f/feg Sombere situatie der Indonesische industrie door grondstoffengebrek IT De nieuwste Fobruxf Adverteren doet verkooen! Sluiting van vele fabrieken? Kerkelijk Leven Minister Suurlioff enthousiast over durf en energie van Israël Concentratiekamp-bewaker Sorge begint zich toch te schamen FOBRUX-specialist DE WIT'S HANDELSHUIS Oude Vest 111 - telefoon 25328 FOBRUX OLIEHAARDEN. IDEALE OLIEHAARDEN BONZO Te koop aangeb. DINSDAG 4 NOVEMBER 1958 Enorm begrotingstekort wordt venvacht De Indonesische nationale industrieën staan voor een ernstige crisis, als gevolg van gebrek aan uit het buitenland in te voeren grondstoffen. Tal van bedrijfs leiders van fabrieken uit de middenklasse vrezen genoodzaakt te zijn binnenkort tot sluiting van hun bedrijf over te gaan, als de regering de invoerkraan gesloten blijft houden. Vrijwel elke dag brengen de dagbladen alarmerende berichten over industrieën, die tot een werkweek van 3 dagen zijn overgegaan of zelfs hun bedrijf tijdelijk geheel hebben moeten sluiten, als gevolg van gebrek aan essentiële grondstoffen, die In het buitenland moeten worden aangekocht. Er zijn textielfabrieken, die hun produktie tot 40 van het normale hebben moeten beperken. Batikkerijen, waar de Indonesische sarongs worden vervaar digd, hebben hun produktie tot 20 ingekrompen. En in verschillende sigaret- tenfabrieken zou de situatie nog ernstiger zijn. draagt 8 miljard, doch men heeft alweer voorspeld, dat het uiteindelijke cijfer veel hoger zal liggen. Oud-vice-president Moh. Hatta verklaarde zelfs dat naar zijn mening het tekort voor dit jaar de 12 miljard zal overschrijden. De 6ombere situatie van de nationale industrie is nog maar slechts één aspect van de alarmerende financiële toestand in Indonesië. De inkomsten uit hoofde van de tra ditionele exportprodukten zijn met uitzondering van de olie-export dit jaar met ongeveer 35% teruggelopen, in vergelijking met 1957. Als gevolg daar van werd de import met ongeveer het zelfde percentage verminderd. De eerste vijf maanden van dit jaar bedroeg de uitvoerwaarde van rubber, tin, thee. tabak, palmolie, suiker en ko- pra 1.760 miljoen roepiah, tegen 2.855 miljoen in dezelfde periode van verleden jaar. De Indonesische minister van Handel, Rachmat Moejomiseno, verklaarde tij dens een congres van economisten uit het gehele land, dat het overnemen van de Nederlandse bedrijven in het kader van de campagne voor de „bevrijding van West-Irian", alsmede het uitbreken van de opstand in Midden-Sumatra en Noord-Celebes verantwoordelijk zijn voor de terugval in de deviezeninkomsten. Ook noemde hij twee andere gevolgen: een toeneming van het begrotingstekort, alsmede een hogere geldcirculatie. Voor het lopende jaar wordt het be grotingstekort geraamd op 9,7 miljard roepiah. Het door regeringsexperts voor het volgende jaar opgegeven tekort be- DS. B. TER HAAR ROMENY OVERLEDEN Op 71-jarige leeftijd is ln Arnhem overleden ds. B. Ter Haar Romeny H. J.zn, emeritus-predikant der Ned. Herv. Kerk. De teraardebestelling van zijn stoffe lijk overschot zal woensdagmiddag van het Diaconessenhui8 te Arnhem uit ge schieden op de begraafplaats Moscowa. AFSCHEID VAN ZENDINGSARBEIDERS In de Hervormde Kerk van Hengelo (O.) heeft prof. dr. I. H. Enklaar af scheid genomen van de classis Hengelo, waaraan hij als zendingspredikant der Ned. Herv. Kerk verbonden is. Prof. Enklaar vertrekt met zijn gezin naar Djakarta om zijn arbeid als hoogleraar aldaar weer op zich te nemen. In de Willem de Zwijgerkerk te Utrecht is mej. M. J. de Koningh als zendingsarts