PRESIDENT
OPSTAND
EISENHOWER TRACHT DE
IN IRAK TE BEPERKEN
Versteviging van de zeer wankele
regeringen in Jordanië en Libanon
Generaal Noeri verdwenenaldus
de radio - Kroonprins in leven?
WEERBERICHT
GROTE SPANNING IN HET MIDDEN-OOSTEN
Wat zal er nu gaan gebeuren?
Reacties in Westelijke hoofdsteden
Iraakse heersers hebbeu te lans
getreuzeld bij modernisering
97ste jaargang
DINSDAG 15 JULI 1958
No. 29491
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
De toestand in Irak kon hedenochtend in de
volgende punten worden samengevat:
generaal Noeri al Said, Iraks sterke man, die
volgens eerdere berichten bij de staatsgreep van
gisteren gedood zou zijn, is gevlucht, aldus heeft
Radio-Bagdad (in handen van de opstandelin
gen) heden moeten toegeven. De nieuwe regering
heeft een prijs van honderdduizend gulden op
zijn hoofd gezet;
omtrent het lot van Kroonprins Abdoel Illah,
die met de lijfwacht nog steeds zou vechten voor
de verdediging van Koning Feisal, doen uiteen
lopende geruchten de ronde: volgens sommige
zou de strijd nog voortduren, volgens andere zou
hij gedood zijn. Radio-Bagdad beweerde, dat zijn
lijk voor het ministerie van Defensie hangt.
een van de functionarissen van de Britse am
bassade in Bagdad, kolonel Graham, is door een
Onze reisredacteur wiens artikel men elders aantreft is van mening, dat
de val van Koning Hoessein nu nog een kwestie van tijd is. Dan heeft Nasser
het grootste obstakel (de Arabische Unie), dat zijn Arabische eenheidsdroom in
de weg stond, opgeruimd. Dan zal de Egyptische dictator zijn aandacht kunnen
gaan richten op zijn westelijke flank, Lybië, Tunesië, Algerije en Marokko. Het
Verdrag van Bagdad is door de huidige ontwikkeling ten dode opgeschreven.
Hierdoor komt de schakel te vervallen tussen de NAVO en de Zuidoostaziatische
Verdragsorganisatie.
Maar de belangrijkste economische conclusie uit de droeve balans is wel, dat
het Westen aanstonds op andere voorwaarden Iraks olie zal moeten gaan kopen.
Er is geen reden voor paniek. De olie van het Midden-Oosten kan vrijwel alleen
aan het Westen worden verkocht. Maar tegelijkertijd is het Westen er volkomen
afhankelijk van. Het is zijn levensbloed. En daarom is het lang niet uitgesloten,
dat Nasser politieke voorwaarden aan deze levering zal ophangen.
Maar toch, er zijn gelukkig ook lichtpunten. Immers, hoe groter Nassers positie
in de Arabische wereld wordt, des te sterker zal hij weerstand kunnen bieden
aan de lokstem van Moskou.
de twee delen van de „Arabische
Unie" (de Iraaks-Jordaanse federa
tie). Hoe dat geschieden moet, heeft
de ambassadeur er niet bij gezegd.
Koning Hoessein heeft gistermiddag
in een radiorede zijn onderdanen aan
geraden niet af te gaan op „misleidende
verhalen en geruchten over het lot van
de koninklijke familie in Irak, doch de
officiële bekendmakingen der „verant
woordelijke autoriteiten" af te wach
ten.
„Onze Hasjemitische familie staat
rotsvast en blijft onwrikbaar in het
aangezicht van de krachten van het
kwaad en het atheïsme" zei hij. „Wij
zullen met Gods hulp de leiding van
het schip op ons nemen, vertrouwend
op ons volk en de steun van het leger".
kogel gedood bij een aanval van een plunderende
massa. Het gebouw is in brand gestoken, de am
bassadeur, zijn echtgenote en het overige perso
neel zijn in veiligheid;
op verzoek van president Eisenhower zou de
Veiligheidsraad hedenmiddag om 3 uur bijeen
komen ter bespreking van de toestand in het
Midden-Oosten. Officieel zal gediscussieerd wor
den over de Libanese klacht inzake inmenging
van Egypte-Syrië in binnenlandse aangelegen
heden, maar naar het schijnt zal Amerika voor
stellen een noodstrijdmacht naar de Libanon te
zenden om een soort neutrale corridor te vormen
en de opstand in Irak tot dat land te beperken.
