Economisch herstel en aanpassing .©TIJ, Naar nieuwe conjunctuuropgang? Prof. dr. M. W. F.Treub-herdeiiking op 29 november in Voorschoten Kinderkopjes Pracht handen RIDER Visvangsten over gehele wereld zijn sinds 1947 snel toegenomen to Oegstijeest luisterde oudervereniging naar m itzikalevo rm 1 nq- HNTERNM|0NWf kwSNW0WMS deze week stond Lei dew internationaal in belawqstellinq.. in Voorschoten* qew, raad werd alleen over geld gesproken.., 97ste jaargang Zaterdag 1 november 1958 Derde blad no. 29584 Weer verschuivingen op de kapitaalmarkt (Van onze financiële medewerker) Wallstreet, het centrum van de Amerikaanse fondsenhandel» schijnt dan toch tot de overtuiging te zyn gekomen dat het wenselijk is het bedrijfsleven de tijd te geven zich met zijn resultaten aan te passen bij de sterk gestegen aandelen koersen. Men heeft daarom bij het begin van deze week op de Newyorkse beurs een paar passen terug gedaan, zonder zijn optimisme prijs te gevon. Men wijst op de toeneming van het volksinkomen, de verbeterde resultaten over het derde kwartaal bij tal van ondernemingen en de afnemende werkloosheid, ook op de ietwat hogere prijzen voor enkele grondstoffen, waaruit een grotere vraag wordt afgeleid. De psychologische invloed van deze verschijnselen op de bevolking is uiteraard tegenovergesteld aan die, welke van de recessiesymptomen uitging en een stimulans voor de kooplust, hetgeen in de detailhandel duidelijk merkbaar is. De Amerikaanse economie staat naar veler mening aan het begin van een nieuwe conjunct.uursopgang, welke ook naar Europa zal overslaan, waar de tekenen van herstel nog niet in die mate zichtbaar zijn. Van hogerhand heeft men intussen de remmen aangetrokken door de ver hoging van het dekkingspercentage voor de niet-contante beursaffaires en deze week door een nieuwe verhoging van het disconto bij zes van de twaalf fede ral reservebanken van 2 tot 2%% nadat het half augustus van 13/4 tot 2% was verhoogd. Naar verluidt heeft deze dis contoverhoging mede ten doel de markt rijp te maken voor een Staatslening van enkele miljarden, welke tegen het eind van de volgende maand zal worden uitgegeven. Ook in de V.S. zit men ruim in het geld en de regering beoogt met het uitgifte van een nieuwe Staats lening op aantrekkelijke voorwaarden ongetwijfeld de belegger, die de laatste tijd een zo uitgesproken voorkeur voor de aandelenmarkt aan de dag legt, naar de obligatiemarkt terug te trekken, hetgeen niet anders dan als een ge zonde correctie op de wel wat overdre ven aandelenhausse kan worden be schouwd. Ook in de landen van Europa hebben de begeleidende verschijnselen van de recessie zoals men weet een aanmerke lijke verruiming van de geld- en kapi taalmarkt teweeggebracht, welke bijv. in Engeland tot een geleidelijke discon toverlaging van 7 tot 4%% heeft geleid. Thans is de kredietsituatie daar der mate vergemakkelijkt dat de Britse re gering tot opheffing van alle nog be staande beperkingen op het gebied van de huurkoopovereenkomsten heeft be sloten, blijkbaar als een middel tot sti mulering van de nationale bestedingen, vergroting van de produktie en vermin dering van de werkloosheid. De aanmerkeUjke verbetering van de handels- en betalingsbalans en als gevolg daarvan de grote aanwas van de goud- en deviezenvoorraad rechtvaardigen naar het oordeel van de regering een vergemakkelijking van de particuliere bestedingen, welke voorts zullen worden vergroot doordat de grote banken op het voetspoor van de V.S. tot het verstrekken van per soonlijke kredieten zijn overgegaan, waarbij, zoals men weet, geen onder pand wordt