afgevaardigd. Mej. De Koningh, die onlangs van de Indonesi sche regering een visum kreeg, gaat werken aan de kraamkliniek „Mardi Santosa" in Soerabaja. NED. HERV. KERK Beroepen te Amstelveen (toez.) (voor bilzondere werkzaamheden) L. P. W. Groenveld te Sluis, die dit beroep ook aannam beroepen te Weer se lo (O.) W. J. van der Waal, kand. te Emmen be roepen te Wilp (Geld.) J. W. ten Kate te Baflo beroepen te Veghel en Uden S. Brandsma, kand. te Ferwerd. Aange nomen naar Eenrum J. W. ten Kate te Eaflo, die bedankte voor Wilp (Geld.) Bedankt voor Vroom6hoop J. van Winters wijk te Wieringermeer. GEREF. KERKEN Beroepen te Ten Post (Gron.) J. H. Na- wijn, kand. te Katwijk aan Zee. Be dankt voor Schiedam (vac. G. Brinkman) A. Broek te Groningen-Noord. Beroepen te Ezlnge (Gron G. de Zeeuw te Schoon oord. Aangenomen naar Haulerwljk J. Nierop te Dwingelo. GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt) Aangenomen naar Musselkanaal K. D. van D0k te Zwagerveen-Zwaagwestelnde. CHR. GEREF. KERKEN Beroepen te Lutjegast H. U. Westerterp te Wormerveer. BAPTISTEN GEMEENTEN Bedankt voor Enschede S. Zijlstra te Eindhoven. GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Veen (N.-Br.) H. van Gllst te Dirksland. De hoeveelheid geld in omloop die op het ogenblik 21 miljard roepiah bedraagt (tegen 5 miljard in 1951) zal volgens de financiële nota der regering in 1959 34 miljard gaan bedragen. Het is dus geen wonder, dat onder deze omstandigheden de Indonesische goud- en deviezenreserves nauwelijks 8% der geldcirculatie en opeisbare ver plichtingen bedragen tegen 20%, zo als in de wet op de Bank Indonesië is bepaald en. dat op de „vrije" markt de koers voor de Amerikaanse dollar ongeveer 9 maal zo hoog is als de offi ciële koers van 11,40 roepiah. In kringen van het ministerie van Fi nanciën werd de situatie als volgt ge kenschetst: het land heeft jaarlijks Rp. 6 miljard aan deviezen nodig om zijn invoeren te dekken. Volgend jaar zijn Rp. 2,5 miljard aan deviezen nodig voor de z.g. „invisibles" (diensten, betalingen op leningen enz.) in normale omstan digheden konden de deviezeninkomsten uit de export worden geraamd op Rp 9 miljard. Doch deskundigen twijfelen er aan of dit jaar 6 miljard kan worden gehaald. En zy bekenden dat, tenzy de situatie plotseling mocht veranderen, voor het volgend jaar dezelfde twijfel wordt gekoesterd De minister voor Sociale Zaken J. G. Suurhoff heeft gisteravond op een bijeenkomst van het Joodse Comité „Jeugd-Alijah Vrienden" in het Carl ton Hotel te Amsterdam de durf. de energie, de levenskracht en het idea lisme van de Israëlische bevolking ge roemd maar er daarbij voor gewaar schuwd, dat niemand naar Israël moet gaan emigreren in de hoop het daar materieel beter te krijgen. HU illustreerde dit met een grapje, dat uit joodse kringen in Amerika stamt: Er werd daar een prijsvraag uitgeschre ven voor Joodse componisten. De eerste prijs was een gratis verblUf van één week in Israël, de tweede van één maand en de derde van één jaar. De minister, die begin van dit Jaar zelf een week in Israël heeft doorge bracht, vertelde zijn toehoorders nog een ander grapje, dat historisch is. Als offi ciële Nederlandse gast werd hy overal rondgeleid en op weg per auto naar een plaats in het zuiden vroeg hij zijn gids waar nu toch wel die befaamde Negeb- woestijn was, die hij verwachtte te zien. „Die komt over circa 10 kilometer", ant woordde de gids. Toen hy een half uur later nog steeds bebouwingen en be- Drie beroepen van Maarse en Kroon ongegrond verklaard De Kroon heeft drie