C)r!J
Kerkdiensten Leiden en omgeving
Vraag geen verf.vraag RIP O LIN
ROME WACHT NU IN SPANNING |er was ookHuhk- evt
OP BEGIN VAN HET CONCLAAF
inderhoest
V
J
De kardinalen staan thans in
middelpunt der belangstelling
ABDIJSIROOP
ZATERDAG 25 OKTOBER 1958
Zondag 26 oktober
Lelden Hervormde Gemeente Pieters
kerk: 10 uur ds H. J. van Achterberg
(Jeugddienst. Onderwerp: Waarom zou Ik
nog bidden). 7 uur ds. J. Groot.
Hooglandse Kerk: 10.30 uur ds. M. Otte-
vanger.
Oosterkerk: 10 uur ds J Groot.
Katwük aan den Ryn Herv. Gem.:
9.30 uur ds. A. Makkenze (H.A.). 6 uur ds.
A. Makkenze en kand. D. Driebergen
(H.A.); Nieuwe Duinweg: 9.30 uur as W.
A B. Hagen te Katwijk aan Zee; Gymnas
tieklokaal Narcisstraat: 10.30 uur kand. D.
Driebergen; Geref. Kerk: 9.30 en 5 uur ds.
G. Th. Rothuizen, stud. pred. te Leiden.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nieuwe
Kerk: 10 uur ds. Saraber te Voorschoten, 6
Marekerk: 10.30 uur dr. G. P H. Locher uur ds. F. Ófferinga; Oude Kerk: 10 uur kapel: 10 uur ds. F
Het prachtige interieur van de
cnlangs geheel gerestaureerde her
vormde Kievitskerk te Wassenaar.
(Foto L D./Van Vliet)
Nieuw-Vennep Herv. Gem.: 9 en 10.30
uur ds. Kramer te Aalsmeer; 7 uur ds. La-
gowey te Den Haag (jeugddienst); Bethel-
te Oegstgeest. 5 uur ds. H. Bouter.
Kooikapel: 10 uur ds. H. Bouter, 7 uur
ds. J. N. de Ruiter. (Onderwerp: Blik in
de spiegel).
Maranathakerk9.30 uur ds. P. Kloek.
Herv. School Boshuizerkade11.30 uur
ds. P. Kloek.
Herv. Muloschool Asserstraat: 10 uur de
heer J. Kooy.
Ver. Vrijz. Herv Leidse Volkshuls:
10.30 uur ds. mr. C. G. Mulder te Rotter
dam.
Eglise Wallonne* 10.30 uur ds. Ch. Caba-
nls.
Academisch Ziekenhuis: 10 uur ds. D. J.
Vossers.
Diaconessenhuis10.30 uur os. J. de Wit.
Geref. Kerk Zuiderkerk: 10 uur ds. W.
v. d. Linden te Den Haag, 5 uur ds. Maas
kant.
School Timorstraat: 10 uur dr. Weste
rink. 5 uur ds. A. C. van Nood, te Velsen.
Oude Vest: 10 uur ds. A. C. van Nood,
6 en 7 uur ds. de Boer.
Maranathakerk; 11 uur ds. de Boer, 5
uur dr. D. K. Wielenga te Wassenaar.
School Telderskade: 10 uur d6. Maas
kant, 5 uur dr. Westerink.
Geref. Kerk (Vrijgemaakt): 10 en 5 uur
de. H. J. Nijenhuis te Overschie.
Chr. Geref. Kerk: 10 uur (Onderw. Gods
verkiezingsplan met Israël) en 5 uur (ond.
Zijt gij al een leesbare brief?) ds. C. v. d.
Weele.
Geref. Gemeente: 10 en 6 uur ds. Mole
naar.
Evang. Luth. Gemeente: 10.30 uur ds. H.
J. A. Haan.
Rem. Gemeente: 10.30 uur ds. J. Th.
Mackenzie.
Doopsgez. Gemeente: 10.30 uur ds. S. L.
Ver heus.
Oud-Kath. Kerk (Zw. Singel 50)9.45 u.
Hoogmis; (woensdag 9 uur voorm. H. Mis).
