op foders Hp!
H. SCHUTTE Zn.
blauw
(3DÏO
Het fundamentele
,/t Verf huis"
i
li
I
Geïndustrialiseerde bouwmethode
krijgt een blijvende plaats
Plan van gouverneur Faubus voor
„blanke" particuliere scholen
i
W
i
1
1
1
ft
1
*1
1"
ft
Oordeel prof. dr. ir. J. P. Mazure:
Kostenverhouding tussen traditionele en
systeembouw is in Denemarken gunstiger
(Van onze Haagse redactie)
„De hele ontwikkeling van de Industrialisatie van het bouwen in Denemarken
is een grote steun voor de mening, dat de geïndustrialiseerde bouwmethoden niet
uitsluitend een gevolg zijn van de woningnood en mèt deze zullen verdwijnen,
doch dat ze een blijvende plaats in de woningbouw zullen innemen". Dit ver
klaarde ons in een onderhoud prof. dr. ir. J. P. Mazure, hoogleraar in de bouw
constructie aan de Technische Hogeschool te Delft, adviseur van de Vereniging
van Systeembouwers, die met enige leden dezer vereniging een reis naar Dene
marken heeft gemaakt, waarvan het voornaamste doel was het bestuderen van
de constructieve kanten van de hoge woningbouw in dat land. Terwijl daarnaast
ook de woontechnische zijde en de toepassing van geïndustrialiseerde bouw
methoden onder de loep werden genomen.
Het was de heer Mazure opgevallen,
dat terwijl in Nederland de initiatief
nemers voor geïndustrialiseerde bouw
methoden eigenlijk de woningbouwaan-
nemers zijn geweest in Denemarken
het initiatief vooral is uitgegaan van
enerzijds enkele grote woningbouwver
enigingen en haar adviserende inge
nieurs, anderzijds van grote betonbouw -
ondernemingen, zoals Larsen en Nielsen.
Wat de technische uitvoering betreft
eiet men in Denemarken twee richtin
gen: 1. in het werkgestort beton met
geprefabriceerde bekistingen; 2. gepre
fabriceerde betonelementen van verdie
pinghoogte. De laatste jaren gaat de
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1958
Het teerste blauw of het
meest gloedvolleblauw
met Flexa gaat het gauw!
En Flexa blijft trouw: na
jaren nog raooi en gaa£_
op houtwerk en muren.
de verf voor het echilderfeest
Vraag ka gratia boekje 'Knop ha op
ma Klemt' aan FLEXA, postbus 2,
Leiden
FLEXA O.A. VERKRIJGBAAR BIJ:
Lage Rijndijk 57
r't Verf huis
NIEUWE RIJN 49
Mi
HERENSTRAAT 34
Verfhandel SCHONEVELD
De Kempenaerstr. 71
OEGSTGEEST
„Vrije Algerijnse
regering" gevormd
Leiders van het Algerijnse Bevrijdings
front (FLN) in Cairo hebben, zoals en
kele dagen geleden reeds verwacht werd,
vandaag een tijdelijke „Vrije Algerijnse
regering", onder leiding van Ferhat Ab
bas. afgekondigd.
Volgens het officiële blad van de re
gerende Nieuwe Grondwetspartij in Tu
nesië. zullen de leider van de „Regering
van Vrij Algerije" en twee ministers zich
in Tunis vestigen, waar de Tunesische
regering „de nodige paleizen tot hun be
schikking zal stellen".
In Arabische politieke kringen is ver
klaard, dat de vorming van een rege
ring voor Algerije bedoeld is als tegenzet
op het referendum over de nieuwe
Franse ontwerp-grondwet.
Volgens een woordvoerder van de
FLN in Tunis zijn meer dan 30 landen,
waaronder leden van de Arabische Liga,
Oosteuropese landen, India, IJsland en
Noorwegen, bereid de nieuwe regering te
erkennen.
NIEUWE UITGAVEN.
Bij Van. Gorcum en Camp. N.V. te Assen
Is verschenen het door prof. dr. B. C. P.
Jansen geschreven boekje „Door goede
voeding goed gezond".
Ernstjan en Snabeltje, Ernstjan met
Snabeltje op avontuur en Ernstjan en
Snabeltje In bet bos. Deze 3 kinderboe
ken van de sohrijver Jaap ter Baari, met
aardige illustraties van Rein van Looy,
verschenen bij Van Holkema Warendorf
N.V, Amsterdam.
De koe die In het water viel. Kinder
boek. met tekst van Phyllis Krasilovsky
en kleurige tekeningen van Peter Spier.
Uitg.: Van Holkema, Warendorf N.V.,
Amsterdam.