beroepen van de autobusonderneming Maarse en Kroon te Aalsmeer tegen de beschikkingen van de commissie vergunningen perso nenvervoer ongegrond verklaard. Twee beroepen waren ingesteld tegen de beschikkingen van de C.V.P., waarby de aan de N.V. Nederlandsche Spoorwegen te Utrecht verleende vergunning voor uitoefening van een autobusdienst tus sen Amsterdam en 's-Gravenhage is verlengd en gewijzigd en het door Maarse en Kroon ingediende verzoek voor uitoefening van een autobusdienst tussen Amsterdam en 's-Gravenhage is afgewezen. Het derde beroep was inge steld tegen de beschikking van de C.V.P. waarby de aan Maarse en Kroon ver leende vergunning voor de uitoefening van autobusdiensten is verlengd en ge- wUzigd. doch het verzoek om aan de trajectwUziging onder meer toe te voe- en: „Burgerveen - Rijksweg nr. 4 - Uksweg nr. 4a - Leiden" is afgewezen. Op 11 september waren deze beroepen door de afdeling voor de geschillen van bestuur van de Raad van State behan deld. Er doen zich geen omstandigheden voor, zo blijkt uit de overwegingen, die tot de ongegrondverklaring van de eer ste twee beroepen hebben geleid, die zouden nopen tot nóg een autobusdienst tussen de bevolkingscentra Amsterdam en 's-Gravenhage, omdat de NB. hier op redelyke wijze in de vervoersbehoefte voorziet. Verder zou de door Maarse en Kroon gevraagde dienst, hoewel die wellicht een snellere en mogelijk ook goedkopere verbinding zou geven tussen de plaatsen, gelegen op de route Am sterdam's-Gravenhage, op het terrein komen van andere vervoersdiensten, die thans op redelyke wijze in de ver voersbehoefte kunnen voorzien. vloeiingen zag. merkte hU ietwat iro nisch op: „En waar blUft nu uw woestUn?". „Ja," antwoordde de gids verontschuldigend, „verleden Jaar was hU hier nog". Zoals destijds de eerste president van Israël, Chaim Weizmann, zeide: „Wie niet in de wonderen van Israël gelooft, is geen realist", zo sprak de minister mee grote bewondering over de uniek-snelle ontwikkeling van Israël, die hij enig in de historie noemde. Hij was ervan rvertuigd, dat vroeger of later de ontwikkeling van het nijvere Israëlische volk als dynamisch voorbeeld op de omringende Arabische staten in vloed zal uitoefenen. „Israël heeft de vooruitgang en de historie aan zijn kant. De sociale ontwikkeling is er niet tegen te houden. Ik hoop, dat deze zich zonder botsingen met de Arabische sta ten, die er in wezen trouwens al zyn, zal kunnen voltrekken. Maar mochten er toch al gewapende conflicten komen, dan ben ik er zeker van, dat Israël die zal overleven. Israël zal de sterkste blijken te zyn, omdat het geestelUk de sterkste is. Rijwielpad langs de kust nadert voltooiing De provincie Zuid-Holland is begon nen met de aanleg van het zo lang ver beide, tot dusverre ontbrekende deel van het rUwielpad door de duinen van Zandvoort naar Scheveningen, zo ver neemt de ANWB. Het betreft hier het gedeelte tussen De Zilk en de provinciegrens. Voor de recreatie in het westen des lands zal de aanleg van dit pad van grote betekenis zyn. De werken zullen begin 1959 gereed zUn. Het gedeelte van de provinciegrens tot Zandvoort, dat dus is gelegen op Noordhollands gebied, is reeds langer gereed, doch kon nog niet in gebruik genomen worden door het ontbreken van het thans aan te leggen gedeelte. Ongeveer tezelfdertUd zal het pad van het Langeveld naar het strand in Noordwijk gereed komen. Deze paden zullen 3 meter breed zUn en een asfalt- verharding hebben. De aanleg geschiedt in het kader van het Provinciaal Rywielpadenplan. Afscheidsreceptie van minister