Amerikaans-Brits plan in de maak
voor onafhankelijk Midden-Oosten
Geen geweld om Guinea
WEERBERICHT
Ver. Staten trekken bataljon
mariniers uit Libanon terug
President Worosjilof dineerde
gisteren met Koning Boudewijn
Nederlandse bedrijven binnenkort
naar burgerlijke autoriteiten
97ste jaargang
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1958
No. 29515
LEIDSCH mDAGBLAD
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte Singel Lelden Giro no 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
President Eisenhowers bijzondere afgezant voor het Midden-Oosten, Robert
Murphy, heeft gisteren in Londen met de Britse minister van Buitenlandse
Zaken, Selwyn Lloyd, gesproken en daarna in Parijs met diens Franse collega,
Couve de Murville. Dit laatste onderhoud was het slotstuk van zijn informatieve
reis door het Midden-Oosten. Toen hem door journalisten gevraagd werd of er
een „algemeen Amerikaans plan" bestond om tot een regeling in het Midden-
Oosten te komen, antwoordde Murphy: „Wy gaan die richting uit". Hij gaf te
kennen, dat hij in het Midden-Oosten grote vorderingen heeft gemaakt. Tussen
de Verenigde Staten en Frankrijk bestaan geen meningsverschillen over de
toestand aldaar.
Ook de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Selwyn Lloyd, die gisteravond
naar New York vertrok, zinspeelde op een plan voor het Midden-Oosten. Enge
land zal in de komende vergadering van de Algemene Vergadering der V.N.
streven naar een plan, dat, wanneer het wordt uitgevoerd, „de landen in dat
gebied hun onafhankelijkheid en territoriale onschendbaarheid zal garanderen en
hen zal vrijwaren tegen ondermijnende activiteiten van buiten hun grenzen".
Amerika en Engeland zijn tot volkomen overeenstemming gekomen, zei hij.
Uit Beiroet kwam vanochtend de belangrijke mededeling, dat een eerste
bataljon Amerikaanse mariniers ongeveer 1500 man de Libanon morgen zal
verlaten. Dit is door de Amerikanen officieel meegedeeld. Het ministerie van
Buitenlandse Zaken zou er bij dat van Defensie op hebben aangedrongen ten'
minste als symbool een aantal soldaten uit de Libanon terug te trekken, voordat
de Algemene Vergadering morgen het vraagstuk van het Midden-Oosten in
behandeling neemt. In totaal hebben de Amerikanen op het ogenblik ongeveer
14.300 mariniers en soldaten in de Libanon.
landingen in Jordanië en de luchtbrug
wiel iets te wensen hebben over gelaten.
In een verklaring na de besprekingen
met minister Lloyd zei mevr. Meir, dat
haar Land van mening was dat „de hui
dige situatie in het Midden-Oosten ga
ranties eist voor alle onafhankelijke
landen, die vrij en onafhankelijk willen
blijven. Daaronder behoort vanzefspre-
kend ook Israël".
De vraag was onmiddellijk wie deze
garanties moest geven en het antwoord
van mevr. Meir luidde: „alle landen, die
oprecht belangstellen in de territoriale
integreteit van deze landen in het Mid
den-Oosten". Zjj bleek weinig vertrou
wen te hebben in de Verenigde Naties
die alleen resoluties kan opstellen, welke,
zoals de ervaring Israël had geleerd,
weinig doeltreffend zijn. Het waarne
merskorps van de Verenigde Naties kon
evenmin mevrouw Meirs goedkeuring
wegdragen. De waarnemers waren vol
gens haar „prachtige mensen die ech
ter niet veel anders konden doen dan
infiltraties en agressie rapporteren als
deze reeds hadden plaats gevonden."
Op de vraag wait Israël zou doen als
de Verenigde Arabische Republiek van
president Nasser Jordanië zou aan
vallen, antwoordde mevT Meir tenslotte,
dat haar land dan ernstig zou over
wegen wat er zou moeten worden ge
daan om de grenzen te beschermen.
Prinses Wilhelmina
bijzonder erkentelijk
1I.K.H. Prinses Wilhelmina heeft f
gisteravond voor de zenders Hilver- f
sum I en II de volgende toespraak f
gehouden: 4
„Bijzonder erkentelijk voor de 4
hartelijke wijze, waarop de 100ste 4
geboortedag van mijn geliefde moe- a
t der herdacht is, wens ik mijn
vreugde daarover langs deze weg
1 tot uitdrukking te brengen.
