JAPANSE RESOLUTIE ONTMOET
BIJNA ALGEMENE INSTEMMING
Topgesprek met regeringsleiders
WEERBERICHT
Maar Rusland is ertegen en duseen veto
Aanhoudend koel
In kader van Veiligheidsraad
in New York
Frankrijk kan 1111 A-bom maken
97ste jaargang
DINSDAG 22 JULI 1958
No. 29497
LEIDSCH m DAGBLAD
Jlrecteur: J. W Henn, DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte SmgeJ IHLe""'1 "'i5
Hoofdredacteur: J Brouwer f. 7^0 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
CRISIS MIDDEN-OOSTEN IN VEILIGHEIDSRAAD
Een onontbeerlijke minimum actie
De Veiligheidsraad heeft gisteravond op voorstel van de
Amerikaanse afgevaardigde besloten om tot hedenmiddag uiteen te
gaan teneinde de Libanese afgevaardigde, die om uitstel had verzocht,
de gelegenheid te geven met zijn regering in overleg te treden over
de vraag, of de Japanse resolutie voldoet aan de behoeften van de
Libanese regering.
Tevoren hadden de meeste afgevaardigden hun instemming met
deze resolutie betuigd. Alleen de vertegenwoordiger van de Sovjet-
Unie achtte ze onaanvaardbaar. Vandaag vindt de stemming plaats,
welke dus vermoedelijk zal uitdraaien op een Russisch veto.
Toelichting Hammarskjöld
Hammarskjöld sprak over de draag
wijdte, die de resolutie naar zijn mening
heeft. Hij verklaarde, dat de waarne-
mersgroep der VN, versterkt door mili
tair personeel en uitgebreid, naar zijn
mening de Libanese onafhankelijkheid
zou kunnen garanderen door het verhin
deren van het illegaal binnenkomen
van mensen en materiaal. Hij sloot de
mogelijkheid van de vorming van inter
nationalestrijdkrachten of een politie
macht van de VN uit.
Hammarskjöld zei verder, dat door
aanvaarding van de Japanse resolutie de
spoedige terugtrekking der Amerikaanse
strijdkrachten uit Libanon mogelijk
wordt. Hij herinnerde eraan, dat hij het
rapport der waarnemers had gesteund
waarin' uitbreiding van de groep en het
zenden van extra vliegtuigen voor ver
kenning werden voorgesteld. De secre
taris-generaal deelde mee, dat hij binnen
de grenzen van zijn bevoegdheden ver
dere maatregelen, die hy in deze rich
ting nodig acht, zal nemen.
De Amerikaanse. Britse en Franse af
gevaardigden spraken zich vóór de Ja
panse resolutie uit.
Weer een mislukte
bemiddelingspoging?
De voorzitter van de Raad. dr. Alfonso
Araujo van Columbia, deelde bij de aan
vang mee, dat een compromis-resolutie,
welke zaterdag door Japan was inge
diend, gewijzigd werd en later zou wor
den bekendgemaakt.
De Japanse afgevaardigde, dr. Koto
Matsoedaira, zei dat de bedoeling van
de Japanse resolutie is de waarnemers-
groep van de V.N. in Libanon te ver
sterken. Hij verklaarde, dat de secreta
ris-generaal der VN op grond van zijn
resolutie niet gemachtigd is om zonder
uitdrukkelijke toestemming van de Raad
internationale strijdkrachten te vormen
zoals die, welke naar Korea werden ge
zonden, of een politiemacht zoals die
welke in Gaza is gelegerd.
(Zoals bekend werd in de zaterdag in
gediende Japanse resolutie de waarne-
mersgroep der VN in Libanon uitgeno
digd haar werk overeenkomstig de reso
lutie van elf juni jJ. voort te zetten.
Voorts werd secretaris-generaal Ham
marskjöld gevraagd daarnaast die rege
lingen te treffen, welke hij met het oog
op de huidige omstandigheden nodig
acht ter verzekering van de onschend
baarheid en politieke onafhankelijkheid
van Libanon, opdat de Amerikaanse
troepen uit dat land kunnen worden te
ruggetrokken).
Onmiddellijke regeling
In de gewijzigde Japanse resolutie
wordt de secretaris-generaal der V.N.
verzocht onmiddellijk regelingen te tref
fen voor die maatregelen - naast die
waarin de resolutie van elf juni j.l. voor
ziet - welke hij in de huidige omstandig
heden nodig acht voor het bereiken van
de door de resolutie gestelde doelen en
welke, in overeenstemming met het
Handvest der V.N., de territoriale on
schendbaarheid en politieke onafhanke
lijkheid van Libanon zullen verzekeren,
waardoor de terugtrekking der Ameri
kaanse troepen uit Libanon mogelijk
wordt.
