Fa. J. M. Gerding
Het Kremlin gaf geen duimbreed toe
in nieuw contact met dr. Adenauer
WEERBERICHT
Toch gaat Bonn taai voort met
te hameren op het aambeeld van
hereniging met Oost-Duitsland
De Gaulle schijnt het pleit in
Algerije nu te hebben gewonnen
Geen Rijksgelden voor goedkope
vakanties voor rijksambtenaren
Goering droeg de kampbewakers
op met stokslagen te straffen
87ste jaargang
WOENSDAG 15 OKTOBER 1958
No. 29569
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50
AD VUUR LL1ULN LN UMo 1 KtJ
per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Bonn)
Gisteren heeft de Westduitse Bondskanselier dr. Adenauer een gesprek van
anderhalf uur gehad met de Sovjetrussische ambassadeur in Bonn, Smirnof. Van
Russische zijde betoonde men zich tijdens dit onderhoud hard en niet bereid tot
toegeven terzake van de Duitse eenheid en de toestand in Oost-Duitsland. Op
het laatste ogenblik kreeg de bijeenkomst een zeer officieel karakter doordat
ambassadeur Smirnof namens zijn regering een aide-memoire (korte nota) over
handigde, waardoor het karakter van een rustige bespreking van de onderhavige
kwesties verloren ging. Een van de Bonner dagbladen schreef daarover van-
achtend: „Steeds weer schuift er een stukje papier tussen Duitsers en Russen,
koelt de verhouding af en wordt iedere vooruitgang verhinderd".
De Westduitse regering maakte gisteren bekend, dat in de aide-memoire de
betrekkingen tussen West-Duitsland en de Sovjet-Unie werden behandeld. De
Russen beperkten zich tot een uiteenzetting van het bekende standpunt van het
Kremlin ten aanzien van de politiek voor Duitsland.
In negen jaar drie
miljoen vluchtelingen
Volgens betrouwbare informaties heeft
Bondskanselier Adenauer gisteren aan
Smirnof medegedeeld, dat de Duits-Rus
sische verhouding niet is zoals zij zou
kunnen zijn. En wel tengevolge van de
Russische steun aan het communistische
regime in Oost-Duitsland en de taaiheid,
waarmede men in Bonn erop blijft
6taan, dat het Duitse probleem moet
worden opgelost door onderhandelingen
tussen de Oostduitse en Westduitse re
geringen onderling.
Daarnaast heeft Adenauer opnieuw,
ten vervolge op zijn onderhoud van
april j.l. met de Russische plaatsvervan
gende premier Mikojan gewezen op het
allesbehalve benijdenswaardige lot van
de Oostduitse bevolking ten getale van
17.4 miljoen.
Smirnof gaf, uiteraard op bevel van
zijn superieuren in Moskou, geen duim
breed toe. De Sovjet-Unie blijft staan
op het standpunt, dat zij met Duitsland
alleen over een vredesverdrag wil pra
ten en dat de hereniging een zaak is
van Pankow (de zetel van de Oostduitse
regering) en Bonn.
Zij wenst ook geen standpunt in te
nemen met betrekking tot de situatie
der Oostduitsers. Dat is een „binnen
landse aangelegenheid" van Oost-Ber-
lijn.
Desondanks hoopt men in Bonn dat
het gesprek Adenauer-Smirnof in de
nabije toekomst zal worden voortgezet
en dat het Duits-Russische klimaat zal
verbeteren.
Dezer dagen zal een Westduitse nota
over de onderhavige problemen aan
Moskou worden gestuurd.
Op het ogenblik blijkt echter uit niets,
dat het Westduitse optimisme van enkele
dagen geleden gerechtvaardigd is, vol
gens welke de Russen er toe zouden
neigen om het voorstel van de Bonds
dag tot instelling van een commissie van
de vier mogendheden, die het eenheids
probleem zou moeten bespreken, te aan
vaarden.
De Duitse splitsing blijft dus voorlo
pig nog hetzelfde drama: de afgelopen
negen jaar kwamen ieder uur(!) gemid
deld 25 mensen uit Oost- naar West-
Duitsland; dat is drie miljoen in negen
jaar, ieder jaar dus de bevolking van
een stad als Utrecht. De naoorlogse ja
ren hebben de gemiddelde Westeuro
peanen misschien afgestompt om zich
persoonlijk veel zorgen te maken over
dergelijke vluchtelingenaantallen
De hereniging van Duitsland en het
weinig benijdenswaardige lot van de
zeventien miljoen Oostduitsers blijft in
tussen de kern van het gesprek tussen
Bonn en Moskou, dat men weer op
gang wil brengen, al is de eerste poging
(van gisteren) niet gelukt.