De bloemenhulde haar gebracht, f
de korte plechtigheid in de Nieuwe f
Kerk te Delft, waren een schone 4
4 uiting van de gevoelens, die bij 4
a zovelen voortleven. 4
Treffend ziin de artikelen door 4
J de grote meerderheid van de pers, 4
f aan haar gewijd, evenals de per-
soonlijke brieven, die ik mocht J
f ontvaneen. Zij alle getuigen van r
4 zoveel fijn gevoel en zoveel begrip f
4 en waardering voor haar persoon- f
4 lijkheid, voor haar streven, voor 4
het doel, dat zij zich in haar leven 4
gesteld had, bovenal, van 4
haar liefde voor haar volk. a
J Wat zij voor mijn man en mij en
voor ons kind geweest is, is niet
f onder woorden te brengen. Haar
f voorbeeld leve nog lang in ons aller f
4 herinnering voort." f
1 1
4 De rede werd voorafgegaan door 4
A het volkslied van Wa'deck-Pyr- 4
J mont, pesoeeld door het Radio*"'- a
j harmonisch Orkest, en besloten a
met het Wilhelmus. J
Israël verontrust
De Israëlische regering is onaange
naam getroffen door het feit, dat de
6ecretaris-generaal van de V.N. Israël
als de voornaamste bedreiger van Jor
danië beschouwt. Er circuleren geruch
ten en veronderstellingen over een plan
van Hammarskjöld dat uitgaat van
zün recente „vredesplan voor het Mid
den-Oosten" om het korps V.N.-
waamemers in Jordanië te versterken.
Hij gaat hierbij uit, zo verluidt in Je
ruzalem, van het standpunt dat de voor
naamste bedreiging voor het regime van
Koning Hoessein in Israël ligt.
Volgens de Israëlische regering, die
zich overigens nog van officieel com
mentaar onthouden heeft, zieit Ham
marskjöld geheel voorbij aan de om
standigheid, dat Jordanië niet door
Israël wordt bedreigd doch door de Ara
bische landen.
Wanneer Hammarskjölds gedachten
verwerkt worden in een nieuw vredes
plan. dan zal Israël niet kunnen ingrij
pen wanneer de veiligheid van Jorda
nië door de Arabische landen bedreigd
wordt. In zulk een geval zou de veilig
heid van Israël een doortastend optre
den eisen.
Mevrouw Meir over
Jordanië'» positie
Onze correspondent m Londen tele
foneerde ons hedenochtend
Mevr. Golda Meir, Israëls minister
van Buitenlandse Zaken, die vorige week
naar Europa is gekomen om begrip te
kweken voor de moeilijke positie van
haar land tijdens de huidige crisis in
het Midden-Oosten heeft haar Britse
collega Selwyn Lloyd verzekerd, dat Is
raël niet uit is_ op gebiedsuitbreiding,
maar wel de huidige grenzen gegaran-
Koel en wisselvallig
Tussen IJsland en Schotland bevindt
zich een depressiegebied, dat geleidelijk
in diepte afneemt. Het hierbij behoren
de koufront bereikte gisteren aan het
einde van de middag in Zeeland onze
kust, de verwarming boven ons land was
toen zover voortgeschreden, dat het tot
dan weinig betekenende front snel in ac
tiviteit toenam en overal in het land
regen en onweer veroorzaakte. In Eelde
viel 24, in Leeuwarden 22 mm. In Bra
bant en Limburg waren de hoeveelhe
den belangrijk kleiner. Plaatselijk viel
daar niet meer dan 1 of 2 mm.
By Ierland is nu een zwakke rug van
hoge druk aangekomen, die naar het
oosten beweegt. In verband hiermede
worden de komende nacht en morgen
ochtend flinke opklaringen verwacht. De
weersverbetering is waarschijnlijk echter
maar van korte duur. Van een bij de
zuidpunt van Groenland gelegen depres
sie splitst zich een deel af, dat snel in
de richting van het Engelse kanaal
trekt. Het daarbij behorende warmte-
front kan morgen later op de dag in ons
land weer enige regen veroorzaken.
