MENADO, LAATSTE BOLWERK akeH KM
DER REBELLEN, GEVALLEN
WEERBERICHT
Boycot tegen ex-KPM-scliepen
door Djakarta tegengesproken
ER WERD GISTEREN WEER
GESCHOTEN IN BEIROET
Nog vijf jaar „Blauwe tram"
Gemeenten mogen de particuliere
bouw geen concurrentie aandoen
97ste jaargang
VRIJDAG 27 JUNI 1958
No. 29476
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeurs J. W. Henny
Hoofdredacteurs J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Einde der febmari-revolte?
i Boetes voor Brunt
Nu voor Haagse rechtbank
Radio-Djakarta heeft gistermiddag gemeld, dat Menado in Noord-
Celebes, het laatste grote bolwerk van de opstandelingen, in handen
van de regeringstroepen is gevallen. De verovering schijnt gister
middag om drie uur te zijn voltooid. Ook de aangrenzende plaats
Kapuragi werd bezet. Daarmede schijnt de centraal georganiseerde
tegenstand van de tegenregering onder wier leiding de opstand in
februari in en om Padang op Sumatra begon, te zijn geëindigd. Van
een front tussen opstandelingen en regeringstroepen is geen sprake
meer. De opstandelingen kunnen nu nog slechts hun heil zoeken in
guerilla-activiteiten die overigens in Sumatra nog aan de orde van de
dag zijn.
De woordvoerder van het Indonesische departement van Buiten
landse Zaken Ganis Harsono verklaarde gisteravond, dat de opstand
mislukte doordat Sjafroeddin en Soemoeal voor hun beweging niet de
gulle steun van de bevolking kregen waarop zij hadden gerekend, zulks
in weerwil van hun pogingen om de rebellie voor te stellen als een
zuiver anti-communistische strijd in de hoop daardoor de aandacht en
steun van buitenlandse mogendheden te krijgen.
Branden in Noord-Sumatra
Erhard optimistisch
over vrijhandelszone
Alles ineens (Maudling)
of eerst een aanloop?
(Van onze correspondent in Bonn)
Op een persconferentie te Bonn ver
klaarde de Westduitse minister van
Economische Zaken prof Erhard gis
teren. dat er zich naast dé Europese ge
meenschappelijke markt (Euromarkt)
langzamerhand een duidelijke weg be
gint af te tekenen, waarlangs een zekere
basis voor de vrijhandelszone gevonden
zal kunnen worden. Hij zei dit na be
sprekingen met de Britse minister voor
de onderhandelingen over de vrijhan
delszone, Maudling. die twee dagen te
Bonn is geweest. Voor Maudling zelf is
het noodzakelijk, dat er een vergaande
overeenstemming zal worden bereikt
over de beginselen van de vrijhandels
zone, vóór Groot-Brittannië zal kunnen
instemmen met het Duitse voorlopige
plan om voor alle zeventien OEES-lan-
den de invoerrechten met tien procent
te verlagen, ingaande 1 januari 1959.
Erhard ziet een gevaar in het feit,
dat de zes landen van de Europese ge
meenschappelijke mar'-.t per 1 januari
hun douane rechten met tien procent
eenzijdig zullen verlagen en hun contin
genten eveneens eenzijdig zullen ver
hogen, terwijl er dan nog altijd onder
handeld zou worden over de vrijhan
delszone. De elf andere landen van de
OEES zouden dan namelijk niet een
tien procent verlaging kunnen krijgen.
Maar Maudling vreest kennelijk dat
deze provisorische douanerechten-wr-
laging een soort surrogaat zal worden
voor de echte vrijhandelszone en
daarom staat hij erop dat men het
het eerst eens zal worden over de basis
van het verdrag voor een dergelijke
vrijhandels zone. Voor Erhard daaren
tegen is het voorstel van tien procent
een aanloop voor de grote sprong
naar de vrijhandelszone.
Inmiddels hebben de guerilla-activitei
ten van de opstandelingen in Noord-Su
matra geleid tot omvangrijke branden
op cultuurondernemingen waardoor gro
te schade werd aangericht. Voorts werd
een aanval op een trein gedaan.
