PAUS PIUS XII VANMORGEN IN CASTEL GANDOLFO OVERLEDEN Geen geweld tegen Nieuw Guinea? MANTELS WEERBERICHT Eisenhower: Wereld is armer Verklaring van minister Dulles vormt steun voor Nederland Zonder Nieuw-Guineagesprek geen compensatie van bedrijven 97ste jaargang DONDERDAG 9 OKTOBER 1958 No. 29564 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f.255 per maand; f.0.59 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 R.-K. Kerk in rouw gedompeld Paus Pius XII is hedenochtend om 3.52 uur overleden. Het verscheiden van het hoofd der R.-K. Kerk werd bekend ge maakt door Radio-Vaticaan. Met ontroerde stem gaf de radiocommen tator, de geestelijke Pellegrino, het nieuws door in een directe uitzending vanuit een kamer naast het sterfvertrek van de Paus. Onmiddellijk na de bekendmaking begonnen de klokken van het parochiekerkje van Castel Gandolfo te luiden. Twee geüniformeerde mannen kwamen uit de grote deuropening van de pauselijke villa en brachten er een zware ketting voor aan. was begonnen. Toen vertoonden zich de eerste symptomen van een totale in storting. De bloeddruk liep terug van 80 tot 70 en de temperatuur steeg tot 42 graden. Ook waren er tekenen, die wezen op complicaties in de longen. Het duurde tot acht minuten voor vier, toen de omroeper het droeve nieuws bekend maakte. Later vertelde hij in een vraag gesprek, dat de Paus sereen was ge storven, „ook al waren er op zijn gelaat tekenen van de natuurlijke strijd met de dood". Het sterfbed van de Paus was een ouderwets koperen ledikant in een eenvopdige kamer met witte wanden op de tweede verdieping van het pauselijk buitenverblijf, een uit de middeleeuwen daterend kasteel, dat 330 jaar geleden voor de pausen werd ingericht. Paus niet meer tot bewustzijn gekomen Gisteravond deelde mgr. Angelos Dell'Acquaeen der nauwste mede werkers van de Paus, mede, dat het nog slechts een kwestie van uren kon zijn. „Wij denken niet, dat de Paus de nacht zal overleven", zo toegde hij er aan toe. In de loop van de avond was de temperatuur van de Paus tot 40 graden gestegen en de pols van de zieke was zeer snel. Hij was na de beroerte, die hem gisterochtend getroffen had, niet meer tot bewustzijn gekomen. Roerloos lag de Paus toen met een rozenkrans tussen zijn vingers en een kruisbeeld op de borst. Kort na middernacht begon Radio-Va- ticaan een mis uit te zenden, die door pro-staatssecretaris mgr. Tardini werd gecelebreerd in de particuliere kapel van de Paus, welke grenst aan de zieken kamer. Na de mis meldde de radio, dat de toestand van de Paus langzaam bleef achteruitgaan. De omroeper deelde om tien voor half vier mede, dat volgens de artsen de doodstrijd om kwart voor drie Amerikanen staken de konvooiering Uitbreiding van staakt het vuren bij Formosa mogelijk Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft gisteren bekend gemaakt, dat Amerikaanse oorlogssche pen de nationalistische-Chinese bevoor radingsschepen naar Quemoy niet meer zullen begeleiden tenzij de Chinese communisten het bestand schenden. Het begeleiden door de oorlogssche pen wordt beperkt tot het militair nood zakelijke, aldus de verklaring van het ministerie. De woordvoerder kon niet zeggen wanneer het besluit in werking was getreden, maar er was nauw over leg met de nationalisten geweest. Van betrouwbare diplomatieke zijde in Washington werd gisteravond verno men, dat de communistisch-Chinese ambassadeur in Moskou de Noorse ge zant in de Sovjetrussische hoofdstad heeft meegedeeld, dat de regering te Pe king misschien bereid is het staken van het vuren in de Straat van Formosa uit te breiden, indien de Amerikaanse strijdkrachten zich onthouden van het begeleiden van konvooien van de Chi nese nationalisten naar