gevraagd. In ons land heeft de regering blijk baar ook geen bezwaar tegen een stij ging van de particuliere consumptie, welke het gevolg zal zijn van de thans door twee grote banken geschapen mogelijkheid tot het verkrijgen van per soonlijke kredieten, ook al zal men zich, gelet op de daarvoor gestelde voorwaar den, van de omvang daarvan vooreerst geen grote voorstelling moeten maken. Een feit is overigens dat de Neder landse banken nog altijd ruim in het geld zitten. Als gevolg van de recessie hebben de bedrijven hun voorraden in belangrijke mate verminderd en nieuwe investeringen beperkt, zodat de debi teurenrekening bij de banken van f.3106 miljoen bij het begin van dit jaar tot f.2807 miljoen op het eind van augustus is teruggegaan. Anderzijds zijn de gelden van derden deposito's en crediteuren in die tijd van rond f5200 miljoen tot f6100 miljoen, dat is met ca. f.900 miljoen toegenomen, welk bedrag in de vorm van schatkist papier by de overheid is belegd, die hiermee haar stijgende uitgaven finan ciert. Dit is geen lucratieve belegging voor de banken en het is zo gezien dus begrijpelijk dat de banken naar midde len omzien, welke hun creditgelden meer rendabel kunnen maken. Of men dit met de persoonlijke kre dieten zal bereiken, moet worden afge wacht, zeker is dat zich op de geld- en kapitaalmarkt belangrijke wijzigingen zullen voltrekken, nu niet alleen het bedrijfsleven weer een beroep op de kapitaalmarkt begint te doen met de uitgifte van nieuwe aandelen, maar de overheid voor financiering van haar kapitaalsuitgaven geld op langere ter mijn gaat aantrekken. Zoals hierboven gezegd, heeft de re gering sinds geruime tijd haar uitgaven met z.g. kort geld gefinancierd door de uitgifte van schatkistpapier. Blijkens de jongste begroting is het kastekort voor 1958, aanvankelijk op f400 miljoen geraamd, tot f.600 miljoen gestegen en zal voor 1959 tot een bedrag van f.800 miljoen op de kapitaalmarkt een beroep moeten worden gedaan. Uit een oog punt van financieel beleid kan dit slechts worden toegejuicht, omdat het onjuist is kapitaalsuitgaven met kort lopende leningen te dekken. Wij hebben er meer dan eens op gewezen dat de sterke daling van de Nederlandse staatsschuld van rond f.28 miljard op het eind van 1947 tot rond f. 18 miljard op 30 juni j.l. op zich zelf beschouwd loffelijk is, maar in een ander licht komt te staan als die daling voor een groot deel het ge volg is van een rigoureuze belasting- politiek, welke ook de kapitaalsuit gaven van de Staat dekt. Minister Hofstra heeft eens geponeerd dat de nationale schuld van een land het nationaal inkomen niet mag over treffen, hetgeen in 1947 wel het geval was, toen het volksinkomen op ca. f. 15 miljard werd aangenomen en de staats schuld tot f.28 miljard was gestegen. De thans bestaande verhouding staatsschuld f. 18 miljard, volksinkomen f 30 miljard laat dus wel een stijging van de staatsschuld toe, mits de kapi taalsuitgaven verantwoord en als pro- duktief mogen worden beschouwd. In zoverre is het een gezond ver schijnsel dat de regering thans over gaat tot de uitgifte van f.250 miljoen 4obligaties a 98% met 25-jarige looptijd en met de voor de beleggers sing mag plaats vinden. Nu het rende ment van de oude staatsleningen met een looptijd van meer dan 15 jaar tot 4 4,3% is gedaald, mag voor de nieuwe lening, welke een rendement van ca. 4,7% oplevert, een behoorlijke belang stelling worden verwacht. Hierbij zal ook van invloed zijn dat de besparingen van de Nederlandse bevolking de laatste tijd weer toe nemen. De inlagen bij de spaarbanken hebben gedurende de eerste