ANGELO KARDINAAL RONCALLI
WERD PAUS JOHANNES XXIII
Fa. J. M. Gerding
WEERBERICHT
Kroning op zondag 9 november
Begrotingstekort is een bijdrage
tot bevordering werkgelegenheid
Brits-Franse tegenstelling over
de vrijhandelszone duurt voort
97ste jaargang
WOENSDAG 29 OKTOBER 1958
No. 29581
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Honderdduizenden juichten op St. Pietersplein
Om vijf minuten over vijf gistermiddag kwam er weer rook uit het
schoorsteentje boven de Sixtijnse Kapel. Het was van een lichtgrijze
kleur. Een gemurmel ging door de wachtende menigte op het Sint-
Pietersplein. Was er een nieuwe paus? De gordijnen voor de verzegelde
ramen in het conclaaf werden opzij geschoven en mensen wuifden.
Maar eerst om twintig minuten over vijf kon Radio-Vaticana aan alle
onzekerheid een einde maken. Er was een nieuwe paus gekozen. Het
nieuws werd met enthousiast gejuich begroet.
Het zou echter nog tot over zes uur duren, eer de met de minuut
aangroeiende menigte uit de mond van de inmiddels geheel herstelde
groot-penitenciër, kardinaal Canali, zou vernemen, dat Angelo Giu
seppe kardinaal Roncalli, patriarch van Venetië door het College van
Kardinalen was gekozen tot het nieuwe hoofd der R.-K. Kerk en dat
hij zal regeren onder de naam van Paus Johannes XXIII.
Nu reeds nieuwe
kardinaal benoemd
De stem van de hoogbejaarde kardi
naal Nicola Canali trilde van ouderdom
en emotie, toen hij de doodstil gewor
den menigte voorhield: „Habemus Pa-
pam" wy hebben een paus. De hon
derdduizenden op het enorme plein hiel
den de adem in, toen hij de naam van
de gekozene bekendmaakte. Toen rolde
een oorverdovend gejuich tegen de hoge
gewelven van dè fraaie Sint-Pieter. Maar
weer moest het Romeinse volk, samen
gestroomd op dit gigantische plein, zijn
ongeduld bedwingen, want het duurde
nog even eer de nieuwe paus op de log
gia verscheen.
In een vertrek bij de Sixtijnse Kapel
werd hij gekleed in het pauselijk ge
waad, dat in drie stellen van ver
schillende maat gereed hing: witte
soutane, roodfluwelen schoudermantel
met hermelijn afgezet en goudgebor-
duurde stola.
Tevoren had hij in de conclaafruimte
na de stemming, waarbij hij werd uit
verkoren, na enige ogenblikken van be
zinning, bevestigend geantwoord op de
traditionele vraag van de kardinaal
deken Eugene Tisserant of hij de benoe
ming aanvaardde en van dat moment af
was hij Paus en had hij alle pauselijke
bevoegdheden. De secretaris van het Col-
Derde mijnexplosie
in Amerika - Canada
Dertien slachtoffers
Een gasontploffing in een kolenmijn
van Richwood in de Amerikaanse staat
West-Virginia heeft dinsdag aan dertien
mijnwerkers het leven gekost. In de
schacht, waar de ontploffing zich voor
deed werkten 54 arbeiders. Van hen
ontsnapten 37 ongedeerd. Vier moesten
naar boven gebracht worden. Twee van
hen verkeren in ernstige toestand van
wege brandwonden en rookvergiftiging.
Nog geen 24 uur eerder veroorzaakte
een soortgelijke ontploffing de dood van
22 arbeiders in een kolenmijn van
Bishop, eveneens in West-Virginia.
Eind vorige week zijn in Springhill
op het Canadese schiereiland Nieuw-
Scho'tland 93 mijnwerkers ingesloten,
van wie men geen hoop meer heeft hen
levend naar boven te brengen. Deze
drie mijnrampen in Amerika en Canada
hebben dus in zeer korte tijd aan 128
mensen het leven gekost.
In brieven van De Gaulle
is de NAVO niet genoemd
Naar aanleiding van Westduits en
Noors verzet tegen een Frans plan tot
vorming van een „directorium van drie"
binnen de NAVO (Amerika, Engeland
en Frankrijk) is gisteren van Franse
zijde medegedeeld, dat de Franse mi
nister-president, generaal De Gaulle,
„schriftelijk bij de Amerikaanse presi
dent, Eisenhower, en de Britse eerste
minister, Macmillan, heeft aangedron
gen op nauwere samenwerking en betere
samenbundeling van de politiek der
Westelijke landen. In de brieven van
De Gaulle wordt de NAVO niet (met
zoveel woorden) genoemd. Er wordt ge
sproken over problemen, die een groter
gebied betreffen dan de grenzen van
de landen der Atlantische gemeenschap.