mr. J. v. Aartsen De onlangs benoemde minister van Verkeer en Waterstaat, mr. J. van Aart sen, heeft gistermiddag afscheid geno men van al diegenen, met wie hij in zijn functie van wethouder van Economische Zaken van 's-Gravenhage heeft samen gewerkt. De afscheidsreceptie, die werd gehou den in het gebouw Ja'vastraat, was by- zonder druk Twee uur lang moest de nieuwe minister honderden handen drukken van vooraanstaande persoon lijkheden in het gemeentelijk bestel van Den Haag en omliggende gemeenten. Ten afscheid kwamen ook de commis saris der Koningin in Zuid-Holland, mr. J Klaasesz, burgemeesters, wethouders en raadsleden van omliggende gemeen ten het college van B. en W. van 's-Gravenhage, leden van de raad van 's-Gravenhage, hoofden van diensten, bedrijven en instellingen van de Hofstad, vooraanstaande figuren van het Haagse zakenleven en vele anderen. Dit is de Vertol 44 helikopter, die door de N.V. Aero Contractors in dienst zal worden gesteld op de binnenlandse luchtvaartdienst zo dra de aangevraagde concessie zal zijn verkregen. Het toestel, dat 15 passagiers in een kwartier van Zes tienhoven naar Schiphol kan bren gen, heeft een kruissnelheid van 160 km. per uur. Vluchtelingenprobleem komt dichter bij zijn oplossing Het aantal vluchtelingen, dat in Europa onder bescherming van de V.N. staat, is sinds 1954 van 300.000 tot 160.000 gedaald, zo heeft August Lindt, de hoge commissaris van de V.N. voor de Vluchtelingen, in zUn JaarlUk6 rap port aan de sociale commissie meege deeld. Veertigduizend vluchtelingen wonen nog in kampen. Men hoopt in 1959 en 1960 deze kampen te kunnen opheffen. Voor de verwezenlUking van dit plan verzocht de hoge commissaris zo spoedig mogelijk de benodigde gelden te verstrekken. In de afgelopen vier jaar heeft men ongeveer 440.000 vluchtelingen door emigratie, vrij willige repatriëring, natu ralisatie of permanente vestiging in de gemeenschap kunnen opnemen. Van de 200.000 Hongaren, die na de mislukte opstand hun land hadden verlaten, zUn er 16.700 vrUwillig naar HongarUe terug gekeerd. Van de reet is 47 procent in Europa gebleven en de rest naar landen overzee vertrokken, aldus het rapport over het vluchtelingenvraagstuk. Doorbraak Kartel Aanzienlijke prijsverlaging van verbandstoffen Onenigheid in het prijzen- en ver koopvoorwaarden kartel „De algemene verbandstoffencommissie", heeft ertoe geleid dat een der belangrijkste deel nemers van dit kartel zijn lidmaat schap heeft opgezegd en zich daar door niet meer gebonden acht aan de prijsafspraken. In kringen van de verbandstoffen- industrie heeft dit grote beroering gewekt, vooral omdat deze deelnemer thans aan de kleinhandel, de apo thekers en drogisten, een aanzien lijke korting in het vooruitzicht heeft gesteld. Het wordt niet onwaarschijnlijk ge acht. dat ook de andere industrieën deze kortingspolitiek zullen gaan volgen. In kringen van de detailhandel neemt men een afwachtende houding aan. De mo gelijkheid bestaat dat deze prijsverla ging ook in de kleinhandelsprijs zal doorwerken. Ook in de kringen van het zieken fondswezen wordt deze ontwikkeling met grote belangstelling gevolgd. Een uiteindelijke verlaging van de verband stoffen is ook voor de ziekenfondsen van grote betekenis. REINA PRINSEN GEERLIGSPRIJS 1958 NIET TOEGEKEND De jury voor de Reina Prinsen Geer- ligsprijs 1958 heeft uit de 47 inzendin gen uit Nederland en België geen werk kunnen aanwyzen, dat voldoende oor- spronkelykheid en literaire waarde had om met deze prys bekroond te worden. De jury werd gevormd door: Anna