De secretaris-generaal wordt voorts
verzocht aan de Veiligheidsraad verslag
uit te brengen over de gemaakte regelin
gen. Op de betrokken regeringen wordt
een beroep gedaan volledig mee te wer
ken aan de uitvoering van de resolutie.
In de nieuwe resolutie is weggelaten
het gedeelte van de oorspronkelijke,
waarin de waarnemersgroep der V.N.
werd uitgenodigd haar activiteit op
grond van de resolutie van 11 juni „te
blijven uitbreiden".
Een depressie, die gisteren bij Ierland
was gelegen, trok via Engeland naar de
Noordzee en verenigde zich daar met
een storing, die zich langs de kust van
Noorwegen naar het zuiden verplaatste.
De luchtdruk in centrum van het lage
drukgebied boven de Noordzee was van
morgen 990 mb.
Om het lage drukgebied stroomt on
stabiele lucht van polaire oorsprong naar
het vaste land. De temperaturen over
dag zijn dan ook in ons land belangrijk
beneden normaal, mede door de vrij
grote buiigheid. Westelijk op de Oceaan
is een nieuwe depressie gelegen, waar
van zich vermoedelijk een deel afsplitst,
dat in de richting van de Golf van
Biscaye koerst. Deze storing wordt voor
afgegaan door een klein gebied met op
klaringen.
Veranderlijk weer
Koel weer met enkele buien maar ook
opklaringen. Matige tot krachtige wind
tussen west en zuidwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
23 JULI
Zon op: 04.47 uur; onder 20.45 uur.
Maan op: 13.25 uur; onder 23.41 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.45 en 20.16 uur
Laagwater te 3.29 en 15.48 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Koninklijk gezin met vakantie
Vanmorgen om negen uur zijn de
Koningin. Prins Bernhard en de
Prinsessen Beatrix en Irene per vlieg
tuig naar Zuid Frankrijk vertrokken
voor hun vakantie.
Zaak De Wit in de
Ned. Antillen
Het is er tenslotte van gekomen, dat
er een aanklacht is ingediend tegen de
hoofdredacteur van het dagblad „Beurs
en Nieuwsberichten op Curasao, de heer
A. de Wit, over wiens uitwijzing uit de
Ned. Antillen al zoveel te doen is ge
weest. Hem is op 28 juni een dagvaar
ding uitgereikt, volgens welke hij op
2 juli voor de rechter diende te ver
schijnen op grond van smaadschrift en
belediging van de wettige regering in
een op 17 juni in zijn krant gepubli
ceerd hoofdartikel dat de titel droeg
van „De grote leugen komt weer aan
bod".
Op grond van artikel 131 van het
Wetboek van Strafvordering is de ver
dediger van de heer De Wit, mr. dr. J.
L. A. Visser in verzet gegaan tegen de
dagvaarding en thans is een instructie
gaande. Een bijzonderheid is, dat voor
zover bekend nog nimmer tevoren in de
Ned. Antillen een beklaagde op de be
palingen van artikel 131 een beroep
heeft gedaan. Hoewel er dus nu in de
ware zin van het woord een zaak-De
Wit is, is er nog geen openbaar onder
zoek geweest.
De Sovjet-afgevaardigde, Sobolef, ver
klaarde dat hij de Japanse resolutie niet
kon steunen. Hij zei niet onmiddellijk of
hij zijn veto zou uitspreken of zich van
stemming zou onthouden.
Topconferentie
Sobolef noemde vervolgens het voor
stel van premier Kroesjtsjef voor een
conferentie van regeringsleiders „de bes
te mogelijkheid om een oplossing voor
de gevaarlijke toestand in het Midden-
Oosten te vinden". Deze conferentie zou
baar conclusies aan de VN voorleggen,
waardoor de Arabische staten erbij be
trokken zouden worden.
Indien de Veiligheidsraad, zoals is ge
bleken, geen maatregelen kan nemen om
de brand te blussen, is er een ander or
gaan van de VN, een meer gezaghebbend
orgaan: de algemene vergadering, welke
zich op een speciale zitting bezig moet
houden met de Amerikaanse en Britse
interventie in Libanon en Jordanië, al- i
dus de Sovjet-afgevaardigde.