Vrije Kath. Kerk (Vreewijkstraat 19):
10.30 uur gezongen H. Mis.
Christian Science (Steenschuur 4)10.30
uur dienst.
Baptistengemeente: 10 en 5.30 uur dhr.
H Schouten Jr; (vrijdag 8 uur Bidstond).
Leger des Heils10 uur heiligingssamen
komst (onderwerp: Steek af naar de diep
te); 12 uur zondagsschool (o.l.v. kapt. en
mevrouw Schurink); 6.45 uur openlucht
samenkomst Gangetje; 7.30 uur opwek
kingssamenkomst o.l.v. comm. Ragnar Ahl-
berg).
Aarlanderveen Herv. Gem.: 10 en 6.30
uur ds. E. G. Boesenkool; Geref. Kerk: 10
en 6.30 uur ds. W J. van Hoek; Chr. Ger.
Kerk: 9.30 uur leesdienst, 2.45 uur d6. L. S.
den Boer, te Sassenheim.
Abbenes Herv. Gem.: 9.30 uur ds. H.
Brons, 7 uur ds. F. P. Salverda, te Hoofd
dorp.
Alphen aan den Ryn Herv. Gem.
Jullanastraat: 9 uur ds. P. A. Lefeber,
10.30 uur dr. A. F. M. Lekkerkerker te
Utrecht. 6.30 uur ds. M. Hanemaaijer.
(jeugddienst); Kapel Gouwsluis: 10 uur
ds Joh. Stehouwer; Gebouw Jonathan: 10
uur ds. J. H. Bogers; Kapel Hooftstraat:
9.30 en 6.30 uur ds. J. J. Timmer te Woer
den; Oudshoornseweg: 10 uur ds. G. Cadée
7 uur Wika L. Boon (Jeugddienst); Mar-
tha-Stichting :10.30 uur de heer W. M. Of-
fringa; Geref. Kerk Zuiderkerk: 10 uur ds.
H. van der Weij te Emmen. 6.30 uur ds. G.
Rans te Vijfhuizen; Noorderkerk: 10 uur
ds. P. van der Spek te De Lier, 6.30 uur ds.
H. van der Weij; Aula Chr. Lyceum: 10 u.
ds. S. A. Boonstra te Woerden, 6.30 uur ds.
P. v. d. Spek; Hooftstraat: 10 en 6.30 uur
ds W. Torn; Geref. Kerk Vrijgemaakt)
Hotel Centraal: 10 en 4.45 uur stud. A.
Klamer te Rotterdam; Chr. Geref. Kerk v.
Reedestraat: 10 en 6 uur ds. M. S. Roos;
Oud Geref. Gem. van Mandersloostraat:
9.30 en 4 uur leesdienst; Rem. Geref. Gem.
van Mandersloostraat: 7 uur ds. Wery;
Evangelisatie IJsbaangebouw: 10 uur Ere
dienst; 6.30 uur de heer Th. Diekes te Lei
den.
Benthuizen Herv. Gem.: 9.30 en 6 uur
dhr Stolk te Nieuwerkerk aan den IJssel;
Geref. Gem.: 9.30 en 6 uur leesdienst.
Bodegraven Herv. Gem.: 10 uur ds. J.
Wieman te Oudewater, 6.30 uur ds. C. v. d.
Bosch; Nieuwerbrug; 6.30 uur ds. J. En
kelaar te Sluipwijk; Herv. Evang.; 4.30 en
7 uur ds. P. C. de Vey Mesdagh te Den
Haag; Geref. Kerk: 8.30 en 4.30 uur ds. H.
v. d. Wey te Emmen; Nieuwerbrug: 9.30 en
6.30 uur ds. W. Wenzel te Ridderkerk; Ger.
Kerk (Vrijgemaakt): 10 en 7 uur kand. J.
H. Veefkind te Hilversum; Geref. Gem.: 10
en 6 uur leesdienst; Luth. Gem.: 10 uur
ds. W. F. ten Rouwelaar; Evang. Kring: 10
uur Ere-dienst, 7 uur dhr A. Rademaker
te Rotterdam.
