IN ZWIEPENDE NOORDWESTER
TALRIJKE SCHEPEN IN NOOD
Tweede Kamer verwerpt motie over
verstekelingen met 29-91 stemmen
MANTELS
WEERBERICHT
Deense kapitein vond zeemansgraf
Regeringsbeleid goedgekeurd
BRILJANTE STRATEGIE VAN
DE GAULLE TEGEN COLONS'
v. EGUOND
97ste jaargang
VRIJDAG 17 OKTOBER 1958
No. 29571
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.255 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Spannende race op woeste golven
De zwiepende noordwester, die de golven hoog opjoeg, heeft gisteren
en vannacht vele personen lange bange uren bezorgd, de opvarenden
van de talrijke schepen, die buitengaats de woeste elementen moesten
trotseren en de mensen, die langs onze nog steeds zo kwetsbare kust
de wacht hielden. Vooral in Zeeland hebben velen urenlang in
angstige spanning geleefd, daar alle factoren meewerkten om bijzonder
hoog water te doen optreden. Gelukkig is hier de schade achteraf
gezien nogal meegevallen.
Lange lijdensweg
van de „Boskoop"
Anders lagen de zaken op zee, waar
tal van schepen in moeilijkheden zijn
komen te verkeren. Wij meldden giste
ren reeds van de verbeten stryd, die het
Noorse stoomscheepje Gudrun midden
in de Noordzee uitvocht met de woeden
de golven. Drie mannen waren aan boord
gebleven, de overige opvarenden hadden
het schip verlaten en waren opgepikt
door andere schepen, die wel in de on
middellijke nabijheid waren, maar niet
konden slepen.
Tegen de baaierd van geweld in over
een wilde Noordzee voerden twee sleep
boten een uiterst spannende race uit. De
gezagvoerder van het Noorse scheepje
weigerde een contract af te sluiten. „Wie
het eerst bij my is, mag vastmaken", zo
hield hij koppig vol. Dus stonden de
machines van de sleepboten „Holland"
uit Terschelling en „De Schelde" van
L. Smit en Co. „roodgloeiend". Ver weg
van de Nederlandse kust vochten twee
sleepboten met al hun machinevermogen
tegen de stormzee. Negen lange uren
waren zij reeds onderweg. Wie zou ver
liezen, zou moeten terugkeren en alle
moeite en kosten voor niets hebben ge
maakt. „No cure, no pay", is de harde
wet van hulpverlening. Om even over
half zes gistermiddag kwam de stem van
kapitein Doeksen van de „Holland" door
de ether, toen hij zijn college Van der
Snoek, die zijn splinternieuwe „De
Schelde" met enkele meters naar de
overwinning had gevoerd, gelukwenste.
„De Schelde" begon met zijn moeilijke
sleep, die vijftien graden slagzij maakte,
de reis naar de Waterweg, de „Holland"
wilde terugkeren naar Terschellihg.
Andere beschikking
Het lot heeft anders beschikt. Ander
half uur later seinde het Dense schip
„Adler Svanholm" op de Noordzee in
nood te verkeren. De „Holland" was
zeventig mijl weg. De Deen seinde te
zullen trachten drijvende te blijven, tot
de sleepboot ter plaatse zou zijn. Maar
korte tijd later werd al bekendgemaakt,
dat de gehele bemanning het 2990 ton
metende schip had verlaten. Alleen de
Deense kapitein wachtte nog aan boord
op de komst van de Nederlandse sleper.
De bemanning werd opgenomen door
de Britse treiler „Trinidad". De sleep
boot „Holland" moest echter later seinen,
dat de „Svanholm" om kwart voor vijf
was gezonken. De kapitein werd toen nog
vermist, zijn stoffelijk overschot werd
naderhand gevonden.
