ANDERHALF MILJARD TEKORT IN HET KOMENDE JAAR WEERBERICHT Staatsuitgaven stijgen tot 8748 miljoen, dekking van tekort vooral door leningen Amerikaans-Chinees overleg in Poolse hoofdstad Warschau Moskou oppert een conferentie tegen aanvallen verrassing 97ste jaargang DINSDAG 16 SEPTEMBER 1958 No. 29545 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J W Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.750 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.059 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Verrassend optimisme ELDERS in dit Blad wijdt onze financiële medewerker uitvoerige aandacht aan de sociaal-economi sche aspecten van het regeringsbeleid voor het komende parlementaire jaar, zoals deze in grote lijnen in de Troon rede en meer gedetailleerd in de Mil joenen-nota tot uitdrukking komen. Het is onze taak op deze plaats in het bijzonder Stil te staan bij de begin selen, welke aan dat toekomstig rege ringsbeleid ten grondslag zullen liggen en die derhalve het richtsnoer zullen vormen bij de bepaling van het Neder landse standpunt ten aanzien van de binnenlandse problemen en onze verhou ding tot het buitenland. Met betrekking tot onze internationale positie wordt reeds in de allereerste alinea van de Troonrede opgemerkt, dat ieder volk de plicht heeft bij te dragen tot het be houd van vrede en vrijheid op de grond slag van het Recht. Het ware te wensen, dat elk staatshoofd van elk land een dergelijk streven bij de ontvouwing van zijn regeringsprogramma op de voor grond plaatste en zich wat nog veel belangrijker is dienovereenkomstig gedroegWaarover wij ons overigens ten opzichte van ons eigen land niet onge rust behoeven te maken! BIJ de beschouwing over de sociaal- economische ontwikkeling in ons land wordt enerzijds dankbaar ge constateerd, dat de kosten van het levensonderhoud in het afgelopen jaar niet zijn gestegen, dat de goud- en de viezenreserve aanmerkelijk is toegeno men, dat de omvang der werkloosheid geenszins alarmerend is en dat de over- besteding althans voor het moment tot staan is gebracht, doch anderzijds, dat de budgetaire positie reden tot ernstige bezorgdheid geeft. Als voornaamste oorzaken van dit laatste worden genoemd de dramatische teruggang van het Nederlandse bedrijfs leven in Indonesië en de zware lasten, welke de huur- en zuivelsubsidies op de rijksbegroting leggen. Het streven van de regering is er dan ook op gericht om in overleg met het bedrijfsleven en de So ciaal Economische Raad tot afschaffing dezer subsidies te geraken, zich daarbij o.i. terecht op het standpunt stellend, dat de verbruiker de kostprijs van de melk moet betalen. De grote moeilijk heid is evenwel, dat zulks dient te ge schieden zonder dat prijsverhoging er het gevolg van wordt. Want dit zou weer tengevolge hebben, dat een loon- compensatie zou moeten plaats vinden en dit wenst de regering in ieder geval te voorkomen. ONDANKS het feit, dat het begro tingstekort voor 1959 liefst onge veer 900 miljoen hoger geraamd is dan in 1958, acht de regering de situ atie niet verontrustend. Weliswaar zal het nog niet mogelijk zijn de eerder in gevoerde tijdelijke belastingverhogingen ongedaan te maken, maar anderzijds heeft de regering niet het voornemen de belastingen opnieuw te verhogen, daar zij het verantwoord acht een beroep te doen op de kapitaalmarkt teneinde aan de budgetaire moeilijkheden het hoofd te bieden. In de aanzienlijk afgenomen spanningen, waaraan onze volkshuis houding het vorige jaar was onderwor pen, meent de regering een grondslag te zien voor een hervatting van een opgaande lijn van