Quemoy. Via Oslo is dit bekend geworden in diplo matieke kringen te Washington. Iemand van de Noorse ambassade in Washington zei niets over een derge lijk bericht te weten; andere diplomaten zeiden echter vernomen te hebben, dat het bericht wel juist is. Een woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van Buitenlandse Za ken zei het bericht niet officieel te kun nen bevestigen of tegenspreken. Advertentie Aanwezigen Op het ogenblik van het overlijden waren in de sterfkamer aanwezig: pro- staatssecretaris mgr. Tardini, opper kamerheer mgr. Caltori di Vignali, de geheime kamerheer mgr. Nasalli Rocca de Cornliano, de aan de huisdienst van de Paus verbonden kloosterzusters, de Jezuïtenpaters Liber en Heinrich, de kamerdienaar Stefanori en diens plaats vervanger Stoppan en de deken van het personeel van het nevenvertrek, Labella. Een functionaris van het pauselijk hof leidde kort na het verscheiden alle aan wezigen uit het sterfvertrek om het mo gelijk te maken, dat het stoffelijk over schot werd gehuld in de doodskleren. Over het stoffelijk overschot op het sterfbed is een rood zijden dek gespreid, schouders en hoofd zijn gehuld in de gebruikelijke rode, met hermelijn afge zette schoudermantel en capuchon. De armen liggen boven het dek met de handen op de borst gekruist en daarin een crucifix en rozenkrans. Een zijden doek bedekt het gelaat. Voor het bed staat een bidstoel een kruisbeeld en een schaal met wijwater en rond het bed vier kandelaars met brandende kaarsen. Twee officieren van de edelgarde hou den de wacht. Een paar minuten na de dood van de Paus kwam kardinaal Eugene Tisserant, van Rome. Vandaar gaat de stoet voet staps naar de Sint Pieter om de Romei nen de gelegenheid te geven tot eerbe wijs aan hun overleden bisschop, die de Paus is. Kort na het overlijden van de Paus werd te Castel Gandolfo bekendgemaakt dat de te Rome aanwezige kardinalen vandaag reeds in de pauselijke villa te Castel Gandolfo bijeen zouden komen om een „camerlengo van de H. Roomse Kerk" te kiezen. Deze functionaris wordt meestal door de Paus aangewezen, maar het pas overleden hoofd van de Kerk had sedert vele jaren geen camerlengo benoemd. De camerlengo zal gedurende de gehele periode dat de H. Stoel va- kant is, verantwoordelijk zijn voor de wereldlijke goederen en de rechten van de H. Stoel. Van het ministerie van Buitenlandse Zaken te 's-Gravenhage hing vandaag de Nederlandse vlag halfstok, wegens het overlijden van de Paus, als „bevriend buitenlands staatshoofd". Op andere overheidsinstellingen wordt bij het over lijden van een bevriend buitenlands staatshoofd niet gevlagd. Vele reacties President Eisenhower heeft een ver klaring afgelegd, waarin hij zegt: ..De wereld is vanochtend armer geworden door de dood van Paus Pius XII. Zijn leven is geheel en al besteed geweest aan devotie jegens God en dienst aan zijn medemens". De Italiaanse minister-president, Fan- fani, heeft op de vroege ochtenduren van donderdag, onmiddellijk na de be kendmaking van het overlijden van de Paus, een rouw van drie dagen in ge heel Italië gelast. De vlaggen zullen halfstok van openbare gebouwen waaien en film-, toneel en andere voorstellin gen worden afgelast. Donderdag zullen alle scholen zijn gesloten. De Israëlische minister van Buiten landse Zaken, mevrouw Meir, heeft na dat zij op het hoofdkwartier het doods bericht had vernomen, gezegd: ,,Wij delen de smart van de rest van de mens heid bij het vernemen van de dood van Z.H. Pius XII". Bondskanselier Adenauer heeft zioh vanochtend vroeg, toen hij van het over lijden in kennis was gesteld, diep ge troffen getoond. De Paus heeft als nun tius Pacelli vele jaren in Duitsland ge werkt. Het Sovjetrussische persbureau Tass heeft vanochtend een kort bericht van het overlijden van de Paus als eerste gegeven in zijn ochtenduitzending. De Koning en de koninklijke familie van België hebben vanochtend hun rouwbeklag aan het Vaticaan doen toe komen. De Canadese premier Diefenbaker zei dat de inspanning van de Paus tot het laatste toe gericht was op bevordering van de wereldvrede Zacht weer De Bilt verwacht tot morgenavond: Veel bewolking met enige regen of motregen. Zwakke tot matige zuidwes telijke wind. Weinig verandering in temperatuur. (Opgemaakt te 11.15 uur). 