OPSTANDLEIDERS IMRE NAGY
EN MALETER TERECHTGESTELD
KOELKASTEN
A. ZWART
WEERBERICHT
Russische en Hongaarse communisten voltooiden
laf verraad uit bewogen dagen in november 1956
Anderen kregen zware celstraf
Militair strafprocesrecht gaat
in zijn geheel op de helling
Cyprus krijgt eigen parlement
met proeftijd van zeven jaar
B7»te jaargang
DINSDAG 17 JUNI 1958
No. 29467
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur:1. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN w Wltte<fmgd/'Leid!° n°- "f„s,
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.f.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Telefoon Directie en Administratie. 25041, Redactie 21507
Imre Nagy, premier van Hongarije ten tijde van de opstand in 1956,
is tijdens een onlangs te Boedapest gevoerd proces ter dood veroor
deeld en inmiddels terechtgesteld. Ook kolonel Pal Maletér, een der
leiders van de opstand in de Hongaarse hoofdstad, die de bijnaam had
van „held van Boedapest", onderging hetzelfde lot. Dit is medegedeeld
in een bekendmaking van het Hongaarse ministerie van Justitie, aan
gehaald door het Hongaarse persbureau en gepubliceerd in de Rus
sische bladen „Prawda" en „Izwestia". Voorts werden ter dood
veroordeeld en terechtgesteld: Miklós Gimes, voormalig diplomatiek
redacteur van „Szabad Nep" (het orgaan van de Hongaarse commu
nistische partij) en voormalig correspondent van dit blad te Parijs, die
nauw met Nagy samenwerkte, en Josef Szilagy, een andere mede
werker van Nagy, die met de voormalige premier naar de Joego
slavische ambassade te Boedapest vluchtte, nadat Nagy was afgezet.
De voormalige calvinistische predikant ds. Zoltan Tildy, die van 1946
tot 1948 president van Hongarije is geweest, kreeg zes jaar gevangenis
straf, Rerenc Donat twaalf jaar, Ferenc Janos acht jaar, Miklós
Vasarhei vijf jaar en Sandor Kopaczi levenslang, omdat zij „hand
langers van Nagy" zijn geweest.
„Brutale streep
onder episode"
Na-gy en zij handlangers waren door
hun „revisionistische, burgerlijk-natio
nalistische politieke 'opvattingen naar
een bondgenootschap met de ultra
reactionaire imperialistische krachten
van de bourgeoisie afgegleden en hadden
daardoor het volksdemocratische stelsel,
de Hongaarse werkende bevolking en
hun socialistische vaderland verraden",
aldus de belachelijk-gezwollen „argu
mentatie" van de officiële bekendma
king. De waarheid is, dat de commu
nisten door deze terechtstellingen de
kroon hebben gezet op hun laf verraad
van november 1956.
Nadat de Russische troepen op 4 no
vember 1956 hun aanval op Boedapest
hadden gedaan zochten Nagy en zijn
medewerkers hun toevlucht in de Joego
slavische ambassade. Zij werden gear
resteerd toen zij het gebouw verlieten,
er. naar Roemenië gebracht, ondanks
het feit dat hun een vrijgeleide was aan
geboden Joego-Slavië protesteerde te
gen de arrestatie.
Maleter werd al eerder gearresteerd,
eveneens bij verrassing en door verraad,
namelijk toen hij met de Russen onder
handelde over Russische terugtrekking
uit Boedapest welke door de regering
van Nagy was geëist. Hij was minister
van Defensie in deze regering.
Ferenc Donat was journalist en ex-
chef van het secretariaat van de voor
malige Hongaarse communistische lei
der Rakosi. Hij werd lid van het presi
dium, toen de partijstructuur tijdens de
opstand onder Nagy werd gereorgani
seerd. Ferenc Janos, schoonzoon van
Nagy, was onderminister van Cultuur
van 1953 tot 1955 en secretaris van het
Patriottische Volksfront van 1954 tot
1955. Vasarhei was eveneens journalist
en Sandor Kopaczi was politieprefect
van Boedapest.
Eenvoudig vermoord
Onze Weense correspondent, prof. dr.