produktie en wei vaart. De voorwaarden daartoe worden opgesomd in een aantal zinsneden, welke onder de vigerende omstandigheden wel haast als economische axioma's dienen te worden aangemerkt, zoals handhaving van onze concurrentiepositie op de in ternationale markten en van het loon niveau, 'toenemende internationale sa menwerking op economisch gebied en be vordering van de export. WIE het geraamde begrotingstekort voor 1959 ad ongeveer 1600 mil joen als uitgangspunt neemt voor de bepaling van onze huidige economi sche positie, zal wellicht enige moeite hebben om zulks in overeenstemming te brengen met de toon van het verras send, zij het gematigde optimisme, waar van deze Troonrede niettemin blijk geeft. In dit verband mag met enige nadruk de aandacht worden gevestigd op de passage, waarin Hare Majesteit aankon digt, dat het regeringsbeleid terwille van het welzijn van ons volk gericht zal „blijven" op een hoog niveau van bespa ringen. Wij plaatsten het woord „blij ven" opzettelijk tussen aanhalingstekens, omdat wij stellig niet de indruk hebben gekregen, dat zulks in het recente ver leden steeds het geval is geweest, bij zonderlijk met betrekking tot de over heidsuitgaven op departementaal niveau. Maar deze opmerking heeft op zich zelf niets met de Troonrede uitstaande! Resumerend kunnen wij slechts hopen, dat het in dit staatsstuk doorklinkend optimisme gerechtvaardigd zal blijken! Opklaringen De Bilt verwacht tot morgenavond: Opklaringen, maar aanvankelijk in ïiet noorden van het land nog enkele verspreide buien. In de nacht en och- *?nd plaatselijk mist. Aanvankelijk vrij irachtige tot matige later matige tot «iwakke noordelijke wind. Weinig ver andering in temperatuur. (Opgemaakt te 11.15 uur). 17 SEPTEMBER Zon op: 6.16 uur; onder: 18.52 uur. Maan op: 11 28 uur: onder: 20.58 uur. Hoogwater te Katwijk te 5.35 en 17.59 uur. Laag water te 1.34 en 13.47 uur. Dit nummer bestaat uit 14 pagina's Miljoenennota toont: De miljoenennota welk^ hedenmiddag door minister Hofstra aan de Kamer is aangeboden, toont een direct tekort van 1318 miljoen gulden, welk tekort tot 1597 miljoen stijgt bij een voor genomen versterking van het Ambtenarenpen- sioenfonds en het Spoorwegpensioenfonds. De geraamde uitgaven in 1959 bedragen, inclusief het Landbouw Egalisatiefonds het astronomische be drag van 8.748 miljoen gulden, ongeveer 800 miljoen meer dan de begroting van 1958, toen het aanvankelijk geraamde tekort 615 miljoen bedroeg. Het ligt in de bedoeling, de tekorten aan te zuiveren door verlenging van reeds tijdelijk inge voerde belastingverhogingen tot 1 januari 1961 en door leningen tot 1275 miljoen gulden. Overi gens zijn belastingverhogingen niet uitgesloten, aangezien het in het voornemen ligt de prijssub- sidies (waaronder huren en melk) nader te bezien. Minister Hofstra meent, dat de verbe terde financieel-economische omstandigheden een leningspolitiek ter dekking van de tekorten ver antwoord maken zonder inflatie te vrezen en zonder schade te doen aan de leningsbehoeften van de gemeenten en het particuliere bedrijfsleven. De regering streeft naar een snelle inhaal van het woningtekort. Het woningbouwprogramma is weer vastgesteld op 80.000 woningen. Teneinde de financiering te verzekeren ligt het in de bedoe ling de woningwetvoorschotten geheel ten laste van het Rijk te laten komen. Daartoe is in een begroting een bedrag van 670 miljoen gulden opgenomen. Het departement dat het meeste geld voor uit gaven vergt is uiteraard weer Defensie. Daarvoor is 1685 miljoen gulden uitgetrokken, doch de werkelijke kasuitgaven zullen