A. H. Bakker Korff belichtte een
epoche en raakt ons nog
Kostelijke collectie van Japanse
penseeltekeningen in Volkenkunde
FILMS
Rijkdom aan subtiele paneeltjes
treffend door zuivere sfeer
handen gedragen!
Humorbewogenheid en talent
97ste jaargang
Zaterdag 5 juli 1958
Tweede blad no. 29483
Tentoonstelling Lakenhal
Oude dametjes in ouderwetse huiskamer
Alexander Hugo Bakker Korff: een naam om als Leidenaar trots op
te zijn!
Hij toch ontpopte zich in zijn Leidse jaren, van 1856 tot aan zijn
dood, 28 januari 1882, als een voor die periode zeer aparte schilders
figuur, die tevens in deze jaren, ondanks zijn groeiende bijziendheid,
zijn beste werken maakte, waarvan wij vele als meesterwerken mogen
kwalificeren.
Het is een uitnemende gedachte geweest deze Bakker Korff, aan
wie in 1924 reeds een herdenkingstentoonstelling in de Lakenhal was
gewijd, nogmaals te eren door middel van een expositie, waaruit zijn
artistieke, doch vooral zijn technische veelzijdigheid duidelijk spreekt:
de veelzijdigheid van een talentvol, fijnzinnig besnaard mens, die
ondanks zijn loodzwaar pessimisme, toch met zoveel plezier in het
schilderen talrijke subtiele doeken schiep, met een prachtig gevoel
voor toonwaarden, een ironisch observatievermogen, gevoel voor
humor en vervuld van een distinctievolle allure. Zijn kleine doeken,
veelal grenzend aan de miniatuur, waaraan hij zijn diepgeconcentreerde
aandacht wijdde en waarin hij de hoogste graad van zijn kunnen
openbaarde, paneeltjes, welke van een uiterste verfijning getuigenis
afleggen, verrassen als evenzovele openbaringen van subtiele
schoonheid.
Ge vraagt U af, waarom Bakker Korff
in zijn tijcf wellicht een te onderschatte
figuur is geweest en ge vindt het ant
woord niet. Zó komt ge onder de indruk
van al deze kleine, fijn uitgevoerde stuk
jes, waarin meestal oude dametjes in
een ouderwetse huiskamer, haar uiteen
lopende rol spelen.
Daarvoor figureerden veelvuldig zijn
vier zusters Aletta, Ida, Adriana en Ada.
alsmede de getrouwe dienstbode die 40
jaar bij haar in dienst was. allen wo
nende aan de Hogewoerd. in wier ruime
kamers Bakker Korff, die zelf in het
Turfdragersgildehuis aan de Paarden-
steeg (in 19Ö8 afgebroken) „resideerde",
zijn objecten vond.
Naast de humor en de ironie, treffen
ook zijn warm poëtische visie, zijn ge
voel voor het anecdotische, zijn sfeer-
scheppend vermogen in het bijzonder.
Bakker Korff, geboren 31 augustus
1824 te Den Haag, studeerde o.a. tegelij
kertijd met David Bless, bij Cornelis
Kruseman, van wie hij zijn aanvanke
lijke voorliefde voor mytologische, bij
belse en historische voorstellingen over
nam. Volmondig zij het verklaard: daar
in is hij lang niet altijd gelukkig ge
weest. Na leerjaren aan de Haagse en
Antwerpse academies, woonde hij in
Oegstgeest en Leiden, waar de twijfel
aan zijn eigen kunnen geboren werd. In
de jaren 1853—1856 hanteerde hij het
penseel niet. doch hield zich in Noord-
wijk met aardappeltelen bezig. Toen
greep de kunst hem weer en van dat
jaar af is het Ln steeds stijgende lijn ge
gaan. al bleef dan ook het terrein waar
op hij zich bewoog beperkt.
Maar op dat begrensd terrein gaf hij
het hoogste, ook iri zijn tekeningen.
Terecht heeft men hem vergeleken
met de Franse schilder Meissonier, deze
in uitvoerigheid dikwijls overtreffend,
tevens zijn er sterke affiniteiten met
Degas. Zelfs ook komt de herinnering
aan een Cornelis Troost op. En wat Bak
ker Korff op het gebied van het stil
leven presteerde: men neme kennis van
"La Soupière" en U onderkent op slag
de volmaakte graad, die hier bereik-,
werd.