N. Greitemann, die zich tijdens de op
stand in Hongarije naar Boedapest begaf
en wiens uitvoerige verslagen van de ge
beurtenissen aldaar in ons Blad werden
gepubliceerd, telefoneerde ons heden
ochtend:
Wanneer er thans werkelijk een pro
ces is gevoerd, dan heeft dit achter ge
sloten deuren en zonder rechtsbijstand
plaats gehad. Met andere woorden, Nagy
en Maleter zijn eenvoudig vermoord en
Advertentie
Hooigracht 18
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Hoewel in Griekenland elke de
monstratie op het ogenblik ten
strengste verboden is, hebben hon
derden studenten in Athene een
felle anti-Turkse demonstratie ge
houden. waarbij het herhaalde ma-
Doodstraf geëist voor
aanslag op Soekarno
In het proces tegen de daders van de j
mislukte aansla-; op president Soekarno
van november vorig jaar is tegen drie
beklaagden de doodstraf geëist. Zij heb
ben voor de rechter toegegeven, hand
granaten naar Soekarno te hebben ge
gooid, die het staatshoofd misten maar
negen omstanders doodde en meer dan
100 gewonden veroorzaakten. Een vierde
beklaagde hoorde 20 jaar gevangenis
straf tegen zich eisen.
De pleidooien in het proces zullen op
8 juli worden gehouden.
Bonn wenst volksstemming in
Pommeren en Silezië
Pommeren en Silezië. de vroegere
Duitse gebieden die na de oorlog onder
Pools bestuur zijn gekomen, zullen even
als het Saargebied. by volksstemming
over het eigen lot moeten kunnen be
slissen, zo heeft de Westduitse minister
voor Vluchtelingenzaken, Oberlander, in
Berlijn verklaard. De minister legde er
voorts de nadruk op, dat goede betrek
kingen tussen Duitsland en Polen van
groot belang zijn.
IMRE NAGY
Aanzienlijk koeler
De Bilt verwacht van hedenavond tot
morgenavond: Veranderlijke bewolking
met plaatselijke enkele regen- of on
weersbuien. Zwakke tot matige wind
tussen noord en noordwest. Vooral in
het binnenland aanzienlijke lagere tem
peraturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
18 JUNI
Zon op: 4.19 uur; onder 21.03 uur;
Maan op: 5.45 uur; onder: 21.35 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.50 en 16.15
uur.
Laag water te 11.58 uur.
PAL MALETER
geliquideerd op de oude communistische
manier. Uit alles blykt, dat Moskou de
hand in het spel heeft gehad en dat het
door deze terechtstelling een brutale en
radicale streep heeft willen zetten onder
de tragische episode van de Hongaarse
opstand. Volgens zuiver communistische
opvattingen is deze terechtstelling vol
komen gemotiveerd, want wanneer stu
denten, arbeiders, jongens en meisjes
werden omgebracht, omdat zij actief
aan de opstand hadden deelgenomen,
dan moeten de politieke en militaire
kopstukken minstens hetzelfde lot on
dergaan. Het is opvallend, dat er in de
motivering alleen sprake is van „ver
raad aan het vaderland" en niet aan
het communisme.
Er valt niet aan te twijfelen dat Nagy
een overtuigd communist is geweest, die
echter een poging heeft gedaan om zijn
land van de druk uit Moskou en van de
Russische troepen te bevrijden, teneinde
geheel onafhankelijk een eigen, meer
gematigde, maar toch altijd communis
tische koers in te slaan. Dit is hem
mislukt door het verraad van Kadar,
die oorspronkelijk in zijn kabinet zitting
had genomen, en vooral door het on
menselijke optreden van de terugge
keerde Russische troepen en tanks, die
vanaf 4 november 1956 de Hongaarse
hoofdstad zo lang onder vuur namen,
totdat elk verzet was gebroken. Na zun
laatste wanhopige oproep door radio-
Boedapest in de morgenuren van 4 no
vember is Nagy met zijn kabinet en zijn
naast medewerkers naar het Joegosla
vische gezantschapsgebouw in Boedapest
gevlucht, vanwaar hij 14 dagen later
met list werd weggelokt. Hij werd toen
naar Roemenië getransporteerd en men
heeft sindsdien niet meer van hem,
noch van zyn verblijfplaats, of van een
proces vernomen. Totdat nu het bericht
is binnengekomen, dat het doodvonnis
reeds is voltrokken.
Onzekerheid en verwarring
Dit bericht heeft grote consternatie,
onzekerheid en verwarring verwekt, juist
onder de leden van het grote zangkoor
uit Boedapest, dat op het ogenblik tij
dens het festival in Wenen optreedt,
niet zozeer omdat men sterk met Nagy
sympathiseert, maar omdat deze plot
selinge terechtstelling nog eens duide
lijk laat uitkomen dat er in Hongarije
geen recht bestaat en dat de terreur er
nog altijd heerst. Tot zover onze Ween
se correspondent.