waarschijnlijk iets minder bedragen. Elders in dit blad schrijven wij uitvoerig over de Troonrede en de miljoenennota. Geprikkelde stemming op Formosa tegen Amerikanen inzake blokkade Quemoy De Amerikaanse en de Chinese ambassadeurs in de Poolse hoofdstad Warschau, Jacob Beam en Wang Ping-nan, hebben gisteren in het Mysliwski-paleis een begin gemaakt met de Amerikaans-Chinese besprekingen die, naar men hoopt, een ontspanning van de toestand in het Verre Oosten zullen opleveren. Hun eerste gesprek duurde twee uur en veertig minuten. Donderdagochtend komen de ambassadeurs weer bijeen. Geen van beiden wilden na het eerste contact com mentaar leveren. Deze conferentie is een voortzetting van de Amerikaans-Chinese besprekingen, die in september in Genève werden opgeschort, nadat men in de loop van de 73 vergaderingen, die sedert 1955 waren gehouden, weinig verder was gekomen. De Amerikanen willen dat de Chinezen afzien van geweld bij het verwezen lijken van hun gebiedseisen, doch de Chinezen verklaarden dat de kwestie- Formosa en die van de nationalistische eilandjes voor de kust van het Chinese vasteland binnenlandse aangelegenheden zijn. Er zijn tot op heden geen aan wijzingen dat er wijziging is gekomen in deze standpunten, die tot de impasse in Genève hebben geleid. Modern oorlogsmateriaal naar Formosa gezonden In Taipeh, de hoofdstad van Formosa, doen geruchten de ronde, dat er plan nen zijn gemaakt om de communisti sche blokkade van de Quemoy-eilanden te breken. In verband hiermee zou veel modern Amerikaanse oorlogsmateriaal naar Formosa worden gezonden, zoals de nieuwste typen straaljagers, lucht- afweerraketten van het type Nike-Ajax en geleide projecti°len van het type Matador. Met de Matadors, die een atoomlading kunnen vervoeren, kan men vanaf Formosa de communistische artillerie bestoken, die de Quemoy- eilanden bestrijkt. Het nationalistische blad „United Daily News" drong er gisteren bij de regering in Taipeh op aan om „een afzonderlijke actie" te ondernemen ten einde de communistische blokkade van Quemoy te breken. De Amer:kaance ambassadeur in T?.:peh ~?n:;r .rht, heeft gisteren bij de nationalistische autoriteiten geprotesteerd tegen een campagne van de nationalistische pers en parlementsleden, die zijdelings ge richt schijnt te zijn tegen de Ameri kaanse houding ten aanzien van de nationalistische eilandjes voor de kust. Waarnemers brengen in herinnering, dat verbitterde menigten vorig jaar mei Amerikaanse gebouwen in Taipeh heb ben aangevallen en beschadigd. Men zou herhaling van dergelijke incidenten vre zen nu de Amerikanen in Warschau met de communisten besprekingen zijn be gonnen en ook als gevolg van ontevre denheid in sommige nationalistische kringen, omdat de Amerikanen de blok kade van Quemoy niet breken. De communistische artillerie heeft gisteren slechts een honderdtal grana ten op de Quemoy-eilanden afgevuurd. Drie nationalistische vliegtuigen heb ben ondanks krachtig luchtafweervuur vanaf de kust van het vasteland voor raden boven klein-Quemoy afgeworpen. Geen Britse waarschuwing aan Amerikaanse regering Onze Londense correspondent telefo neerde ons hedenochtend: Premier Macmillan heeft gisteravond een verzoek van de oppositieleider Gaitskell verworpen, om de regering van de Verenigde Staten te waarschu wen, desnoods door zelf naar Washing ton te vliegen, dat Engeland geen oorlog zal steunen en nog minder er aan deel nemen, voor de verdediging van de Chinese kusteilanden. Macmillan was juist met vakantie naar Schotland ge gaan, toen hij door Gaitskells brief werd achterhaald. De premier liet er geen