Blaman, Clara Eggink, Antoon Coolen, Karei Jonokheere en dr. J. W. Schulte Nordholt. Hij bekent schuld aan dood van Rosenberg Moord-per-lorriein Esterwegen Vele bekentenissen (Van onze correspondent in Bonn) Het proces in Bonn tegen de twee beulen van de concentratiekampen Es terwegen en Sachsenhausen, Schubert en Sorge, duurt nu reeds enige weken. Gisteren was na verscheidene zittingen sprake van een hoogtepunt in de zaak- Sorge, die op een gegeven ogenblik aan de vele bekentenissen, die hU reeds heeft gedaan, toevoegde: „Ik schaam me". Sorge. zo bleek gisteren uit getuige nissen van Duitse voormalige concen tratiekampbewoners, heeft reeds in 1935 een gruwelyke moord gepleegd op de joodse Duitser Louis Schild. In novem ber van dat jaar, en Sorge ontkende het nauwelijks, was Schild m een sloot gevallen. Toen hij probeerde op de wal te klimmen, had Sorge hem steeds weer met zijn laars in het water geschopt. Tenslotte was het slachtoffer door me degevangenen gered, uit het water ge haald en naar het ziekenhuis gebracht. Een paar dagen later was Schild aan de gevolgen van een longontsteking overleden. Sorge verklaarde gisteren, dat het wel mogelijk kon zyn, dat hij dat gedaan had. Hij ontkende echter, dat hij in datzelfde jaar een kleermaker zogenaamd op de vlucht had doodge schoten. Daarentegen verklaarde hU zich onomwonden schuldig aan de dood van de joodse Duitser Rosenberg, die hij in 1938 in Sachsenhausen met vuist slagen en schoppen zwaar had mishan deld en tenslotte met een straal koud water had getergd. Rosenberg stierf kort na deze „behandeling". Sorge bekende niet, dat hU had deel genomen aan de actie „lorrie" van de beruchte concentratiekamp-comman dant Lorltz. Deze, die tevoren reeds had huisgehouden in het kamp Dachau, was naar Esterwegen gekomen onder de naam „de leeuw van Dachau", waarop hy zeer trots was. HU stelde een zoge naamd lorrie-commando in om het aan tal joodse gevangenen zo spoedig mo gelijk te decimeren. Vier gevangenen moesten daarby in een lorrie zand scheppen, daarmee naar een afgrond Nederlands geschenk aan de Unesco in Parijs De Nederlandse minister van O. K. en W„ mr. Cals, heeft gisteravond in Parys aan de directeur-generaal van de Unesco, Luther Evans, het Nederlandse geschenk aan deze V.N.-organisatie bestaande uit een perskamer in het nieuwe Unescogebouw in de Franse hoofdstad overgedragen. Het gebouw zelf is later op de dag in aanwezigheid van president Coty ingewijd De zaal is ontworpen door de Neder landse architect Rietveld, die, geïnspi reerd door de ideeën van Van Doesburg en Mondriaan, de vloer en werktafels heeft bekleed met levendig gekleurd linoleum. De muren van de perskamer zUn parelgrijs, rood en donker groen. Er zUn luidsprekers en televisie-toestel len aangebracht, waardoor journalisten in de perskamer de zittingen in de grote vergaderzaal zullen kunnen volgen. Het Nederlandse geschenk maakte op de journalisten en op de belangstellenden een voortreffelijke indruk. rUden en daar het zand er weer uit scheppen. Als zy deze zinloze handeling hadden verricht, werden de slachtoffers in de lorrie gezet en m^t een razende vaart op de smalle rails naar beneden geduwd. In de meeste gevallen kantelde het wagentje en kwamen de inzittenden op gruwelyke wyze (zingend) om het leven, omdat zij gedwongen waren tU- dens deze dodenrit te zingen over „de nieuwe tijd" en „een reis naar Jeruza lem". Tijdens het vooronderzoek had Sorge bekend, dat dit een methode was om joden snel uit de weg te ruimen. Gisteren zei hy. dat, wanneer de leiding van het