Koel weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk verspreid voorkomende
buien, daarna flinke opklaringen, maar
morgen in de loop van de dag weer toe
nemende bewolking, mat later van het
westen uit enige regen. Overwegend ma
tige wind tussen west en zuidwest. Wei
nig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
13 augustus
Zon op: 5.19 uur; onder: 20.10 uur.
Maan op: 3.24 uur; onder: 18.44 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 1.42
en 14.09 uur. Laagwaiter te 9 48 en 22.11
uur.
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's.
deerd wil zien. Mevrouw Meir kwam
naar Londen op speciaal verzoek van de
Britse regering, nadat premier Mac-
millan vorige week reeds met de Israë
lische ambassadeur Ehlu had gesproken
over Israëls weigering de Britse lucht
brug naar Jordanië nog langer via het
Israëlische luchtruim te laten lopen. De
luchtbrug schijnt gisteren evenwel
maar zeer incidenteel aan bod te zijn
gekomen. Mevr. Meir zei later, dat de
luchtbrug te lang was voortgezet na de
periode, waarvoor toestemming was ge
geven. en dat zij niet dacht dat het ver
bod speciale moeilijkeden zou opleveren
De voornaamste gesprekspunten wa
ren Jordanië en de relaties tussen En
geland en Israël, die voor een belangrijk
deel van de ontwikkelingen in Hoesseins
koninkrijk en Engeland® toekomstige
gedragslijn in het Midden-Oosten zullen
afhangen.
Beide landen zouden het echter vol
gens westelijke diplomaten van weder
zijds belang achten de betrekkineen te
verbeteren hetgeen min of meer inhield
veroeieren neigeen min 01 meer mnieiu 1 *7 -*-* „tïVT.» v.
dat de Brits-Israëlische relaties sinds de delsondememingen, de „B.U.D. heeft
Bezoek aan Russisch paviljoen op de Expo,
samen met Prins Albert, s Konings broer
(Van onze Brusselse correspondent)
Het bezoek aan België van maarschalk Worosjilof. president van het presidium
van de Sovjet-Unie, verloopt kalm. Zoals bekend is de maarschalk zondag voor
een bezoek aan de Expo in Brussel aangekomen. Het feit dat de meeste aandacht
trok, is de benoeming van enkele verdienstelijke Belgische Expo-personaliteiten in
de Russische staatsorden. Zo is baron Moens de Fernig, de commissaris-generaal,
benoemd tot lid van de orde van de „rode vaan en de arbeid", evenals Lucien
Cooremans, burgemeester van Brussel, en de Vlaamse hoofdarchitect van de Expo.
Marcel van Goethem. Worosjilof, gekleed in gewoon burgerkostuum, is vergezeld
van mevrouw Kowrigina, minister van Volksgezondheid van de Sovjet-Unie, en
Kaftanof, onderminister van de Cultuur. De Russische ambassadeur trad op als
tolk tussen de maarschalk en Koning Boudewijn. Het Russische gezelschap zat
gisteren aan bij een galadiner in het palcis van Brussel, weik diner door Koning
Boudewijn werd gepresideerd en waaraan alle leden van de Belgische regering
aanzaten.
In nog sterker greep
Sterker stroming voor nationalisatie
Naar in Djakarta werd vernomen, zal in de loop van deze maand het beheer
over de tijdens de anti-Nederlandse campagne door de Indonesische regering
„overgenomen" Nederlandse handels- en industriële bedrijven van de militaire
autoriteiten worden overgeheveld naar burgerlijke autoriteiten.
De militaire beheerders en commissies van toezicht zullen worden vervangen
door bestuurslichamen, die verantwoording verschuldigd zijn aan de ministeries
van Handel of Industrie.
aangekondigd dat de overdracht van
het beheer door de militaire functio
narissen voor het einde van deze maand
zal zijn voltooid.
In Nederlandse zakenkringen wordt
over het algemeen de vrees uitgespro
ken, dat deze verandering betekent dat
de greep der regering op hun bedrijven
hierdoor nog zal worden versterkt. In
een aantal gevallen hebben de minis
teriële lichamen reeds Indonesische
directeuren benoemd zonder raadple
ging van de aandeelhouders der betrok
ken bedryven. Soms mogen de Neder
landse directies wel, en dan weer niet
als adviseurs aanblijven. In sommige
gevallen werd hun verzocht te blijven,
en in andere gevallen werden hun ver
blijfsvergunningen ingetrokken, zelfs
als zij wensten te blijven.