Men dwale aan de hand van deze rijk- Dit zorgvuldig geselecteerde overzicht
dom aan subtiel m menselijk getroffen van Bakker Korff's oeuvre is tot 15
doeken door het leven van deze wonder
lijke „bohémien", verwoed verzamelaars
tevens.
Wie de catalogus beziet van de boe
delverkoping, welke op 21 en 22 maart
1882 ten overstaan van notaris mr. J. A.
F. Coebergh in een der lokalen van het
Stations-Koffiehuis „Zomerzorg" plaats
vond, onderkent waarmee Bakker Korff
zich geinteresseerd bezighield: antiek
koper, glas en porcelein, aardewerk, an
tieke meubelen, damesklederen, muziek
instrumenten en wapenen. En vele van
deze voorwerpen heeft hij op zijn doe
ken afgebeeld.
In telkens weer andere dankbare voor
stellingen, waarin de vrouwenfiguren do
mineren. Men vraagt zich af, hoe het
mogelijk was, dat deze schildei in de in
tieme huiskamer zóveel gevarieerds kon
„zien", met bijtende spot en sarcar-
me, teder ook, getuige "La Berceuse".
Steeds groeit de losse wijze van teke
nen, wint de Franse geest en sfeer, zoals
deze o.a. in de serie pentekeningen no.
89—93, die de schilder van Driesten
verwierf van Bakker Korffs Nieuwveen,
tot uiting komt.
Raffinement, kleursohoonheid, ruimte
werking, besef van hoe een tafreeltje
opgebouwd moet worden: het zijn
slechts enkele van Bakker Korff's grote
gaven.
Zijn kunst is niet schokkend, zoals
deze tijd dit schijnt te vragen.
Veeleer geeft zij een beeld van de ge
moedelijke sfeer van eertijds waarnaar
velen terug kunnen verlangen, al was
die sfeer niet altijd even gemoedelijk,
dikwijls ook venijnig. Ook oude dame
tjes konden venijnig zijn. Bakker Korff
wist het en legde het met kor.telijk
meesterschap vast. Hij wist ook hoe zij
zich bij een ..onverwacht bezoek ge
droegen Zijn opvallende beheersing
van het métier was hem daarbij tot even
kostelijke steun.
Het is jammer, dat vele talenten, die
in een zoveel heviger, bewogener, mee
slepender tijd leven, dit métier nie*
meer in dié mate verstaan.
Hun kunst zou tot iets waarachtig
„groots" kunnen uitgroeien l
Bakker Korff "La Gazette"
september in „De Lakenhal" te be
zichtigen. Aan de directeur, de beer J.
N. van Wcssem onze dank voor deze
wederkennismaking, waarvoor bij de
medewerking van talrijke inzenders
verkreeg, tezamen vormend een uiter
mate „levende" collectie, waarin ook
veel aandacht is gewijd aan onvol
tooide werken en studies, die een voor
treffelijk inzicht geven in Bakker
Korff's interessante werkwijze.
Een époche wordt zuiver belicht, maar
het eigenaardige is, dat zij ook de te
genwoordige mens véél te zeggen
heeft en door bet scherpe contrast met
vroeger sterk raakt: het geschenk van
de waarachtige kunstenaar!
Mulo-examens
Voor het Mulo-examen dipl. A zijn
geslaagd de jongens E. E. W. Jansen,
Wassenaar. J. v. d. Plas, Katwijk aan
Zee, A. W. v. d. Bosch, Leiderdorp.
Voor diploma B de meisjes: W. Ta
verne. Leiden, B. de Krijger, Katwijk
aan Zee, E. Reijerse, Leiderdorp, J. Del
fos, Zoeterwoude en de jongens: J. C.
Veerman, Leiden, P. J. Kleijwegt,
Noordw. a. Zee, J. Selier, Leiden, E. G.
v. d. Weerthof, Leiden, E. F. Wiennga,
Leiden. P. E. v. d. Steen, Leiden. W. R.
C. v. d. Wolf. Rijnsburg. B. Wyrdeman,
Leiden, J. C. v. Dijk, Katwijk aan Zee.
J. Vossepoel. Leiden. P. v. Duyvenbode,
Katwijk aan Zee, J. P. Remmelzwaal,
Katwijk aan Zee. L. Boekensteijn, Ter
Aar. M. J. Rasser, Leiderdorp.
Afgewezen 7 kandidaten.
