„Fanfare" luchtige en levendige
rolprent, door vakman vervaardigd
Tien jaar Leidse „Sleutelbloem"
Giulietta Masina zet in nieuwe
film een grootse traditie voort
Cursus- en clubhuiswerk schenkt
meisjes aangename verpozing
97ste jaargang Zaterdag 25 oktober 1958 Tweede blad no. 29578
Bert Haanstra's eerste speelfilm
als de droge, geniepige kruidenier op de
wip tussen de beide partijen en de
tweede als de argeloze Amsterdamse
dirigent, die plotseling in al dat dorpse
lawaai terecht komt. Trouwens, Haan
stra is bijzonder gelukkig geweest met
zijn rolbezetting en onder zijn leiding
hebben de spelers zichtbaar met vreug
de deze plezierige film gemaakt.
Het is een rolprent, luchtig en leven
dig, vrolijk en vol vaart. Zelfs ligt hier
en daar het tempo te hoog, zoals tij
dens de dolle scènes als het dames-
Trianon. Bert Haanstra, de
42-jarige cineast, die reeds met
verscheidene opzienbarende docu
mentaires heeft bewezen het film-
metier tot in de toppen van zijn
vingers te beheersen, heeft nu ook
zijn eerste speelfilm gemaakt:
„Fanfare".
Maar wat meer is, Bert Haan
stra is er voor een groot deel ver
antwoordelijk voor, dat deze Ru-
dolf Meyer-produktie de eerste
Nederlandse speelfilm van allure
is geworden. Hij heeft een rol
prent geregisseerd, die zich zeker
kwalitatief op hetzelfde niveau be
weegt als de buitenlandse film-
produkten, die wij hier week in
week uit krijgen voorgeschoteld.
Eindelijk dus de langverwachte
Nederlandse film, die perspectie
ven opent voor onze vaderlandse
filmindustrie.
Het merkwaardige is, dat Haanstra
zich niet bepaald op het gemakkelijkste
terrein heeft bewogen, toen hij zijn
speelfilmdebuut ging maken. Het sce
nario, dat hü en Jan Blokker ontwier
pen, was er in de eerste plaats op ge
richt om te lachen. De beide scenario
schrijvers hadden zich daarbij wel laten
voorlichten door de ervaren comedy-
maker Mackendrick, die een stevige
vinger in de pap had bij bekende vro
lijke films als Whisky Galore, Maggie
en The Ladykiller, maar Haanstra en
Blokker zijn in hun opzet oer-Neder-
lands gebleven. Zij hadden voor hun
luchtige geschiedenis moeilijk een Ne-
derlandser plekje kunnen uitkiezen dan
Giethoorn, dat een overmaat aan Ne
derlands landelijk schoon in zich heeft
verenigd. En ook de rest is zuiver Ne
derlands: de dorpsfanfare, die zich
ijverig voorbereidt op het komende
concours, maar door de rivaliteit, de
haat en de nijd van twee kasteleins in
twee elkaar fel bekampende partijen ge
splitst wordt. Ieder groep eist voor zich
zelf de eer op de fanfare „Kunst en
Vriendschap" te zyn en elke poging van
de burgervader die tevens ere-voor-
zitter van de fanfare is om de vrede
te doen tekenen stuit af op de bittere
vete tussen de twee caféhouders. Laten
wij het slot niet onthullen, het is een
kostelijke vondst, zoals trouwens de ge
hele film doorspekt is van grappige en
onverwachte vondsten en situaties.
Reeds in de eerste meters celluloid
krijgt u daarvan een voorproefje. U ziet
bewegingsloze koeien voor- en achter
waarts door het land voortschuiven.
Een bijzonder merkwaardig gezicht en
eerst als de camera zich verder oriën
teert, blijkt, dat deze dieren op platte
schuiten door een slootje tussen het
hoge gras worden vervoerd. En dan zien
wij Haanstra daarna steeds spelende
eendjes in het beeld nemen, die altijd
weer geheel in de sfeer en het verhaal
passen en zo langzamerhand er een
wezenlijk onderdeel van gaan uitmaken.
Zo is elke opname, iedere scène van
essentieel belang, de camera waar
achter de nog jonge, maar uiterst be
kwame Ed van der Enden plaats had
genomen is het middel, waarmede
een film is gemaakt, het is niet zo
als maar al te vaak in de vroegere Ne
derlandse films het geval was een
instrument om toneel te registreren.
Trouwens, het moet de grote ver
dienste van Haanstra worden geacht, dat
hij al het toneelmatige uit zijn rolprent
heeft weten te weren.