negen maanden van het lopende jaar de terugbetalingen met honderden mil joenen overtroffen en door, zoals hierboven gereleveerd, ook bü de ge wone banken de creditgelden aanmer kelijk zijn gestegen, kan worden aan genomen dat de nieuwe staatslening haar weg naar de beleggingsporte feuilles zal vinden. Voor hen, die niet elk jaar over hun rente behoeven te beschikken, zijn de thans aangeboden 414% rentespaar- brieven van de Bank voor Nederland- sche Gemeenten een geschikte beleg ging, omdat men na ruim 15% jaar zijn kapitaal heeft verdubbeld en een koers daling van de stukken wordt tegenge gaan door de mogelijkheid driemaal ge durende de looptijd aflossing te vor deren. Zitting Marineraad over „De Zeven Provinciën" De Marinevoorlichtingsdienst deelt mee, dat de zitting van de Marineraad voor het onderzoek van het aan de grondlopen van Hr. Ms. „De Zeven Provinciën", niet zal worden gehouden in het gebouw van de Zeekrijgsraad, Johan van Oldenbarneveltlaan 3, te Den Haag, doch in de Rolzaal, Binnen hof 11. De zitting is, zoals gemeld, op 10 november te halftien. 142^0 De ERRES Jumbo stofzuiger werkt ongekend grondig en doelmatig voor U Russische geleerde stelde de theorie op Naar aanleiding van de verklaring van de 73-jarige Franse natuurkundige prof. Lucien Mallet, dat hij de ontdek ker was van het z.g. Tsjerenkof-effect waarvoor de Russische geleerde Tsje- renkof nu de nobelprijs heeft gekregen, wordt in Franse wetenschappelijke kringen gezegd, dat, ook al zou prof. Mallet het verschijnsel hebben ontdekt, hij toch niet de theorie heeft opgesteld waarvoor Tsjerenkof is bekroond. De Russische geleerde zou daarom de wetenschap de belangrijkste dienst heb ben bewezen. Groot liberaal voorman Staatsman iverd 100 jaar geleden geboren Naar wij vernemen, zal binnen- verheid en Handel, daarna als minister Prof. dr. P. Geyl erelid Historisch Genootschap Tijdens de in Utrecht gehouden ver gadering van het Historisch Genoot schap is prof. dr. P. Geyl tot erelid van het bestuur benoemd Hiermede wilde hetGenootschap zijn waardering tot uitdrukking brengen voor al hetgeen prof. Geyl in de loop der jaren voor het Genootschap heeft gedaan. Het Historisch Genootschap telt thans 11 ereleden, 672 binnenlandse en 82 buitenlandse leden. De voorzitter van het Historisch Genootschap, prof. dr. C. D. J. Brandt, deelde mede. dat prof. Coolhaas de bewerking van de cor respondentie van minister Van den Bosch met de landvoogd Eerens tijdens de ziekte van prof. F. C. Gerretson van de inmiddels overleden hoogleraar heeft overgenomen. Advertentie Babyderm Haarwater (Haar- groei-tonic) legt reeds in de jeugd de basis voor een gezonde haargroei. Flacon f 1.90. Voor lange tijd toereikend. kort van de hand van prof. mr. N. E. H. van Esveld, hoogleraar aan de Economische Hogeschool te Rotterdam, een boekwerk ver schijnen, gewijd aan de nagedach tenis van prof. mr. M. W. F. Treub. Het is namelijk op 30 no vember a.s. honderd jaar geleden, dat deze staatsman in Voorschoten werd geboren. In Voorschoten zal op zaterdag 29 no vember des middags half drie een her denkingsbijeenkomst worden gehouden, waarin het woord zal worden gevoerd door dr. L. G. Kortenhorst, prof. mr. P. J. Oud en prof. mr. dr. G. M. Verren Stuart. Voor deze herdenking is een uitge breid erecomité gevormd, onder voor zitterschap van minister-president dr. W. Drees. Secretaris van het comité tot voorbereiding der herdenking is mr. A. Spruit te Vinkeveen. In Amsterdam was mr. Treub privaat docent van het notariaat. Als lid van de gemeenteraad aldaar toonde hij zich al spoedig een militant