gras over groeien en verwierp Gaitskells verzoek onmiddellijk. In zün antwoord verklaarde Macmillan, dat hij van mening was, dat „wij in de handen van de communisten zouden spelen, indien wij in het openbaar uitspraken doen over moeilijkheden, welke wij hopen gemeenschappelijk te overwinnen". Gaitskell had dit punt reeds aangeroerd ^n gezegd, dat hij de toestand als te I ernstig beschouwde voor een dergelijke overweging. In deze delicate situatie gaat de Brit- se regering, zcals de :aacs:e agen veeds gebleken is, voorzichtig te werk. Enge land gaat op het ogenblik niet verder dan te zegcen. dat het de pogingen van i de Verenigde Staten, om een vredelie- j vende oplossing te vinden, tenvolle I steunt. Maar niet kan worden ontkend, dat er verwarring is ontstaan door het I artikel van Randolph Churchill, die de i indruk wekte, dat Macmillan bereid was. de Verenigde Staten zonder meer in alles te steunen. Uit Macmillans brief aan Gaitskell blijkt opnieuw, dat hij een eventueel bestaand verschil van mening tussen de bondgenoten achter de scher men wil oplossen. Macmillan herhaalt nog eens, wat hij al zo vaak gezegd heeft, n.l., dat hij bereid is cveral heen te gaan en all-s te doen terwille van de vrede. Hij besloot zijn antwoord met de uitspraak, dat deze crisis kalm en con structief moet *"orden behandeld. E?n bewijs voor deze opvatting is mi^chien ook wel, dat de belangrijkste figuren uit het Britse kabinet op het ogenblik voor een deel met vakantie in het buitenland zijn. Vier Nederlanders bij Trier gewond Duits echtpaar gedood Twee echtparen uit Voerendaal in Limburg werden gisteren tussen Trier en Zewen ernstig gewond bij een bot sing tussen hun autobusje en een Duitse bestelwagen. De beide inzit tenden van de Duitse auto werden uit de wagen geslingerd en kwamen om het leven. De Nederlandse toeristen zijn de 34- jarige Cornells Groenendijk, zijn 30-ja- rige vrouw Maria Groenendijk, de 29- jarige Lucas Vaessen die minder ern stig gewond is, en diens 24-jarige echt genote Maria. De omgekomen Duitsers waren uit Trier afkomstig Het Nederlandse busje werd bestuurd door de heer Groenendijk. De vier toe risten zijn opgenomen in het Herz Jesu ziekenhuis in Trier. Drie slachtoffers van Drachenfels nog niet geïdentificeerd (Van onze correspondent in Bonn) Het meest tragische voorval van de ramp op de Drachenfels - waar hij, zoals bekend, zondagavond een tandradtreintje naar heneden schoot en ontspoorde - is dat van een om gekomen Duitse moeder met drie kinderen, van wie er twee eveneens werden gedood, de echtgenoot tot gisteravond nog niet kon worden opgespoord. Het is niet onmogelijk, dat de man zich na de ramp in pa niek verwijderd heeft en de gevol gen van de schok nog niet te hoven is. Officieel heeft de justitie be kendgemaakt, dat er zestien doden en 87 gewonden zijn. Onder de laat- sten zijn er velen, van wie armen of benen geamputeerd moesten wor den. Er zijn nog pas twaalf namen van de gedode slachtoffers hekend- gemaakt en voorts is de naam van de omgekomen Franse stoker he kend, zodat er dus nog steeds drie slachtoffers niet geïdentificeerd blijken te zijn. Onder de gepubli ceerde namen van omgekomenen zijn die van tien vrouwen of meis jes en drie mannen, van wie één Belgische man en drie Belgische vrouwen. Het staat volgens de justitie te Bonn vast. dat het ongeluk niet te wijten kan zijn aan een falen van de remmen. Lo comotief en rijtuigen ryden elk voor zich op een aparte tandradrail en zijn niet aan elkaar gekoppeld. Ieder rijtuig kan onafhankelijk van de locomotief geremd worden. Men meent, dat er ongeveer 