Eerste spoedzitting der Algemene Vergadering duurde net 35 minuten WEERBERICHT Geen staatshoofden naar Amerika Nieuwe zeeweg via de Noordpool Russisch Orth. Kerk gehoorzaam werktuig van Sovjetstelsel 97ste Jaargang ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1958 No. 29513 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Woensdag begint eigenlijke debat Secretaris-generaal Hammarskjöld heeft gisteravond op de eerste bijeenkomst van de spoedzitting van de Algemene Vergadering der Ver. Naties over het Midden-Oosten een plan geschetst voor het oplossen van bepaalde vraagstukken in dat gebied. Dit initiatief is kennelijk een poging om op deze zitting, waarvan men vrijwel alge meen weinig meer dan onvruchtbare polemieken verwachtte, tot concrete resultaten te komen. Hammarskjölds betoog, dat in zeer voorzichtige bewoordingen was gesteld, bevatte een aantal suggesties waarvan de volgende de voor naamste waren: (1) Een verdere ontplooiing van de groep V.N.-waarnemers in Libanon en een mogelijke „verandering van benaderingswijze" om uitdrukking te geven aan „de voortdurende bezorgdheid van de vol kerenorganisatie voor de onafhankelijkheid en onschendbaarheid van Libanon". (2) „Speciale maatregelen" voor Jordanië, waaronder „enige ver sterking" van de V.N.-commissie voor toezicht op de naleving van het bestand in Palestina. (3) Een bevestiging van de zijde der Arabische staten, dat zij zich zullen houden aan de beginselen van de Arabische Liga betreffende „wederkerige eerbied voor de onschendbaarheid en soevereiniteit van eikaars grondgebied", „non-agressie", „niet inmenging in eikaars bin nenlandse aangelegenheden" en „samenwerking op basis van weder zijds, even groot voordeel".- (4) Verlening van economische en technische hulp aan het Midden- Oosten via de V.N. (5) Algemeen begrip en eerbied voor „de vraagstukken en aspira ties", van de Arabische volkeren door hen te verzekeren, dat zij „hun eigen toekomst mogen bepalen op een zodanige wijze, dat het belang van zowel elk afzonderlijk land als van het gehele gebied het best wordt gediend". met de andere afspraken van de VN in het betrokken gebied", aldus de secreta ris-generaal. Vóór de vergadering had hij een ge sprek met Sir Picrson Dixon van Enge land gehad. Zoals bekend bevinden zich sinds vorige maand Britse troepen in Jordanië ingevolge een verzoek van ko ning Hoessein. Naar verluidt wordt o.a. gedacht aan een „neutralisatie" van Jor danië om de terugtrekking van de Britse troepen mogelijk te maken. Slechts één kwestie kwam aan de orde Deze eerste bijeenkomst van de Alge mene Vergadering duurde slechts 35 mi nuten. De afgevaardigden waren het er over eens, dat er slechts één kwestie zou worden besproken, n.l. de klachten van Libanon en Jordanië over inmenging in hun binnenlandse aangelegenheden door de Ver. Arabische Republiek. Op voorstel van de voorzitter, de Nieuwzeelander Sir Leslie Munro werd daarop besloten op woensdag a.s. het eigenlijke debat te beginnen. Daarop werd de zitting tot die dag geschorst. Sir Leslie Munro had de bijeenkomst geopend met een verzoek tot de afge vaardigden der 81 leden van de V.N. om zich te onthouden van onwaardige pro paganda en de kwestie objectief te be zien. De Rus Sobolef eiste onmiddellijk, dat de vergadering maatregelen zou nemen om de onverwijlde terugtrekking van de Amerikaanse en de Britse troepen uit Libanon en Jordanië te bewerkstelligen, opdat er een einde zou worden gemaakt aan „de dreiging van een nieuwe wereld oorlog". Cabot Lodge van de V.S. noemde de Russische verklaring „verbazingwek kend", daar de Sovjet-Unie al twee jaar weigerde gehoor te geven aan de eisen van de V.N. om zich uit Hongarije terug te trekken. Volgens hem waren de moeilijkheden in het Midden-Oosten niet een gevolg van de aanwezigheid van Amerikaanse militairen in dat gebied. Rol van Jordanië Secretaris-generaal Hammarskjöld zei bij het ontvouwen van zijn denkbeelden, dat „de VN, naar