Het Russische stoomschip „Tomsk"
meldde gisteravond, dat de Russische
treiler „Srt 4442" bij de Shetlandse
Eilanden in nood verkeerde en dat drin
gend hulp nodig was. Het schip bevond
zich twee mijl ten n.o. van het lichtschip
Unst. De Rus kwam later bij een noor
delijk eilandje van de groep aan de
grond te zitten. Een reddingsploeg
trachtte het eiland te bereiken. De kapi
tein van de „Tomsk" verzocht eventueel
geredde bemanningsleden van de treiler
niet aan land te brengen, maar op de
„Tomsk" over te zetten. Men achtte het
nog te gevaarlijk een reddingslijn af te
schieten.
Evenwel waren reeds enkele schipbreu
kelingen op het eiland gezien. De red
dingboot van Lerwick heeft vanochtend
drie Russen, die zich op het eiland be
vonden aan boord genomen. Een gewon
de moest men voorlopig nog achterlaten.
De reddingboot is vervolgens op zoek
gegaan naar de omhooggelopen Russi
sche treiler.
Vluchthaven
Als gevolg van de zware storm hebben
zeventig Duitse en buitenlandse treilers
beschutting gezocht in Cuxhaven. De
Deense viskotter „Solglint" is in het
stormweer 50 myl ten noordoosten van
't vuurschip Terschellingerbank lek ge
slagen en later gezonken. De bemanning,
bestaande uit drie of vier man, werd
met zeer veel moeite overgenomen door
het zusterschip „Valde", dat de reis naar
Rotterdam heeft voortgezet.
In het Skagerrak wordt de Deense
treiler Hansine III vermist. Het laatste
wat men van dit schip heeft vernomen,
waren noodseinen. Het 5910 ton meten
de vrachtschip van de K.N.S.M. „Bos
koop" strandde vanochtend om vijf voor
half twee op de buitenste zandbank voor
het IJmuidense strand, op ongeveer een
myl ten zuiden van de Zuiderpier. Het
schip was geladen. Drie sleepboten voe
ren onmiddellijk uit ter assistentie, maar
de „Boskoop" kwam om kwart voor vier
op eigen kracht vlot. Het schip wilde de
reis naar Trinidad vervolgen, maar sein
de om vijf minuten over acht, dat het
zich op vijftien mijl ten noordwesten
van IJmuiden bevond en om terugsleping
naar IJmuiden verzocht. Uit IJmuiden
voeren toen weer drie sleepboten uit om
hulp te verlenen.
Het Franse vrachtschip „Bran?on"
ontkwam ter hoogte van Callandsoog
ternauwernood aan een stranding, door
dat na een motorstoring demachine
juist weer op tijd begon te werken, toen
het schip op het strand dreigde te lopen.
Uit veiligheidsoverwegingen heeft men
toen maar koers gezet naar IJmuiden.
Op 55 mijl ten n.n.o. van Ameland is
gistermiddag de kustvaarder „Willem"
uit Kampen in moeilijkheden geraakt.
Een Duitse reddingboot, die uitvoer,
moest onverrichterzake terugkeren door
een defect aan de stuurinrichting. Daar
op voer de reddingboot „Insulinde" uit
Oostmahorne uit, die vanochtend heeft
kunnen vastmaken. Men maakte zich
zorgen, toen de „Insulinde" vannacht
uit de lucht was door een storing aan
de radio. Men hoopt vanmiddag om vier
uur de Eemsmond te bereiken.
O Slot op pag. 2
Dit is de X-15, het ruimte-raketo
vliegtuig dat. door de vice-president V^illllCSC D0(IriJV611 611
van de Ver. Staten is onthuld en 1
dat waarschijnlijk in februari een
vlucht naar 600 km hoogte zal
maken, waardoor voor het eerst een
mens buiten aardatmosfeer zal vlie-
gen.
scholen overgenomen
Letter van de wet sterker dan liet gevoel
(Van onze parlementaire redacteur)
Met 29 tegen 91 stemmen heeft de Tweede Kamer gisteren een
motie van dé heer Bruins Slot (AR) verworpen, waarin de regering
werd verzocht de naar Indonesië teruggezonden 37 verstekelingen als
nog in staat te stellen naar Nederland te worden teruggevoerd, opdat
na een eventueel nader onderzoek, opnieuw zou kunnen worden beslist
over hun toelating. Voor stemden AR, VVD, SGP en de heren Van
Rijckevorsel (KVP), Fens (KVP) en Calmeyer (CHU). Tegen stem
den P. v. d. A., KVP, CHU (met uitzondering van de hiervoor ge
noemde leden van deze fracties) en de communisten. Tevoren had
mej. Ten Broecke Hoekstra (VVD) haar eerder ingediende motie,
met ongeveer dezelfde strekking, in het belang van de verstekelingen
ingetrokken omdat zij hoopte dat een motie van een der regerings
partijen, de AR, meer kans zou hebben te worden aangenomen dan
een ongeveer gelijke motie van de oppositie.
