HAARLEM
ERE, WIE ERE TOEKOMT!
ROSITA SERRANO
ZATERDAG 7 JUNI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
BAKERMAT ORGELCULTUUR D
Chileense Nachtegaal'' zong
in Nederlands kerkgebouw
K
Concoursen trekken de kunst
der improvisatie tot leven
V.
Hoog niveau der
Nederlanders
E prijs van het or gel-improvisa
tie-concours was overigens reeds
zes van de zeven maal in het bezit
van een Nederlands organist, wat wel
een bewijs mag worden genoemd van
het hoge niveau, dat onze orgelcultuur
heeft bereikt. Een minder gunstig ge
volg hiervan is echter, dat er in Ne
derlandse organisten-kringen een zeer
geringe belangstelling bestaat voor de
andere activiteiten, welke in Haarlem
op dit terrein worden ontplooid. Ten
aanzien van de zomeracademie bijv.,
waar jonge organisten les kragen van
vooraanstaande musici uit verschil
lende landen in improvisatie en inter
pretatie. is men van oordeel, dat men
de daar behandelde stof niet meer
nodig heeft en dat het contact met de
buitenlandse leerlingen weinig of geen
nut zal kunnen afwerpen, omdat deze
speciaal wat betreft de improvisatie
kunst op een lager niveau staan.
De Haarlemse commissie, die ieder
jaar weer, dank zij haar werkkracht
het concours tot een realiteit maakt,
meent hiertegen echter stellig te moe
ten opkomen, omdat de buitenlanders
en vooral de Fransen toch een orgel
cultuur achter zich hebben, die zeker
van hoge waarde en grote betekenis
is.
In de zomeracademie die dit jaar
voor de vierde keer wordt gehouden
en waaraan in de afgelopen jaren
naast enkele landgenoten jonge, en
thousiaste organisten uit verschillende
Europese landen deelnamen in het
orgelconcours zien de Haarlemse or
ganisatoren uitnemende kansen om de
orgelcultuur en meer in het bijzonder
de improvisatiekunst op dit instru
ment nieuw leven in te blazen en te
plaatsen in de belangstelling van mu
ziekliefhebbers, zowel in Nederland als
daarbuiten.
Gentse „concurrentie"
OVER onze grenzen heeft men in
middels reeds tweemaal ge
tracht het Haarlemse voorbeeld
te volgen. Voor het eerst enkele jaren
geleden in Sankt Anton, wat helaas
een mislukking is geworden. Vorig
jaar is een orgelconcours georgani
seerd in Gent en ook dit jaar zal het
daar worden gehouden, maar thans in
ongeveer dezelfde periode als te Haar
lem. Hoewel deze pogingen hier wor
den toegejuicht en men geneigd is zo
mogelijk steun te verlenen, betreurt
men het toch, dat de Gentenaren
geen behoefte hebben gevoeld met
Haarlem contact op te nemen en eer
der in een sfeer van concurrentienijd
hun concours met het Nederlandse
hebben laten samenvallen. In de
Spaamestad zou men liever samen
werking zien, omdat daaruit slechts
de juiste verbreiding en stimulering
van het ideaal kunnen voortvloeien.
Sophia Martha Esther del Car
men Rosario del Campo Aghion.
Deze ellenlange naam mag dan in
Chili een pronkstuk zijn, wijzen op
een goede afkomst en een waar
borg vormen voor hoogachtingin
de artiestenwereld is zij slecht
bruikbaar, voor aanplakbiljetten
zelfs een onoverkomenlijke hinder
nis. Dus werd er stevig het mes in
gezet, zodat het veel kortere, maar
nog steeds zoetvloeiende „Rosita
Serrano" overbleef.
En onder deze inmiddels zo bekende
naam gaat dan de zwartharige en
groenogige zingende en fluitende ar
tieste schuil. Haar leeftijd is - zoals te
doen gebruikelijk - niet voor publikatie
beschikbaar. Haar uiterlijk geeft in die
richting weinig aanwijzing, zij zou zo
wel 25 als 40 kunnen zijn. Vermoede
lijk is zij dichter bij de tweede dan
dè eerste leeftijd, doch dat zal voor
haar vele bewonderaars weinig uitma
ken.