Mocht de Sovjet-Unie dit besluit met haar veto
treffen, dan zal om een spoedbijeenkomst van de
Algemene Vergadering worden gevraagd, waar
geen veto-recht bestaat.
Bagdad, die in de presidentiële
3entie te Ankara bijeen zijn geko-
Schepen Zesde Vlooi
zijn uitgevaren
Volgens enkele vooraanstaande figu
ren van het Amerikaanse Congres, die
gisteren hebben deelgenomen aan een
bespreking in het Witte Huis met pre
sident Eisenhower, zullen er Ameri
kaanse mariniers in het Midden-Oos
ten, waarschijnlijk in Libanon, aan
land gaan. Voor een direct ingrijpen
hebben de Amerikanen o.m. de be
schikking over 3.600 mariniers van de
Zesde Vloot die in het oostelijk bekken
van de Middellandse Zee opereert. Van
daag zijn elf van de twaalf oorlogssche
pen van deze vloot, die zich in havens
van de Franse Riviera bevonden, met
onbekende bestemming uitgevaren.
Voorts zijn vijftien schepen uit de
haven van Napels vertrokken.
Koning Hoessein van Jordanië zou
intussen aan de Verenigde Staten en
Turkije hulp gevraagd hebben in ver
band met de toestand in Irak. De
vorst heeft gisteren het leiderschap
van de Jordaans-Iraakse unie op zich
genomen „wegens afwezigheid van
Koning Feisal, die staatshoofd van
de unie is.
In Londen gelooft men, dat Koning
Hoessein er in de afgelopen weken in
geslaagd is een soortgelijke samen
zwering als in Irak te verhinderen.
De laatste weken zijn in Amman ver
scheidene officieren gearresteerd.
De ambassadeur van Jordanië in Lon
den, Rifai, zei gisteren, dat Koning
Hoessein zich zal belasten met het
herstel van de orde en veiligheid in
Advertentie
Enkele buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met plaatselijk
enkele regen- of onweersbuiten. Zwakke
tot matige veranderlijke wind. Minder
koude nacht. Morgen overdag ongeveer
dezelfde temperaturen als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
16 JULI
Zon op: 4.38 uur; onder: 20.53 uur:
Maan op: 4.35 uur: onder 20.12 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.44 en 15.14
uur.
Laagwater te 10.52 en 23.20 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
De conferentie in Ankara
De staatshoofden van Turkije, Per-
zië en Pakistan, leden van het Pact
2 Droeve dag voor 5
Prinses Fazilet
(Van onze Londense
correspondent)
Het was gisteren een droevige
dag voor het knappe, zeventienja- B
b rige Prinsesje Fazilet, dochter van b
R Prins Mehmet al Abrahim van b
H Egypte, die in september met Ko- b
b ning Feisal verloofd is. Zij zouden b
b in de loop van dit jaar trouwen, b
B Zij is leerlinge van een deftige b
H meisjeskostschool in Ascot in En-
B geland. Met ongeduld wachtte zij g
B| op de over enkele dagen begin-
B nende vakantie. Zij zou naar haar S
H ouders in Turkije gaan om zich op
het huwelijk voor te bereiden. 5
Feisal heeft in Bagdad een prach-
tig paleis laten bouwen om de wit-
tebroodsweken door te brengen B
Dit bouwwerk had hem honderd
miljoen gulden gekost. Er was een
gouden troon vcor Fazilet en net
geluk straalde haar tegemoet, want
er heerst een diepe liefde tussen
het tweetal. De romance was oor- 8
zaak van haar studie in Engeland. I
b Deze was ook bedoeld als voor be- 1
H reiding voor haar taak als vorstin 9
B Ook Feisal is in Engeland opge-
U voed en we] op de dure kostschool H
B Harrow. Prinses Fazilet hoorde g
B het nieuws zonder een woord te
B uiten. Zij ging stilletjes naar haar b.
B klas. Het meisje hield zich kranig, b
B zo zei een lerares, maar zij was
P verslagen. Desondanks werkte zij
door met de andere leerlingen.