Zelfs een dynamische en een domi
nerende figuur als Hans Kaart, die
zijn routine op de planken heeft op
gedaan, heeft hij weten in te tomen.
Het zal ongetwijfeld moeite hebben
gekost, maar nu is Hans Kaart de
levensechte kastelein, zo uit het dorps
kroegje weggelopen. Ontegenzeglijk is
hij de hoofdfiguur uit dit verhaal, al
moet ook Bernard Droog als zijn
Met de wangen bol en een olijke
tinteling in de ogen is de bombar-
donblazer Hans Kaart een levend
symbool van de vrolijkheiddie
hoogtij viert in de kostelijke Neder
landse speelfilm „Fanfare".
grote tegenvoeter, de caféhouder Kryn,
in één adem genoemd worden.
Twee andere kostelijke figuren zijn
Herbert Joeks en Albert Mol. De eerste
Fortnnella is tref fende mengeling van
bizar realisme en diepzinnige symboliek
Italië's top-actrice
in een glanzende rol
Lido Eerlijk gezegd: heel even
hebben wij bij de eerste meters van
Giulietta Masina's nieuwe film „Fortu-
nella" een gevoel van teleurstelling
moeten onderdrukken. Met „La Strada"
en „De nachten van Cabiria" had zij
zich immers een waarlijk unieke plaats
in de filmwereld en niet alleen in die
van Italië! verworven, maar nu voor
de derde maal de rol van een wat labiel
vrouwtje, dat opvalt door zeer typische
gebaren en een uiterst persoonlijke
mimiek, was dat niet wat te veel van
het goede? Want ook het héél goede
kan immers vervelen, wanneer het
zichzelf herhaalt. Welnu, die kritiek
verdween als sneeuw voor de zon: „For-
tunella" is dank zij de uitzonderlijke
kwaliteiten van deze waarlijk grootse
actrice een monumentaal werk met een
voor ons Nederlandse toeschouwers, wat
exotisch realisme, fel en bewogen zoals
men dat in Italië kan verwachten. Maar
door en door echt en tegelijkertijd ge
plaatst tegen een symbolische achter
grond, die deze film hoe vaak ook de
lach door de zaal schalt ver doet
uitrijzen boven triviaal amusement.
Nanda, zoals zij hier heet, leeft in
een vreemd wereldje. Haar vriend, de
voddenkoopman Peppino, is een walge
lijk lui en egoïstisch individu, dat para
siteert op haar trouwe kameraadschap,
ja, haar zelfs voor zyn eigen misdadig
heid een gevangenisstraf laat opknap
pen. Tenslotte wordt het haar te veel,
wanneer Peppino ook nog een „nichtje"
in huis blijkt genomen te hebben en
Nanda tot de rol van gedienstige tracht
te dwingen. Dan volgt de ontmoeting
met een zich professor noemende heer
later blijkt hij de zonderlinge zoon
van een markies te zyn die in de
nachtelijke uren een verfrissend bad
neemt in een fontein. Vol bevrijdende
humor na de vernederende taferelen in
huis (waar zy zich overigens niet Mie
kaas van het brood laat eten!) is dan
de wedstrijd in catch-as-catch-can,
waaruit de professor dank zij zijn uit
zonderlijke lichaamskracht gemakkelijk
als winnaar te voorschijn treedt. De
twee vinden elkaar: zij zullen samen in
de villa gaan wonen, die hij van zijn
ouders geërfd heeft, al heeft deze won
derlijke idealist (tevens levensgenieter
in grote stijl) dan ook afstand gedaan
van alle neiging tot bezitsvorming. Die
villa blijkt intussen tot een ruïne te
zijn vervallen, waar een rondreizend
toneelgezelschap zijn repetities houdt.
Aan haar nieuwe vriend heeft Nanda
verteld, dat zij de (onechte) dochter
van prins Guidobaldo is, een illusie, die
haar doet geloven in een stralende toe
komst. Welbewust kiest zij de bizarre
professor boven Peppino, die tevergeefs
probeert zijn huissloof terug te krijgen.
Maar ook de nieuwe droom vervliegt in
rook: haar nieuwe beschermer blijkt op
zeker ogenblik naar een ziekenhuis te
zijn gebracht en daar te zijn overleden
en haar vermeende vader, prins Guido
baldo kan onomstotelijk bewijzen, dat
zij aan te veel fantasie geleden heeft.
Wél heeft de professor haar zijn „villa"
nagelaten, maar de titel van prinses
ontgaat haar. Neen, toch niet, want
trots troont zij met een vorstelyke
kroon op het hoofd als zij meespeelt in
het gezelschap van de reizende toneel
spelers!