Boskoop Herv. Gem.: 9 en 10.30 uur
ds. J. Pronk. 6.30 uur ds. A. de Leeuw;
Geref. Kerk 9.30 uur ds. Van der Hout te
Hazerswoude, 5 uur ds. Gijsb. Leene; Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 uur ds. P. J. de
Bruin; Geref. Gem.: 9.30 en 6 uur lees
dienst; Rem. Geref. Gem.: 10.30 uur ds. A.
Visscher (intree) na bevestiging door mevr
dr. mr. Kolff-Vos
Hazerswoude Herv. Gem 9.30 en 6.30
uur Chr. v. d. Leeden; Geref. Kerk: 9.30 u.
ds. G. Leene te Boskoop; 6.30 uur ds. H.
R. Zijlstra te Koudekerk.
Hillegom Herv. Gem.: 10 uur ds. J.
Veenendaal, 5 uur ds. F. Brouwer; Geref.
Kerk; 10 en 5 uur ds. P. C. de Vries te
Loosduinen; Ned. Prot. Bond: geen dienst.
Hoogmade Herv. Gem.: 10 uur ds. J.
Roth.
Kaag Herv. Gem.: 10 uur ds. M. Fok-
kcma, 5 uur ds. Kramer te Aalsmeer
(Jeugddienst).
ds. J. Énkelaar te Sluipwijk. 6 uur ds W Amsterdam; Pnièl:
A B. Hagen; Kapel: 10 uur ds. Jac. de Vos Geref. Kerk; 9.30 uur ds. Kuiper te Sas-
r- v' n rr. ..!l:f AC COnhoim Q 1111 T Hc 11 H RpTfl t.P SflRUPD.
5 uur ds. D. Bouman; Zeehospitium: 6.45
uur ds. P. Moerenhout; Geref. Kerk: 8.45
en 10.30 uur ds. Heyen te Noordwijk. 5 uur
ds. F. Pjjlman; Chr. Geref. Kerk: 10 en 5
uur ds. N. de Jong; Geref. Gem. Remise-
straat: 10 en 5 uur leesdienst; Geref. Gem.
in Ned. Casa Cara: 10 en 5 uur leesdienst;
Geref. Kerk (Vrijgemaakt)9.30 en 5 uur
ds. Br een.
Koudekerk Herv. Gem.: 10 en 7 uur
ds. Koerselman (H.A.); Geref. Kerk: 10 en
7 uur ds. Zijlstra.
Leiderdorp Herv. Gem.: 10 en 3.30 u.
(HA.) ds. J. P. Honnef; Kerkzaal (Zijl-
kwartier)Geen dienst; Gebouw: 10 uur
kinderkerk; Geref. Kerk (Kerk Hooftstr.)
10 uur ds. Banga, 6.30 uur ds. Dijk; Kerk
zaal (Zijlkwartier): 9 uur ds. Dijk, 5 uur
ds. Banga; Vrijz. Herv. (gebouw Linden-
laan 12a)10.30 uur ds. G. J. Jacobs te
Den Haag.
Lelmuiden Herv. Gem.: 9.30 uur ds.
D. H. Gijsbers; Pniël: 7 uur ds. W. Verweij
te Zevenhoven: Geref. Kerk: 9.30 en 2.30
uur ds. H. J. Koffrie.
Llsse Herv. Gem.: 9 en 10.30 uur ds.
G. Pettinga, 5 uur vie. J. M. Snijders: Ger.
Kerk; 10 en 5 uur ds K. Schouten; Geref.
Gem.: 10 en 4 uur leesdiensten; Geref.
Kerk (Vrijgemaakt)10 en 4.30 uur ds. J.
J. Verleur; Oud Geref. Gem.: 9.30 en 3 uur
leesdiensten; (dinsdag 7.30 uur dhr. J. W.
Slager te Stavenlsse); Ned. Prot. Bond:
geen dienst; Chr. Geref. Kerk: 10 uur lees
dienst, 3.30 uur ds. A. H. Schippers te Hil
legom.
Nieuwkoop Herv. Gem.: 9.30 uur ds.