voorstander van radicale beginselen. Hij was in de hoofd stad ook wethouder en hoogleraar, waar bij hij zich van nieuwere inzichten in de economie een voorstander toonde. Hij pleitte daarbij o.a. voor coöperatie en een betere positie voor de arbeiders in het produktieproces. Maar hij was een fel bestrijder van het socialisme. Vermeld dient nog. dat hij te Amster dam als wethouder de grote monopolie- bedrijven in gemeente-exploitatie bracht. Minister In 1904 kwam Treub als vrijzinnig democraat in de Tweede Kamer, waarna hij van 1913 tot 1918 deel uitmaakte van het kabinet-Cort van der Linden, eerst als minister van Landbouw, Ny- van Financiën. In deze laatste functie heeft hij veel gedaan om de ernstige gevolgen van de ooi-log voor de handel en het kredietwezen op te heffen of te beperken. Treub werd beschouwd als de sterke man in het kabinet-Cort van der Lin den. Hij bracht een verbod tot uitvoer van goud tot stond en liet zilverbons drukken. In de eerste wereldoorlog richtte hij het Koninklijk Nationaal Steuncomité op, deed veel voor het mid- denstandskrediet en bracht de beurswet tot stand. Met kracht heeft hij zich des tijds verzet tegen een betalingsmorato rium. Verder bracht hy tot stand de oorlogszeeongevallenwet en de noodrege- ling-Treub inzake de werkloosheidsvoor ziening. Vele wetten Talloze andere wetten kregen zijn sig natuur. Hij kwam onder meer bij het parlement met voorstellen tot een gigan tische hervorming van ons belasting stelsel. Geleidelijk zijn deze wetten voor een belangrijk deel tot stond gekomen. Met Pierson kan Treub genoemd wor den als de grondlegger van ons huidige belastingstelsel. Toen hij na de eerste wereldoorlog op nieuw in de Tweede Kamer zitting nam, hadden Treubs oorspronkelijke econo mische en politieke inzichten zich gron dig gewijzigd. In 1918 stichtte hij de Economische Bond, een partij, die hoopte de liberale partyen te verenigen in een strijd tegen de grote overheids bemoeiing. Later sloot hij zich in de Tweede Kamer aan bij de Vrijheidsbond. In 1920 zegde hij de politiek vaarwel om voorzitter te worden van de onderne- mersraad voor Ned. Indië. Op 24 juli 1931 overleed hij. In Voorschoten ligt hij begraven. Tal van publikaties op sociaal en eco nomisch gebied zagen van zijn hand het licht. Een van de twaalf geredde mijn-1 het flesjewaarin werkers uit Springfield in Nieuw watervoorraad voor SttoHnnd. Zjjn vetflMQ*tot looMfl zich de enige zes man ge- 1 bevond! Onderscheiding voor schipper van reddingsboot De schipper van de Stellendamse red dingboot ..Koningin Wilhelmina". Wil lem de Jager, is door H.M. de Koningin onderscheiden met de gouden erepen ning met oorkonde voor menslievend hulpbetoon. De heer de Jager heeft de onderscheiding gisteren ontvangen uit handen van de Commissaris der Ko ningin in Zuid-Holland, mr. J. Klaasesz, tijdens een bijeenkomst, waarin hij als schipper afscheid nam. Op 60-jarige leeftijd heeft de heer de Jager namelijk om gezondheidsredenen het roer uit handen moeten geven. Bij het afscheid, dat tevens een hul diging was, in het „Haagse Huus", in Uen nimmer ruw of schraal n Het is de Hamomelis die het m doet Civiele procedure om 44 miljoen lire Voor het Gerechtshof te Amsterdam zyn gisteren de pleidooien gehouden in een civiele procedure, waarvan de in zet het niet-onaanzienlyke bedrag van 44.056.200 Italiaanse lires (ruim f. 250.000) bedraagt. Het gaat hier om vergoeding van de schade door inkomstenderving, geëist door de weduwen van de Italiaanse veehandelaren Paolo Schilli uit Barza- niga di Annico en Carlo Boffelli uit Crema. die op 4 april 1950 bij