Dat Nagy inderdaad communist was,
zoals onze correspondent opmerkte blijkt
uit de loopbaan van deze in 1895 geboren
telg uit een arme calvinistische boeren
familie. Hij werd in 1915 opgeroepen
voor het Oostenrijks-Hongaarse leger en
vocht aan het Italiaanse front en ver
volgens aan het oostelijk front, waar hy
in 1917 door de Russen werd gevangen
genomen en naar Siberië overgebracht.
Tijdens de bolsjewistische revolutie
streed hy als vrijwilliger aan de zijde
der revolutionairen. Hij werd Sovjetrus-
sisch burger en lid van de communis
tische partij. In 1921 keerde hy naar
Hongarije terug, maar studeerde later
landbouwwetenschappen aan de univer
siteit van Moskou In de tweede wereld
oorlog was Nagy in Moskou. Hy keerde
in 1945 met de Russische legers naar zijn
geboorteland terug.
Slot op pag. 2
De Nederlandse geit op de Expo,
die door duizenden bezoekers ver
troeteld wordt, trok ook tijdens het
bezoek van het Koninklijk Paar de
aandacht. Koningin Juliana zelf
aaide het beestje, dat met een oran
je strik getooid was op deze grote
dag
Wetsontwerp in voorbereiding
Thans voorlopige
herzieningen
Bij de Tweede Kamer zyn ingediend
drie wetsontwerpen tot wijziging van
de militaire strafwetgeving. Het be
treft hier twee ontwerpen van rijkswet
en een ontwerp van wet.
De voorgestelde wijziging van het mi
litaire strafprocesrecht bedoelt te zijn
een voorlopige aanpassing in afwachting
van een algehele herziening.
Naar het oordeel van de regering
behoeven de regelingen aangaande het
militaire strafprocesrecht, die uit 1814
len tot een treffen kwam met de
politie.
De foto laat zien hoe politieman
nen probeerden de demonstranten
een spandoek met een anti-Turkse
leuze te ontrukken.
Kabinet van zes Grieken en twee Turken
met commissarissen uit Athene en Ankara
(Van onze Londense correspondent)
Vandaag zou premier Macmillan in het Lagerhuis het met zoveel spanning
tegemoet geziene nieuwe plan voor Cyprus onthullen. Dit is zo belangrijk, dat
Macmillan hiervoor zelf de gehele verantwoordelijkheid op zich neemt. Het voor
stel is de afgelopen week reeds aan Turkye en Griekenland bekend gemaakt en
het is daarom niet te verwonderen, dat het reeds in grote lynen is uitgelekt. De
algemene verwachting is, dat Cyprus zijn eigen parlement zal krijgen voor een
proeftijd van 7 jaar. Volgens andere voorspellingen zyn er twee parlementen:
een Grieks-Cypriotisch en een Turks-Cypriotisch, ontworpen. De bevolking zou
een dubbele nationaliteit krijgen: Grieks en Brits of Turks en Brits. Er zullen
afzonderlijke Griekse en Turkse dorps- of gemeenteraden komen ter behandeling
van de plaatselijke problemen. Voorwaarde voor het in werking treden van de
nieuwe constitutie is, dat er een einde komt aan alle terreurdaden.
begaan, zal ook aartsbisschop Makarios
als hoofd van de Grieks-orthodoxe kerk
naar Cyprus kunnen terugkeren. Maar
hy zal eerst het plan moeten aanvaar
den. Doet hy zulks niet, dan is er weinig
kans dat het kan worden verwezenlijkt.
De halsstarrigheid van Ankara en
Athene belooft weinig goeds. Macmillan
zal ook moeten optornen tegen een deel
van de conservatieve partij, dat zich
tegen eerherstel van Makarios verzet. In
feite betekent het Britse plan een ulti
matum aan de aartsbisschop, van wie
geëist wordt te capituleren en een krach
tig Brits regime te aanvaarden, zij het
met een flinke mate van zelfbestuur.
Behalve dit, is er geen andere keus dan
voortzetting van de hopeloze toestand.
De Britse positie lykt echter versterkt,
aangezien Engeland er door beide par
tyen van beschuldigd wordt, zowel de
Grieken als de Turken te steunen. De
tragedie is, dat beide groepen geen be
slissingen kunnen nemen zonder over
hun schouder naar het moederland om
te zien!