Na zijn bezoek aan Istamboel zou
5 Koning Feisal een particulier be-
zoek aan Engeland brengen. In
Iraakse kringen in Londen gaf men
toe dat de situatie in Irak al ge-
ruime tijd gespannen was en dat
elk ogenblik een uitbarsting werd
verwacht.
van
resident
men .hebben besloten bijeen tè blijven
in afwachting van een vertegenwoor
diger van Koning Hoessein van Jorda
nië. die bij ontstentenis van Koning
Feisal van Irak aan het hoofd van de
Iraaks-Jordaanse Unie staat. President
Celal Bayar van Turkije, de Sjah van
Perzië en president Mirza van Pakistan
beschouwen het Pact van Bagdad nog
steeds als van kracht en hebben be
sloten alle verplichtingen daarvan na
te komen.
Aan de in Ankara reeds gehouden
besprekingen hebben ook deelgenomen
premier Menderes van Turkije en de
Turkse minister van Buitenlandse Za
ken Zörloe, de Perzische premier Ekbal
en de Pakistaanse legerbevelhebber en
de secretaris-generaal van het Pakis
taanse minister van Buitenlandse Za
ken.
Nasser eerder terug
President Nasser van de Verenigde
Arabische republiek is gisteren, een dag
Britse troepen
houden zich gereed
Van bevoegde zijde in Londen is mee
gedeeld, dat zesduizend manschappen
van het Britse leger in Engeland op
dracht hebben gekregen zich gereed te
houden voor verplaatsing. Inmiddels is
de Britse regering vanochtend weer
bijeengekomen voor besprekingen over
de toestand in Irak.
De conservatieve „London Evening
News" schrijft dat premier Macmillan
en president Eisenhower telefonisch
overeenstemming hebben bereikt over
de lijn die beide landen zullen volgen
bij het debat in de Veiligheidsraad
over de toestand in het Midden-Oosten.
De regeringen van beide landen heb
ben de nodige schikkingen getroffen
voor het zenden van strijdkrachten
naar het Midden-Oosten, aldus het
blad. dat hieraan toevoegt, dat Eisen
hower en Macmillan het echter wense
lijk achten, dat een eventueel ingrijpen
door de V.N. gedekt wordt.
eerder dan hij van plan was. uit Joego
slavië naar Cairo teruggekeerd. Hij
was op het eiland Brioni waar hij met
president Tito besprekingen heeft ge
voerd. Zijn vertrek wordt in verband
gebracht met het nieuws over de op
stand in Irak. Men gelooft, dat beide
staatslieden de jongste ontwikkelingen
hebben besproken, waarna Nasser be
sloot onmiddellijk te vertrekken.
Ondanks de ernst van de toestand in
het Midden-Oosten is Nasser echter per
schip teruggekeerd. De reis duurt dan
gewoonlijk drie dagen. Er stonden twee
vliegtuigen voor hem klaar ingeval van
een of -rdere noodtoestand
Libanon vraagt
om troepen
President Sjamoen van Libanon
heeft in verband met de staats
greep en situatie in Irak de Ver
enigde Staten, Engeland en Frank
rijk verzocht onmiddellijk troepen
te zenden om de Libanees-Syrische
grens af te sluiten.
Het Britse kabinet zou gisteren in
een spoedzitting dit verzoek in studie
hebben genomen. Het wordt echter te
Syrië uit naar de Libanon hebben ge
zien.
Tegen het einde van deze week werd
eerst het tweede officiële rapport van de
V.N.-waarnemers verwacht Het feit dus,
dat tussentijds nog een rapport werd op
gemaakt, is een duidelijk bewijs, dat de
infiltraties van ernstige aarde moeten
worden geacht. Het rapport, dat aan de
secretaris-generaal der Verenigde Na
ties. Dag Hammarskjöld schijnt te zijn
uitgebracht, maakt melding van militai
re vrachtauto's en veldgeschut, die over
de Syrische grens Libanon binnen ko
men. Deze beweringen zijn overigens
wel in krasse tegenstelling met het z.g.
eerste rapport der waarnemers van 4
Juli.
Londen waarschijnlijk geacht, dat de
drie betrokken regeringen eerst over
leg zullen plegen alvorens president
Sjamoen te antwoorden. Algemeen
wordt aangenomen, dat de drie lan
den een oplossing in het verband van
de Verenigde Naties zullen prefereren.