Gewijzigd standpunt
Het Westduitse standpunt inzake het
bereiken van de eenheid is intussen
enigszins gewijzigd. Tot voor kort legde
men alle nadruk nog op het houden van
vrije verkiezingen in Oost-» en West-
Duitsland, welke via een vrij parlement
moesten leiden tot een vrije, democra
tische regering voor geheel Duitsland.
Daarmee kon een vredesverdrag worden
(Advertentie)
RALEIGH rijwielen
H Walenkamp Zn
HAARLEMMERSTR. 1
Westelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Af en toe zonneschijn en slechts hier en
daar een bui, voornamelijk in het noor
den van het land. Weinig verandering
in temperatuur. Matige tot krachtige,
langs de kust af en toe harde westelijke
wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
16 OKTOBER.
Zon op: 7.05 uur; onder: 17.46 uur.
Maan op: 11.30 uur; onder: 20.27 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.17 en 17.37
uur.
Laagwater te 1.12 en 13.26 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
gesloten en daaraan kon de eenheid
worden gekoppeld. Thans heeft men in
Bonn duidelijk gemaakt, dat vrije ver
kiezingen na de hereniging
worden gehouden. Men hoopt met dit
laten vallen van de verkiezingseis de
Russen wat naderbij te komen. Maar
nog altijd is niet duidelijk gemaakt, dat
men in Moskou de tijd gekomen acht
om af te zien van Oost-Duitsland als
een van de buffers tussen de Sovjet-
Unie en West-Europa, als een van de
communistische veroveringen van de
naoorlogse politiekVoor de Russen
is de Oostduitse staat een politiek feit.
„Onderhandel met Oost-Duitsland", is
nog altijd hun advies aan Bonn.
Het optimisme van Bonn, dat geen
Oostduitse regering wenst te erkennen,
werd dezer dagen gevoed door een ar
tikel van de correspondent in Moskou
van de Süddeutsche Zeitung. Deze
schreef dat de laatste Russische nota
hoop gaf. Er bleek z.i. namelijk uit, dat
de Russen toch een commissie uit de
vier mogendheden willen laten beraad
slagen over een vredesverdrag met
Duitsland. Dit zou duiden op een wijzi
ging in de Russische politiek. Daarnaast
staat dus de soepeler Westduitse poli
tiek ten aanzien van contact over de
mogelijke eenwording. Deze beide fac
toren zouden hoop voor de toekomst
bieden, al is die hoop gisteren in eerste
instantie nog niet verwezenlijkt.
Tweede-rangskwestie
Bovengenoemde correspondent in Mos
kou meent te hebben opgemerkt, dat de
Russen proberen zich meer en meer te
bevrijden van een uit de tijd van Hitier
daterende overschatting van de Duit
sers. De anekdote, dat een Duitser zelfs
uit een conservenblikje een machine
geweer kan maken, raakt uit de mode.
Voorts zou het Kremlin thans menen,
dat de Duitse hereniging voor .de Ame
rikanen geen probleem van dé eerste
orde meer is en dat de Westduitse be
wapening au fond niet zo belangrijk is.
Dit alles geeft reden tot hoop als men
van Westduitse zijde, aldus deze waar
nemer in Moskou, maar blijft praten
met de Russen over de eenheidskwestie,
die voor Moskou ook een probleem van
de tweede rang zou zijn geworden
Kroesjtsjef zou in de eerste plaats be
hoefte hebben aan een gesprek met de
Amerikanen over de waarlijk belang
wekkende problemen als atoombewape
ning e.d. en in dat kader zou iedere
ballast en de Duitse kwestie zou tot
die ballast worden gerekend eerst
snel opzij gezet moeten worden om de
weg vrij te maken voor het „grote" ge
sprek. Het is niet ondenkbaar, dat het
contact Bonn-Moskou zich toch nog in
deze richting ontwikkelt, al is het eerste
contact gisteren niet bepaald hoop
gevend.
Jongetje onder vallende
muur gedood
(Speciale berichtgeving).
Gistermiddag is de 9-jarige Thies
Blaauw, te Beerta, onder een vallende
muur geraakt en daarbij op slag ge
dood. Het ventje was met vriendjes op
een open terrein aan het spelen. Bij
het spel was iets nodig, wat hij zou
gaan halen. Daarbij moest hij langs de
tuinmuur van een winkelier. In verband
met een vertimmering in de winkel was
het nodig geworden dat in deze muur
een uitgang kwam. Daartoe had de win
kelier een gat in de muur gemaakt,
waardoor het verband van de muur
echter verdwenen was. Toen het ventje
er langs liep, viel de muur om. Het
hoofdje werd daarbij totaal verbrijzeld.