Men ziet het: een werk vol merk
waardige elementen, die echter stuk
voor stuk echt zijn en in elk geval tegen
de achtergrond van het karakter, dat
zij hier op waarlijk onnavolgbare wijze
uitbeeldt, volkomen werkelijk wórden.
Want Giulietta Masina's grote gave
het kenmerk van iedere grote kunste
naar is, dat zij de werkelijkheid als 't
ware herschept, waardoor zelfs onaan
nemelijke situaties volkomen aanvaard-
„De Sleutelbloem", voor vele meisjes, werkzaam in Leidse bedrijven, reeds een
begrip, gaat jubileren! Weliswaar nog geen indrukwekkend jubileum de Sleutel
bloem is in haar tiende levensjaar doch toch in ieder geval een lustrum, dat
waard is hieraan wat breder aandacht te schenken.
Dank zij het Sleutelbloemwerk, dat bij het Koninklijk werkbezoek aan Leiden
in 1954 sterk de belangstelling van Koningin Juliana trok en tot een grote orga
nisatie is uitgegroeid, heeft het leven van vele meisjes vulling gekregen.
Het initiatief tot dit Sleutelbloèm-
leven is voortgekomen uit de kring van
de Commissie voor vrouwenbemiddeling
van het Gew. Arbeidsbureau, waar men
de mogelijkheid onder ogen zag om, in
navolging van Rotterdam, ook in Leiden
een bijdrage te leveren voor de ontwik
keling en ontspanning van deze meisjes.
Toen bleek, dat dit in Leiden ook moge
lijk moest zijn, werd een stichting 'ge
vormd. In het bestuur van deze stich
ting hebben hedentendage de heren
D. van Eek en mr. C. J. Leembruggen
nog steeds zitting.
Na diverse besprekingen met het
Leidse bedrijfsleven en de directie van
de Vakschool voor Meisjes aan het Ra
penburg, by welke besprekingen vooral
de nadruk werd gelégd, dat het voor de
bedrijfsmeisjes van het grootste belang
was, niet alleen voor nu doch ook voor
later een cursus te volgen, werd met al
gemene instemming besloten dit werk
ook in Leiden aan te vatten. De meisjes
voor wie dit werk was bedoeld, waren
direct al enthousiast, hetgeen tot gevolg
had, dat op 14 okt. 1948 met twee groepen
van 24 cursisten in de Vakschool voor
Meisjes kon worden gestart.
De directie van de N.V. Meelfabriek
„De Sleutels" v h De Koster een be
drijf, dat zelf geen meisjes in dienst
had was voor dit werk zo enthousiast,
dat zij spontaan haar maatschappelijke
werkster voor twee dagen per week af
stond om als oontactpersoon tussen be-dienst aangesteld en werd ook het club-
Tijdens haat werkbezoek in 1954
verkeerde Koningin Juliana geniime
tijd temidden van de „Sleutelbloe
men", waar Zij zich liet voorlichten
door de dames G. Schönbeck
v. d. Voort
Noordman.
(links) en M. M. J.
(Foto L.D./Van Vliet)
Vakschool op te
drijven, meisjes en
treden.
Deze leidster, de tegenwoordige mevr.
S. van Schaijck-Bartlema, heeft in de
moeilijke beginperiode, dank zij haar
stimulerende werkkracht de basis voor
het Sleutelbloemwerk gelegd.
Dat Leiden als tweede plaats in Neder
land, dit nuttige werk heeft kunnen
aanvatten en uitbouwen, is voor een
groot deel te danken aan de financiële
steun, welke van vele bedrijven werd
ontvangen. Sindsdien heeft dit werk,
dat thans ook door rijk, provincie en
vele gemeenten wordt gesubsidieerd, in
ruim zeventig plaatsen van ons land
gestalte gekregen.
CLUBHUISWERK
Behalve, dat aandacht werd ge
schonken aan uitbreiding van het cur
suswezen, werd een leidster in vaste
U weet dikwijls bij intuïtie hèt belangrijkste moment te
kiezen. Vertel dan aan uw man, dat uw gedachten naar
een bontmantel uitgaan om voor vele winters lang een
volmaakte garderobe te bezitten.
En er zijn vijf gegronde redenen om uw bontmantel
bij Lampe te kopen
ervaring speelt bij bont de hoofdrol. Lampe heeft een
100-jarige bontervaring! er is bont en bont. Deskundige
voorlichting is bij Lampe gegarandeerd. Lampe brengt
uitsluitend nieuw bont (vers materiaal*de grootste keuze
in nieuwe modellen en alle maten en...
de prijs zal u erg meevallen.