150 men sen in de rijtuigen zaten tijdens het on geluk. Velen zijn direct na de ramp in paniek gevlucht en hebben zich later niet meer gemeld. Daardoor konden de berichten, dat er zich onder passagiers in het laatste rijtuig, van wie zeer wei nigen gewond werden, leden van Belgi sche en Nederlandse reisgezelschappen hebben bevonden, met talrijke kinderen, niet gecontroleerd worden. Veertig doden bij spoorwegongeluk Brug over Amerikaanse baal was open gebleven Naar schatting veertig mensen zijn gisteren omgekomen doordal nabij de stad Elizabeth in de Ame rikaanse staat New Jersey een personentrein van een brug over de Newarkbaai in het water stortte. Er zijn 21 gewonden. Het ongeluk geschiedde, doordat de brug omhoog stond. Op twee na kwamen de rijtuigen in de baai terecht, die ter plaatse van het ongeluk tien meter diep is. Eén van de rijtuigen bleef op de rails staan, een ander hing bovee het water. Dadeliik na het onaeluk sDoedde» sleepboten en andere vaartuigen zich naar de brug om drenkelingen te redden. Er zijn vijftien lijken geborgen. In de trein bevond zich een honderdtal personen. Soebandrio ontbiedt Britse zaakgelastigde OVER WEIGERING WAPENVERKOOP De Indonesische minister van bui tenlandse zaken, dr. Soebandrio, heeft gisteren de Britse zaakgelastigde, Ro bert Saner, ten departcmente ont boden voor een onderhoud over de Britse weigering om aan Indonesië wapens te verkopen. Deze weigering zou naar bekend zijn veroor zaakt door bezwaren tegen deze ver koop ingebracht van Australische en Nederlandse zijde. In dit onderhoud zeide minister Soe bandrio o.a., da/t het politieke effect van de weigering van de Engelse rege ring groter is dan de invloed ervan op de behoefte die Indonesië heeft aan materiaal voor zijn strijdkrachten. In donesië zal in elk geval zijn uiterste best doen voor een vergroting van zyn gewapende macht, aldus Soebandrio. In een verklaring aan de pers deel de Soebandrio mede, dat Indonesië En geland alleen de levering had ver- zooht van een klein aantal vliegtuigen voor zijn luchtmacht Bijna 22 miljoen gespaard Bij de spaarbanken, aangesloten bij de Nederlandse Spaarbankbond, is in augustus f. 21.925.525 gespaard. Inleg en terugbetaling beliepen resp. f. 93.325.121 en f. 71.399.596. Bespreking zou 10 november beginnen Dc Sovjet-Unie heeft gisteren voorge steld dat deskundigen van Oost en West op 10 november in Genève bijeen zullen komen ter bestudering van maatregelen tegen aanvallen bij verrassing. In een rota die aan de Amerikaanse zaakge lastigde te Moskou werd overhandigd, wordt gezegd, dat het overleg in zo kort mogelijke tijd vier tot vijf weken moet zijn geëindigd. Deskundigen van de V.S., Engeland. Frankrijk. Belgie de Sovjet-Unie, Polen. Tsjecho-Slowakije en Roemenië zouden aan de conferentie moeten deelnemen. De nota is een antwoord op een Ame rikaanse nota van 31 juli j.l. waarin I werd voorgesteld, dat deskundige van de Sovjet-Unie en de V.S. in de eerste week van oktober in Genève zouden sa menkomen. Zij zouden do „technische aspecten van garanties tegen de moge lijkheid van een verrassingsaanval'' moeten bestuderen. De garanties zouden vermoedelijk on der meer omvatten het Amerikaanse voorstel voor luehtverkenning en het Russisch voorstel voor het stationeren van inspectiegroepen op vliegvelden en belangrijke verkeersknooppunten. In de nota wordt verder gesteld, dat de beslissing om, op basis van weder kerigheid, te komen tot maatregelen, om verrassingsaanvallen te voorkomen, doo. de betrokken regeringen dient te wor den genomen en niet door de des kundigen. die zich slechts met het