President Sjamoen heeft gisteren de
Iraakse zaakgelastigde en de Ameri
kaanse en Franse ambassadeurs ont
vangen.
ERNSTIGE INFILTRATIE
Het verzoek van president Sjamoen
heeft aanzielijk aan kracht gewonnen
door een tussentijds rapport van de
waarnemers van de Verenigde Naties in
zijn land. die militaire transporten van
Nieuwe Surinaamse ministers
Gisterochtend heeft de gouverneur
van Suriname, de heer J. van Tilburg,
kabinetsformateur Pengel ontvangen,
die mededeling deed dat hij de opdracht
tot formatie van een kabinet aanvaard
de. De gouverneur verleende aan de mi
nisters van het aftredende kabinet-Fer-
rier eervol ontslag onder dankbetuiging
voor de bewezen diensten. Voorts werden
de door de heer Pengel aan de gouver
neur voorgedragen ministers benoemd.
De benoeming van mr. Emanuels zal 1
augustus ingaan.
Later heeft de gouverneur In het gou-
vernempntsshuis dé nieuwe ministers
beëdigd.
Omtrent het lot van Koning Feisal van Irak is
officieel nog niets bekend. Volgens sommige
berichten zou hij gearresteerd zijn. volgens
andere zou hij in zijn paleis vertoeven, waar hij
verdedigd zou worden door zijn lijfwacht.
De Iraakse premier Nocri al Said, jarenlang
zegenrijk dictator van zijn land. van wie ge
zegd wordtdat hij bij de staatsgreep van
gisteren om het leven is gekomen.
Laatste Berichten
Amerikaanse sehepen
voor Libanese kust
Het Amerikaanse persbureau
United Press meldde hedenmiddag
om half twee, dat een kruiser en
een transportschip op twee mijl
voor de Libanese kust voor anker
zijn gegaan. Het transportschip
begon dadelijk landingsboten uit
te zetten. Het vliegveld van Bei
roet is na 1 uur plaats, tijd geslo
ten. De Amerikaanse en Engelse
ambassades hebben hun onderda
nen geadviseerd na die tijd bin
nenshuis te blijven. De nationaliteit
van de schepen, waarbij zich later
nog tal van kleinere schepen voeg
den, kon niet dadelijk herkend
worden, maar zeer waarschijnlijk
behoren zij tot de Amerikaanse
Zesde Vloot, die in opdracht van
president Eisenhower naar het
oostelijk bekken van de Middel
landse Zee is uitgevaren.
Later kwam het bericht, dat een
woordvoerder van het Witte Huis
in Washington officieel heeft
medegedeeld, dat meer dan 5000
Amerikaanse mariniers in Libanon
aan land zijn gega?
(Telegrafisch van onze correspondent in Washington)
De Amerikanen, die de politieke gebeurtenissen in het Nabije Oosten met aan
dacht volgen, zijn diep geschokt door de omwenteling in Irak. Zij beseffen, dat
deze omwenteling het voor het Westen uiterst moeilijk zal maken nog énige
invloed in de Arabische wereld te houden. Wanneer het kalf nog niet verdronken
is, doch reeds in de put ligt te spartelen, wordt het dempen van deze put een
heksentoer. Gisteren delibereerden de Amerikaanse autoriteiten in Washington
over de mogelijkheden om zulk een toer niettemin te proberen. Het is vrijwel
zeker dat de Sovjet-Unie in de Veiligheidsraad van haar vetorecht gebruik zal
maken om elke VN-actie te torpederen, die zou werken ten gunste van de
bestaande toestand. Niettemin is Amerika er altijd op gesteld om de Ver. Naties
zoveel mogelijk te betrekken in dergelijke situaties, al was dit slechts pro forma.
Gemee nscli appel ij ke
politiek ontbreekt
In Washington leek het gisteravond
vast te staan dat eventuele Amerikaan
se interventie in Libanon in teite eerder
gebaseerd zou kunnen worden op de
Eisenhower-doctrine dan op een resolu
tie der Verenigde Naties. Men denke
daarbij dan niet aan tussenkomst in Irak
doch aan versteviging der uiterst wan
kele regeringen van Jordanië en Liba
non. Naar de letter is de Eisenhower
doctrine niet geheel van toepassing oo
de situatie die thans is ontstaan, omdat
deze doctrine is gericht tegen het com
munisme. Zij die menen, dat het Wes
ten toch nog een deel van zijn positie in
het Midden-Oosten kan redden, betogen
dat snel optreden thans geooden is. Het
zal spoedig blijken of de mening dezer
groep tot actie zal leiden.