Luitenant-kolonel Barlian, voorheen
commandant van Zuid-Sumatra, is over
geplaatst naar het legerhoofdkwartier te
Djakarta.
De Kon. Shell heeft gisteren de olie
winning in Oost-Borneo. welke op 13
april JJ. werd gestaakt, hervat.
Onrust in scheepvaart
Rumoerig blijft het op het gebied van
de scheepvaart naar en in de Indonesi
sche archipel. De Royal Interocean Li
nes heeft besloten de diensten op Dja
karta, Semarang, Soerabaja en Makas
sar te hervatten.
In Singapore heerst onrust in scheep
vaartkringen omdat men meent, dat In
donesië de voormalige KPM-schepen die
thans voor andere maatschappijen va
ren zal boycotten. Indonesië heeft een
dergelijke boycot ontkend, maar de ge
ruchten houden aan. Wel heeft Indone
sië er bevreemding over uitgesproken,
dat de uitmonstering van vele beman
ningsleden dezer schepen nog steeds de
KPM-uitmonstering dragen. Indonesië
noemt dit „stuitend voor de gevoelens
van de Indonesiërs die in een politieke
strijd zijn gewikkeld voor de bevrijding
van West-Irian".
Het 4000 ton metende Franse vracht
schip Berbere in zonder opgaaf van re
den door de Indonesische marine opge
bracht naar Tandjong Priok.
De Griekse kapitein die in Indonesië
werd veroordeeld tot acht maanden we
gens „hulp aan de rebellen" heeft hoger
beroep aangetekend.
Polen zal Indonesië 24 zeeschepen met
een gezamenlijk tonnage van 62 000 ton
leveren aldus werd in Polen bekend ge
maakt.
Onze reisredacteur op u
bezoek bij rebellenleider
m
Vechten de rebellen in de Liba-
non voor een duidelijk omschreven
politiek doel of om oude veten te
regelen? Dit is een van de vra&'en,
welke zich voordoen wanneer men g
de toestand van het ogenblik nauw- B
keuriger beziet. Onze reisredacteur, B
de heer Brugsma, is erin geslaagd B
een bezoek te brengen aan de leider B
van de opstandelingen, Kamal B
Djumblatt, bewoner van een oud Z
stamslot in de bergen. Voor zijn
relaas zie men elders in dit nummer.
(Van onze Haagse redactie)
De rechtbank te Den Haag heeft van
ochtend de heer L. Brunt, secretaris
penningmeester van de KNVB, wegens
overtreding van de loterijwet veroor
deeld tot acht boeten van ieder vijf gul
den. subsidiair acht maal één dag hech
tenis. De rechtbank achtte bewezen dat
de heer Brunt de feitelijke leiding heeft
bij het aanleggen en houden van een
verboden loterij, in dit geval de KNVB-
toto. De rechtbank vernietigde het von
nis van de kantonrechter te Den Haag,
die de heer Brunt had veroordeeld tot
een boete van 11 gulden subsidiair een
dag hechtenis
De rechtbank baseerde de acht boeten
op de vier tenlastegelegde overtredingen
inzake de toto's van 8. 15, 22 en 29 sep
tember 1957. Het telkens aanleggen en
houden van deze toto's zijn. naar de
mening van de rechtbank, afzonderlijke
feiten.
Een recente opname van Z.K.H.
Prins Bernhard. die zondaq a.s.
zijn 47ste verjaardag viert
(Foto N Drakulic)
Tot laat in de avond is gisteren in de omgeving van het versterkte presidentiële
paleis in Beiroet met zware mortieren en machinegeweren geschoten. Men acht
het niet uitgesloten, dat de opstandelingen een nieuwe poging zullen doen om het
gebouw in handen te krijgen. De toestand in de stad is zeer gespannen. Nerveuze
schildwachten vuren op iedereen die zij zien.
Een woordvoerder van de Ver. Naties heeft persberichten uit Beiroet tegenge
sproken, als zou premier Sami es-Solh de Ver. Naties hebben verzocht troepen
te sturen.