10 OKTOBER Zon op: 6.54 uur; onder: 17.59 uur. Maan op: 3.34 uur; onder: 16.41 uur. Hoogwater te Katwijk te 0.43 en 13.13 u. Laagwater te 8.54 en 21.11 uur. Dit nummer bestaat uit 14 pagina's de Franse deken van het college van kardinalen, bij de villa aan. Leden van de Zwitserse garde- bij de ten teken van rouw vergezelde toegang tot de villa wilden kardinaal Tisserant eerst niet toelaten „U kunt er niet in", riep één van de mannen van de garde tot de chauffeur van de auto van de kardinaal. De prelaat stapte uit. liep op de man toe en zei: „Ik heb hier thans de lei ding". Hij liep door naar binnen. Morgen naar Rome Volgens een bericht uit Castel Gan dolfo zou het stoffelijk overschot van Pius XII morgen naar Rome worden overgebracht. Dit geschiedt zonder uiterlijk vertoon tot aan de basiliek van Sint Jan van Lateranen, de kathedraal Maurice Schumann, voorzitter van de commissie van buitenlandse Zaken van de Franse Nationale Vergadering, noemde de overleden Paus een „menge ling van democratisch genie, gediend door een bovenmenselijk herinnerings vermogen en bovennatuurlijke teder heid". „De wereld heeft een der beste kam pioenen van de menselijke waardigheid, de vrijheid en de vrede verloren", aldus de Amerikaanse vice-president Nixon. Een boodschap van dr. Geoffrey Fi sher, de Anglicaanse aartsbisschop van Canterbury, luidt: „Zijn gehele lange leven en tot het einde toe diende hij de christelijke kerk met opvallende be kwaamheid cn toewijding. Hij genoot de grootste eerbied van alle cliistenen voor zijn heiligheid, zijn karakter, zijn op rechtheid en gjjn christelijk getuigenis"* Weer loeiden de vlammen door de uitgebroken, waarbij niet alieen j stoken om de chaos nog wat te ver straten van Beiroet. Opnieuw zijn straatbarricades werden opgewor- groten, onlusten in de Libanese hoofdstad penmaar ook in brand werden ge- I Amerika niet bezorgd Minister mr. J. M. A. H. Luns heeft tijdens de ontmoeting van de vorige week met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. John Foster Dulles, uiting gegeven aan de „diepe bezorgdheid" van de Nederlandse regering, dat Indonesië geweld zou kunnen gebruiken tegen Ned. Nieuw-Guinea. In een verklaring, die de Nederlandse permanente vertegenwoordiger by de V.N., mr. C. W. A. Schürmann, aan journalisten heeft voorgelezen, zegt minister Luns van minister Dulles de verzekering te hebben gekregen dat de V.S. geen redenen hebben aan te nemen dat Indonesië overweegt geweld te plegen. De V.S. aldus minister Dulles, houden stipt vast aan het beginsel, dat geen ge weld mag worden gebruikt om territo riale wijzigingen tot stand te brengen en dat de V.S. van mening zijn, dat deze politiek evenzo van toepassing is op de kwestie van de straat van Taiwan (For mosa) en dergelijke kwesties in andere delen van de wereld, met inbegrip van Ned. Nieuw Guinea Minister Luns zei dat minister Dulles had verwezen naar verklaringen over dit onderwerp door de Indonesische minis ter-president, de Indonesische minister van Buitenlandse Zaken en andere „ver- antwoordelijke autoriteiten" die allen er op neerkomen dat tegen het Neder landse gebied geen geweld zou worden gebruikt. Minister