Slot pag. 2
(Van onze correspondent te Londen)
In de late middag zal premier Macmillan vandaag in het Lagerhuis het Britse
antwoord bekend maken op Kroesjtsjefs voorstel voor een topconferentie over
het Midden-Oosten. Verwacht wordt, dat het Westen een buitengewone bijeen
komst van de Veiligheidsraad op het oog heeft, welke zo spoedig mogelijk te
New York bijeen geroepen zal moeten worden en welke zal dienen te worden
bijgewoond door de regeringsleiders.
Dit is het logisch gevolg van het feit, dat de Veiligheidsraad zich reeds met
de kwestie bezig houdt. Het Westen voelt er weinig voor om de dingen, zoals
Kroesjtsjef wil, te over-dramatiseren door een afzonderlijke conferentie buiten
de Verenigde Naties. Bovendien garandeert het reeds op volle toeren werkende
apparaat der Verenigde Naties de snelst mogelijke organisatie van een top
conferentie. Het is mogelijk dat Macmillan zal voorstellen dat behalve de door
Kroesjtsjef genoemde vijf mogendheden, de conferentie zal worden uitgebreid
met de landen uit het Midden-Oosten, welke rechtstreeks bij de crisis betrokken
zijn. Dit betekent dat na voldoende diplomatieke voorbereiding en misschien
nog voor de maand uit is Macmillan, president Eisenhower, generaal De Gaulle,
Kroesjtsjef en kolonel Nasser rond de tafel zullen zitten.
In regeringskringen in Londen be
schouwt men Nassers eventuele aanwe
zigheid als een voordeel voor het Wes
ten, want het staat vast dat Nasser
vroeg of laat tot rede zal moeten wor
den gebracht. Daartoe zou de bijeen
komst te New York gelegenheid bieden.
De aanwezigheid van regeringshoof
den in de Veiligheidsraad is voorzien in
art. 28 van het Handvest der Verenigde
Naties, terwijl artikel 31 het mogelijk
maakt dat landen, welke geen lid zijn
van de Veiligheidsraad, zonder te stem
men aan de bijeenkomsten ervan kun
nen deelnemen.
Een probleem vormt de vraag wie
Irak, dat lid is van de Veiligheidsraad,
moet vertegenwoordigen.
Macmillans verklaring zal een spoed-
Nog staat de Koninklijke kroon op 1 koning werd doodgeschoten, zijn
de muren van het paleis ie Bagdadrevolutionairen, soldaten van de
maar de soldaten, die op wacht j nieuwe republiek,
staan, voor het paleis, waar de'
debat over de buitenlandse politiek in
leiden.
De verklaring is opgesteld na zo vol
ledig mogelijk overleg met de Verenigde
Staten, Frankrijk, de landen van het
Britse Gemenebest en de NAVO-raad.
In tegenstelling met Kroesjtsjef is de
opvatting van de Britse regering dat de
situatie in het Midden-Oosten geen on
middellijke bedreiging vormt van de
wereldvrede.
De gisteravond te Londen gehouden
kabinetsvergadering duurde slechts een
uur. Aangenomen wordt daarom dat in
de boezem van de Britse regering geen
meningsverschil heerst over het Weste
lijke tegenvoorstel.
Volgens berichten uit Washington zou
Dulles overwegen om het komende week
einde naar Londen te vliegen om deel
te nemen aan de ministersbijeenkomst
van de landen van het Bagdad-pact,
waarop Turkije, Iran en Pakistan zullen
zijn vertegenwoordigd.
P'-pmier Macmillan heeft gisteren
reeds een voorlopige opmerking gemaakt.
-La net in spanning verkerende Lager
huis deelde hij in antwoord op een
vraag van oppositieleider Gaitskell mede
dat de Britse regering in overleg met
het Gemenebest en de NAVO-bondge-
noten dringend zoekt naar de beste me
thode voor een topconferentie. Er waren
tal van mogelijkheden. Dit betekende
reeds dat Macmillan in beginsel
Kroesjtsjefs voorstel had aanvaard.
Vanzelfsprekend drukte Macmillan zich
voorzichtig uit. Kroesjtsjefs brief be
vatte volgens hem allerlei beweringen,
welke geen enkel Lagerhuislid kan aan
vaarden. Niettemin was Macmillan ver
langend om een bruikbare methode te
vinden om door middel van een bijeen
komst van regeringsleiders te trachten
de ernstige vraagstukken, waarvoor men
geplaatst is, op te lossen.