WIJZIGING HERV. KERKDIENSTEN
In de opgave van de in „Hervormd
Leiden" gepubliceerde kerkdiensten zijn
enkele fouten geslopen. Zo vindt zondag
avond om 7 uur geen kerkdienst plaats
in de Marekerk. doch in de Maranatha-
kerk. Voorts draagt de ochtenddienst
in de Pieterskerk het karakter van een
jeugddienst.
S. M. Stolp wethouder
Prot. Chr. raadsfractie stelt
hem in september kandidaat
Naar wij vernemen zal de Prot. Chr.
raadsfractie bij de in september te hou
den benoeming van wethouders de heer
S. M. Stolp kandidaat stellen in de ont
stane vacature van de heer D. van der
Kwaak.
De heer S. M. Stolp, die sinds 1946 lid
van de raad is, werd in 1908 geboren te
Baarn. Hij doorliep de middelbare han
delsschool en daarna de hogere. Ook leg
de hij zich toe op de aecountantsstudie.
Toen hij 26 jaar was werd hij tot procu
ratiehouder benoemd. Sinds augustus
1939 heeft hij een eigen accoutantskan-
toor in Leiden en sinds 1950 een tweede
te Oudewater.
De heer Stolp is een aantal jaren dia
ken geweest van de Geref. Kerk; in de
oorlog heeft hij in deze functie medege-
werkt aan de illegale voedselvoorziening,
speciaal voor kinderen, zieken en ouden
van dagen. Thans is hij voorzitter van
de commissie van beheer van de Geref.
i
Er valt immers geen spranke-
lender verfrissing te bedenken. s
Bestel vaker „Jel"! 't ls méér dan
zomaar een drank.
't is een „ontdekking"!
JEL-BOX!
Vruchten limonade
Heeft u reeds 'n uJEL"-guldenHet ontvangen waard!
Place Pigalle
Boeiende realiteit
Lido Het is nog niet zo lang gele
den, dat de priester-arbeiders in Frank
rijk veel stof deden opwaaien. Het
waren voornamelijk jonge priesters, die
het kleed van hun geestelijke waardig
heid aflegden om zich als gewone arbei
ders te mengen onder de werkzame be
volking. Zij moesten zelf in hun onder
houd voorzien. Hun geestelijke arbeid
onder vaak zeer moeilijke omstandig
heden vormde een bron voor talloze
levendige discussies, zowel in als buiten
kerkelijke kringen. Het was te voorzien,
dat ook de filmmensen zich eens geroe
pen zouden voelen om dit ietwat specta
culaire werk op het witte doek te bren
gen. Een nogal hachelijke onderneming,
daar een dergelijk verhaal maar al te
veel kansen biedt voor allerlei valse
sentimenten. Het moet dan ook als een
grote prestatie van regisseur Leo Joan-
non gezien worden, dat hij er in ge
slaagd is een film over een priester-
arbeider te vervaardigen, welke een
ieder zal aanspreken. Met grote open
hartigheid schetst hij de trieste toestan
den op en rond Place Pigalle in het
wufte Montmartre, waar de „liefde" een
bedrijf is, dat geleid wordt door geweten
loze mannen. In deze spijkerharde om
geving plaatst hij de figuur van Antoine
Janin, die Pigalle tot zijn werkterrein
heeft gemaakt en schijnbaar vergeefs
tracht Gods woord te laten klinken in
dit lage milieu. De leiders van dit her
metisch gesloten wereldje zien in hem
een persoonlijke vijand en deinzen voor
niets zelf niet voor moord terug
Kerk alhier, voorzitter van de A.R. kies
vereniging (wijk 4) en tweede voorzitter
van de centrale kiesvereniging. Hij heeft
zitting in de commissies lichtfabrieken,
dienst kasbeheer en kredietwezen en
rekening.
Eindexamens
Rembrandt Lyceum
Voor het eindexamen afd. h.b.s. A
van het Rembrandt Lyceum zijn ge
slaagd: Janneke Barg. Jan Beunder-
man, Sassenheim, Rob Groen met lof,
Pom Hartog, Katwijk, George van Hoo-
geveen, Gert Jan Hoope, Arie de Jong,
Katwijk. Paul de Koning met lof, Nan-
öa Nanning, Liesbeth Rietbergen, Oegst
geest, Arie de Ruyter. Voorschoten. Al-
bert Snelleman, Janny Veerman, Oegst
geest, Hans Verhoog, Corry Versluis,
Leiderdorp, Ronny Voorma, Leiderdorp,
Hanneke Zaadnoordijk. Afgewezen 2.