Tot zover onze Amerikaanse corres
pondent.
Diplomaten waren
niet op de hoogte
Onze Londense correspondent telefo
neerde hedenochtend: De staatsgreep in
Irak betekent, dat Nasser waarschijnlijk
de slag om het Midden-Oosten gewon
nen heeft. Het is ook een aanmoediging
voor de revolutie in Libanon en een
zware slag voor het Westen. Irak gold
immers als symbool van het Arabische
verzet tegen Nasser. De gebeurtenissen
zijn minstens zo ernstig al? de Suez-
crisis. Toen dacht men nog iets te kun
nen ondernemen. Thans heerst het ver-
1 amende gevoel dat het Midden-Oosten
in zijn geheel bezig is het Westen te
ontglippen. Hoewel de Britten nauwer
dan anderen bij Irak betrokken zijn
het Bagdad-pacr was een Brits denk
beeld kan in de gegeven omstandig
heden nauwelijks enig Brits initiatief
worden verwacht. Het is zelts de vraag
of dit niet de genadeslag is voor de
Britse invloed in het Nabije Oosten.
Londen wacht op Washington, maar
het is twijfelachtig of dit iets kan doen
Militair ingrijpen lijkt onwaarschijnlijk
omdat ook hier weer strikt genomen
van een inwendige aangelegenheid spra
ke is. al beseft men dat Nasser er even
eens achter zit en dat op nem de don
kere schaduw valt van Kroesjtsjet In
Engelse politieke kringen men natuur
lijk hoogst bezorgd over dit wankelen
van het enige belangrijke Wesrelijke
defensie-systeem in dit gebied, maar
vooral over het ontbreken van een ge
meenschappelijkp Westelijke politiek.
Na Suez heeft Westen, zo stelt me
hier met verbittering vast. zijn kansen
laten voorbij gaan.
Men is in Londen ook verstoord over
het feit. dat de Westelijke diplomatie
blijkbaar geen lucht van dc op handen
zijnde staatsgreep had gekresen. Indien
dit zo is. dan werken de voelhorens van
het Westen nog slechter dan ten tijde
van de Suez-crisis. Een Engelse inge
nieur die gisterochtend vroeg Bagdad
per vliegtuig had verlaten en inmiddels
In Londen is aangekomen verklaarde
niets bijzonders in de stad te hebben
opgemerkt. Alles was. toen hg vertrok,
rustig en vreedzaam.
Eigenlijk geen verrassing
Al kwamen de gebeurtenissen in Irak
als een verrassing, ingewijden zijn er
niets over verbaasd. Want net was na
tuurlijk bekend, dat evena's in de an
dere Arabische landen vooral de longe
ren sterke republikeinse neigingen ver-
toonden, omdat zij de monarchie air een
hinderpaal voor sociale vooruitgang be
schouwden. De kritiek die ook Londen
heeft, is dat de heersers van Irak te
lang hebben getreuzeld met het verzet
ten van de bakens en dat zij de ionge
generatie te weinig kansen gaven om
deel te nemen aan het land«hestuui
AI volgen de rebellen blijkbaar thana
Nassers techniek het behoeft volgens
Irak-kenners niet te betekenen, dat de
staatsgreep rechtstreeks van Egypte is
uitgegaan. Maar het is waarschijnlijk
dat de opstandelingen zich als zij sla-
een tot Nasser '.uilen wenden aangezien
er in Irak geen figuur schijnt te zijn van
Nassers kaliber In elk geval zijn de re
bellenleiders gezien de stemming in het
land gedwongen de Verenigde Arabische
republiek als ideaal hoog te houden. In
dien de staatsgreen Inkt is Nasser in elk
geval de overwinnaar.
Tot zover onze Londense correspon
dent.
Slot op pag. 2
Koninklijk Paar
bij Delfts lustrumspel
Koningin Juliana en Prins Bernhard
hebben gisteravond de voorstelling bij
gewoond van het openluchtspel „Het
staat u vrij", dat ter gelegenheid van
het 22e lustrum van het Delftse Studen-
1 tencorps wordt opgevoerd.