Op Cyprus is het nu rustig. Het uit
gaansverbod is opgeheven. Zwaargewa
pende Britse militairen bewaakten giste-
ren_ in Nicosia de kinderen van Britse
militairen, die naar school gingen en de
Britse vrouwen die inkopen gingen doen.
Honderden militairen stonden paraat
langs de scheidingslijn tussen de Griekse
en de Turkse wyk van de stad.
Belofte zelfbeschikking
is nog niet gedaan
Engeland zal verantwoordelijk blijven
voor veiligheid, verdediging en de bui
tenlandse betrekkingen, maar de Cyprio
ten zullen hun eigen zaken behartigen.
Het nieuwe kabinet zal waarschijnlijk
uit 6 Griekse Cyprioten en 2 Turken be
staan. Bovendien zullen de Griekse en
Turkse regeringen elk een commissaris
aanwijzen om de Britse gouverneur van
advies te dienen. Deze commissarissen
zouden tevens deel uitmaken van het
kabinet Wat de heethoofden natuurlijk
het meest dwars zit is, dat de zelfbe
schikking ter vervanging van het zelf
bestuur naar een verre toekomst is ver
schoven. Waarschynlyk zal hierover t.z.t.
door een referendum moeten worden be
slist. Maar een belofte over zelfbeschik
king is nog niet gedaan. Gezien de
koude oorlog en de toestand in het
Midden-Oosten wil Engeland, dat er ook
weinig voor voelt om Cyprus te interna
tionaliseren, het eiland voorlopig niet
opgeven. Een voorwaarde voor even
tuele zelfbeschikking zal ongetwijfeld
zijn, dat de Cyprioten een NAVO-basis
op het eiland zullen moeten aanvaarden.
Amnestie voor Makarios
Onder een algemene amnestie, be
halve voor degenen, die moorden hebben
dateren, dringend algehele herziening.
Weliswaar werden deze regelingen
sindsdien enkele malen aangepast aan
de ontwikkeling welke in de opvattingen
omtrent het strafprocesrecht in de loop
der tijden plaats had. doch een volledige
doorwerking van deze opvattingen bleef
achterwege daar partiele herzieningen
hiertoe niet voldoende gelegenheid ga
ven.
De regering meent dan ook een
spoedige vervanging van de thans gel
dende regelingen door een geheel
nieuwe regeling te moeten bevorderen.
Aan een commissie, welke wordt voor
gezeten door de president van het
hoog militair gerechtshof, mr. J. W.
U. Doornbos, is opdracht gegeven een
daartoe strekkend wetsontwerp voor
te bereiden. De te verrichten taak is
echtter_ van zodanige omvang, dat de
indiening van het wetsontwerp, niet
op korte termyn kan worden tege
moet gezien.
Aangezien de overgang van de berech
ting door krijgsraden te velde naar die
door de normale vredeskrijgsraden be
zwaarlijk tot die definitieve herziening
kan worden uitgesteld, heeft de regering
gemeend in afwachting van die algehele
herziening tot een voorlopige herziening
van beperkte strekking te moeten over
gaan. Hoofddoel van die voorlopige her
ziening is het aanbrengen van die wij
zigingen welke nodig zijn om weder te
kunnen overgaan van berechting door
krijgsraden te velde op berechting door
normale vredeskrijgsraden. De overgang
naar de vredeskrijgsraden houdt o.m. in.
dat als president van en openbaar aan
klager bij deze krijgsraden burger-
rechtsgeleerden zullen optreden.
Is Frankrijk „gered"
Is in Frankrijk alles in orde,
generaal De Gaulle de macht in
handen heeft of broeit er wat on
der het schijnbaar rustige opper
vlak? Sommigen zijn van mening,
dat Frankrijk ..gered" is. maar el
ders in dit nummer treft men een
artikel van onze Parijse correspon
dent aan, waaruit blijkt, dat er
zeker reden voor bezorgdheid be
staat.
Ruim vijftig doden
bij ongelukken met
bus en vliegtuig
O O
By Abeokoeta in Nigeria is een
volle autobus in een sterk gezwollen
rivier gereden, waardoor 33 personen
om het leven kwamen en verscheidene
mensen, onder wie de chauffeur ernstig
werden gewond.
Naby Curitiba in Brazilië is gis
teren een Braziliaans vliegtuig met 22
passagiers en vijf bemanningsleden
neergestort. Hierby kwamen negentien
mensen om het leven, onder wie de
Braziliaanse ud-minister van Justitie
Leoberto Leal en de gouverneur van de
6taat Santa Catarina, Jorge Lacerda.