GAZELLE rijwielen
H. Walenkamp Zn
HAARLEMMERSTH. 1
Zonnige perioden
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zonnige perioden en nog slechts en
kele verspreide buien voornamelijk in
de kustprovincies. Overwegend matige
wind tussen noord en noordoost. Koude
nacht. Morgen dezelfde temperaturen
als vandaag of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
18 oktober
Zon op: 7.08 uur; onder: 17.41 uur.
Maan op: 13.20 uur; onder: 22.28 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.52 en 19.16
uur. Laajgwater te 2.34 en 14.57 uur.
Dit Blad bestaat uit 24 pagina's.
d. A.) een pijnlijk gesol met de versteke
lingen. Hij zag geen reden het zorgvul
dige beleid van de regering, waarin ook
met de menselijke kanten volledig reke
ning is gehouden, aan te vechten.
Allerminst wilde prof. Oud (WD) be
weren, dat minister Samkalden een
harteloos mens is, maar de leider van
de oppositie meende dat de minister
verstandelijke ovex-wegingen te zwaar
heeft laten gelden en als bewindsman
te weinig rekening heeft gehouden met
de gevoelens die leven in ons volk, dat
van het debat in de Kamer iets anders
verwacht dan dat alles blijft zoals het is.
Het gaat in deze zaak alleen om ge
voelsoverwegingen, betoogde ook de
heer Calmeyer (CHU). Het is voor
een verstekeling veel pijnlijker niet in
Nederland te worden toegelaten na
alle risico die hij heeft gelopen, dan
voor iemand die nog in Indonesië
vertoeft en aan wie de toelating in
Nederland wordt geweigerd. Het aan
tal van 37 verstekelingen zinkt in het
niet bij de tienduizenden Indonesiërs
(niet-Nederlanders) die reeds in ons
land z\jn toegelaten. Had men niet
beter nog even kunnen wachten met
de terugzending?
Slot op pag. 2
Bij besluit van Nasoetion
Alle Chinese bedrijven, industrieën
en scholen, die geheel of ten dele
eigendom zijn van Chinezen, geen
onderdanen van een land waarmede
Indonesië diplomatieke betrekkin
gen onderhoudt (de nationalistische
Chinezen), zijn gisteren onder toe
zicht van de Indonesische regering
gesteld.
Deze overname kwam tot stand
bij een besluit van de centrale mili
taire gezaghebber, luitenant-gene
raal A. H. Nasoetion.
De tegen deze Chinese bedrijven ge
nomen maatregelen zijn gelijk aan die,
welke in het kader van de campagne
voor de bevrijding van Westelijk Nieuw-
Guinea tegen het Nederlandse bedrijfs
leven werden getroffen.
In het besluit van de centrale mili
taire gezaghebber wordt gezegd, dat de
Extremisten kozen eieren voor liun geld
(Van onze Parijse correspondent)
Op het laatste ogenblik hebben de rechtse ultra's onder de Franse colons
(kolonisten) en leden van de comité's van openbaar welzijn gisteren in Algerije
toch nog maar liever eieren voor hun geld gekozen. Toen het ook hun uiteindelijk
wel duidelijk was geworden, dat ze zonder het leger de bevolking toch niet mee
zouden krijgen, werd gistermiddag van hun kant bekend gemaakt, dat de staking
en de demonstraties tegen de instructies van generaal De Gaulle tot nader
order waren afgelast. Afgelast, maar dat werd er niet bij gezegd, wegens gebrek
aan belangstelling. De enige wanklank werd, schijnt het, in Algiers gehoord, toen
generaal Salan het gouvernementsgebouw verliet en door enkele tientallen opge
schoten knapen werd uitgejouwd.