De betreffende instantie van het
ministerie van Handel, die is belast
met het beheer der Nederlandse han-
Enige tijd geleden is een nieuwe
Staatscommissie ingesteld onder leiding
van de minister van Staat voor econo
mische stabilisatie, kolonel Soeprajogi,
die tot taak heeft de toekomstige poli
tiek ten aanzien van de Nederlandse
bedrijven in studie te nemen
De in Indonesische en Nederlandse
kringen in Djakarta aanhoudende
geruchten, dat er een sterke stroming
bestaat, die zich heeft uitgesproken
voor nationalisatie, zjjn tot dusver
nog niet tegengesproken. Volgens
deze geruchten zouden eerst na rege
ling van de kwestie Ned. Nieuw-Gui-
nea besprekingen over schadevergoe
ding kunnen worden gevoerd.
De Nederlandse bedrijven die als
eerste op de lijst staan voor „nationa
lisatie", o.m. zijn de Indonesische
vestiging van Philips, de drukkerij
Kolff. de papierfabriek Padalarang
en de verffabriek van P. A. Renault.
Parlementair jubileum
Dr. Kortenhorst 10
In Bemmel werd de eerste pony
jaarmarkt gehouden, welke door de
Commissaris van de Koningin in
Gelderland, mr. H. F. Bloemers,
werd geopend. De Commissaris
sneed daartoe een groot „krenten
brood" aan, waaruit een pony te
voorschijn kwam. - De foto onder
geeft een overzicht van de jaar
markt.
„Gelofte" van Soekarno:
Gia-vliegtnigen voor goederentransport
Westerse diplomaten te Djakarta hebben verklaard, dat er geen aanwijzingen
zijn dat Indonesië een onmiddellijke actie heeft voorbereid om zich met geweld
meester te maken van Westelijk Nieuw-Guinea, dat op het ogenblik door Neder
land wordt bestuurd.
Een regeringswoordvoerder heeft herhaald, dat president Soekarno de gelofte
had afgelegd het beheer over Nieuw-Guinea door vreedzame middelen terug
te krijgen.
Hoewel het Indonesische kabinet heeft beraadslaagd over de vraag of de
kwestie-Nieuw-Guinea weer aan de volgende Algemene Vergadering van de V.N.
zal worden voorgelegd, is hierover geen officiële verklaring uitgegeven.
Een regeringswoordvoerder in Djakar
ta heeft verklaard, dat de Dakota-toe-
stellen, welke de Indonesische regering
van de Garoeda Indonesian Airways
heeft gehuurd, niet voor militaire opera
ties worden gebruikt.
De vliegtuigen, die het grootste deel
uitmaken van de 20 Dakota's van de
Gia, zullen vandaag weer aan de maat
schappij worden teruggegeven, zodat de
binnenlandse vliegdiensten, die op 9
augustus werden gestaakt, dan kunnen
worden hervat.
Ganis Harsono, de woordvoerder van
het ministerie van Buitenlandse Zaken,
verklaarde, dat de Gia-toestellen niet
zijn gebruikt voor het vervoer van troe
pen. „Zij werden gebruikt voor het
overbrengen van voedsel- en kleding-
voorraden naar de buitengewesten".
„Het is volkomen onwaar om te zeg
gen. dat in Indonesië militaire strijd
machten worden opgebouwd", aldus deze
woordvoerder.
In Djakarta was gisteravond geen
enkele aanwijzing te bespeuren voor
ongebruikelijke activiteit.
Vrijdag rit door Brussel
Met Prins Albert, broer van Koning
Boudewijn, bezocht de maarschalk giste
ren het Russische paviljoen. In het Rus
sisch geprefabriceerd huisje, dat speciaal
voor een verblijf in de poolgebieden werd
gebouwd, verdrongen de personaliteiten
elkaar. Men zag hoe maarschalk Wo- 1
rosjilof de jonge Prins die veel groter
is dan hij, gemoedelijk bij de arm nam j
om hem iets te vertellen, maar zover ons
Koning Boudewijn begroet pre
sident Worosjilof bij diens aan
komst op het Brusselse vliegveld.
bekend verstaat Prins Albert geen Rus
sisch terwijl, naar het schijnt, de
maarschalk slechts enkele woorden Duits
spreekt. De maarschalk verbrak even het
protocol om arbeiders in blauwe werk
kielen te gaan begroeten.