Hoewel zij met haar markante, pret
tige stem opera-aria's, volkswijsjes,
chansons en flamengo's - een en ander
in niet minder dan achttien talen en
tot grote voldoening van haar talloze
luisteraars - had Rosita's moeder (zelf
een zangeres met enige naam) weinig
vertrouwen in de vocale kwaliteiten
van haar dochter. Ondanks dit gebrek
aan aanmoediging besloot het meisje
(dat we gemakshalve maar Rosita zul
len noemen om niet al te veel ruimte
de lokkende maar zo harde wereld van
dass du wieder bei mir bist", „Roter
Mond" en vele Spaanse liedjes zal men
vrijwel doen, wat zij wil en wat zij wil
is allemaal zeer bijzonder. „Schön,
zich misschien nog herinneren: a^1-
trekkelijke visitekaartjes van de „Chi
leense Nachtegaal". In de oorlog ver
loor Rosita alles, behalve haar twee
gitaren, haar talent en de wil om door
te gaan. Zij huwde een Egyptische
glasfabrikant en bereisde de hoofdste
den van de wereld. Onlangs was zij
korte tijd in Nederland voor de opna
men van een langspeelplaat. Terwijl
haar begeleider en persoonlijke arran
geur, Victor Del Monte. onder de al
gemene supervisie van Melle Wiersma
met een orkest van Nederlandse mu
sici repeteerde, bereidde de zangeres
zich rustig voor in een hotel te Baam.
De opnamen hadden tenslotte plaats
in een gebouw dat wat betreft func
tie niets met de platenwereld te maken
heeft, doch akoestisch vrijwel ideaal
is: het gebouw van de Hersteld Apos
tolische Gemeente aan de Johan Ge-
raedtsweg te Hilversum. Na afloop
vertrok Rosita even plotseling als zij
gekomen was.
(Speciale berichtgeving)
Kerk en orgel, vrijwel van het begin van hun bloeiperiode
af hecht met elkaar verbonden, zijn in karakter en vorm
sinds de Middeleeuwen de weerspiegeling geweest van het
denken en het uitdrukkingsvermogen, de fantasie en de wils
kracht van de Westeuropese mens. Ook in ons land heeft de
orgelcultuur altijd haar basis gehad in een kerkgebouw, en
wel vooral binnen de machtige muren van de trotse
St.-Bavokerk te Haarlem, waar zij de laatste acht jaar weer
tot nieuw leven wordt gewekt. De zwart-grijze plavuizen
boven de eeuwenoude grafkelders, de hoge. smalle gewelven
en de brede, grauwe pilaren vormen nog altijd de omgeving,
waar deze muziek met haar zo eigen karakter het best ge
dijen kan. Het prachtige, bruinrode orgel met zijn 5000
pijpen en meer dan 60 sprekende registers, dat in 1738 door
de vermaarde orgelbouwer Christiaan Müller werd voltooid,
heeft echter voor de organisatoren van het jaarlijks gehouden
Haarlemse orgel-concours de sterkste troef betekend om deze
manifestatie steeds weer tot een succes te maken. De men
geling van donkere, rijpe tonen en sidderende hoge klanken
lijkt voort te komen uit de bazuinen der engelen, die aan de
zijkanten van dit schitterende instrument zijn gebeeldhouwd.
De organist Klaas Bolt
Promonade-concerten
REEDS in de Middeleeuwen heeft
de orgelcultuur zioh in ons land,
en wat beperkter genomen in
Haarlem en omgeving, tot grote hoogte
ontwikkeld. Nederlandse orgelbouwers
brachten deze muzikale vormgeving in
haar bloeitijd over naar de buurlan
den. zoals Noord-Duitsland.
In die eerste tijd (zo omstreeks 1400)
bezat Haarlem in zijn St.-Bavokerk
een groot orgel, dat bijna uitsluitend
ST.BAVOKERK TE
HAARLEM
als concert- en vrijwel nooit als litur
gisch instrument dienst deed. Het was
bovendien niet het eigendom van de
kerk, maar van de gemeente Haarlem,
een toestand die tot nu toe heeft voort
geduurd en waarschijnlijk tijdens het
begin van de Horvorming de orgel
kunst in de Noordhollandse hoofdstad
voor de ondergang heeft behoed.
In 1634 hield de stadsorganist weke
lijkse bespelingen, die gratis toeganke
lijk waren en gedurende welke het pu
bliek door de kerk wandelde. Ook
thans worden er iedere week twee
concerten gegeven, die in het hoog
seizoen soms meer dan 500 bezoekers,
onder wie vele buitenlanders, trekken.
Improvisatie-wedstrijden
ZOALS gezegd organiseert men
thans reeds acht jaar lang in de
Haarlemse St.-Bavokerk een
jaa r 1 ij ks orgel - im pro visatie - concou r s,
Jonge kunstenaars
bespelen St. Bavo- orgel
waar Nederlandse en buitenlandse or
ganisten blijk kunnen geven van hun
vermogens op dit terrein. Hierbij is
naast een uitstekende technische be
heersing van het instrument, een diep
gaande vakkennis wat betreft harmo
nie-, contrapunt- en vormleer beslist
noodzakelijk, waarvoor bijzondere aan
leg slechts door langdurige en zorg
vuldige oefening ontwikkeld en op
peil gehouden kan worden.