Generaal Charles de Gaulle heeft dus zijn operatie, de extremisten in Algerije
langs een zoet lijntje, behendig in een hoek te manoeuvreren en gelijktijdig de
hoge militairen weer aan het gezag van Parijs te onderwerpen, tot een meesterlijk
einde gebracht. De comité's van openbaar welzijn zjjn niet officieel opgeheven,
maar verkeren tengevolge der innerlijke tegenstellingen, die De Gaulle virtuoos
heeft weten te markeren en toe te spitsen, toch in zichtbare staat van ontbin
ding. De bekendste figuren onder wie Alain de Serigny, de directeur van l'Echo
d'Alger, de krant der Franse „colons", zijn allemaal afgetreden.
maatregel werd genomen met het oog
op de huidigé situatie in het land en in
aansluiting op een eerder militair be
sluit, waarbij deze bedrijven alle activi
teit werd verboden.
Tot de door de maatregel getroffen
zaken behoren alle bedrijven op het ge
bied van handel, industrie, verzekerings
wezen, scheepvaart, mijnbouw en cul
tures. Het beheer over de overgenomen
Chinese bedrijven zal voorlopig worden
opgedragen aan een financieel-economi-
sche raad van de militaire gezaghebber.
Grote partijzuivering
in Polen voltooid
Gomoelka, secretaris-generaal -van de
Poolse communistische partij, zegt in
een rapport aan het centrale comité,
dat de party is geconsolideerd na een
zuiveringscampagne waarbij 200.000
leden zijn geroyeerd. Gomoelka is van
mening, dat het „revisionisme" aanvan
kelijk de grootste verwarring heeft ge
sticht. De invloed van de dogmatici en
geestdrijvers was verminderd. Hij be
treurt het, dat de regering er niet in
geslaagd is de prijzen te stabiliseren.
Wat de landbouw aangaat geeft hij te
verstaan ook voortaan de collectivisatie
niet te zullen bespoedigen.
Indonesië zoekt een nieuwe
stapelplaats
Indonesië is op zoek naar een Euro
pese stapelplaats voor zyn produkten,
„waar de minste kans bestaat, dat de
opbrengst van de verkoop der produk
ten door Nederland in beslag wordt
genomen".
De leider van het Indonesische bureau
dat de onteigende Nederlandse onder
nemingen beheerst, Amien Tjokrosoese-
nos. heeft onlangs een bezoek aan West-
Duitsland gebracht om met importeurs
en kleinhandelsorganisaties de moge
lijkheid van de verkoop van landbouw-
produkten via Duitse tussenpersonen te
bespreken. Na zijn bezoek aan West-
Duitsland maakt hij thans een rondreis
langs Europese hoofdsteden, maar hij
wordt op 5 november te Bonn terugver
wacht voor verdere besprekingen.
Indonesië beschouwt Londen, Antwer
pen en Hamburg als de meest geschikte
plaatsen om Amsterdam als de stapel
plaats voor de produkten van de voor
malige Nederlandse ondernemingen op
te volgen. De juridische deskundigen
van Indonesië gaan thans na, welke stad
de Nederlanders de minste kans biedt
voor het inbeslagnemen van de export
opbrengsten der onteigende ondernemin
gen.
„Kinderboekenweek 1958"
Van 25 oktober tot 1 november is het
kinderboekenweek. De commissie voor
de collectieve propaganda van het Ne
derlandse boek heeft voor deze week,
waarin voor de vierde maal het „boek
voor het kind" in het centrum van de
belangstelling wordt gebracht, een pro
gramma bekendgemaakt, waarin ook
dit jaar de pryspuzzels, het boeken
weekgeschenk en de speciale uitgaven
een plaats hebben gekregen.
De week wordt op zaterdagmiddag 25
oktober in de Rotterdamse Schouwburg
officieel geopend door de burgemeester
van Rotterdam, mr. G. E. van Walsum.