Bfjbels Bestek en Eenvoudig Bijbels
Bestek, door ds. R. Bijlsma. 6e druk. Üitg.:
Het Wereldvenster. Baarn.
Dorp aan de rivier, door Anton Coolen.
17e druk. Uitg.: Nijgh van Dltmar. Den
Haag
Recht op eigen geweten, door Nikolai
Chochlof. Uitg.: Nijgh van Dltmar, Den
Haag.
Juliana Regina 1958
Dezer dagen (volgens traditie om
streeks Prinsjesdag) verscheen bij de
uitgeverij Hollandia te Baarn het tiende
deel van de serie Juliana Regina, de
onder leiding van D. Wijnbeek samen
gestelde foto-documentatie over het
Koninklijk Gezin in de jaren van het
bewind van Koningin Juliana. Zoals
ook bij de vorige uitgaven in deze bij
zonder geslaagde reeks is dit deel uit
stekend verzorgd. De keuze van de fo
to's. moeilijk omdat zij ieder jaar weer
moet geschieden uit een onvoorstelbare
overvloed, is naar onze mening zeer ge
lukkig geweest. Er wordt recht in ge
daan aan alle aspecten van het Ko
ninklijk Gezin: staatstaak, representa
tieve taken en het particuliere leven.
Een groot deel dezer foto's is reeds eer
der gepubliceerd, doch meestal in kran
ten die zich minder goed lenen voor het
ontwikkeling in de richting van meer
prefabrikatie en grotere elementen.
Hoger loonpeil
„De afwerking, zowel van de elementen
als van de geprefabriceerde bekisting, is
zodanig, dat er geen stukadoor nodig is.
Daarbij aanvaardt men, dat in muren
en plafond de aansluiting der elemen
ten door een speciale profilering zicht
baar blijft", zo zei de heer Mazure, die
tot de conclusie was gekomen, dat de
kostenverhouding tussen traditionele en
geïndustrialiseerde bouw in Denemar
ken gunstiger ligt dan in Nederland,
hetgeen waarschijnlijk is toe te schrij
ven aan het duidelijk (hogere loonpeil in
Denemarken, waardoor de arbeidsbespa
ring, die het geïndustrialiseerde bouwen
met zich brengt, een groter economisch
voordeel betekent.
Overigens heeft de ontwikkeling van
de industrialisatie van het bouwen in
Denemarken enkele typische verschil
len met die in ons land. Die industria
lisatie is in Denemarken veel later be
gonnen als gevolg van het feit, dat men
daar niet met zo'n grote woningnood
uit de oorlog is gekomen. Geleidelijk
aan is in dat land gebleken, dat de
traditionele bouw het alleen niet afkon.
De eerste pogingen tot industrialisatie
werden daar dan ook eerst omstreeks
1950 ondernomen, waarna in 1955 de
ontwikkeling meer werd versneld.
En hoger woonpeil
Met betrekking tot de woontechnische
kant, was prof. Mazure zeer onder de
indruk gekomen van het hoge woon
peil in Denemarken, dat duidelijk
boven het onze ligt. De grootte van de
woningen wykt niet zoveel af van die
der woningen in ons land. maar de in
richting en afwerking zjjn belangrijk
beter. Overal ook in de volkswonin
gen treft men in alle vertrekken,
centrale verwarming aan. Meestal wordt
wükverwarming toegepast.
De ramen der woningen in Denemar
ken zijn veel beter dan hier te lande:
zij bezitten dubbel glas; zijn perfect ge
dicht en van zeer goed hang- en sluit
werk voorzien. Zij zijn zó ingericht, dat
tussen de twee glasruiten het schoon
maken gemakkelijk mogelijk is.
Verder worden de vloeren zodanig
afgewerkt, dat de bewoners er praktisch
niets meer aan behoeven te doen, be
houdens dan, dat men er enkele kleedjes
op moet leggen. In de woon- en slaap
wel-trekken worden algemeen houten
stroken vloeren aangebracht, die elas
tisch op de dragende betonvloeren wor
den gelegd, waardoor een prima geluids
isolatie wordt verkregen.
Tot de keukenuitrusting behoren een
fornuis (meestal elektrisch) en een
koelkast, ook in de volkswoningen.
Voorts wordt algemeen gebruik gemaakt
van vuilstortkokers, welke meestal in
het trapportaal zün aangebracht.