een auto-ongeluk op de Leeuwarderweg onder de rook van Amsterdam om het leven kwamen. De twee Italianen hadden nl. op 4 april veemarkten in het westen en zui den van het land bezocht en waren in de auto van de heer P. W. Hylkema op weg naar Leeuwarden. Op de Leeuwar derweg botste de auto tegen een stil staande trekker met oplegger, die bela den was met heipalen. De gevolgen wa ren verschrikkelijk. Zowel de heer Hyl kema als de twee Italianen overleden kort na de aanrijding. De beide weduwen stellen nu de chauf feur van de oplegger, diens werkgevers, de vader van de heer Hylkema en diens erfgenamen aansprakelijk voor de in komstenderving. Beide weduwen hebben opgegeven, dat het inkomen van hun omgekomen echt genoten als veehandelaar 6.000.000 Ita liaanse lire per jaar bedroeg. De eiseres sen hebben tevens een rente van 5% per jaar gevraagd vanaf de datum van de dagvaarding (uitgebracht in 1954). De rechtbank te Utrecht heeft op 1 maart 1957 in eerste instantie vonnis ge wezen in deze civiele procedure. Door de rechtbank werden de vorderingen ten aanzien van de chauffeur en diens werk gever en die ten aanzien van de heer W. G. Hylkema sr in diens hoedanigheid van werkgever van zijn zoon ontzegd en afgewezen. De erfgenamen en rechtsopvolgers de vader, moeder, zwager, zuster en broer van de overleden heer Hylkema werden door de rechtbank veroordeeld „aan eiseressen een som te betalen, waar van het beloop nader zal worden be paald plus een rente van 5% per jaar". In de strafzaak naar aanleiding van dit ernstige ongeluk werd de chauffeur G. M. Graffner in laatste instantie vrij gesproken van de hem ten laste gelegde dood door schuld. Het Gerechtshof zal 11 december uitspraak doen. Stellendam waren aanwezig de directie van de Zuid-Hollandse Redding Maat schappij, vertegenwoordigers van de ver eniging „De Reddingsmedaille", redding bootbemanningen uit Stellendam. Hoek van Holland en Ouddorp en vele an deren. De Commissaris der Koningin bracht in herinnering, dat de heer de Jager in de 32 jaar die hij in dienst van de NZHRM is geweest, vele reddingen op zijn naam heeft gebracht, vaak met ge vaar voor eigen leven. Daarvoor bracht hij de scheidende schipper de dank van de regering over. In 1957 zijn vangsten iets teruggelopen Na de oorlog zien wij in verschillende landen een drang om in eigen behoefte te kunnen voorzien. Dit geldt vooral voor de visserij in ver scheidene landen van de wereld. Natuurlijk dient er rekening mee te worden gehouden dat de wereldbevolking groeiende is. Om die bevol king te voeden wordt in de eerste plaats uitgekeken naar een goedkoop voedsel, dat tevens een hoog eiwitgehalte bevat. Vandaar dat diverse landen hun visserij sterk hebben uitgebreid en voor zover deze voor de oorlog van weinig of geen belang was een visserij van betekenis hebben opgebouwd. Over de gehele wereld zijn dan ook miljoenen tonnen vis meer gevangen dan 10 jaar geleden. Enkele landen hebben een toename van minstens 100% in de totale vangsten. Er zijn er die nog groter produktie hebben. Peru (Zuid-Amerika) bijv. ving in 1957 350.000 metrieke ton vis tegenover een gemiddelde van 74.000 m.t. in de jaren 1948-1952. Deze details zijn versterkt door de F.A.O. in haar jaarlijks rapport over de voedselproduktie getiteld „The State of Food and Agriculture 1958", uitgegeven door de Verenigde Naties in Rome. Dit rapport geeft tabellen van de totale aanvoer van vis, schelpdieren etc. van 65 landen. Hieruit blijkt dat Rusland op dit ge bied wel de meeste vordering heeft ge maakt in de afgelopen 10 jaren. Verge leken met 1938, toen dit land 