W. H. de Jong, 6.30 uur ds. J. Stehouwer,
te Alphen (jeugddienst); Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 uur ds. J. Wagenaar te Zwammer-
dam; Rem. Geref. Gem.: 10 uur ds. Cra
mer; Chr. Geref. Kerk: 9.30 uur leesdienst,
2 uur ds. J. Brons te Mijdrecht.
Nieuwveen Herv. Gem.: 9.30 uur de
heer J. van den Hoek, 11.15 uur ds. Ca
dée te Oudshoorn. 6.30 uur de heer
van den Hoek; Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
uur ds. Snel.
senheim, 3 uur ds. v. d. Berg te Sassen
heim, Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 uur ds.
L Floor.
Noordwyk-Binnen Herv. Gem.: 10 uur
ds J. van Dok. 7 uur ds. J. van Dok: Ger.
Kerk: 9.30 uur ds. F. Pijlman te Katwijk,
5 uur ds. Heinen; (V. d. Berghstichting)
11 uur ds. Pijlman.
Noordwyk aan Zee Herv. Gem.: 10 u.
(Herdenking Kerkhervorming) en 5 uur
ds. W. Hoekstra; Geref. Kerk: 10 en 5 uur
ds. Ferwerda; Ned. Prot. Bond: 10.30 uur
Jeugd- en gezinsdienst mevr. Boeke en M.
Roos.
Noordwükerhout Herv. Gem.: 10 urn
en 7 uur ds. A. H. Smits (HA.).
Oegstgeest Herv. Gem. Groene Kerk:
10.30 uur ds. B. C. Visser; Pauluskerk; 10
uur ds. H. A. C. Hildering, 7 uur ds. D.
Lekkerkerker te Valkenburg; H. Mors: 10
uur dhr. Ant. van den Berg te Valkenburg;
Ver. v. Vryz. Herv W. de Zw. Kerk: 10.30
uur prof. dr. C. J. Bleeker te A'dam; Geref.
Kerk Maurltslaan: 10 en 5 uur ds. P. Rob
bers te Rotterdam; Geref. Kerk (Vryge-
maakt) W. de Zw. Kerk: 8.30 en 8 uur ds.
R. Brands.
Oude Wetering Herv. Gem.: 9.30 uur
ds. M. Hanemaaijer te Alphen, 2.30 uur ds.
J. J. R. van de Ree te Amsterdam (jeugd
dienst); Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 uur ds.
A. G. Kornet; Rem. Geref. Gem.: 7.30 uur
ds. Mackenzie te Leiden.
Rynsaterwoude Herv. Gem.: 10 uur
ds. A. M. Knottnerus te Oude Wetering; 7
uur. ds. D. H. Gijsbers te Leimuiden; Chr.
Geref. Kerk: 9.30 en 5 uur leesdienst.
Rynsburg Herv. Gem. (Grote Kerk)
10 uur ds. M. C. Groenewoud (H.D.), 5 u.
ds. C. J. Goverts te Naaldwyk (Jeugd- en
gezinsdienst); (Kleine Kerk): 10 uur d6.
H. van Gosliga (gezinsdienst); 5 uur ds.
Th. G. Tonnon te Amsterdam; Geref. Kerk
Rapenburg: 9.30 uur ds. B. Bouma te
Noordwijk aan Zee, 5 uur ds. J. Bijleveld;
Voor hou terweg: S.30 uur ds. L. van der
Linde. 5 uur ds. B. Bouma; Maranatha
kerk 9.30 uur ds. J. Bijleveld. 5 uur ds. L.
van der Linde; Geref. Kerk (Vrygemaakt)
10 en 5 uur ds. K. Bruning: Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 uur ds. J. Kampman.
Sassenheim Herv. Gem.: 9 en 10.30 u.
ds Walvaart, 5 uur ds. Veldkamp te Den
Haag (Jeugddienst); Geref. Kerk: 9.30 uur
ds. Kuiper. 5 uur ds. van den Berg; Chr.
Geref. Kerk; 10 en 5 uur ds. den Boer
(H.A.); Ned. Prot. Bond: 10.30 uur ds.
Bierman te Breda.
Ter Aar Herv. Gem.: 9.30 uur ds. C.
A van Harten te Delft. 6.30 uur ds. A. M.