Minder waarde gehecht aan
bepaalde facetten
„Bezien in het licht van het hoge
woonpeil", aldus verklaarde de heer
Mazure, „valt het echter tóch op, dat
in Denemarken blykbaar minder waar
de wordt gehecht aan bepaalde dingen,
die wij voor de kwaliteit van de wonin
gen toch bepaald noodzakelyk vinden
b.v.: 1. de doorspuibaarheid van de
woning. In de plaats daarvan treft men
vaak vertikale ventilatiekokers met
mechanische ventilatie aan.
Daardoor is het mogelijk meer wonin
gen om één trappenhuis te groeperen,
hetgeen een duidelijke kostenbesparing
met zich brengt; 2. dat de wanden spjj-
kerbaar moeten zijn vindt men in
Denemarken een belachelijke eis. Dik
wijls kunnen de bewoners van de bouw
vereniging een steenboortje in huur
krijgen als ze een gaatje willen maken
en daarin èen spijker willen slaan, om
iets op te hangenDit betekent, dat
men de dragende muren van hard
ongewapend beton maakt en daardoor
tot 12 verdiepingen hoogte met 20 cen
timeter muurdikte uitkomt; 3. men
maakt geen elektrische lichtpunten aan
het plafond. Alle aansluitingen en lei
dingen zitten in de wanden, hetgeen
men in overeenstemming acht met de
moderne tendenties tot beweeglijke
meubilering; 4. men aanvaardt alge
meen de combinatie van toilet en bad
kamer, hetgeen wel als het minst aan
trekkelijk dient te worden aangemerkt;
5. er worden in het geheel geen schoor
stenen gemaakt, ook niet voor noodge
vallen; 6. de vuilstortkokers, die alle
maal op de daken ventileren en
daarboven uitsteken, zijn eenvoudig,
zonder inwerpsluis. De woonbeschaving
schijnt zo groot te zyn, dat dit geen
bezwaren oplevert.
Aaverienne
ief Whip
Geen wonder! Sinds deze „piekfijne" siga^-
ret in de prettige prijs van f. 1.- ligt, behoort
zij tot een van de meest grote merken.
Opheffing der rassenscheiding: leidt tol
vernietiging van ons onderivijsstelsel
Gouverneur Orval Faubus van de Amerikaanse staat Arkansas heeft de inwoners
van de stad Little Rock gisteravond in een televisietoespraak medegedeeld, dat hij
een „wettig, gezond en uitvoerbaar plan" heeft om de huidige, openbare middelbare
scholen van Little Rock als particuliere scholen, waarop alleen blanke leerlingen
zullen worden toegelaten, te doen voortzetten, indien de bewoners zich in een 27 dezer
te houden stemming tegen opheffing der rassenscheiding uitspreken. Volgens
de gouverneur zou opheffing der rassenscheiding op de middelbare scholen kunnen
leiden tot „vernietiging van ons onderwijsstelsel, wanorde en geweldpleging, het
geen met het verlies van mensenlevens gepaard zou kunnen gaan".
Twee scholen in Virginia
zijn thans gesloten
Volgens Faubus zou een uitspraak
tegen de opheffing der rassenscheiding
betekenen, dat de staat Arkansas geen
openbare scholen meer in stand behoeft
te houden, „want de federale regering
kan geen staat dwingen openbare scho
len in stand te houden, terwijl zy hem
evenmin kan voorschrijven hoe de belas
tinggelden moeten worden besteed".
Faubus deed een beroep op het stede-
lyke departement van onderwüs om in
dat geval de vrij gekomen schoolgebou-
MARKTBERICHTEN
LEIDEN. 19 september Veemarkt:
Stieren 3; melkkoeien 55; vette koeien
290; vare koeien 57; pinken 13; vette
schapen 670; fokschapen 1O0; vette lam
meren 749; zeugen 32; schrammen 402;
biggen 480; veulen 1; geiten 12; totaal
2985. Notering: stieren geen notering;
melkkoeien van 850 tot 1100; vette koelen
schoon gewicht per kg. 2,80—3,30; vare
koeien 650825; pinken 375550; gras-
kalveren 200275; vette kalveren, levend
gewloht 23; nuchtere kalveren geen no
tering; vette schapen 6585; fokschapen
70105; vette lammeren 70-87; drach
tige zeugen 275350; schrammen 6595;
biggen 4552. Handel: vette koeien goed;
vare koeien stil; pinken kalm; vette kal
veren slepend; nuchtere kalveren stil;
vett eschapen matig; vette lammeren en
fokschapen redelyk; zeugen, schrammen
en biggen traag.
LEIDEN. 19 september Kaasmarkt:
Goudse extra kwaliteit tot 2.50; eerste
kwaliteit 1.98 tot 2.10; tweede kwalitel
1,90 ot 1,97. Leidse kaas tot 2.27. Handel
rustig, aangevoerde partijen Goudse 42 en
Leidse 6.