In antwoord op de vraag of de Franse
regering van plan is op de bijeenkomst
van ministers in december voorstellen
in te dienen ter verbetering van de mi
litaire en politieke organisatie van de
NAVO zei hij, dat Frankrijk en be
paalde andere NAVO-landen zeker van
plan zijn met voorstellen te komen om
het bondgenootschap beter uit te rusten
voor de gevaren, waardoor het worde
bedreigd. Hij ging hier niet verder op in.
Andere landen, waaronder Italië, en
de secretaris-generaal. Spaak, zijn op
de hoogte gehouden van de Franse voor
stellen, aldus de woordvoerder.
lege van Kardinalen, mgr Di Jorio en
de prefect van de Apostolische Ceremo
niën, mgr. Enrico Dante, vergezeld van
twee ceremoniemeesters, waren getuige
toen de gekozene, in antwoord op een
vraag van de kardinaal-deken te ken
nen gaf, dat hij de naam Johannes de
drie-en-twintigste wilde aannemen.
Daarna brachten de kardinalen hem
hun eerste hulde en werd het „Te Deum"
gezongen.
„Urbi et Orbi"
Het was om precies achttien minuten
over zes. toen de 77-jarige Johannes
XXIII voor het volk verscheen. Glim
lachend maakte de paus vanaf de log
gia met beide handen gebaren van be
groeting tot de juichende menigte. Zeker
vier minuten hielden de ovaties aan.
Toen vouwde de Paus de handen en hief
met krachtige stem de Latijnse woorden
van de zegen „urbi et orbi" over stad
en wereld aan. Met de rechterhand
maakte hij plechtig het kruisteken over
de honderdduizenden, die voor enkele
ogenblikken geknield eerbiedige stilte
bewaarden om terstond daarna weer in
langdurig gejuich uit te barsten. Onder
het geschal van klaroenen en terwijl de
Italiaanse garde het saluut brachten,
trok de Paus zich, omgeven door pre
laten in rood gewaad, terug. De kapel
van de carabinieri speelde het Italiaanse
volkslied en de klokken van de Sint
Pieter strooiden hun vreugdevolle klan
ken over de eeuwige stad.
Nieuwe kardinaal
Na op het balkon te zijn verschenen
keerde de Paus naar de Sixtijnse Kapel
terug, waar hij de rode hoed, die hij als
kardinaal in zijn bezit had, overhan
digde aan mgr. Di Jorio. Hiermede
heeft hij een oud-kerkelijk gebruik in
ere hersteld door de benoeming van een
nieuw lid van het College van Kardi
nalen, kort na zijn verkiezing. Mgr. Al
berto di Jorio diende het conclaaf als
secretaris
Paus Johannes XXIII zal waarschijn
lijk op zondag 9 novemb.er worden ge
kroond. Volgens traditie wordt een
nieuwe Paus gekroond op de zondag vol
gende op zijn verkiezing, maar aange
zien 2 november te dichtbij is voor de
uitgebreide voorbereidingen, die nodig
zijn, is het veilig aan te nemen, dat de
kroning op 9 november zal plaats heb
ben
Onmiddellijk na het bekend worden
van de verkiezing van de nieuwe Paus
begonnen over vrijwel de gehele wereld
de klokken van de R.-K Kerken te lui
den en werden door staatshoofden te
legrammen van gelukwens verzonden.
Paus Johannes koos de populairste
naam van het Pausdom, toen hij zich
naar de apostel Johannes liet noemen.
Voor hem hadden 22 pausen en een
tegenpaus zich die naam gekozen. De
eerste paus Johannes, die wegens zijn
martelaarschap werd heilig verklaard,
regeerde van 523 tot 526. De laatste
wettige paus van c(ie naam was een
Fransman Jean Duese, van 1316 tot
1334. Een tegenpaus, die in 1410 onwet
tig gekozen werd en de naam van Jo
hannes de drie-en-twintigste koos, werd
vier jaar later afgezet en stierf in 1419.
Hij wordt niet erkend als paus voor de
R.-K. Kerk.