Knottnerus te Oude- en Nieuwe Wetering;
Geref. Kerk: 10 en 6.30 uur ds. Mulder te
Alphen aan den Rijn.
Valkenburg Herv. Gem.: 10 uur ds.
D Lekkerkerker, 6.30 uur ds. H. Talsma te
Den Haag; Geref. Kerk; 10 en 5 uur ds.
Langeler; Geref. Kerk (Vrijgemaakt): 10.15
uur ds. Brands. 3 uur ds. G. J. Breen.
Voorhout Herv. Gem.: 10 en 7 uur
(H.A. en Dankz.) ds. de Jong.
Voorschoten Herv. Gem. Dorp: 10 uur
ds W. G. Meijering, 7 uur ds. van Gmkel
te Amsterdam (jeugddienst); Rijndijk: 10
uur ds. Boonstra te Warmond; Hulp en
Heil: 10 uur ds. Gymink te Rotterdam;
Nieuw Voordorp: 10 uur Jeugdkapel: mevr.
Kloosterman-Fortgens; Geref. Kerk: IC en
5 uur ds. M. den Boer: Geref. Kerk (Vry
gemaakt) 8.30 u. ds. K. Bruning te Rijns-
bur; 3.15 uur ds. J. Verkade te Voorburg.
Wassenaar Herv. Gem.: Dorpskerk: 10
uur ds. H. Beker. 7 uur ds. E. B. Rijnders,
te Amsterdam, jeugddienst; Kievletkerk:
10.30 uur ds. J. T. Wiersma, oogstdienst;
Deylerhuis: 10.15 uur dr. H. J. Honders;
Geref. Kerk zyilaan: 10 en 5 uur dr. Von
Meyenfeldt. te Leiden; Bloemcamplaan10
en 5 uur ds. G. van Duinen: Ned. Prot.
Bond: 10.35 uur ds. S. van der Woude te
Amsterdam. Johannahuis: 10.30 uur. ds. H
W. Meihuizen, te Den Haag.
Waddinxveen Herv. Gem.: 9.30 uur
ds. E. F. Vergunst te Rijssen, 6.30 uur ds.
-J. R. Cuperus; Wiikgebouw: 9.30 uur ds. J.
R. Cuperus, 6.30 uur dhr D. G. van Hoe
ven. te Benthuizen; Stationsstraat: 9.30
uur ds G. de Ru, te Rotterdam. 7 uur ds.
E. H Kalkman; Geref. Kerk: 10 en 5 uur
ds. A. C. Kersten te Bodegraven; Rem.
Gem.: 3.30 uur ds. mej. Visser, Lelden;
Chr. Afgesch. Gem.: 9.30 en 5 uur lees
dienst.
Warmond Herv. Gem.: 10 uur ds. P.
Moerenhout te Katwijk aan Zee, 7 uur ds.
Boonstra; Jeugdkerk (Trefpunt): 10 uur
de heer J. Vink, te Katwijk aan Zee.
Zwammerdam Herv. Gem.: 10 en 6.30
uur ds. C. L. van den Broeck; Geref. Kerk:
10 en 6.30 uur ds. J. D. Koers te Den
Haag; Rem. Geref. Gem.: geen dienst.
Onverlaat dringt huis in
Meisje bijna gewurgd
(Speciale berichtgeving)
Terwyl de directeur van een N.V.,
de heer D. van Dorp en zijn echtge
note afwezig waren, is omstreeks mid
dernacht een man door verbreking van
een ruit in hun woning aan de West-
Sidelinge in voormalig Overschie te
Rotterdam, binnengedrongen. Hij is
rechtstreeks naar de eerste etage ge
gaan, waar het 12-jarig dochtertje
Liesbeth sliep. De indringer heeft het
meisje in haar slaap overvallen en
haar de keel dichtgeknepen. Het
meisje heeft zich heftig verzet en kon
zich zodoende losrukken.
Op haar gegil kwam haar 14-jarig
broertje Gerard, die zijn kamer op de
tweede etage heeft, naar beneden. Hij
ging de kamer van zijn zusje binnen en
kreeg prompt een klap in zijn gezicht.