De Vespa-club Leiden organiseert zon
dag a.s.. aanvang 1 uur, haar tweede
Sleutelstad Rally.
DUIVENSPORT
Wedvlucht op Vilvoorde
Wedvlucht met jonge en oude duiven
vanaf Vilvoorde, gelost te 8 uur met
kalme z.o. wind Nulpunt 137.35 km.
DE VRIENDENCLUB
In concours 232 vogels. Ie duif te 9.51.33
uur. C. P. Gijsman 1-10, A. de la Rie 2,
N. Bemelman 3, C. van Cleef 4, L. Bax
5, A. Dysselbloem 6-8, B. van Seggelen
7, J. Beekman 9.
WARMOND
P.V. „WARMOND"
Wedvlucht vanaf Vilvoorde, 141 km.
Gelost 8 uur. In concours 81 duiven.
Eerste duif 9.54.32; laatste prijsduif
10.07.27 uur. Uitslag: B. Oskam 1, 9; J.
Roest 2; J. v. Segeltn 3; P. Vogelen
zang 4, 5; A. de Vroomen 6, 7, 10; J. de
Weerd 8.
I*P.C.
In concours 82 vogels. Ie duif te 9.52.19
uur. A. Houweling 1-7, P. Groenendijk
2-5, A. Verlint 3-4-10, J. Warmond 6-9.
B. Geenjaar 8.
DE BONTE DUIF
In concours 68 vogels. Ie duif te 9.52.21
uur. J. Wolters 1-4-5-7-9-10, G. van Al-
bada 2-3-6-8.
DE BLAUWKRAS
In concours 87 vogels. Ie duif te 9.52.58
uur. W. Ravensbergen 1-5, W. v. d. Wel
2, H. Moenen 3-6-8, Gebr. Gijsman 4-9,
A. van Royen 7, W. de Wolf 10.
COLUMBA
In concours 125 vogels. Ie duif te 9.57.-
uur. K. A. Boekee 1-9, G. Oude Elferink
2-4-8-10, R. P. de Graaf 3-5-6-7.
Dit nieuwe toestel van de Engel
se luchtmacht, de Blackburn NA-
39, is speciaal gebouwd om met
grote snelheid laag te kunnen vlie
gen voor operaties tegen gronddoe
len. Het toestel is zeer wendbaar en
heeft een grote vuurkracht.
wen ter beschikking van een particu
liere stichting te stellen, die ze dan
voor het geven van particluier onder
wijs aan uitsluitend blanke leerlingen zou
moeten bestemmen.
Faubus verklaarde verder dat, indien
de inwoners van Little Rock op 27 dezer
niet tegen opheffing der rassenschei
ding zouden stemmen, „deze eerder zal
komen dan U denkt".
De gouverneur van de Amerikaanse
staat Virginia heeft gisteren opdracht
gegeven twee scholen in Charlottesville
te sluiten. Een federale rechtbank had
eerder toelating van negers tot de scho
len gelast.
KATWIJK AAN DEN RIJN, 18 septem
ber Groenteveiling: bospeen (per 100
bos) 1523; waspeen binnenland (per
kist 23,50; bloemkool A (per 100 st.)
3046, Idem B 1028; andijvie 77,60;
groene kool 78; selderie (per 100 bos)
6,708,20; zaaluien (per kist) 1,40 sper
ziebonen 3488; sla (per 100 st.) 7,30
7,60: uien (per kist) 1,30; kroten (per
kist) 1,20; aardappelen (per kist) 53,0;
breekpeen (per kist) 2,20.
RIJNSBURG, 18 september Bloemen
veiling Flora; Geplozen ChrysantenMll-
lersdaie 712; Day Dream 914; W. Dia-
mont 10—15; Mlgoli 13—17; Silver Rally
1115; Am. Anjers: Harvest Moon 15
17; Sim rood 59, roze 914, wit 812
per stuk; TroschrysantenChatsworth 15
19; September 2543; Samaria 4055;
Shirley 40—55; Marion 1937; Wendle
2745; W. Hope 4575: Corona 3748
per bos. Asters; rotsen 100175 enkele 75
—165; Jugend 195245. Dahlia's: Bacches
—165: Jugend 195—245. Dahlia's: Bacchus
Lipoma 7590; Glorie van Heemstede 75
—120; Gerry Hoek 165240; Passepartout
7o145; Kochelsee 75140; Helianthen
75—170; Zinnia 75110; Oraithogalum
445665 per 100. Dwergasters 2136; Se-
j 715; Afrikanen 915; Vlgostetla
per bos.