0 Slot op pag. 2
Australische premier over
Nieuw-Guinea:
„Wendt U tot
Int. Gerechtshof"
Premier Robert Menzies van Austra
lië heeft gezegd, dat Indonesië zich
maar tot het Internationale Gerechts
hof moet wenden als het meent recht
te hebben op Ned. Nieuw-Guinea. Als
het tot gewapende agressie overgaat
moeten de V.N. geacht worden zich
daartegen te verzetten.
Wat ons betreft, aldus de premier,
wij bljjven vreedzaam met de Nederlan
ders op het eiland samenwerken.
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Op vele plaatsen mist of laaghangende
bewolking. Overwegend droog weer. Wei
nig wind en ongeveer dezelfde tempe
raturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
30 OKTOBER
Zon op: 7.30 uur; onder: 17.17 uur;
Maan op: 19.07 uur; onder: 10.04 uur;
Hoogwater te Katwijk te 4.37 en 16.49
uur.
Laagwater te 0 32 en 12.42 uur
Dit aummci ocsuai tul U p<x&u
Nobelprijzen voor
fysica en chemie
Voor drie Russen en een
Engelsman
De Zweedse Koninklijke Aka-
demie van Wetenschappen, die in
deze als jury optreedt, heeft de
Nobelprijs-1958 voor natuurkunde
toegekend aan de Sovjetrussische
geleerden T. H. Tsjerenkof, I. E.
Tamm en I. B. Frank.
De Nobelprijs-1958 voor schei
kunde is toegekend aan de Britse
geleerde F. Sanger.
De toekenning van de prijs voor
natuurkunde aan de drie Russische
geleerden geschiedde op grond van
hun ontdekking en uitlegging van het
z.g. „effect van Tsjerenkof". Dit
houdt in dat er Re' >Mven out ui.
wanneer el- >rn mei >oer '"«'e
snelheid door water worden geleid.
Kardinaal Angelo Giuseppe Ron
calli, de patriarch van Venetië, die
tot Paus werd gekozen en de naam
Johannes XX!II heeft aangenomen.
De Britse geleerde Sanger ontving
de nobel-prijs voor scheikunde we
gens zijn bestudering der samenstel
ling van proteïnen, en met name van
de cellen der insuline.
Sanger is verbonden aan de afdeling
bic-chemie van de Universiteit van
Cambridge.
De Sovjet - geleerden Tsjerenkof,
Tamm en Frank zijn medewerkers van
het Instituut voor Natuurkunde van de
Sovjetrussische Akademie van Weten
schappen.
Tsjerenkol is hoofd van een laborato
rium, Frank is als hoogleraar aan de
Universiteit van Moskou verbonden,
evenals Tamm. Laatstgenoemde heeft
een Stalinprijs ontvangen en is drager
van de Orde van Lenin
De drie Russische natuurkundigen
delen een bedrag van 214.559 Zweedse
kronen (bijna 158.000 gulden». De Britse
geleerde saneer winnaar van de nobel-
prijs voor scheikunde, krijgt dezelfde
som voor zich alleen.
Minister Hof stro optimistisch
Het lieden niet opofferen aan de toekomst
(Van onze parlementaire redacteur)
Een groot deel van de Tweede Kamer maakt er zich zorgen over
dat het particuliere bedrijfsleven en de gemeenten voor uitbreiding
en modernisering in 1959 niet voldoende op de kapitaalmarkt zullen
kunnen lenen omdat het Rijk van plan is, ter dekking van een groot
deel van het begrotingstekort, ongeveer 800 miljoen gulden op de
kapitaalmarkt op te nemen. Minister Hofstra deelt die vrees niet. Hij
redeneert integendeel: het is goed dat het Rijk 800 miljoen leent om
te voorkomen dat kapitaal braak blijft liggen, want daarvan zou een
inflatoire invloed uitgaan, met waardevermindering van de gulden
als gevolg.
Koningin Juliana heeft gisteren
een bezoek gebracht aan de Gene
raal De Bonskazerne te Grave. Bij
de inspectie van de erewacht was
ook de mascotte van de stoottroe
pen. Kees de Bok, present.
Djoeanda weer naar Djakarta
De Indonesische premier Djoeanda
Kartawidjaja is gisteren uit Cairo ver
trokken, op de terugreis naar Djakarta.
Tijdens zijn bezoek van enkele dagen
aan Cairo heeft, hij besprekingen ge
voerd met president Nasser.