Daar er geen licht brandde, dacht bij,
dat Liesbeth een grapje maakte en zei
dan ook: „Lietbeth. doe niet zo flauw".
Toen echter zag hij tot zijn grote schrik
een man achter de deur. De jongen be
gon tegen de indringer te schreeuwen,
waarop deze hals over kop de trap af
rende en via de voordeur het huis ver
liet. De kinderen zijn daarop naar de
buren gegaan, die de politie waar
schuwden. Bij thuiskomst van het echt
paar Van Dorp troffen zij hun huis dan
ook vol politiemensen aan. Liesbeth
had een bloeduitstorting aan beide ogen
en op haar gezicht waren duidelijk de
sporen der nagels van de overvaller te
zien.
Geneeskundig onderzoek heeft uit-
gewezen, dat het niet veel heeft ge
scheeld, of Liesbeth was gewurgd.
Wat de man met het binnendringen
van het huis als doel voor ogen heeft
gehad, is nog onverklaarbaar. Hij j
heeft in het geheel niet gezocht naar
geld of sieraden. Er was in het huis
dan ook niets overhoop gehaald.
Daar het donker was, hebben de
kinderen slechts een vaag signale
ment aan de politie kunnen ver
strekken.
!n bl 'J virwachf ing
Zo heet dit toelichtend en geruststel
lend Doktersboek.dat gratis is in
gesloten bij een Bobyderm Set,
waarin alles voor een vorstelijke
verzorging van Baby's tere huigje.
Woubrugge Herv. Gem.: 9.30 en 6.30
uur ds. G. F Overgaauw, Geref. Kerk; 9.30
uur bevestiging van ds. G. W. J. v. Bleek
door ds. H. Oosterhoff te Sliedrecht, 2.30
urn- Intrede van ds. G. W. J. van Bleek.
Zevenhoven Herv. Gem.: 9.30 uur ds.
W. Verweij. 7 uur ds. W. H. Walvaart te
Sassenheim; Geref. Kerk; 9.30 uur lees
dienst, 2.30 uur ds. J. W. Genult.
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 uur ds. G.
J. van Embden.
weer eckt qezelliq te
worden
Haagse Come die
waakte Leidse Süww f.
burg gezellig...,
Advertentie
Wat n zorg ^0
als de kinderen
zo hoesten. Ge-\
lukkig is er een
afdoend middel tegen: Abdijsiroop!
Dat afmattende 'geblaf verdwijnt
en ze slapen weer rustig.
Een ware geruststelling voor elke
moeder: Abdijsiroop in huis!
Vanmiddag begint de pauskeuze
De 23 genezende bestanddelen
lossen het slijm op en verjagen
de ziektekiemen.
(AKKER SIROOP)
Sterke daling eierenexport
In de eerste negen maanden
van 1958 zijn ruim 57 miljoen
consumptie-kippeeieren minder uitge
voerd dan in de overeenkomstige pe
riode van 1957, namelyk 1.681.699.023.
De totaalwaarde van deze export daal
de van f. 221.720.059 tot f. 213.914.899.
Ook de export van eendeeieren gaf een
daling te zien: in de eerste 9 maanden
van 1957 gingen er 15.266.450 ter waarde
van f.1.620.209 de grens over, van januari
tot en met september 1958 slechts
6.540.310 met een geldswaarde van
f. 766.779.
De uitvoer van geslacht pluimvee
steeg van 20.757.381 kg (f. 57.185.309) tot
23.906.3 26 kg (f. 67.266.625), terwyi de
export van eendagskuikens opliep van
27.723.638 stuks (f. 10.955.748) in de
eerste 9 maanden van 1957 tot 42.607.080
stuks (f. 17.479.293) in de overeenkom
stige periode van dit jaar.
De geldswaarde van de totaal-export
van pluimveehouderijprodukten nam in
de genoemde tijdvakken toe van
f 325.035.958 tot f. 338.474.530.
Bijna een vierde deel van de exporc
der Nederlandse veehouderij is thans
afkomstig uit de pluimveesector.