Ga maar kijken bij
baar worden, omdat zij ze speelt- Met
„Fortuinella" zet zij een grootse traditie
voort, in dezelfde lijn weliswaar van
haar vorige films, maar toch op een zo
verrassende wijze, dat de toeschouwer
maar over één ding diep teleurgesteld
is: dat deze heerlijk dwaze fantastische
werkelijkheid niet veel langer geduurd
heeft!
Scampolo - naieve en
vrolijke levenslust
LUXOR Als de heerlijk frisse
en lieftallige keizerin Sissi is Romy
Schneider destijds rechtstreeks de
harten van het filmminnend pu
bliek binnengestapt. Het plaatsje,
dat zij daar met haar romantische
avonturen stormenderhand heeft
veroverd zal ongetwijfeld aanzien
lijk verruimd worden door Scam
polo, deze week het verrukkelijk
naïeve eregastje in het gouden Lu-
xortheater.
Voor de oorlog stond het toneelstuk
„Overschotje" met Annie van Ees in de
hoofdrol jarenlang op het repertoire van
het toenmalige Hofstadtoneel. De film,
die onder regie van Alfred Weidenmann
werd vervaardigd, brengt hetzelfde blij
moedige en levenslustige verhaal nu in
een kleurrijke visie op het bioscoop
doek. Romy Schneider is Scampolo, het
geen overschotje, restantje betekent. Zij
heeft geen familie, staat geheel alleen
op de wereld en moet maar zien zich
staande te houden. Vrienden heeft zij
wel. vrij veel zelfs, want haar zonnige
humeur werkt aanstekelijk. Trouwens,
het zonne-eiland Ischia, waarop Dario
Niccodemi zijn beroemde blijspel liet
spelen, geeft alle aanleiding voor een
dergelijk stralend humeur. Eenzaam,
maar vrolijk dartelt Scampolo dan ook
door het leven. Haar grootste vriendin
is een moeder van vijf kinderen, die
hard moet ploeteren om haar kroost te
eten te geven en te kleden en door de
ervaringen een ietwat harde kijk op het
huiswerk ter hand genomen. Dit werk
dat leidde tot de opening van de „So
ciëteit van het bedrijfsmeisje" in één
van de Bocrhaavezalen, biedt de meis
jes gelegenheid zich op diverse terrei
nen te ontwikkelen en ook actief aan
het clubwerk deel te nemen. In een ver
trouwelijk onderhoud, met de leidster,
worden hier veelal de problemen be
sproken entot een oplossing gebracht.
Een team van vrywillige krachten staat
de tegenwoordige leidster, mej. A. Ver
meer, in deze arbeid trouw ter zijde.
Voorts ontvangt men steeds grote mede
werking en sympathie van de zijde der
oudercommissie.
Een hoogtepunt in het Sleutel
bloemwerk was het toen Koningin Ju
liana tijdens haar werkbezoek aan
Leiden geruime tijd temidden van
deze kring doorbracht en daarbij de
officieel aangegeven tyd lang over
schreed. Hoe spontaan en enthousiast
reageerde zij op alles wat werd uit
gevoerd of besproken
VIERING TWEEDE LUSTRUM
De feestelyke viering van dit tweede
lustrum wordt maandag ingezet met een
receptie van 4 tot half zes in de
Vakschool voor Meisjes aan het Rapen
burg.
Woensdagavond wordt in „De Burcht"
de revue „Het tienjarig bestaan" opge
voerd. In deze revue zyn alle belangrijke
gebeurtenissen van de afgelopen tien
jaren verwerkt. Een revue geheel en al
door de meisjes van de Sleutelbloem in
elkaar gezet en uitgedacht, geheel zon
der tekstboekjes, want tijdens de repe
tities werd de tekst gemaakt.
Tenslotte volgt op 15 november voor
alle „Sleutelbloemen" een balavond,
waaraan de verplichting is verbonden,
dat de meisjes een cocktail jurk dragen.
Een wens, die al tien jaar onder de
meisjes leeft en nu in vervulling gaat.
leven heeft gekregen. Haar opmerkin
gen vormen echter de wijsheid, waarop
Scampolo haar houding bepaalt. Tot
Scampolo een jonge architect ontmoet,
die hard werkt aan een inzending voor
een prijsvraag, maar daardoor zonder
geld moet zien rond te komen. Hij
brengt het onbedorven natuurkind in
aanraking met de „betere kringen",
waar waarheid onbeleefd is en open
hartigheid onkies. Het verwart de on
gecompliceerde Scampolo, maar ten
slotte komt alles toch dik voor elkaar.