Tijdens zijn verblijf in België, dat tot
jaar Kamervoorzitter
(Van onze Haagse redactiet
Morgen zal het tien jaar geleden zjjn,
dat de thans 71-jarige dr. L. G. Korten
horst voor het eerst werd benoemd tot
voorzitter van de Tweede Kamer. Dit
bijzondere parlementaire jubileum zal
niet ongemerkt voorbijgaan. De leden der
Tweede Kamer en de ministers zullen op
het Binnenhof bijeenkomen voor een re
ceptie ter ere van degeen, die thans
tien jaar lang onafgebroken de voorzit
tershamer heeft gehanteerd.
De heer Kortenhorst was reeds 23
jaar lid van de Tweede Kamer toen hij
op 13 augustus 1948 op voordracht van
zijn medeleden tot voorzitter werd be
noemd. Op 15 september 1925 deed hij
zijn intrede in het Parlement als lid der
j katholieke fractie.
vrijdag a.s. duurt, is de chef van de Bel-
gische luchtmacht, generaal Burniaut,
belast met de ordonnance-dienst bij de
maarschalk. Morgen bezoeken de Rus
sen antwerpen en donderdag worden zy
verwacht aan een lunch, aangeboden
door Koningin-moeder Elisabeth.
Vrijdag maakt de maarschalk een toer
tje door Brussel, o.m. wil hij de Grote
Markt zien en het Erasmushuis te An-
derlecht. Onder de personaliteiten, die
ter begroeting van de maarschalk aan
wezig waren, bevonden zich de ambassa
deurs van Irak, Marokko en India, ech
ter geen enkel Westers diplomaat.
Naar aanleiding van het bezoek trad
gisteravond het beroemde Russische bal
let „Moisseev" in het Paleis voor Schone
Kunsten op en werd een debatavond
met Russische theater-directeuren geor
ganiseerd.
Dr. KORTENHORST.
Thans is hy dus 33 jaar onafgebroken
lid der Tweede Kamer en beschikt daar
mee over een parlementaire ervaring als
weinig; anderen. Deze ervaring is echter
niet de enige, en zelfs niet de voornaam
ste reden waarom dr. Kortenhorst na
1948 bij elke nieuwe benoeming van de
voorzitter als no. 1 op de voordracht aan
de Koningin werd geplaatst. Het leiden
van het parlementaire werk ligt hem
Volgens gewoonlijk goedingelichte
kringen in Washington, die goed op de
hoogte zijn met Indonesische zaken,
is het vrijwel zeker, dat de vliegtuigen
van de Garoeda gebruikt worden voor
het overbrengen van troepen en voor
raden van Soerabaja, Bali en Djakarta
naar Celebes, waar de strijd tegen de
opstandelingen voortduurt.
Strijd in Algerije
nog onverminderd
De vorige week zijn in Algerije 562
rebellen gesneuveld en 96 gevangen ge
nomen. Voorts hebben zich in die week
26 opstandelingen overgegeven Sedert
zondag zjjn bij gevechten 52 opstande
lingen gedood en 14 gevangen genomen,
zo is in Algiers bekendgemaakt.
bijzonder goed. en hij geniet de waar
dering van alle fracties voor deze ver
trouwensfunctie, waarin hij zich steeds
boven de partijen heeft geplaatst
Morgenmiddag zullen ongetwijfeld
wie hartelijke en waarderende woorden
worden gericht tot de kamervoorzitter,
die nu 10 jaren lang de debatten leidt.
Het grootste plezier dat de Kamerleden
hun voorzitter echter kunnen doen is
zelf him steentje bijdragen tot het verle
vendigen van de discussie tijdens de
openbare vergaderingen op het Bin
nenhof. De ondanks zijn 71-jaren in
vele opzichten nog zo „jeugdige" voor
zitter zal ongetwijfeld van harte mede
werken om dit te ereiken!