Dulles had hieraan toege voegd dat de V.S. „vertrouwden" dat deze verklaringen de „besliste politiek" van de Indonesische regering vertegen woordigden. Dr. Ali Sastroamidjojo, de vaste ver tegenwoordiger van Indonesië bij de V.N. heeft verklaard: „De Nederlandse verklaring is een nieuwe propaganda stunt tegen Indonesië. Zij bevat niets nieuws en dient slechts om spanning te scheppen" Minister Luns is per vliegtuig van New York naar Curasao vertrokken ter bij woning van een bijeenkomst van hoof den van Nederlandse missies in Latijns- Amerika. Onze- correspondent te Washington telegrafeert: Amerika's houding ten aanzien ven het probleem Nieuw-Guinea, zoals mi nister Luns die op gezag van minister Dulles heeft geschetst, betekent een zekere steun voor het beleid, dat de Ne derlandse bewindsman voorstaat. Juist in een periode waarin van di' verse kanten in Nederland twijfel wordt getoond over de juistheid van Neder- land's politiek komt de in Washington losgekegen verklaring minister Luns ongetwijfeld te stade. De formule, dat Amerika krachtig vasthoudt aan het principe dat geen geweld behoort te worden gebruikt om 'territoriale veranderingen tot stand te brengen zou niet zo tot de verbeelding spreken, indien Dulles de toestond in het gebied rond Formosa niet had ver geleken met de situatie op Nieuw-Gui nea. Zonder al te specifiek te worden, hebben de Amerikanen toch een moge lijkheid gesuggereerd, dat de VB. in het gebied even krachtig zouden optreden (Advertentie) Exclusieve V. EGMOND BREESTRAAT 173 Indonesië tot Den Haag Nederland zou econom ische blokkade voeren De Indonesische regering heeft gisteren aan de Nederlandse regering mede gedeeld, dat de kwestie van compensatie voor de door de Indonesische regering overgenomen Nederlandse bedrijven niet kan worden besproken los van andere nog openstaande vraagstukken tussen de beide landen. In een nota, welke werd overhandigd aan het hoofd van de Nederlandse diplo matieke vertegenwoordiging in Indonesië, de heer A. H. Hasselman, verklaarde de Indonesische regering alleen besprekingen over een integrale oplossing van alle geschillen tussen Nederland en Indonesië te kunnen overwegen,' met inbegrip van de kwestie Westelijk Nieuw-Guinea. Deze nota was het antwoord op de nota van Nederlandse zijde, welke in september werd overhandigd en waarin om opheldering werd gevraagd over het lot van de Nederlandse bedrijven in Indonesië. Bedoelde gezaghebbende Indonesische kringen verklaarden: „Wij hebben in onze nota erop gewezen, dat het naar onze mening niet mogelijk zal zijn voor de kwestie van de Nederlandse bedrij ven een uitzondering voor bespreking te maken, en de andere vraagstukken on opgelost te laten". Intussen heeft het regeringsgezinde dagblad „Indonesian Observer" in Dja karta gemeld, dat de regering „doeltref fende maatregelen" neemt om het hoofd te bieden aan de „economische blokkade van Nederland". Bevoegde regeringskringen aanha lend, schreef het blad dat de Neder landse .egering de overmaking naar Indonesië van 500 miljoen roepiah, zijnde de opbrengst van „Indone sische ondernemingsprodukten, welke via Nederland waren verkocht of door Nederland zelf waren gekocht", heeft geblokkeerd. Volgens de „Indonesian Observer" heeft de regering twee hoofdambtena ren, Basir Isa van het ministerie van Handel en Amin Tjokrosoeseno van de Beheersraad voor de overgenomen Ne derlandse bedrijven, voor een rondreis door Europa en Amerika uitgezonden, om aan de mogelijkheid van een econo mische blokkade het hoofd te kunnen bieden. Deze afgevaardigden zullen nieuwe markten buiten Nederland moe ten zoeken en zijn gemachtigd regelin gen met Europese en Amerikaanse lan den te treffen alsmede met Japan voor de