(Van onze Romeinse correspondent)
Rome, vrijdag. Heel Rome wacht in grote spanning op het begin
van het conclaaf. De Romeinen vinden het belangrijker, wie paus
wordt, dan wie er op het ogenblik minister-president is. De kardinalen
staan dan ook in het middelpunt van de belangstelling, want niet alleen
zijn zij de kiesmannen van de paus, maar het is ook vrijwel doch
niet geheel zeker dat een hunner paus zal worden. Want het is al
een eeuw of vijf geleden, dat er voor het laatst een niet-kardinaal
gekozen werd. Wat zijn kardinalen? Het zijn doorgaans geestelijken,
maar hun ambt is eerder van administratieve dan van godsdien
stige aard.
Noemen kandidaten
bijzonder riskant
Men kan ze, en dat hebben ze gemeen
met de rest van de geestelijkheid, ver
delen in drie groepen: kardinaals-bis
schoppen, kardinaals-priesters en kar-
armenzorg. Een diaconie was een plaats,
waar levensmiddelen en kleren aan de
armen werden uitgedeeld. Bij zulk een
depot verrees doorgaans een kapel. Al
gauw waren er 16 van dergelijke kapel
len, die ook bleven bestaan, nadat het
„distributie-kantoor" overbodig was ge
worden, doordat de bevolking van Rome
sterk terugliep. De voornaamste ambte-
di na als-diakens. Deze verdeling han?t naar van jie^aconie. leekof gesetelüke,
samen met de oorsprong van het Heilig
College. De oudste groep schijnt die te
zijn der kardinaal-priesters. In de tij
den, toen Rome nog een heidense stad
was en de christenen bloot stonden aan
vervolging, kwam het vaak voor, dat een
of andere patriciër of rijke dame tot het
nieuwe geloof overging en dan een vleu
gel van zijn paleis afstond voor de bij
eenkomsten der gelovigen.
Deze verenigden zich dan „sub titulo"
onder de naam en, naar men hoopte,
de bescherming van een of andere
machtige heer. Later werd in sommige
gevallen de stichter van de titulus hei
lig verklaard en dan werd de Kerk van
bijvoorbeeld Prassed of Priscilla de ti
tulus van de Heilige Prassed of de Hei
lige Priscilla. Navolging van dat ge
bruik maakte, dat ook titelkerken, wier
stichter(es) nooit gemarteld was ge
worden, niet meer eenvoudig met hem
of haar naam werden aangeduid, maar
dat aan die naam het predikaat „hei
lige" werd toegevoegd: de Santa Sa-
bina, de Santa Anastasia, enz. Toen na
de bekering van Constanten de Grote
het aantal christenen sterk toenam,
stond het hoofd der gemeenschap, de
bisschop, toe, dat verscheidene kerken
een doopvont kregen en dat daar niet
alleen de leer werd verkondigd, maar
ook de sacramenten werden toegediend.
Zü, die aan het hoofd stonden van die
kerken, werden van presbyter tot kar
dinalen. By het Concilie van Symma-
chus in 499 worden al de, in die tijd 25.
titelkerken genoemd, aan wier hoofd een
kardinaal stond.
In de zevende eeuw wordt voor het
eerst melding gemaakt van de verdeling
van Rome in diaconieën, belast met de
de hoofddiaken dus, werd „diaconus-
cardinalis".
Rome was nog eeuwen lang de groot
ste stad van midden-Italië en dus had
de bisschop van Rome veel meer werk
dan zijn collega's in omliggende plaat
sen. Bovendien waren in de buitenwij
ken van Rome, verspreid over een groot
oppervlak, tal van kerken verrezen op
de graven der martelaren. Vandaar dat
de bisschoppen der omliggende gemeen
ten de bisschop van Rome bij zijn ambt
bijstand verleenden. Zy werden daar
door de voornaamste bisschoppen, de
episcopi-cardinales. Het waren er zeven
en zy brachten om de beurt een week
door in het Lateraans Paleis als assis
tent van Rome's bisschop, die daar re
sideerde.
Als belangrijkste werd beschouwd de
bisschop van Ostia, de haven van Rome,
die eeuwenlang een privelige had van de
priester, welke door het volk van Rome
tot zyn bisschop werd uitgeroepen (de
paus) tot bisschop te wijden. Vandaar
dat heden ten dage de bisschop van Os
tia (een plaats, die eigenlijk niet meer
bestaat) deken is van het Heilig Col
lege.