Advertentie
KANTOORMACHINES
KANTOORMEUBELEN
BREESTRAAT 11
TELEF. 25876
Uitgaven nodig
Wij hebben een begroting voor 1959.
zei de minister van Financien gisteren,
waarvan het uitgavenpeil hoog is. Maar
het is beperkt door bezuinigingen. Het
totaal van uitgaven is de wil van de
Kamer die de uitgaven nuttig en nodig
acht. Voor de ontwikkeling van ons eco
nomisch leven zijn jaarlijks bepaalde
uitgaven noodzakelijk. Wij verkeren niet
in een noodtoestand en de lopende uit-
Moord op olieman
te Amsterdam
„Ds Rus" meldde zich als
dader aan
Vanmorgen omstreeks half drie is in
een woning aan het Timorplein te
Amsterdam een vechtpartij ontstaan,
waarbij een 57-jarige olieman door
een messteek in de hartstreek om het
leven is gekomen. De dader, een 60-
jarige man, die in Moskou geboren is,
heeft zich na de vechtpartij bij de
politie gemeld. Hij had ernstige
hoofdwonden en is in het Wilhelmina
Gasthuis te Amsterdam opgenomen.
Het is niet bekend of de dader, die
in deze buurt bekend staat als „De
Rus", de Nederlands® nationaliteit
heeft.
Uit de eerste verklaringen van de 48-
jange echtgenote van het slachtofferen
een taxichauffeur, die toevallig pas
seerde tijdens de vechtpartij, is geble
ken, dat de dader op de deur van het
perceel Timorplein 12 heeft gebonsd.
Hij kreeg geen gehoor, heeft toen een
van de grote ruiten van de voorkamer
met vier volgens de politie kennelijk
voor dit doel meegebrachte kei
stenen verbrijzeld en is door het raam
naar binnen gegaan.
Inmiddels was de olieman uit zijn
bed gekomen. In de voorkamer ont
stond in het donker de vechtpartij,
vaarbij de meubels, onder meer een
rootbeeld televisietoestel, van hun
-laats werden gestoten.
De taxichauffeur W. Hodde te voet
op weg naar huis had het glasgerin
kel en het direct volgende rumoer van
de vechtenden gehoord en had de
inzittenden van een juist passerende
auto verzocht de politie te waarschu
wen. Terwijl de taxichauffeur naderbij
kwam. rende de echtgenote van het
slachtoffer, die zich aanvankelijk met
haar tienjarig zoontje in het toilet had
opgesloten, door de voordeur naar bui
ten. Vlak achter haar kwam de man,
die de vrouw wilde grijpen. ,Jk heb
hem een schop gegeven, waarop hij
wegliep," aldus de taxichauffeur, die
ook nog verklaarde, dat hij tijdens de
vechtpartij de uitriep: „Ik steek je
overhoop" had gehoord.
De moord schijnt in verband te staan
net onderlinge huiselijke omstandig-
°den.
De aanvaller liep dus weg en nam
Ie kortste route naar het politie-
mreau aan de Linnaeusstraat. Op het
'tureau vertelde hfj wat hfj had ge-
laan en zakte toen in elkaar. Hij
werd naar het Wilhelmina Gasthuis
overgebracht en kon nog niet ver
hoord worden. Zijn toestand is ern
stig.
gaven moeten dus door belastingen
worden gedekt. Daarom moeten de tij
delijke belastingverhogingen worden
verlengd. Als in 1860 het economische
leven verder opbloeit kan het Rijk min
der lenen. Daarom is de verlenging no
dig voor twee, dus ook voor 1960.
De kapitaalsuitgaven voor woning
bouw, de deltawerken, enz., mogen en
moeten worden gedekt door leningen op
de kapitaalmarkt.
Aanvaardbaar
Het tekort op de begroting acht de
regering aanvaardbaar omdat dit er
toe bijdraagt de werkgelegenheid te
bevorderen. Vergroting van het tekort
(ongeveer 1400 miljoen) door nieuwe
uitgaven in het komende jaar, die
niet in de begroting zijn opgenomen,
zou echter onaanvaardbaar zijn, om
dat dan vermindering van de waarde
van de gulden dreigt.
Het tekort in de schatkist over 1958
wordt ten dele gedekt door de vorige
week aangekondigde staatslening van
250 miljoen gulden. Het bedrag is be
trekkelijk laag gesteld om de kapitaal
behoeften van de gemeenten te ontzien.
Het in 1959 te lenen bedrag van 800
miljoen is voldoende voor de te ver
wachten kapitaalbehoeften van Rijk en
gemeenten, maar niet voor een snelle
consolidatie van de vlottende gemeente
schulden. Die consolidatie zal over enige
jaren moeten worden uitgesmeerd in
het belang van de werkgelegenheid. Er
moet op de kapitaalmarkt ruimte ble
ven om te lenen voor nieuwe werken.