afzet van Indonesische landbouw- produkten, zoals rubber, thee, palmolie en koffie. Volgens bedoelde kringen geschiedt de afzet van de produkten der ongeveer 500 Nederlandse overgenomen cultuur ondernemingen tot dusver nog steeds via Nederland. als met Formosa het geval is geweest. Het heeft minister Luns wel enige tijd gekost voor hij deze verklaring kon pu bliceren. Verder dan deze bewoordingen kon zijn Amerikaanse collega moeilijk gaan zonder de congresleden op de tenen be trappen. Voor heit gebied bij Formosa heeft het congres aan de re gering speciale volmachten verleend Zou Amerika meer dan morele steun willen geven tegen een eventuele aanval op Nieuw-Guinea dan zou de Amerikaanse regering daar het congres in moeten kennen. Te Washington beschouwt men echter op dit moment Nieuw-Guinea niet als bedreigd. Vandaar dat dit geen zaak is die aan het congres behoeft te worden voorgelegd. Weer meer toeristen uit buitenland Duitsers in voorhoede (Van onze Haagse redactie) Het bezoek van buitenlandse toeristen aan Nederlandse hotels heeft gedurende het eerste halfjaar, vergeleken met de zelfde periode van 1957, een toeneming vertoond, n.L van 563.186 tot 591.022, zo blijkt uit recente cijfers van het Cen traal Bureau voor de Statistiek. Deze stijging komt vooral voor rekening van de Duitse toeristen. In de eerste helft van 1957 brachten er 163.835 een bezoek aan Nederland, in 1958 waren het er 188.760. Een tendens, van de laatste jaren, komt hiermede versterkt tot uitdruk king: de Duitsers staan onbedreigd bo venaan de ranglijst van buitenlandse toeristen in ons land. De tweede plaats werd ook het eerste halfjaar van 1958 weer ingenomen door de Amerikanen: 67.212 (tegen 56 426 in 1957). Zy wer den gevolgd door de Engelsen (66.141 tegen 63.624) en Fransen, wier aantal overigens belangrijk afnam: 41.807 tegen 57.242 in 1957, wat verband houdt met de beperkende deviezenbepalingen, die in Frankrijk zijn uitgevaardigd. Ook wat het aantal hotelovernachtin gen betreft zijn de Duitsers nummer één. Zij brachten het de eerste zes maanden van 1958 tot 335.053 overnach tingen (v.j.: 294.873). De Engelsen, hoe wel minder in aantal, brachten het tot méér hotelnachten dan de Amerikanen, resp. 177.450 en 155.858. Uiteraard daalde het aantal hotel overnachtingen van Fransen aanzien lijk: van 107.643 in de eerste helft van 1957 tot 76.038 in dezelfde periode van dit jaar. In totaal brachten buitenlandse toe risten 1.240.987 nachten in Nederlandse hotels door. Dat is ruim 10.000 méér dan in de eerste helft van 1957, toen 1.230.148 overnachtingen werden geboekt. Zondag geen sport voor katholieken Het bestuur van de Nederlandse Katholieke Sportbond verzoekt ons het volgende mede te delen: Ten teken van rouw vanwege het overlijden van Z.H. Paus Pius XII heeft het nationale bestuur van de Neder landse Katholieke Sportbond besloten de besturen van de met haar gefu seerde bonden te verzoeken alle wed strijden op zondag 12 oktober a.s., waarbij katholieke verenigingen zijn betrokken, af te gelasten. De Katholieke sportverenigingen wordt verzocht zich op deze zondag van alle sportactiviteiten te onthou den. Eervol ontslag aan minister Algera By K.B. is aan de minister van Verkeer en Waterstaat, mr. J. Algera, op diens verzoek met ingang van 10 oktober 1958 op de meest eervolle wyze ontslag verleend onder dank betuiging voor de vele en gewichtige diensten, aan H.M. de Koningin aan den lande bewezen. Zolang in de benoeming van een nieuwe minister niet is voorzien, zal de portefeuille van Verkeer en Waterstaat worden beheerd door de minister van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid ir. H. B. J. Witte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1