Op deze middag wordt de prys voor het
„Kinderboek 1957" uitgereikt.
Het geschenk van de boekenweek zal
dit jaar bestaan uit een bouwplaat in
vier kleuren van het Muiderslot.
Na verklaringen van de heer De Kadt
(P. v. d.A.» en van de heer De Graaf
namens de overgrote meerderheid van
de KVP-fractie, dat zij tegen de moties
zouden stemmen, stond na dc middag
pauze reeds vast dat de moties geen
kans hadden te worden aangenomen en
uit de intrekking van de VVD-motie
trokken sommigen de conclusie dat prof.
Oud liever zag dat de AR-motie zou
worden verworpen dan de VVD-motie,
maar mej. Ten Broecke onderstreepte
nadrukkelijk dat het haar niet ging om
een politieke zaak, maar om het belang
van de verstekelingen.
Het standpunt van de heer De Graaf
(KVP) was, dat aan het politieke asiel
recht, het verlenen van een toevlucht
aan vreemdelingen die in eigen land om
politieke redenen worden vervolgd, niet
Mej. Ten Broecke Hoekstra tij
dens haar gistermiddag in de
I weede Kamei gehouden inte-rpel
latie over het terugzenden van de
37 verstekelingen.
tekort was gedaan en dat er geen reden
was aan te nemen dat de verstekelin
gen bij aankomst in Indonesië gevaar
zouden lopen. Wanneer dat gevaar was
opgeroepen door de buiten-parlemen
taire agitatie, dan wees de heer De
Gi-aaf daarvoor alle verantwoordelijk
heid af. Agitatie mag het beleid niet
doen ombuigen.
Het doen terugkeren van de versteke
lingen, gevolgd door een nieuw onder
zoek met eventueel herhaalde terugzen
ding, noemde de heer De Kadt (P,v.
De heer M. van Veen. wiens
benoeming tot staatssecretaris van
Oorlog verwacht wordt.
Premier sloeg de richting
van Mendès-France in
De basis is nu dus gelegd voor een
stembusstrijd en voor verkiezingen aan
de eerlijkheid waarover achteraf moge
lijk niet meer getornd zal behoeven te
worden. Na die verkiezingen zal met de
vertegenwoordigers van alle richtingen
der Algerijnse openbare mening door de
Fi-anse regering over de toekomst van
het land worden ovei-legd.
De grandioze prestatie, die generaal
De Gaulle met dit resultaat nu al gele-
verd heeft, wordt thans door vi-iend en
vijand in Frankrijk en daar buiten er
kend. Misschien wordt dit succes door
zijn politieke vijanden nog wel onstui
miger begroet dan dóór een deel zijner
medestandei-s omdat De Gaulle nu de
richting is ingeslagen, die liberalen als
Mendès-France altyd hadden aange
wezen.
Door de extremisten onder de burgers
zowel als onder de militairen zullen,
tijdens de verkiezingscampagne, die nu
spoedig wordt ingezet, zeker nog wel
pogingen worden ondernomen om het
vrije democratische stelsel te doorkrui
sen. Doch ook met die bedreiging heeft
De Gaulle te voren al rekening gehou
den door het oppertoezicht over de
campagne op te dragen aan een controle
commissie, die boven het leger is ge-
(Advertentle)
Exclusieve
BREESTRAAT 173
Baron Bentinck biedt
geloofsbrieven aan
(Van onze Londense correspondent)
Onze nieuwe ambassadeur in Londen,
mr. A. W. V. baron Bentinck van
Schoonheten zal op 30 oktober a.s. in
Buckingham Palace zijn geloofsbrieven
aanbieden aan Koningin Elizabeth.
Zoals men weet was baron Bentinck
tot voor kort assistent-secretaris-gene
raal van de NAVO in Parijs. Vroeger
beeft hij reeds verscheidene Jaren de
functie vervuld van eerste secretaris der
Nederlandse ambassade in Londen.
plaatst en waaraan aan de vroegere
ambassadeur bij de Verenigde Naties.
Hoppenot, het voorzitterschap werd op
gedragen.