„Russen willen het Westen
alleen maar bang maken"
Onze Londense correspondent telefo
neerde ons hedenochtend:
Generaal Noeri es Said, de premier
van Irak, tevens minister van Buiten
landse Zaken en Defensie en leider van
de Arabische Federatie van Irak met
Jordanië, die zich thans in Londen be
vindt, heeft een beroep gedaan op de
Ver. Naties om de Libanon te redden.
Hij bood zijn hulp aan, indien deze
zou worden gevraagd.
Joego-Slavië zal mogelijk
het Westen om kredieten
vragen
De Joegoslavische regering heeft gis
teren laten doorschemeren, dat zij zal
trachten van het Westen kredieten te
verkrijgen ter vervanging van de 285
miljoen dollar aan langlopende hulp,
welke de Sovjet-Unie de vorige maand
opschortte. Vice-president Todorovic,
die de voornaamste maker van econo
mische plannen in Joego-Slavië is, deel
de in het parlement mede, dat de rege
ring „aan de andere zijde" om kredieten
zou vragen, voor de bouw van fabrieken,
die oorspronkelijk met behulp van Sov-
jetrussische kredieten tot stand geko
men zouden zijn. Hoewel hij niet spe
ciaal het Westen noemde, verklaarden
buitenlandse waarnemers toch, dat het
duidelijk was, dat de regering het oog
heeft op de Verenigde Staten en andere
Westelijke landen.
Tegenover de „Daily Mail" drong hij
aan op het zenden van een interna
tionale strijdmacht naar de Libanon. Hij
deed een felle aanval op Nasser wegens
diens door de Russen gesteunde pogin
gen om alle Arabische landen in te pal
men. Noeri verklaarde dat de Ver. Na
ties thans móeten optreden. Ook art. 51
van het Handvest is van toepassing, dat
zelfverdediging tegen agressie, hangende
een beslissing van de Veiligheidsraad,
mogelijk maakt. Irak is bereid het zijne
te doen. Noeri is in voortdurend contact
met president Sjamoen, maar deze heeft
zijn hulp nog niet ingeroepen. Indien de
Ver. Staten en Engeland door de Liba
non worden gevraagd een scheidsmuur
op te trekken langs de Syrische grens,
dan kon Noeri hiertegen geen bezwaar
zien.
Er was nog minder bezwaar tegen een
internationale strijdmacht der Ver. Na
ties. Immers Nasser nodigde een derge
lijke strijdmacht naar Egypte uit tijdens
de Suez-crisis en dit veroorzaakte geen
moeilijkheden. Noeri is van oordeel, dat
de Russen niet tussenbeide zouden ko
men. Zij willen alleen het Westen bang
maken. Noeri zei nog, dat hij, indien Li
banon de hulp van Irak zou inroepen,
eerst overleg zou moeten plegen met
Jordanië, maar hij verzekerde dat Irak
verheugd zal zijn, als het iets zou kun
nen doen. Noeri heeft stappen bij Nasser
gedaan en hem verzocht zijn propagan-
da-oorlog tegen Irak te staken. Wij leg
gen Nassers vriendschap met de Russen
geen strobreed in de weg, maar dan
moet hij ook onze vriendschap met de
vrije wereld eerbiedigen, aldus Noeri.
Aanhoudend koel
Een storing, die gisteren van de oceaan
de Golf van Biscaye bereikt had, trok
over Frankrijk naar het noorden en was
vanmorgen voor onze westkust aange
komen.
De storing bracht vooral veel regen in
Oost-Engeland en Noordwest-Frankrijk,
waar in de afgelopen nacht op verschei
dene plaatsen meer dan 30 mm regen
viel. In ons land waren de regenhoeveel-
heden betrekkelijk klein.
Achter de depressie om stroomde van
morgen koelere lucht ons land binnen.
Luchtdrukstijgingen boven Frankrijk
veroorzaakten een krachtige en plaat
selijk zelfs harde zuidwestelijke wind.