Daar waar geen plaatsnaam bij ver
meld is, is dit Leiden.
Fraaie tentoonstelling aan Steenstraat
Zoals wij reeds schreven, is gister
middag in het Rijksmuseum voor
Volkenkunde aan de Steenstraat
door de heer W. Jos de Gruyter een
tentoonstelling geopend van Japan
se penseeltekeningen als onderdeel
van een serie exposities van Japanse
kunstwerken, die in verscheidene
steden van ons land te zien zullen
zijn tot half oktober. Dit ter her
denking van het feit, dat een eeuw
geleden de eerste vriendschaps- en
handelscontracten gesloten werden
tussen Japan en de andere landen,
waaronder ook Nederland.
Twee aspecten treden in deze tentoon
stelling in het bijzonder op de voor
grond. In de eerste plaats gaat het hier
om studies, werk in wording van de eer
ste schetsen af tot en met het voltooide
ontwerp voor prent of schildering, schets
boeken en albumbladen. Kortom, mate
riaal van en voor de kunstenaar uit de
ateliers van de makers, dat aanvanke
lijk niet voor de openbaarheid bestemd
is geweest, maar dat niettemin, met de
voltooide „erkende" voortbrengselen van
calligrafie en schilderkunst in hoge mate
karakteristiek is voor de eigen aard van
het hanteren van penseel, inkt, verf en
papier in het Japan van de 18e en 19e
eeuw.
Voorts biedt de tentoonstelling een
globaal overzicht van vormen en soorten
van penseeltekeningen, zoals die in de
collectie van Ferd. Lieftinck, welke in het
begin van dit jaar overging in eigendom
van het Rijksmuseum voor Volkenkunde,
vertegenwoordigd zijn. Slechts een 160-
tal bladen van 4000, welke deze unieke
verzameling rijk is, zijn tentoongesteld,
maar het doorsnee-overzicht dat hier
mede gegeven wordt, is boeiend en kos
telijk.
Men kan de Japanse kunst niet be
studeren zonder gelukkiger te wor
den", zo zei de heer De Gruyter aan het
einde van een uitvoerig betoog over de
Oostaziatische kunst in het algemeen
en de Japanse in het bijzonder. De
rijke uitbeeldingskracht, de innerlijke
bewogenheid, de aanstekelijke hurr^:
en de opvallende begaafdheid, die uit
deze tentoonstelling naar voren komt,
maken zjjn woorden tot een klare
waarheid.
ÉÉN DING GEMEEN
Europa en Azië mogen ver uiteen lig
gen, zowel op geografisch als op cultu
reel gebied, zo constateerde de heer De
Gruyter, maar één ding hebben zij ge
meen, een hoogstaande beeldende uiting.
Maar men moet daarbij niet vergeten,
dat de Aziaat tegenover de Europeaan
over zoveel minder middelen beschikte.
Had de Europeaan het potlood, de
pen, krijt, olieverf enz., de Aziaat be
schikte slechts over één instrument: het
penseel. Dat gold zowel voor kind als
kunstenaar. Maar veelheid van midde
len gerandeert nog geen rijkdom van
talent en uitdrukkingskracht! Vaak zijn
de grootste kunstwerken met weinige
middelen tot stand gekomen. Daar bo
vendien de Aziaat niet alleen altijd
werkte met hetzelfde penseel, maar ook.
met hetzelfde absorberende papier
VAIN DEZE WEEK:
als het er om gaat zijn werk onmogelijk
te maken. Een waarlijk boeiend gegeven
op bijzonder suggestieve wijze verfilmd.
„Vergiss mich nicht"
Gezellig amusement
Luxor In het Luxor-theater draait
deze week een gezellig amusements
filmpje van Duitse makelij. De hoofd
rolspelers zijn jonge mensen en de mu
ziek die ten gehore wordt gebracht is
modern. Plaats van handeling: Heidel-
berg! Het kan dus bijna niet anders of
de vrolijkheid viert in deze kleurenrol-
prent hoogtij. Zeker, er zijn ook enkele
probleempjes, maar dat deze zich vrij
gemakkelijk laten oplossen is reeds in
het begin van de film duidelijk. Het
gaat in dit geval om twee rijkeluiskin
deren, die beiden verliefd raken op jon
gelui van wat lagere afkomst. Met z'n
vieren maken zij deel uit van een jazz
club je waarop niets aan te merken valt.