het schijnt, speciale aandacht moeten besteden aan de es sentiële rol, welke Jordanië heeft te ver vullen in het streven van de volkeren organisatie om te helpen bij het schep pen van voorwaarden voor een vreedza me en constructieve ontwikkeling". Wanneer men van oordeel zou zijn dat er „speciale maatregelen wenselijk zijn" naast de activiteit van de VN-commis- sie voor toezicht op de naleving van het bestand, zou de kwestie rijzen „hoe men dergelijke maatregelen kan treffen, zo dat zij geschikt zijn voor de bijzondere situatie, die er op het ogenblik in Jor danië heerst". „Ook zou men moeten denken over de kwestie, hoe men de maatregelen het best kan combineren Advertentie Warmer De Bilt verwacht tot morgenavond: De temperaturen zullen morgen nog iets hoger zijn dan vandaag met meer zonneschijn. Door de stijging van de temperatuur boven Frankrijk neemt de kans op de ontwikkeling van onweers storingen evenwel toe. (Opgemaakt te 10 uur). 10 AUGUSTUS Zon op: 5.14 uur; onder: 20.15 uur. Maan op: 0.32 uur; onder: 16.29 uur. Hoogwater te Katwijk aan Zee om 10.58 en 23.35 uur. Laagwater om 6.16 uur en 18.54 uur. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's, en een Bijvoegsel brengen om de Algemene Vergadering toe te spreken. Onze Londense correspondent telefo neerde ons hedenmorgen: Uit Kroesjtsjefs besluit zijn twee top mensen voor Buitenlandse Zaken Gro- myko en diens plaatsvervanger Zorin naar de speciale zitting van de Algemene Vergadering der Ver. Naties te sturen, maakte men gisteravond in Londen twee dingen op: dat Kroesjstjef voorlopig nog niet van plan is zelf naar New York te komen en dat hij een propaganda-slag wil leveren, waarvan de muren van de Ver. Naties zullen dreunen en daarmee de Sovjet-penetratie in het Midden- Oosten als een voldongen feit hoopt te doen aanvaarden. Gromyko en Zorin zijn beiden uiterst handige diplomaten, die het klappen van de zweep tot in alle onderdelen beheer sen. Uiterst moeilijke tegenstanders zijn zij in ieder geval. In dit geval wacht hen in New York echter een dubbele taak, want hun openbaar optreden zal nood zakelijkerwijs gepaard moeten gaan met een enorm gemarchandeer achter de schermen. Het belangrijkste voor de Russen is, zo meent men in Londen, zoveel moge lijk UNO-leden tegen het Westen op te zetten en te voorkomen dat Amerikaans- Britse resoluties een meerderheid krij gen. Gromyko en Zorin zullen zich daar toe ongetwijfeld concentreren op de Aziatischte landen en de Latijns-Ameri kaanse staten. Wanneer zij er in slagen het anti- Amerikanisme van een van de Zuidame- rikaanse landen in hun voordeel om te buigen, dan vreest men hier dat het Westen zwaar weer tegen zich zal krij gen. Tenslotte heeft men in de Britse hoofdstad het onaangename gevoel dat Engeland het in de UNO over Jordanië veel harder te verduren zal krijgen dan Amerika over Libanon. Nieuwe ideeën Waarnemers hebben geconstateerd, dat het plan van Hammarskjöld enige ideeën bevat, die al eerder zijn geopperd, met name in Washington. Het is niet uitge sloten, dat enige van deze suggesties door de Amerikaanse delegatie, waar schijnlijk geleid door minister Dulles, in de vorm van voorstellen zullen worden ingediend. Voorts is het opgevallen dat de secre taris-generaal zijn suggesties beperkt heeft tot de Arabische landen in het Midden-Oosten en bijv. niet het vraag- stuk-Israël heeft aangeroerd. Deze be perking zou ten doel hebben te trachten tot concrete oplossingen te komen, waar dit mogelijk wordt geacht, en de vraag stukken, waarvoor op het ogenblik geen oplossing wordt gezien, te laten rusten. Het plan van Hammarskjöld, dat de richting uitgaat van een gedeeltelijke neutralisering, raakt niet de feitelijke oorzaken van de spanning, maar aan vaarding er van zou kunnen verhinde ren, dat president Nasser van de VAR zijn invloed in de Arabische wereld ver der uitbreidt. De suggestie, dat er op grote schaal economische en technische hulp aan de