Op bijzonder speelse en daardoor juist
zo aantrekkelijke wijze heeft Weiden
mann dit charmante verhaaltje vol
sprankelende dialogen en frisse gedach
ten behandeld. Romy Schneider heeft
juist de luchtige toon, die haar Scam
polo zo levensecht maakt en naast haar
zien wij Paul Hubschmid als architect
Costa.
Maigret zet een val
Franse politiefilm van
voortreffelijke makelij
CASINO Nog pas vier maanden ge
leden draaide deze film gedurende eni
ge weken in een ander theater in onze
stad. Weer kan men thans Jean Gabin
zien in de opvallend knap gespeelde
hoofdrol van de Parijse politie-commis-
saris, die niet eerder rust dan nadat hij
de geheimzinnige vrouwenmoordenaar
heeft gegrepen, voor wie de gehele
stadswijk Montmartre van angst sid
dert. Een artiest van de kwaliteiten van
Gabin, een scenario, dat gemaakt is
naar het gelijknamige boek van nie
mand minder dan Georges Simenon en
dan een produkt uit Franse studio's -
deze combinatie moest wel slagen. Uit
stekende fotografie, verzorgde bijrollen
en bovendien nog een komische noot,
het behoeft waarlijk niet te verwonde
ren, dat deze Maigret reeds zo spoedig
een reprise beleeft!
„Zijn laatste kraak"
Beklemmende film
Rex Ray Milland, die als acteur
door vele films maar vooral door „Lost
weekend" bekendheid verwierf, zien wij
hier terug als regisseur van een film,
waarin hij zelf de hoofdrol vertolkt. De
rol van een bekend brandkastenexpert,
die zijn hang naar luxe niet kan weer
staan. Maar in zijn dubieuze opmars
naar rykdom door de politie wordt ge
stuit. In de oorlogsjaren wordt hem ech
ter de kans geboden acht jaar van zijn
straf vrij gescholden te krijgen, wanneer
hij in dienst van het leger een gevaar
lijke „kraak" op vijandelijk gebied met
succes zal uitvoeren. Na veel voorberei
dingen slaagt dit drieste plan. Maar de
schittering van de rijkdommen in de
brandkast is teveel voor de gewezen
„kraker", hij kan deze lokstem niet weer
staan, in dubbele zin keert hij terug op
zijn schreden. Het wordt zijn laatste
actie, hij wordt voor een gewone dief
aangezien en doodgeschoten. Voor de
buitenwereld is hij echter „gevallen in
dienst van het vaderland".
Evenals in „Last weekend* is het beeld
van de persoon, die Ray Milland gestalte
moet geven, niet opwekkend. De een kon
het drinken niet laten, de ander de dief
stal. Figuren dus die veel gemeen heb
ben. En die door Ray Milland met de
zelfde virtuositeit op het witte doek wer
den gezet. Een boeiende en beklemmen
de film.
TERRITORIAAL LEIDER LEGER DES
HEILS IN LEIDEN.
De territoriaal leider van het Leger
des Heils in Nederland, command int
Ragner Ahlberg. die zondag zijn ee-s e
bezoek aan Leiden zal brengen. al
's avonds niet alleen de opwekkings
samenkomst in de Legerzaal leiden, doch
ook een aandeel hebben in de open
luchtsamenkomst in het Gangetje.
kransje op het terrasje in paniek vluoht
voor Kaart en zijn koe. De afwisseling
van beelden is dan zo snel dan het even
duizelt voor de ogen. Zo zouden wij nog
meer bedenkingen kunnen aanvoeren.
Het duurt bijvoorbeeld even voor het
verhaal en de spelers op dreef komen,
het begin is een beetje geforceerd.
Voorts is Haanstra wat beperkt geweest
in zyn figuratie en heeft men vaak het
idee, dat het dorpje Lagerwiede niet
meer inwoners telt dan de 25 fanfanre-
leden en slechts sporadisch ziet men de
toeristen, die juist in deze zomermaan
den zo'n belangrijke rol in het dorpje
moeten spelen.
Maar dit zijn slechts punten van
ondergeschikt belang. Hoofdzaak is,
dat de Nederlandse filmindustrie nu
een produkt heeft voortgebracht, dat
met zichtbare vakmanschap is ver
vaardigd naar een zuiver Nederlands
verhaal, dat op en top film is en on
getwijfeld velen een uiterst vrolijk
uurtje zal bezorgen, wellicht zelfs over
de grenzen.
PlAóX OA/ZA. m TT
