOORZORG-, VESTAZEGELS.
KLOKSTEEG 5
Telefoon 2595 6
lste klas bediening door
3 ervaren krachten, dus lang
wachten uitgesloten.
Zaterdags de gehele dag
knippen.
HERENKAPSALON
BREESTRAAT 32
Telefoon 22467
Voer dèt
uw kat
en dit
uw hond!
Zwitsers fabrikaat, nu ook in Leiden verkrijgbaar.
3 koppen, 3 motoren, ruimtelijke echo nagalm-
effecten. Ingebruik: Radio Omroep, Philips Phono-
industrie, Concertgebouw, enz.
Vraagt demonstratie en folders. Prijs f1175.—.
HAARLEMMERSTRAAT 91 - TELEFOON 22456
Eigen reparatie-afd. voor bandrecorders, televisie en radio.
CHR. KATWIJKSCHE
INDUSTRIE- EN
HUISHOUDSCHOOL
Jan van Brakelstraat 38,
Katwijk aan Zee.
Gevraagd tegen een nader te
bepalen datum een
(vrl.)
in het bezit van de diploma's
ulo en typen. Leeftijd bij voor
keur plm. 20 jaar.
Inlichtingen bij en sollicita
ties aan de directrice, mej. H.
Z, vaa d£ Weerd.
BETER EN STUKKEN GOEDKOPER,
ook in BEDDEN en DEKENS
Gewatteerde DEKENS
met witte watten
2-persoons, vanaf 16.25
1-persoons, vanaf 10.75
PARTIJ AANBIEDING
WOLLEN DEKENS
2-persoons, vanaf 18.95
1-persoons, vanaf 14.95
Zuiver wollen
VAN WIJK DEKENS
2-persoons, vanaf 45.
1-persoons, vanaf 37.75
Prima MOLTON
DEKENS
2-persoons, vanaf 5.75
1-persoons, vanaf 3.15
FLANELLEN LAKENS
2-persoons, vanaf 7.90
1-persoons, vanaf 6.90
INTERIEUR MATRAS
2-persoons, vanaf 78.50
1-persoons, vanaf 47.50
EEN BED - EEN KWESTIE VAN VERTROUWEN
EPEDA-MATRAS
2-persoons, vanaf 111.50
1-persoons, vanaf 74.50
PULLMAN-MATRAS
2-persoons, vanaf 130.—
1-persoons, vanaf 88.50
DE KLEINE WINST
HAARLEMMERSTR. 51 - TEL. 24958
GEVRAAGD voor spoedige indiensttreding een
Geheel zelfstandig kunnende werken. Bij
voorkeur in bezit van mulo- en typediploma.
Brieven onder no. 1350 aan het bureau van dit blad.