landen van het Midden-Oosten moet worden geboden, is niet nieuw. Het be nodigde geld kan niet door de VN zelf worden verschaft, maar het zal moeten komen van de grote mogendheden, voor namelijk van de Ver. Staten. Wanneer de Algemene Vergadering woensdag weer bijeenkomt zullen ver scheidene delegaties, waaronder die van de Sovjet-Unie, de VS, Engeland en Ca nada, waarschijnlijk geleid worden door de respectievelijke ministers van Buiten landse Zaken. Hun aanwezigheid zal Hammarskjöld gelegenheid geven voor overleg achter de schermen. Te Washington wordt algemeen ver wacht dat president Eisenhower een be zoek van één dag aan New York zal Koninklijk gezin naar Portofino Koningin Juliana en de Prinsessen zijn gisteren met de Piet Hein uit Genua vertrokken en zetten de tocht langs de Italiaanse Rivièra-kust in oostelijke richting, naar Portofino voort. Fanfani en De Gaulle zijn het (in hoofdzaak) eens Volgens doorgaans welingelichte kringen in Parijs heeft premier Fan fani van Italië De Gaulle te kennen gegeven dat er volgens hem iets kan gedaan worden ter stabilisatie van de toestand in het Midden-Oosten zonder eerst met Moskou hierover gesproken te hebben. Fanfani zou er voorts de nadruk op hebben gelegd, dat het Arabische na tionalisme een factor is. waarmee de Westerse diplomatie ter dege rekening moet houden. Ook de aanwezigheid van de Russen in het Midden-Oosten is een niet te loochenen feit en daarom is het noodzakelijk dat er een of an dere schikking met de Russen tot stand komt over het Midden-Oosten, zo zou Fanfani verklaard hebben. In Franse regeringskringen merkte men op. dat de denkbeelden van Fan fani dicht bij die van de Franse re gering staan. Op één punt bleef men echter van mening verschillen en wel over het apparaat van de VN voor topbespre- kingen. Fanfani houdt het er op dat de procedure via de VN nog steeds de best mogelijke is, hoewel hij geen illusies heeft over het mogelijke succes van de discussies in de Algemene Vergadering voor wat een betere verstandhouding tussen Oost en West betreft. Fanfani heeft De Gaulle ook zijn plan ont vouwd voor economische hulp aan het Midden-Oosten. Dit plan houdt o.m. een politieke overeenkomst in. gegaran deerd door de grote mogendheden dus ook door de Sovjet-Unie die ge zamenlijk een fonds moeten stichten, dat onder beheer zal komen van de VN. Voorts moeten Israël en de Arabische landen volgens dit plan worden uitge nodigd elkanders grenzen te eerbie digen en zich te onthouden van in menging in eikaars aangelegenheden. Atoomboot „Nautilus" voer 1800 mijl onder het ijs De Amerikaanse atoomonderzee boot „Nautilus" heeft, geheel onder water en ijs varend, een tocht over de Noordpool voltooid. Het vaartuig heeft hierdoor een nieuwe zeeweg tussen het oostelijk en het westelijk halfrond gevolgd, aldus een medede ling van het „Witte Huis". De „Nautilus" is op 22 juli uit Pearl Harbour vertrokken. Donderdag werd de gezagvoerder, Anderson, bij IJsland van boord gehaald en naar Washington gevlogen, waar hij vrijdag door presi dent Eisenhower werd ontvangen. Tij dens de plechtigheid in het Witte Huis werd Anderson onderscheiden met het legioen van verdienste. De bemanning kreeg een eervolle vermelding. Het Witte Huis deelde mee, dat de nieuwe zeeweg veel korter is dan andere. Van Londen naar Tokio moet men thans 11.200 mijl afleggen, maar langs de nieuwe route is de afstand slechts 6.300 mijl. De tocht ging door de Beringstraat tussen Siberië en Alaska. Maandag passeerde men de Noordpool. Men voer geheel in internationale wateren. An derson zei, dat op de Noordpool het water 13.410 voet diep is, hetgeen 1.927 voet dieper is dan men eerst aannam. De „Nautilus" voer in 96 uur 1.830 mijl onder het ijs. Anderson zei, dat men door de peris coop tegen het ijs aankeek. Gedurende de eerste zestien dagen van de reis was de „Nautilus" ongeveer 96 procent van de tijd ondergedoken. „Bij een reis via de Noordpool kan men niets buiten