Onze schaakrubriek
Men kan het eindspel als het moei
lijkste gedeelte van een schaakparty
beschouwen. Weliswaar is het materiaal
zeer gedund, doch het aantal mogelijk
heden en de verborgen wendingen eisen
van de speler een grote dosis nauw
keurigheid en, wat belangrijker is, een
goed uithoudingsvermogen. Voor de ern
stige beoefenaar is het daarom van be
lang een groot aantal praktische eind
spelen te bestuderen en zich te bekwa
men in het zoeken naar finesses die niet
aan de oppervlakte liggen. Deze materie
zal bovendien een uitstekende steun zijn
in eindspelen, waar men zich uitsluitend
tot verdedigen moet bepalen!
Een van de leerzaamste, doöh ook las
tigste eindspelen had onze landgenoot
Lod. Prins op het bord gebracht in zyn
party tegen Torrens.
Zie het eerste diagram.
LOD. PRINS
m
-
s
i
1
i
O
1
«O
i
00
r
S'
co
i
k
m
m
t
O. G. TORRENS
Men oordeelde dit eindspel als gunstig
voor wit omdat hy niet alleen een ge
dekte vrijpion op de e5 heeft doch ook
zyn paard op het gunstigste veld
heeft gezet. Prins vond echter een zeer
vernuftige combinatie die dr. Euwe in
vyf punten ontleedde:
1) Een bres in de witte pionnenstel-
ling slaan.
2) h2h3 uitlokken.
3) de witte koning naar de dame vleu
gel lokken.
4) h3h4 afdwingen.
5) Op de witte koningsvleugel binnen
vallen.
Het verloop was als volgt:
1g7—g5! Hiermee is punt één
een feit. 2. g2g3 Wanneer wit
neemt op g5 volgt 2.f4! 3. Lf2 (ge
dwongen) Lxgö enz. 2g5xf4; 3.
g3xf4 Kg8f7; 4. Kgl—g2 Le7—h4; 5.
Le3—f2 La2d5+; 6. Kg2-gl Lh4—e7;
7- h2h3Vroeg óf laat moet wit tot
deze zet besluiten, waarmee we aange
land zijn by punt twee.
7. Kf7e8 (Begin van punt 3)
8. Kgl—fl Ke8d8; 9. Kfl—e2
Wit had beter gedaan zyn koning op de
koningsvleugel te houden. 9Ld5
g2! 10. h3h4 Nu is ook punt 4
een feit geworden. 10 Kd8e8!
11 Ke2d3 Ke8—f7; 12. Kd3—d4 Kf7—
g6; 13. Kd4c4 Kg6—h5; 14. Kc4—d4
Kh5—g4; 15. e5—e6 Kg4xf4; 16. Lf2—e3 r
Kf4—g4; 17. Le3g5 Le7xc5+! Uitste
kend gespeeld! 18. Kd4xc5 Lg2—d5; 19.
e6e7 Ld5f7 Wit geeft het op. (20.
Kxc6 f4; 21 Kxc7 f3; 22. Le3 Kxh4; 23.
Kd7 Kg3; 24. e8D Lxe8+; 25. Kxe8 f2;
26. Lxf2+ Kxf2; 27. Kf7 h5).
L.W. BARDEN
m
rm
Wik
m
DR. M. EUWE
Dit instructieve toreneindspel kwam
voor in het toernooi te Paignton 1951.
Wy zien hier de oud-wereldkampioen,
die behalve openings-specialist een uit
stekend eindspelkenner is. een goed ce-
bruik maken van zwarts minder geide
verdediging.
1?7g5(?) Iets beter was 1.
g6 etc. 2 e2e4 g5—g4? Hierna krijgt
wit plotseling fraaie winstkansen. Dr.
Euwe gaf als beter 2. gxf4 aan,
doch het is de vraag of deze zet de partij'
nog had kunnen redden. 3. h2—Ji3! h7—
h5; 4. il3h4! Tf8—17; 5.Kg2—f2 Ti7
f8: 6. Kf2e3 Tf8—f7, 7. Ke3—d2
Correct is ook slaan op 15. 7Tf7
f8; 8. Kd2d3 c7c6. Het is van be
lang te onderzoeken of 8 Tf7 of 8.
Td8 nog perspeotieven biedt. 9 e4x
f5 e6xf5; 10. Kd3—d2! Tf8—d8; 11, Kd2
c3 Td8f8; 12. Kc3b2! en zwart gaf
het op. De witte koning kan ongestoord
zyn zegetocht op de dainevleugel voort
zetten! JERRY BEY