Zorgvuldig overwogen
De Rijksbegroting voor 1959, zei mi
nister Hofstra is het resultaat van een
zorgvuldig overwogen beleid, gericht op
versteviging van de welvaart. In weerwil
van de financiële moeilijkheden is de
sociale lijn in het beleid niet onderbro
ken. De noden van het heden zijn niet
opgeofferd aan de toekomst hoge be
sparingen zijn gewenst in verband met
de grote kapitaalbehoeften voor de in
dustrialisatie en de woningbouw enz.
Maar de zorgen voor de toekomst mo
gen niet te zwaar op het heden drukken.
Ook het heden moet zijn deel hebben in
de consumptiemogelijkheden.
De Kamerleden repliceerden niet di
rect op het betoog van de minister.
Eerst werd een begin gemaakt met de
behandeling van de begroting van land
bouw, opdat de Kamerleden zich een
dag kunnen bezinnen.
Vandaag Duitse poging tot bemiddeling
Nieuwe commissie-Maudling?
In Parijs zijn de moeilijkheden bij het
uverleg over een vrijhandelszone giste
ren nog groter geworden, daar zowel
Frankrijk als Engeland vasthielden aan
hun tegenstrijdige standpunten over de
wijze, waarop een tariefvrije handels
zone in Europa moet werken. De Fran
sen achten het noodzakelijk, dat de
deelnemers eerst de toestemming van de
andere leden moeten hebben, voordat zij
hun tarieven voor de invoer zouden mo
gen verlagen. Voor Engeland dat verte
genwoordigd wordt door Reginald
Maudling. is dit onaanvaardbaar.
De Italiaanse delegatie staat stevig
achter Frankrijk. De Belgen. Nederlan
ders en Duitsers hebben verklaard, dat
zij voor een vrijhandelszone zijn. maar
dat de Franse argumenten tegen het
maar vrijelijk verlagen van de invoer
tarieven een nauwkeurig onderzoek ver
dienen. Van Nederlandse zijde is er bij
monde van de staatssecretaris voor Bui
tenlandse Zaken. drs. v. d. Beugel, op
gewezen, dat het vrijhandelsgebied (dat
zeventien Europese landen zou moeten
omvatten) alleen ingesteld kan worden
indien de zes landen van de Euromarkt
(Frankrijk, West-Duitsland, Italië en de
Benelux-staten) hun solidariteit hand
haven. Hij waarschuwde tegen isolering
van de Fransen.
Maudling zei, dat Engeland bereid is
om toe te geven dat volledige vrijheid
voor de tarieven met de landen buiten
het „Kleine Europa" (de zes van de Eu
romarkt) en buiten de vrijhandelszone
een bedreiging kon vormen voor andere
deelgenoten aan die vrijnandelszone.
Maar. zei Maudling, die gevaren zijn
niet ernstig en kunnen tegengegaan
worden door het toepassen van "fair
play". Maudling zei. dat elk van de le
den-landen zijn invoertarieven alleen
zou moeten wijzigen na zorgvuldige stu
die van de gevolgen daarvan voor de
andere deelgenoten.
Zwitserland. Zweden en Oostenrijk
steunden Engeland.
De Belgische vertegenwoordiger zei,
dat België altijd ten gunste van maat
regelen was geweest, die ten doel had
den de wereldhandel te liberaliseren en
dat het daarom het Eneelee plan steun
de. Maar nu de kwestie van de tarief
vrijheid een vraagstuk was geworden,
zou het comité Maudling toi sancties
moeten besluiten tegen de landen, die
met hun invoerrechten van bulten af
zouden willen knoeien, ten nadele van
hun Europese partners.
Ondanks het pessimisme, dat gisteren
overheerste, zetten de gedelegeerden hun
pogingen onverminderd voort. Heden
ochtend zouden de afgevaardigden van
de „zes" afzonderlijk bijeen komen ter
bespreking van een Duits compromis
voorstel over de buiten tarieven der vrij
handelszone. Maar zelfs indien dit voor
stel de Franse instemming zou kunnen
verwerven, dan nog ziet men in Neder
landse delegatiekringen nieuwe moei
lijkheden bij behandeling daarvan door
de voltallige vergadering van de zeven
tien.
Indien een voorstel voor een nieuwe
commissie-Maudling zoals gisteren
werd geopperd wordt aanvaard is mi
nister Zijlstra bereid zijn verbliif in Pa
rijs te verlengen om een deel van het
overleg bij te wonen.