het schip waarne men. Er zijn geen sterren. De navigatie maakt een zeer groot deel uit van wat tot dusver een buitengewoon groot pro bleem is geweest. Wanneer men over de Noordpool vaart, kan zo in de war raken, dat men in langzame cirkels maar steeds ronddraait, terwijl men denkt dat men in een rechte lijn vaart", aldus de gezagvoerder. Hij zei, dat men geen zekerheid had. dat er bergen onder water waren, die bijna tot aan het ijs kwamen. De temperatuur van het water onder de ijskap was nul graden. Men onder vond geen moeilijkheden, aldus An derson. De Nautilus had een bemanning van 116 koppen. In talloze buitenlandse perscommen taren wordt de Amerikaanse prestatie beschouwd als het antwoord van de VS op de Russische Spoetniks. Dr. Bela Fabian (Hongaar): Deelneming aan bijeenkomst Wereldraad van Kerken communistische infiltratie „Als Kroesjtsjef beweert dat er zich in Rusland en de landen achter het ijzeren gordijn geen concentratiekampen meer bevinden spreekt hij bepaald onwaarheid. Meer dan een achtste gedeelte van de bevolking van de Sovjet-Unie leeft in kampen van waaruit zij slavenarbeid moet verrichten terwijl zich alleen reeds in Hongarije zeven concentratie kampen bevinden waar o.a. degenen gevangen zitten, die aan de opstand van verleden jaar hebben deelgenomen. In één van deze kampen zijn zelfs 2000 Russische officieren en soldaten opgesloten die zich hebben schuldig gemaakt aan verbroedering met de Hongaarse bevolking", aldus verklaarde gistermiddag de voorzitter van de Fede ratie van gewezen Hongaarse politieke gevangenen dr. Bela Fabian, tijdens een persconferentie. De bijeenkomst werd bijgewoond door de secretaris van de Ned. Ver. van Ex-politieke gevangenen, de heer W. Bakker, de secretaris van het Na tionale Comité ter bestrijding van het concentratiekampsysteem, de heer K. R. van Staal en de vice-voorzitter van de Internationale Juristencommissie mr. Van Dal. Dr. Fabian verklaarde verder dat, naar thans is gebleken, ïmre Nagy en Paul Maleter niet in Boedapest doch in Moskou werden terechtge steld. Ka dar was hiervan, twee uur voordat het bericht door het pers bureau Tass werd gepubliceerd, per soonlijk door Kroesjtsjef in kennis gesteld. Ik kon niets doen om de te rechtstelling te verhinderen omdat ik van niets wist, zo zou Kadar later hebben gezegd, zo vertelde dr. Fa bian.. Volgens dr. Fabian worden thans sedert februari de meeste processen achter gesloten deuren gehouden en niet voor de normale rechtbanken doch voor een zgn. .troika", een uit drie leden van de communistische partij be staande raad. De beklaagde wordt veroordeeld op grond van de bevindin gen van de geheime politie, zonder dat getuigen worden gehoord. Doodvonnis sen worden binnen twee uur na uit spraak en in het geheim voltrokken. Vele leiders van revolutionaire arbei dersraden werden reeds het slachtoffer van deze geheime processen. Op het ogenblik bevinden zich, aldus dr. Fabian, 55.000 Hongaren in Hon gaarse concentratiekampen terwijl er 75.000 naar de Sovjet-Unie werden ge deporteerd. Onder deze laatsten bevin den zich 50.000 arbeiders van de fabrie ken in Csepel, die daar na de revolutie stakingen hadden georganiseerd. Na hun aankomst in Rusland werden deze arbeiders verder doorgezonden naar China waar zij thans tewerk zijn ge steld in de nieuwe fabrieken in Mand- joerije. Ook duizenden jongens en meisjes in de leeftijd van 14 tot 18 jaar. die ge vochten hebben tegen de Russische troepen werden, aldus dr. Fabian, naar de Sovjet-Unie gedeporteerd. Het voornaamste doelwit van de communisten in Hongarije vormen thans de zgn. revisionisten en de na tionale communisten. Op bevel van Kroesjtsjef worden de processen van 103 intellectuelen, onder wie voorna melijk journalisten, dien men verant woordelijk acht voor het uitbreken van de opstand, thans herzien. Dr. Fabian verklaarde hiema dat de laatste 15 jaar de Russische Or thodoxe Kerk een gehoorzaam werk tuig is geworden van