Titelkerken
Het aantal kardinalen verdeeld over
de genoemde drie ordes was in de mid
deleeuwen niet altyd even groot. Sixtus I
hoogde dat der priesters van 28 tot 50.
Was het eertyds zo, dat de voornaam
ste priester van een titelkerk, de hoofd
beambte van een diaconie, uit hoofde
van zyn ambt „cardinalis" was (het
waren toen steeds door het volk of door
de lagere geesteiykheid gekozen leiders),
al gauw werd het zo, dat de paus
iemand tot kardinaal benoemde en hem
dan een titelkerk of diaconie aanwees.
Ook nu heeft iedere kardinaal in Rome
zyn kerk, titelkerk of kapel van een
vroegere diaconie, of is bisschop van
een der zes rondom Rome gelegen kleine
bisdommen. Onze kardinaal De Jong
by voorbeeld was titularis van de kerk
van San Clemente. In onze tyd bete
kent dat niet veel anders dan dat het
portret van de betrokken kardinaal in
die kerk hangt. Tezamen vormen de kar
dinalen het Heilig College, dat in de
laatste eeuw meer en meer een inter
nationaal karakter krijgt. Een samen
komst van de kardinalen, die in Rome
tegenwoordig zyn, voorgezeten door de
paus, heeft een consistorie. In vroeger
eeuwen was dat een min of meer demo
cratische vergadering, waar iedere kar
dinaal raad kon geven, zijn mening kon
uiten enz. Nu is het niet meer dan een
pleohtigheid. De paus geeft kennis van
een door hem genomen besluit, bijvoor
beeld inzake de benoeming van zekere
bisschoppen Aan het einde vraagt hij
de mening van de kardinalen en deze
mogen dan niets anders doen dan hun
rode kalotje afnemen en zwygend een
lichte buiging maken ten teken van toe
stemming.
en een open bane
mjeen komst te^en.'
4e atoombom
Hoogste functie
Vandaag komen de kardinalen in het
conclaaf bijeen en ter uitoefening van
hun allerhoogste functie: het kiezen van
de paus. Deze kunnen zij kiezen uit hun
midden, maar dit is niet noodzakelyk
en er is zelfs een zekere mogelykheid
dat ditmaal een niet kardinaal paus zal
worden. Dit zou dan zijn de aartsbis
schop van Milaan Montini. Zoals echter
op het ogenblik de zaken staan maar
men mag over de pauskeuze niet zonder
meer oordelen en het is heel moeilijk
zich van tevoren een oordeel te vormen
ziet het er naar uit dat de patriarch
van Venetië Roncalli zal worden geko
zen, die o.a. de steun van alle Franse
kardinalen, de Canadese en de Indiase
kardinalen heeft Maar ook van de groep
Italianen, die het niet eens zijn met de
vyf heren, die de laatste tijd in het Va-
tikaan min of meer de zaken in han
den hadden.
Wordt men het niet eens over de
keuze van een Italiaanse kardinaal tot
paus, dan is waarschijnlyk de verkie
zing van de Armeniër Agagianian. Een
andere mogelykheid is die van de deken
der kardinalen, de Fransman Tisserant. I
de Vyfde heeft met de constitutie „Post- Deze staat bekend als een bijzonder
quam verus" van 3 december 1586 het autoritair man en heeft indertyd een
aantal kardinalen vastgesteld op 70. Hy i opleiding gehad als officier in het Fran- I
verlaagde het aantal kardinaal-bis- i se leger. Het is echter geen zaak om op
schoppen van 7 tot 6, dat der diakenen de pauskeuze vooruit te lopen: „Wie als I
(dit waren niet zelden leken en soms paus het conclaaf binnengaat, komt cr
zelfs kinderen) van 16 tot 14 en ver- als kardinaal weer uit!"
w.Tkmerrowj* luislet s
denkynoiwjeimaav Reis
indrukken uit Afrika
eqsVgeest krijgt spoedi
4ierenwiws~e-« Voowthi
ingen.