voor bereidende werk moeten bezig houden Hieraan wordt toegevoegd. „Echter zal het opstellen door deze deskundigen van praktische aanbevelingen over con crete methoden om een verrassingsaan val te voorkomen, ongetwijfeld een vruchtbare bespreking van dit onder werp op een bijeenkomst van regerings leiders bevorderen". De Sovjetrussische minister van Bui tenlandse Zaken. Gromyko. heeft de Al gemene vergadering van de V.N. van daag verzocht de stopzetting van de kernwapenproeven als „belangrijke en dringende zaak" op haar agenda te plaatsen, zo meldt Tass. Gromyko zegt in zijn brief aan Ilani- marskjöld, dat dit vraagstuk snel tot oplossing moet worden gebracht, omdat 1. voortzetting van de kernwapenproe ven de bewapeningswedloop op atoom gebied bevordert en bijdraagt tot het construeren van typen kernwapens waarvan de verwoestende uitwerking steeds groter zal wordjn; 2. het gevaar van besmetting van de atmosfeer, het land en de zee groter zal worden, als de proeven niet worden ge staakt: 3. Verder uitstel om tot oplossing van deze kwestie te komen niet kan worden toegestaan, nu de geleerden te Genève Scheuring bij de Franse socialisten (Van onze Par ij se correspondent) De vroegere minister van Binnenland se Zaken, Edouard de Preux. die sinds enkele jaren in de Franse socialistische partij een der leiders was van de linkse oppositie tegen de secretaris-generaal Guy Mollet, heeft gisteren zijn beslis sing wereldkundig gemaakt, de S.F.I.O. te zullen verlaten, om een nieuwe onaf hankelijke socialistische partij op te richten Verscheidene andere kamerle den en leiders als Daniël Mayer, de eerste secretaris-generaal na de oorlog, Verdder, Savary en oud-premier Gouin, hebben het voorbeeld van De Preux gevolgd. De scheurmakers zijn alle te genstanders van de nieuwe gTondwet van generaal De Gaulle, die het afge lopen weekeinde d >or een bijzonder congres aanvaard werd. De Preux en zijn vrienden verdedigen over het algemeen stellingen, die grote overeenkomst met de ideeën van de links radicale leider Pierre Mendès- France vertonen en men verwacht dan ook, dat hier wel spoedig een samen werking tot stand zal worden gebracht. Het uittreden van de linkse socialis ten moet vooral beschouwd worden als eer spectaculaire actie tegen de leiding van Guy Mollet, die door een hunner woordvoerders op het jongste S.F.I.O.- oongres er zelfs van werd beschuldigd, in de party een stalen bureaucratie te tot overeenstemming zijn gekomen over d< mogelijkheid van een doeltreffende controle-overeenkomst tot staking der kernwapenproeven. Het Koninklijk Paar en de oudste twee Prinsessen hedenmiddag in de Ridderzaal tijdens het uitspreken van de Troonrede door Koningin Juliana. Minister Dulles wil V.N.-politieleger De Amerikaanse minister van Buiten landse Zaken, Dulles, is van plan in zijn komende redevoering voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (waarschijnlijk op donderdag a.s.) aan te dringen op de oprichting van een vaste internationale politiemacht. Daar naast zal Dulles volgens de New York limes Eisenhowers voorstel voor een Arabisch economisch ontwikkelingsinsti tuut opnieuw indienen. hebben gesticht waardoor elke demo cratische discussie onmogelijk was ge worden. De nieuwe splinter-party die binnen een paar dagen over een tiental socialis tische Kamerleden zou kunnen beschik ken, zal nu een felle compagne tegen De Gaulle's grondwetsontwerp beginnen, doch of en in welke mate die actie sa men met de communisten zal worden gevoerd, werd door De Preux gisteren nog niet onthuld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1