het Sovjet stelsel. Nimmer heeft zij in deze pe riode haar stem laten horen tegen de deportatie van priesters en de ver volging van de religieuze sekten, zo betoogde hij. De deelneming van de vertegenwoordigers van de Russische Orthodoxe Kerk aan de bijeenkomst van de Wereldraad van Kerken in Utrecht noemde dr. Fabian een com munistische infiltratie op kerkelijk terrein. De kerkelijke organisaties moeten er zich wel bewust van zijn wat dit in houdt, zo zeide hij. Hij verzocht de genen, die de Russische Orhodoxe Kerk in de Wereldraad opgenomen wensen te zien, dit slechts te doen in dien de Russische gedelegeerden bereid zijn zich te verzetten tegen de kerk vervolging, waar deze ook plaats vindt, en te eisen dat de duizenden priesters, die thans nog gevangen worden ge houden in de concentratiekampen wor den bevrijd. Zijn de vertegenwoordigers van het patriarchaat van de Russische Orthodoxe Kerk op de hoogte van de wreedheden die bedreven worden in deze kampen en zo ja doen zij er iets tegen, zo vroeg hij nog. Dr. Fabian zal na een bezoek aan Frankrijk gebracht te hebben naar New-York vertrekken waar hij vol gende week de zitting van de Algemene Vergadering der Ver. Naties zal bijwo nen. Hij zal verzoeken naast de Liba nese en Iraakse kwe-tie ook de toe stand in Hongarije op de agenda te plaatsen. Het weer is voor de badgasten deze maand nog niet erg gunstig geweest. De zon laat bijna voort- durend verstek gaan, zodat men niet bruin-gebrand huiswaarts zal keren. Tussen de regenbuien door is een strand- of duinwandeling echter zeer goed mogelijk. En dan kan men soms plotseling een fraaie zons ondergang aanschouwen, zoals die door onze fotograaf is vastgelegd. (Foto L.D./Jaap van Duljn, Katwijk) Bouwvakarbeiders in actie tegen de C.A.O. Dikwijls doorbetaling der oude lonen Op een gisteravond door circa 250 Amsterdamse bouwvakarbeiders bijge- woonde vergadering in gebouw Mar- canti, heeft een lid van het Amster damse bouwvakcomité, de heer N. G. Staphorst, medegedeeld, dat sedert de invoering van de nieuwe C.A.O. op 16 juli j.l. totnutoe 1266 bouwvakarbei ders in actie zijn geweest. Op 20 objecten, omvattend 841 ar beiders, werd gemiddeld e#n week ge staakt en volledig succes bereikt, d.w.z. doorbetaling der oude lonen. Bij zes objecten, 240 arbeiders, werd gemiddeld anderhalve dag gestaakt en een compromis tussen patroon en ar beiders bereikt, waarbij de arbeiders „een veer moesten laten". Er zijn nu nog 185 arbeiders op diverse objecten in staking. De nieuwe C.A.O. is volgens spreker door deze acties gemaakt tot een paskwil en door de Amsterdamse bouwvakarbeiders grotendeels getorpe deerd. De heer Staphorst zei o.m. nog „de lonen moeten net zo lang „ver sierd" worden tot er een behoortlfjk loon komt. De ondernemers en bouw vakarbeiders zijn vindingrijk. Hij noem de in dit verband fietsgeld en andere soortgelijke vergoedingen. „Wij moeten waakzaam blijven", aldus spreker, „omdat de patroons ook op die objecten waar succes is bereikt, toch pogingen zullen doen de nieuwe C.A.O. in te voeren". Aan het slot der vergadering werd besloten dat het comité een datum zal bepalen, waarop drie meetings van een uur tijdens de middagschafttijd in de buurt der grotere bouwobjecten zullen worden gehouden, of een halve dag het werk zal worden neergelegd en de bouwvakarbeiders uit heel Am sterdam op een plaats bijeen zullen komen. De secretaris van het Nationale co mité ter bestrijding van het concen tratiekampsysteem, de heer K. R. van Staal, deelde op deze persconferentie nog mede, dat de Russen volgende maand in Buchenwald een monument zullen onthullen ter nagedachtenis aan de slachtoffers van het nazi-bewind. De vrije wereld zou worden uitgenodigd deze plechtigheid bij te wonen. Het behoeft geen betoog, aldus de heer Van Staal, dat het hier communistische propaganda betreft en men aan de op roep in het Westen geen gehoor zal geven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1