Macmillan gaf de verzekering, dat hy
zich niet in een paniek-stemming laat
brengen. Het is dwaas om overhaast te
handelen, maar even verkeerd om op
koppige manier de dingen slepende te
houden. Oppositieleider Gaitskell be
toogde dat een belangrijk deel van de
openbare mening in Engeland voor een
zo snel mogeiyk te houden topconferen
tie is.
In Londen wordt overigens onder
streept, dat het thans dringend nood-
zakeiyk is, dat het Westen een werke-
lük constructieve politiek voor het
Midden-Oosten ontvouwt, die tot nu toe
heeft ontbroken
Het is mogelyk dat Engeland zyn
troepen nog aanzienlijk zal versterken,
omdat zulks noodzakelyk is voor de
totstandbrenging van een verbinding
over land met de Golf van Akaba. Ook
zal spoedig de kwestie aan de orde moe
ten komen van een erkenning de facto
van de nieuwe regering van Irak.
In diplomatieke kringen te Londen
maakt men zich niet zo ongerust over
het contact tussen de heerser van het
Britse protectoraat Koeweit en kolonel
Nasser. Zoals men weet, hangt Enge-
lands olievoorziening voornamelijk van
Koeweit af. Nasser is in Koeweit zeer
populair, maar Engeland verwacht dat
de sheik, die jaarlijks honderd miljoen
pond sterling aan olie-royalties ont
vangt, onwankelbaar is en dat hy er
niets voor voelt om zich aan te sluiten
by Nassers Verenigde Arabische Repu
bliek.
Het Amerikaanse
standpunt
De Amerikaanse regering zal in ant
woord op het voorstel van Kroesjtsjef
antwoorden, dat de besprekingen in de
Verenigde Naties dienen te worden ge
houden. Het voorstel van de Rus zal
niet rechtstreeks worden afgewezen,
maar in het antwoord zal worden ge
zegd, dat landen in de Verenigde Naties
vertegenwoordigd kunnen worden door
ieder, die door die landen wordt aan
gewezen.
De Amerikaanse regering, zo werd van
doorgaans welingelichte zyde vernomen,
zal de beschuldigingen in Kroesjtsjefs
nota van agressie door de Verenigde
Staten en Groot-Brittannië in Libanon
en Jordanië van de hand wyzen. Derge
lijke beschuldigingen behoren in de
Veiligheidsraad naar voren te worden
gebracht.
Naar te Washington werd vernomen,
zal verder in de nota worden uiteen
gezet, dat de Verenigde Staten op hun
standpunt blyven staan, dat een top
conferentie terdege moet worden voor
bereid.
Ook Hammarskjöld
is er voor
De secretaris-generaal van de V.N.,
Hammarskjöld, heeft maandag bekend
gemaakt, dat hy Kroesjtsjefs voorstel
aanvaardt. Als de vier regeringsleiders,
die door Kroesjtsjef benaderd zijn
premier Nehroe, president Eisenhower,
premier De Gaulle en premier Macmillan
tot een conferentie besluiten, zal hy
gaarne tegenwoordig zyn.
De Libanese minister van Buiten
landse Zaken, Charles Malik, heeft in
Washington verklaard, dat Libanon en
andere Arabische landen zullen moeten
deelnemen aan elke topconferentie,
waarop de kwesties van de Arabische
wereld aan de orde zullen komen.
De vlaggenparade in het Go[fert-
stadion te Nijmegen, de traditionele
plechtigheid aan de vooravond van
de Vierdaagse.
Betrekkingen met Irak
in onderzoek
Het vraagstuk van de diplomatieke be
trekkingen met Irak is, naar van bevoeg
de zyde desgevraagd werd medegedeeld, iwcmcuo auviocui vuuz
onderwerp van zorgvuldige studie, niet atoomiaken van het ministerie van Bui-
alleen in Nederland doch eveneens in inlandse zaken en ir. W. A de Haas,
Slechts weinig
Amerikaanse militairen
in ons land
Op een vraag van het Tweede Ka
merlid de heer Bakker betreffende
legering van Amerikaanse militairen in
Nederland, heeft de minister van Oor
log schriftelijk het volgende geantwoord:
In Nederland zijn, behalve te Soes-
terberg, geen Amerikaanse leger- of
luchtmachtonderdelen dan wel man
schappen tydelijk of voor een langere
periode gelegerd of in de afgelopen tyd
gelegerd geweest.
Op verschillende plaatsen in ons land
verblijven enkele Amerikaanse militai
ren thans in totaal 55 man, verspreid
over 17 plaatsen om toezicht te hou
den bij het bouwen of by de produktie
van voor Amerikaanse rekening in uit
voering zynde opdrachten of om de
keuringen uit te voeren van leveringen
aan de Amerikaanse krygsmacht.