Militairen gehoorzaamden zwijgend, maar
burgerlijke elementen stribbelden tegen
Salan in Parijs
(Van onze Par ij se correspondent)
Het ziet er naar uit, dat de strenge
instructies van generaal De Gaulle om
de democratische vrijheden in Algerije
u*. ,u-ite herstellen, over het algemeen door de
moeten militairen volgzaam worden uitgevoerd.
Vijf minuten nadat gisteren door het
commité voor algemeen welzijn in Al
giers de bijzondere zitting was geopend,
De Gaulle persoonlijk te gaan protes
teren. Of de heren in Parijs door de
minister-president ontvangen worden
zullen ze intussen af moeten wachten!
In Algiers liet de generaal bij zijn jong
ste bezoek een overeenkomstige depu
tatie, weten. dat hij „geen tijd had om
zich met hen te amuseren".
Daarentegen zullen de verdere etap
pes van De Gaulle's politiek in Algerije
(in de liberale richting) vandaag zeker
wel met generaal Salan in Parijs worden
bestudeerd. Salan was eigenlijk naar
had generaal Massu een der beide voor- Parijs gekomen ^om te getuigen in het
zitters, met een vijftiental andere offi
eieren de vergaderzaal al weer verlaten.
In een korte, sobere verklaring deelde
Massu zijn medeleden mede, dat aan
hun samenwerking nu een einde was
gekomen. En ook overal elders in Alge
rije schijnen de militairen onmiddellijk
gehoor te hebben gegeven aan het bevel
van generaal De Gaulle, de politiek ver
der maar alleen aan hem over te laten.
Terwijl de militairen over het alge
meen dus zwijgend gehoorzamen aan de
generaal, trachten de burgerlijke ele
menten in de commité's nog wat tegen
te stribbelen. De activisten, die hun
kracht vooral ontleenden aan hun ver
bond met het leger, voelen zich nu ver
raden en een delegatie uit Algiers is al
afgereisd naar Parijs om bij generaal
Dr. Van Roijen: „V.S.
keuren beslag af'
Op Nederlandse bezittingen
„De Nederlandse ambassadeur te
Washington, dr. J. H. van Roijen,
heeft gisteren, na een bezoek aan de
Amerikaanse onder-minister van Bui
tenlandse Zaken, C. Burke Elbrick,
die belast is met de behandeling van
Europese aangelegenheden, verklaard,
dat de V.S. uiting hebben gegeven
aan hun onmiskenbare afkeuring voor
het zonder schadevergoeding in beslag
nemen van Nederlandse eigendommen
in Indonesië".
Dr. Van Roijen ontkende de juistheid
van verklaringen van ambtenaren van
de Indonesische ambassade te Washing
ton. die hadden verklaard, dat de
Nederlandse minister van Buitenlandse
Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, opzettelijk
de Amerikaanse mening ten deze ver
keerd had weergegeven.
„Ik weet nu, dat de V.S. uiting heb
ben gegeven aan hun duidelijke afkeu
ring hierover", aldus dr. Van Roijen.
„bazooka-proces" waarvan hij de cen
trale figuur is Zoals al gemeld is de
inzet van dit proces een moordaanslag,
die vorig jaar tegen generaal Salan in
Algiers gepleegd werd en waarbij een
kolonel van zijn generale staf is gedood.
De regeringscommissaris heeft in zijn
requisitoir gisteren tegen de daders van
die aanslag dwangarbeid van tien tot
vijftien jaren geëist. Vandaag moet het
vonnis worden uitgesproken. Maar de
gevaarlijkste vogel is gevlogen en nie
mand maakt er zich illusies over of de
aanstichter van de aanslag, Kovacs,
zich ooit. nog eens door de justitie 2)al
laten grijpen
Minister dr. M. A. M. Klompé
heeft gisteren in Oosterwoldc in
Friesland een nieuw bejaardencen
trum geopend. Het hijsen van de
vlag had nogal wat voeten in de
aarde. Hare Excellentie moest met
behulp van een ijlings toegeschoten
bestuurslid een gordiaanse knoop
ontwarren, alvoren de driekleur
omhoog kon. Burgemeester Bonte
koe keek nogal mistroostig toe.