kamp had geweten, dat inder daad het doel uitroeiing der joden zou kunnen worden bereikt, het systeem wel zou zUn toegepast Conducteur vervalste tramkaarten Het verkopen van gebruikte vUfritten- kaarten, waarvan hij de datumstempels door middel van bleekwater had verwij derd, heeft een Amsterdamse tramcon ducteur weinig baat opgeleverd. Zijn manipulatie werd ontdekt zodra hy er - volgens zijn zeggen - mee begonnen was. Deze conducteur is door de poli tierechter te Amsterdam conform de eis veroordeeld tot een maand onvoorwaar delijke gevangenisstraf. Op 26 juli van dit jaar voelde een Amsterdamse kantoorbediende zich „op de tram zwaar genomen", toen een conducteur zyn op een andere tram gekochte kaartje eens nauwkeurig be keek en de opmerking maakte, dat het er héél vreemd uit zag. De kantoorbe diende voelde de ogen van zUn mede passagiers op zich gevestigd en las daar in de onuitgesproken beschuldiging „daar staat een vervalser van tramkaar tjes". Hy stapte wat geprikkeld naar het gemeente vervoerbedryf, waar na onderzoek bleek dat de gekochte vUf- rittenkaart gebleekt en van alle stem pels ontdaan was. Een uitgebreid„zeer moeilijk' onderzoek bracht het spoor op de verdachte, die geschorst werd in afwachting van zUn berechting. De officier zei rekening te willen hou den met de mogelijkheid, dat de man zal worden ontslagen. De conducteur heeft behalve het plegen van de verval sing ook opzettelyk gebruik gemaakt van het resultaat. „Daar komt bU, dat hU het als amb tenaar heeft gedaan. Hoe is het moge lijk dat U zulke dingen kon doen? Uw baan is er toch mee gemoeid?" zo zei de politierechter. Militair verongelukt Op de Wekeromseweg in de gemeente Ede is gistermorgen een militaire 3- tonstruck bU een inhaalmanoeuvre in de berm terecht gekomen en daarna te gen een boom gebotst. De chauffeur van het voertuig, de 20-jarige dienstplichti ge soldaat W. Snoek, woonachtig to Naarden, is kort na het ongeval in het Julianaziekenhuis te Ede overleden. Hij was ongehuwd en Ingedeeld bU het 103e interdance bataljon te Ermelo. ALLE MODELLEN VOORRADIG VRIJBLIJVEND ADVIES SLAGERIJ „TAVERNE" - Donkersteeg 17 - Leiden Telefoon 20192 vraagt SLAGERSBEDIENDE Vv/v.r winkel en worstmakery. Levering franco Vakkundige plaatsing. Bijzonder (raai van lijn, prachtig van kleur. Oerdegelijk, veilig en uiterst zuinig. Geeft heerlijke warmte tot in alle hoeken vao de kameróók over de vloer I Prijs f 395.- Mel ingebouwde lank I 440- Jjh h'Tniy.i Inlichtingen bij Uw handelaar ol bi]J. G. DE ZEEUW N.V. Postbus 84, Dordrecht fL Voer dót uw kat... •n dit ww hondl Do FOBRUX oliehaarden en -kachels verkrUgbaar bU: HAORDt». KOCMCL S 6esePPfi8/)rEN I \e£e€*ssrx 63"rei nu* oeosrefesr I /WSTtHLAT/eBEDQyF 94-96 20iid DAMES Het betere permanent moet U bij ons laten zetten van f5.tot f 12.50. Be spreekt vooral vroegtUdig. Wassen, wa tergolven f2.Ook met kleurspoelin- gen staan wU aan de spits. Onduleren wordt bU ons nog steeds gedaan. HEREN bezoekt de kapper voor lastig haar. Ook voor heren permanent en kleurspoelingen. HET KAPPERSHUIS - Apothekersdyk 8 - Telef. 26218 een KAS, groot 375 m2., een KAS groot 330 m2. en een KAS groot 200 m2. Te bevragen by de firma: Gebr. A. en C. de Grauw, Oosteinderweg 123, Aalsmeer. goedkope taxi's (4 a 5 personen) naar CENTRUM Den Haag f 9.— plm. NoordwUk f 6.— plm. KatwUk f 5.— plm. Utrecht f23.— plm. Amsterdam f20.plm. Rotterdam f 19.— plm. Voorschoten f 4.plm. Warmond f 4.— plm. Schiphol f 15.— plm. etc., etc. Telefoon 22444 (2 lijnen)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 9