Ook boven de Britse eilanden stijgt de
luchtdruk, terwijl boven Midden-Europa
belangrijke luchtdrukdalingen optreden
onder invloed van een storing, die met
zware regens over de Povlakte is ge
trokken.
In verband hiermee zal de wind in ons
land naar noord draaien waardoor de
temperaturen beneden normaal blijven.
Plaatselijk kan nog enige regen vallen.
(Van onze parlementaire
redacteur)
In antwoord op vragen van de
heer Bommer (P. v. d. A.) heeft
minister Witte gisteren in de
Tweede Kamer verklaard, dat de
exploitatie-opzet van door gemeen
ten gebouwde premiewoningen in
overeenstemming moet zijn met die
van particulieren, omdat de ge
meentelijke overheid het particu
lier initiatief niet van de bouw
markt mag verdringen.
In september 1957 had de regering be
sloten voorlopig aan de bouw "van pre
miewoningen door gemeenten geen me
dewerking meer te verlenen.
1 In maart 1958 maakte de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten er echter
op attent dat in zeer vele gemeenten de
particuliere bouw (als gevolg van de
hoge rente) niet op gang kwam, waar
door vooral een tekort aan woningen
voor de middengroepen ontstond.
Op 6 juni 1958 heeft de regering daar
om meegedeeld weer aan de gemeente
lijke premiebouw te willen meewerken,
maar onder beperkende voorwaarden.
Gemeentelijke premiebouw is alleen toe
gestaan als de particuliere bouw in ge
breke blijft.
De markt voor dure huurwoningen is
verzadigd. De particuliere bouwers
trachten nu goedkopere woningen te
bouwen, aldus de minister, en het is ver
standig dat streven aan te moedigen.
Zodra de rentestand verder daalt, zal het
voor de particuliere bouwers gemakkelij
ker zijn tegemoet te komen aan de min
der draagkrachtige middengroepen en
dan mag de overheid op dat terrein niet
concurreren met gunstiger exploitatie
voorwaarden.
Wij moeten oppassen, zei de minister,
dat wij niet door teveel overheidsmaat
regelen geruisloos een ander maatschap
pijbeeld scheppen. Door de daling van
de rentestand is er een versterkte ani
mo voor de particuliere bouw, waardoor
het aantal van 80.000 woningen per jaar,
volgens het bouwprogram, zal worden
benaderd. De minister heeft echter niet
de illusie dat dit aantal inderdaad zal
worden bereikt. Indien dat niet het ge
val is, zal de regering onderzoeken of
meer woningwetwoningen kunnen wor
den gefinancierd.
Kurhauscabaret deze zomer
niet meer open
(Speciale berichtgeving)
Het is thans wel zeker dat het onlangs
gedeeltelijk uitgebrande Kurhauscaba
ret deze zomer niet meer gebruikt zal
kunnen worden. De contracten met alle
reeds aangekondigde gezelschappen
moeten dus worden afgezegd.
De Exploitatie My. Scheveningen over
weegt wel in de overgebleven ruimte
een nieuw theater te stichten, waarby
zelfs aan een algehele modernisering
wordt gedacht.
„Poolse" stijl in de
Westduitse Bondsdag
Oppositie brieste vanwege...
naderende verkiezingen
(Van onze correspondent te Bonn)
In de Westduitse Bonsdag te Bonn
kwamen gisteren stormachtige debatten
voor, waarin Bondskanselier Adenauer
scherpe kritiek moest slikken tijdens de
begrotingsdebatten: scheldwoorden en
geschreeuw sloegen door de grote zaal,
alsof men in de Poolse Landdag zat.
Met woorden als leugenaar en stinkende
berichtenfabricage werden van socialis
tische zijde aanvallen gedaan op het
pers- en informatiebureau van de rege
ring. De socialistische oppositie maakte
van dit debat, een goede tien dagen
voor de belangrijke verkiezingen in
Noordrijn-Westfalen worden gehouden,
een ware aanval op de geloofwaardig
heid in Adenauer. Het ging slechts om
een bedrag van 22 miljoen mark voor
een bepaald fonds van het pers- en in
formatiebureau van de regering, dat
I onder leiding staat van de bondspers-
chef Von Eckardt. Men haalde er een
geval van vijf jaar geleden bij om Aden
auer maar van schanddaden te kunnen
beschuldigen.