Vaste Kaïnercommissie maakt bezwaar
Broer met dolk gestoken
Een reeds lang bestaande familie
vete tussen twee broers te Oosseld-
Doetinchem is zo hoog opgelopen, dat
een hunner, die bjj zijn vader op be
zoek was, door zijn broer met een dolk
werd aangevallen. HU kreeg een steek
in de borst ter hoogte van de hart
streek, waarna hij er in slaagde weg
te vluchten en bü de buren hulp te
halen.
De gewonde werd naar het Algemeen
Ziekenhuis te Doetinchem vervoerd,
waar bleek, dat de verwonding niet zo
ernstig was als zich eerst liet aanzien.
Het slachtoffer had veel bloed verloren,
maar de dolk was afgeschampt op een
van de ribben.
De dader werd in verzekerde bewa
ring gesteld.
Vragen over hulp aan de
Indische oorlogsslachtoffers
Het Tweede Kamerlid, de heer De
Graaf, heeft de ministers van Buiten
landse Zaken en Financiën schriftelijk
gevraagd hoe de commissie van bijstknd
voor de rehabilitatie van Indische oor
logsslachtoffers de haar opgedragen ta
ken inmiddels heeft volbracht en zo dit
niet het geval is of dan na ruim vier
jaar niet terecht moet worden gecon
cludeerd, dat in het bijzonder ook
wegens het in de taakomschrijving op
genomen en als zodanig spoedeisende
sociale criterium van „ernstige aantas
ting in de verdere bestaanmogelijk-
heden" van schadelijke en onverant
woorde traagheid sprake is?
Maar mochten de taken wel volbracht
,A,, I. zlJn- wanneer zijn de ministeraWan ge-
Deze nieuw,. portaalkraan van i üruikt. Als het type voldoet, zullen i adviseerd over de grootte van^uitkering
vereenvoudigd model wordt sincfc» er meer van dit model worden aan- |^an de personen, die oorlogsschade heb -
- i i ben geleden? Bovendien, weUte strekking
De vaste commissie voor Financiën
uit de Tweede Kamer heeft er be
zwaar tegen gemaakt, dat gezien de
huidige positie van ons land, welke tot
een beperking der bestedingen noopt -
een bedrag van anderhalf miljoen gul
den aan Rijksgelden wordt bestemd
voor het ter beschikking stellen van
goedkope vakantiegelegenheid aan
ambtenaren. Zulks temeer, terwijl er
omtrent de primaire arbeidsvoorwaar
den nog zoveel onvervulde wensen on
der de ambtenaren leven.
De minister leek het echter niet juist
om de verwachtingen, die bij de ambte
naren zijn gewekt op het punt van de
goedkope vakantiebesteding, de bodem
in te slaan. De centrale commissie voor
georganiseerd overleg in ambtenaren
zaken heeft met de grootst mogelijk
meerderheid zijn wetsontwerp geaccep
teerd tot beschikking over het saldo van
de N.V. Nederlandsche Uitvoermaat-
schappij in liquidatie ter bevordering
van een goede vakantiebesteding van
rijksambtenaren en tot het treffen van
een voorziening van financiële aard ten
behoeve van de stichting „Het Nationale
Fark De Hoge Veluwe".
De vaste commissie uit de Kamer heeft
het mondeling overleg met de bewinds
man mede gevoerd naar aanleiding van
bezwaren die de Stichting „Vakantie
vreugd" ter kennis van de leden der
commissie had gebracht. Bovendien ont
ving de Tweede Kamer een adres van
de ANWB., waarin erop wordt aange
drongen dat de betreffende NUM-gelden
in het belang van de recreatie van het
gehele Nederlandse volk zullen worden
besteed, alsmede een adres van het Be
drijfschap Horeca, waarin bezwaren
worden geuit tegen het bestemmen van
rijksgelden voor het ter beschikking
stellen van goedkope vakantiegelegen
heid aan rijksambtenaren-
Advertentie
KANTOORMACHINES
KANTOORMEUBELEN
BREESTRAAT 11
TELEF. 25876
VOLGEND JAAR
NAAR VENUS?
Russische maanraket
in nabije toekomst
De „New York Times" heeft gisteren
bericht, dat het waarschijnlijk is, dat
de Ver. Staten volgend jaar zullen pro
beren een raket naar de omgeving van
Venus te zenden.
Dat zou een van de twee operaties
zijn - waarvoor de Amerikaanse lucht
macht toestemming heeft gekregen,
buiten de drie schoten op de maan.