Nederlandse delegatie
naar atoomconferentie
De Staatssecretaris van Buitenlandse
Zaken, de heer E. H. van der Beugel,
heeft in zijn departement de delegatie
geïnstalleerd, die ons land zal vertegen
woordigen op de tweede internationale
conferentie der V.N. in zake de vreed
zame toepassing van kernenergie, die in
de eerste helft van september te Genève
zal worden gehouden.
De Nederlandse delegatie zal worden
geleid door prof. dr. J. H. de Boer, bui
tengewoon hoogleraar aan de Techni
sche Hogeschool te Delft, wetenschap-
pelyk adviseur van de Staatsmijnen te
Limburg. Voorts zullen als gedelegeer
den optreden prof. ir. E. F. Boon. hoog
leraar aan de Technische Hogeschool te
Delft, prof. dr. H. Brinkman, hoogleraar
aan de Ryksuniversiteit te Groningen,
prof. dr. J. A. Cohen, hoogleraar aan
de Ryksuniversiteit te Leiden en prof.
ir. J. E. de Graaf, hoogleraar aan de
Technische Hogeschool te Delft.
Als adviseurs zullen worden afgevaar
digd: dr. H. M. Hirschfeld, voorzitter
van het curatorium en van het bestuur
van het Reactor Centrum Nederland,
mr. C. L. W. Fock, voorzitter van de
commissie voor atoomenergie, dr. E. L.
Kramer, directeur-generaal voor de In
dustrialisatie en de Energievoorziening
van het ministerie van Economische
Zaken, dr. H. Riemens, adviseur voor
andere landen, die het nieuwe bewind in
Bagdad nog niet hebben erkend.
De Iraakse gezant in Nederland, de
heer Ali Haider Sulaiman, die tevens
ambassadeur is by de Duitse Bondsrege
ring en die in Bonn is gevestigd, heeft
met het gehele personeel van de ambas
sade in Bonn de zijde van de revolu
tionaire regering gekozen.
directeur van het Reactor Centrum Ne
derland.
Een aantal deskundigen uit de weten-
schappelyke wereld en werkzaam by in
stituten en bedryven die zich bezig hou
den met de vreedzame toepassing van
atoomenergie is aan de delegatie toe
gevoegd.
De Gaulle drong op
spoed aan
(Van onze Paryse correspondent)
zal dus een grotere produktie mogeiyk
zyn.
De zuil G-I heeft reeds enige tyd
gefunctioneerd, nameiyk van begin
1956 tot begin 1958. De produktie van
deze zuil bedraagt ongeveer 12 kg plu-
Het is gisteren een historische datum zaF'ook SJjL 'het onwekkm^a^elekr'rï1
voor Frankriik eewepsf' hpf ie hor ook voor net opwekken \an elektri-
vierde tand ter wereld gewaden dit sche stl;oom worden ^bruikt. In sa-
een atoombom kan producereiv ^De ing met de Electrici^ de
atoomzuil G-II van de fabriek by Mar-
coule is in werking getreden, dat wil
zeggen men heeft de hoeveelheid ura-
France, de openbare nutsmaatschappij,
die praktisch alle concessies voor het
leveren van elektrische stroom in
niüin bereikt, die de kettingreactie ver- iS nfmelÜk
oorzaakt. Deze hoeveelheid was becij- Twi 53S enerat°r. °P_
ferd od 22 3 ton maar 7ii hlppk in dp S^steld. Deze „ebruikt als energiebron
praktiik 22 5 ten te zitn de stoom- °P&ewekt door de afkoeling
P y, ton 16 zun van de zuil. Voorlopig zal de produktie
Voorlopig zal de produktie nog gering van de elektrische stroom tegen de
zijn, namelijk ongeveer 40 kilo pluto- 35.000 kilowatt per jaar bedragen, doch
nium per jaar. Dit betekent echter dat wanneer de zuil volledig in bedryf is
Frankryk thans zelf plutonium nodig 1 verwacht men een produktie van onge-
voor de fabricage van de atoombom in veer 150.000 kilowatt,
voldoende hoeveelheid produceert. Voor I Het is op het aandringen van De
één bom van klein formaat is ongeveer Gaulle geweest, dat men de laatste tyd
10 tot 15 kilo nodig. Wanneer ook de met verdubbelde energie aan het ge-
andere atoomzuilen G-I en G-III vol- .reedbrengen van de zuil G-II heeft
ledig in werking zullen zyn getreden, I gewerkt.