Zo keurig is het! De ouders van de jon
gelui hebben tegen een en ander reuze
bezwaar, maar zij komen hoe zou het
in een film als deze ook anders kunnen
tenslotte gelukkig tot inkeer. De
gelieven krijgen elkaar dus en ook het
jazz-orkestje gaat een goede toekomst
tegemoet. In deze film ziet en hoort
men o.m. de zanger Freddy Quin.
Driemaal Alec Guinness
Ster van het jaar
Casino De bijzondere prestatie, die
de Engelse acteur Alec Guinness in „The
bridge on the river Kwai" en de Oscar,
die hij daarvoor in ontvangst mocht
nemen, hebben hem gebombardeerd tot
„ster van het jaar". De directie van het
theater aan de Hogewoerd heeft ge
meend er goed aan te doen in één week
nog eens drie rolprenten te draaien,
waarin, deze knappe artiest een hoofdrol
speelt: .Konvooi naar Malta", „To Paris
with love" en „Morgen ben ik rijk".
Even afrekenen, heren
Luchtige verstrooiing
Rex Theater De film „Even afreke
nen, heren" (Ober, zahlen) brengt weer
eens twee heel oude bekenden van de
Duitse film op het doek van Rex: Paul
Hörbiger en Hans Moser. Dit tweetal
heeft al twintig jaar geleden de nodige
luchtige filmontspanning gebracht en
ook in deze film slagen zij er in met
een heel apart soort humor een welko
me verstrooiing te brengen. Het ver
haal gaat over twee kellners, die ieder
op hun eigen wijze de problemen van
het leven en de liefde proberen op te
lossen. Als decor van de vermakelijke
geschiedenis fungeert een typisch Weens
café, een sfeer waarin dit tweetal thuis
hoort en ook vroeger vrijwel al zijn
triomfen vierde.
„De brug over de Kwai"
Voor de derde week
geprolongeerd
Trianon Er is veel reclame voor
deze rolprent gemaakt, maar dat zij
thans voor de derde week geprolongeerd
wordt, is niet daaraan te danken, maar
aan de werkelijke kwaliteiten, welke zij
bezit. Dit uiterst boeiende drama uit de
oorlogstijd, zal zeker ook deze week
volle zalen trekken.
Mansportret van Kawanabe Kijösai
die leefde van 1831 tot 1889. Een
van de zeer karakteristieke en fraaie
Japanse penseeltekeningen, die in
het museum voor Volkenkunde zijn
tentoongesteld.
dat correcties onmogelijk maakte en
met dezelfde Oostindische inkt, diesnel
werken noodzakelijk maakte, dan ligt
het voor de hand, dat conceptie en uit
beelding ondeelbaar moesten zijn. Het
beeld moest in de kunstenaar compleet
zijn, wanneer de eerste streek op papier
ging.
Door dat wezen van de penseelkunst
van het Verre Oosten zijn deze tekenin
gen wezenlijk illustratief. De grenzen
tussen teken- en schilderkunst blijken
te vervagen. De kunstenaar kwam als
mens meer naar voren. Hij registreerde
werkelijkheid, zoals hij die op dat mo
ment zag.
WELKOM EN DANK
Deze waarlijk unieke en uitzonderlijk
interessante tentoonstelling, die een blik
gunt in het voor ons zo moeilijk te door
gronden Japanse volksaard, werd voor
bereid en ingericht door de conservator
van de Japanse afdeling van het Rijks
museum voor Volkenkunde, de heer C
Ouwehand, die voor het openingswoord
van de heer De Gruyter nog een korte
inleiding sprak.
Hij wees erop, dat men nog eigen
lijk aan het begin staat van de bestu
dering van deze tekenkunst en nog
bezig is met de indeling en de klassi-
ficatie.
De directeur van het Museum, dr.
Pott, had de aknwezigen, onder wie
vele universitaire autoriteiten, harte
lijk welkom geheten en dank gebracht
aan degenen, die aan de samenstelling
van deze tentoonstelling hun krachten
hadden gegeven.
Officiële publikaties
VAKANTIEREGELING
Burgemeester en wethouders van Lelden
brengen ter openbare kennis, dat op de
secretarie dier gemeente, kamer 125, ls
nedergelegd ter lezing voor een leder de
door de raad dier gemeente ln zijn ver
gadering van 30 Juni 1958 vastgesteldi
Vakantieregeling slijterijen 1958.