Professor Vitaly Bronstein, werkzaam
bij het Moskouse planetarium, heeft
verklaard, dat in de nabije toekomst
een Russische maanraket zal worden
gelanceerd. Men beschikt over raketten,
die krachtig genoeg zijn om de „ont
snappingssnelheid" te geven. Momen
teel wordt aan de bouw van een maan
raket ter grootte van de tweede Spoet
nik gewerkt.
Men heeft in Rusland twee projecten
In behandeling. Het ene voorziet in de
landing van een raket op de maan, het
andere betreft een raket, die als maan-
satelliet fungeert.
Sorge beroept zich ijverig op bevelen
Angst voor degradatie..
(Van onze correspondent in Bonn)
Voor de rechtbank in Bonn her
leefden gisteren op de tweede dag van
het proces tegen de concentratiekamp-
bewakers Sorge en Schubert de eerste
jaren van het Hitler-regime: 1933-1938.
Het bleek daarbij, dat niemand minder
dan Goering, een der voornaamste
nazi-leiders uit de hele Hitler-periode,
reeds in 1933 opdracht heeft gegeven
concentratiekamp-gevangenen met stok
slagen te „straffen". Sorge beriep zich
gisteren dan ook ijverig op de bevelen
van zijn hoge chefs uit het toenmalige
Berlijn.
Het staat thans reeds vast dat dit
proces wat de bekend geworden gru
welen betreft op één lijn zal staan
met het proces-Sommer, dat enige
maanden geleden te Bayreuth is ge
voerd. Alleen zal men ditmaal deze
gruwelen systematisch van 1933 tot het
einde van de oorlog kunnen behan
delen
Sorge vertelde gisteren hoe hij reeds
in 1932 als SS-er werd „ingezet" om op
straat en vergaderingen te vechten
tegen politieke tegenstanders. Dat
ging, feilende hij, nogal rauw toe met
gummiknuppels en wederzijdse zware
verwondingen. In oktober 1933 werd
hq bewaker van een der eerste Duitse
concentratiekampen, Esterwegen, waar
vooral communisten, getuigen van Je
hova en joodse Duitsers gevangen
zaten. Daar kwam het eerste bevel van
Goering om gevangenen te slaan. De
kampcommandant had op een dag ge-
kort in d° Amsterdamse haven ge-1 geschaft
hebben deze adviezen en wat denkt de ling van alle zaken.
regering te gaan doen? Voorts zou de
heer De Graaf het zeer op prijs stellen,
wanneer de ministers bereid waren aa-i
de Staten-Generaal in een nota om
standig verslag te doen van de afwikke-
demonstreerd hoe dat bevel van hoger
hand uitgevoerd moest worden: met
slagen en schoppen. En om niet op te
vallen volgde iedere bewaker, ook Sorge,
van dat moment af dit voorbeeld. Vijf
en twintig stokslagen waren normaal,
waarna geen gevangene meer kon
staan
De president van de rechtbank vroeg
Sorge: kwam Uw geweten dan niet in
opstand bij de aanblik van de in el
kaar geslagen mensen?
Sorge: wanneer mijn commandant
beveelt, gehoorzaam ik.
president: U zou dus ook een onzin
nig bevel zonder meer opvolgen?
Sorge: ik kon van mijn hoogste su
perieuren niet verwachten dat zij on
zinnige bevelen zouden geven.
Het zou, zei hij verder, verraad zijn
geweest tegenover zijn party om der
gelijke mishandelingen aan de buiten
wereld te vertellen. Hij had in 1934
reeds een in Nederland gedrukt boekje
in handen gekregen, waarin een ge
vluchte gevangene de toestand in Es
terwegen beschreef. Volgens hem waren
eens twee SS-ers gedegradeerd, ge
slagen en naar een straf-eenheid over
geplaatst omdat zij gevangenen goed
hadden behandeld. Sorge gebruikte dit
uiteraard als verklaring en verontschul
diging voor zijn misdaden.
In 1938 werd Sorge voor het eerst
onderricht over het z.g. liquideren van
Duitse joden en wel aan de hand van
Hitiers boek „Mein Kampf". Hoe dat
zou geschieden, was toen nog niet be
kend.
Het was zeer opvallend hoe Sorge zich
nog precies herinnerde hoe zijn chef
uit Esterwegen en Sachsenhausen bij
de aankomst van iedere nieuwe groep
gevangenen aan de om hem heen
staande onder-commandanten vertelde,
wat de gevangenen op hun kerfstok
hadden. De nazi-terminologie zit er
dusdanig bij Sorge in, dat hij nu nog
kan opdreunen wat in 1935 door zijn
chefs iedere week weer werd gezegd
ova „vijanden van het volk" e.d.