Vier uur lang ging men bitter te keer
over het zogenaamde reptielen-fonds,
dat Adenauer ter beschikking staat voor
bevordering van het informatie-wezen,
voor uitgave van een bulletin en voor
propaganda voor het leger. De SPD-er
Arndt was bijzonder fel. Hij sprak over
geesteszieke beweringen en misdaden,
toen hij het had over Adenauers ant
woord op SPD-aanvallen. Het lawaai
was af en toe in de Bondsdag zo groot,
dat men de sprekers niet kon verstaan.
In het middelpunt stond ook de pers
chef van de regering Felix von Eckardt,
die onlangs gezegd heeft, dat hy niet
bevorderd wil worden tot staatssecreta
ris, indien ook anderen op zijn bureau
geen promoties in het vooruitzicht wor
den gesteld. De SPD-er Kühn eiste van
Von Eckardt, dat hy niet „de Felix von
Massu" zoiets dus als de Franse para
chutisten-generaal in Algerije zou
spelen. Kühn noemdevoorts de minister
van Binnenlandse Zaken Schroder een
man, die op weg was een soort West
duitse McCarthy te worden. Dit alles
ging zo door, ook toen Adenauer in het
debat sprong en meedeelde, dat Kühn
zelf vorig jaar gevraagd had om een
ondersteuning van 3000 mark uit het
reptielen-fonds voor informatiekwesties,
maar volgens Kühn was die aanvraag
ingediend voor een journalistenvereni
ging. Op dat moment, nadat reeds zo
vele scheldwoorden waren geuit en oude
zaken uit een ver verleden waren be
sproken, was in feite over het werk van
Von Eckardt zelf nauwelyks iets gezegd.
Von Eckardt sprak op wens van Aden
auer voor het eerst voor de Bondsdag,
waarbij hy in het geweer kwam tegen
opmerkingen volgens welke zyn bureau
meer geld verslond dan Goebels propa-
ganda-ministerle voor 1945.
De Nederlandse regering hee[t
veldmaarschalk Montgomery tij'
dens zijn afscheidsbezoek aan ons
land gisteravond een diner aange
boden in restaurant De Beuken
hof" in Oegstgeest. De hoge Britse
gast zat aan tafel tussen minister
president dr. WDrees en de
staatssecretaris van Marine, vice-
admiraal H. C. W. Moorman
(rechts).
Koel
De Bilt verwacht van hedenavond tot
morgenavond
Over het algemeen veel bewolking met
plaatselyk enige regen. Matige tot vry
krachtige zuidwestelyke wind, ruimend
naar noordeiyke richtingen. Koel weer.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
28 JUNI
Zon op: 4.22 uur; onder: 21.04 uur.
Maan op: 18.04 uur; onder: 2.16 uur.
Hoogwater te Katwyk te 0.11 en 12.50 u.
Laagwater te 8.12 en 20.52 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina'*
Prov. wegen niet geschikt voor bussen
Hoewel het nog altijd de bedoeling van de Noord-Zuid-Hollandse Vervoer
Maatschappij is om de blauwe tram tussen Den Haag en Leiden zo spoedig
mogelijk door een buslijn te vervangen, ziet het er toch naar uit dat deze ver
vanging niet voor het voorjaar van 1963 haar beslag zal krijgen.
De dienstuitvoering op het traject Den HaagLelden is namelijk onlosmakelijk
verbonden aan die op het traject LeidenKatwijkNoordwijk. In weerwil van
allerlei toezeggingen van de zijde van de provincie, worden de wegen tussen deze
laatste gemeenten niet snel genoeg verbeterd om er in 1960, zoals aanvankelijk
de bedoeling was, reeds met bussen te gaan rijden.
Waarschuwing van minister Witte