1.523.000 ton vis ving, was de aanvoer in 1956: 2.617.000 ton. In de jaren 1948-1952 was dit gemiddeld 1.761.000 ton. ENGELAND MINDER Engeland daarentegen ving aan zienlijk minder vis dan in de voor oorlogse jaren. Inplaats van een stij ging, zoals in de meeste landen, is hier van teruggang sprake. In 1938: 1.198.000 ton, in 1948-1952 gemiddeld 1.108.000 ton en in 1957: 1.014.000 ton. Japan is het land met de grootste vangsten van alle landen. Gemiddeld in 1948-1952: 3.329.000 ton en in 1957: 5.399.000 ton. Zelfs landen als Angola (Portugees Afrika), Indonesië en Korea hebben hun produktie behoorlijk verhoogd. Angola's aanvoer in 1948-1952 was 142.000 ton in vergelijking met 420.000 ton in 1956, dit liep in 1957 terug tot 395.000 ton. Indonesië geeft ook een behoorlijke toename in visaanvoer te zien. In de jaren 1948-1952 gemiddeld 436.000 ton, oplopende tot 636.000 ton in 1956. In Noord- en Zuid Korea was de ge middelde aanvoer in 1948-1952: 546.000 ton en 1957: 723.000 ton. De Philippijnen wisten hun produktie in de afgelopen 10 jaren te verdubbelen. Portugal gaf ook gunstige cijfers te zien. 310.000 ton gemiddeld in 1948-1952, t.o. 472.000 ton in 1957. Spanje, even eens resp. 581.000 ton en 752.000 ton. Een opvallende vooruitgang heeft Zuid-Afrika gemaakt sinds de oorlog. V/as de produktie van dit land slechts I hiervoor verwerkt. 65.000 ton in 1938, dit steeg tot 105.000 ton gemiddeld in 1948-1952, daarna 617.000 ton in 1954, 602.000 ton In 1955, hetgeen in 1956 terugliep tot 555.000 ton. I TERUGGANG IN 1957 Dit verschijnsel dat de vangsten in 1957 terugliepen heeft zich in meerdere landen voorgedaan. Vandaar dat in verschillende landen de bio logen zich sterk bezighouden met de vraag of men niet aan de rand van de overbevissing toe is. Dit punt wordt dan ook ernstig bestudeerd. Het zou in dit artikel te saai worden om een verdere opsomming van getallen tc geven. We willen U daarom slechts nog een oppervlakkige beschouwing geven van enkele landen. Australië heeft als visserij-natie weinig te bete kenen. Toch was hier ook nog van vooruitgang sprake. Ceylon bleef ongeveer op hetzelfde peil met een produktie van ca. 40.000 ton. Landen als Israël, Uganda en Tan- ganyka, welke tot de kleine visserij- naties behoren, hadden een dubbele pro duktie in vergelijking met de jaren 1948-1952. Zoals hierboven reeds vermeld houden de biologen zich terdege bezig met het vraagstuk van de overbevissing, vooral als wij bekijken de toename in diverse landen. Dit geldt vooral voor Japan en Rusland. De visserij-experts van de F.A.O. (Voedselorganisatie van de Ver. Naties) geven evenwel nog geen commentaren op deze getallen en hun invloed op de visstand. Hiervoor moeten zy eerst een uitgebreid onderzoek instellen. MODERNE VLOOT Wat de vloten van Japan en Rus land betreft kunnen wy mededelen, dat deze na de oorlog behoorlijk zyn gemoderniseerd. De Russen bijvoor beeld vissen behalve op de Noordzee, Witte Zee, ook in de Pacific in de wateren nabij de Verenigde Staten. Japan heeft ook verschillende schepen, die in die gebieden vissen. Hoewel het grootste gedeelte van de visproduktie bestemd is voor menselijke consumptie, bestaat er in verscheidene landen ook een behoorlijke fabricage van vismeel produkten, bestemd voor dierlijk voedsel. Veel afvallen worden we hadden een uitqe sproken zachte okto berweek Toneel qroepf heater lö*,acM„0r|s>keus daaltaVt.iy Ut dew. UÜÖSE WEEK VOOR r gv 1 m fcoerhau/ezaal ojmq Europa-ten- toonstelling open... o* 1 KAS6EIDLEN1NGEN KREDIETEN VLOTTENDE SCHULD KVA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 9