De jeugdige musici, die hiet ouder
mogen zijn dan 35 jaar. krijgen een uur
voor zij op moeten treden de opdracht
in handen. Thema (s) en vorm van de
te spelen improvisatie staan hierin
vermeld en een piano is beschikbaar
om de deelnemer in staat te stellen
zijn plan schematisch uit de werken
De zwaarte van een dergelijke op
dracht wordt gemanifesteerd in het
geringe aantal organisten, dat zich er
tevens op kan beroemen een impro
visator van betekenis te zijn.
Bij de voorgaande concoursen be-
kampten jaarlijks vijf organisten
elkaar, van wie twee Nederlanders en
drie buitenlanders. Voor de thans op
handen zijnde muzikale wedkamp
als onderdeel van het Holland Festival
op woensdag 9 juli te houden heeft
de organiserende commissie het aantal
deelnemers teruggebracht tot vier, om
de tijdsduur enigszins te bekorten.
Hierbij zal slechts één landgenoot zijn,
namelijk Klaas Bolt, die zijn eerste
prijs (een wisselprijs) van het vorige
jaar zal moeten verdedigen tegen Hans
Haselböck uit Wenen, Peter Hurdorf
uit St.-Albans (Engeland) en Jaroslav
Vodrazka uit Praag, door wie voor het
eerst Tsjechoslowakije het Haarlemse
orgelfeest zal meemaken. De jury be
staat uit Pierre Segond uit Genève,
prof. Siegfried Reda uit Essen en ir.
Henk Badings uit Bilthoven.
HET ambacht staat gelukkig
weer in ere!
Neem een kijkje in onze
prachtige Ambachtsschool, waar
tussen de 8 en 900 jongens het
„vak" leren en hóe!. en
gekomt onder de indruk van wat
zij presteren.
Neem de kostelijke voorwer
pen, die tijdens de jongste ten
toonstelling het oog verbaasden
en waarmee heel veel gelukkige
houders van loten verblijd wer
den, dan ziet ge wat er in be
trekkelijk korte tijd tot stand
kan worden gebracht.
j—ERLIJK gezegd, heb ik al-
f- tijd de mensen, die een
ambacht beheersen, benijd.
Voor alle mogelijke klusjes moet
tk, als niet-technicus een
ander in de arm nemen en dan
verwonder ik me over de han
digheid, waarmee die ander te
werk gaat en onmiddellijk een
oplossing weet voor allerhand
zaken, die voor mij eeuwig een
raadsel zullen blijven.
Zoals ik de diepste bewonde
ring koester voor de gildemees-
ters uit de Middeleeuwen, heb ik
die voor de gildemeesters van
het heden: ze hebben wat in
hun „handen", wat ik niet heb.
Ze kunnen de dingen maken
sonder dat er extra kosten voor
betaald moeten worden, ze
draaien en ze prutsen wat en
alles is op slag in orde!
Zie: dat zijn de ambachtslie
den, die misschien denken, dat
een boordje in het maatschap
pelijk leven hoger aangeslagen
wordt dan een blauwe overall,
maar die niet begrijpen hóe
Jaloers ik altijd op die blauwe
overall ben
WAT moet er gewerkt en
geploeterd worden om
het zó ver te brengen:
dat ge een motor in elkaar kunt
zetten, of een ameublement
kunt maken, of een ledikant,
waarin ge zalig dromen gaat.
Er was op die tentoonstelling
van de Ambachtsschool van
Alles wat: er waren dingen, die
ge in de prachtigste winkel niet
beter krijgen kunt. stoelen, die
zó heerlijk „zaten", dat ge er op
slag in dommelen ging, boeken
kasten, waarin elk van uw boe
ken onmiddellijk een ereplaats
kan krijgen: ja, het grootste
huis zou te klein zijn om al het
fraais te bergen, dat hier met
kundige hand was uitgevoerd.
De jongens stonden er wAt
parmantig bij en ik dacht:
„Jullie zijn bij-de-hander dan
ik, die alleen maar een vulpen
kan laten leeglopen. En meestal
maak je daarmee nóg brokken
ook. inplaats van iets op te bou
wen"
Enfin: ik vond ze flinke jon
gens, voor wie ik m"n petje graag
afneem!
ZO zitten ze iedere dag te
passen en te meten, te
knutselen, te repareren en
onderdelen in mekaar te zetten,
tot er iets te voorschijn komt,
waar we allen plezier van heb
ben!
En als ze alle jaargangen
ioorgelopen zijn. heten ze „ge-
sellen" in het „ambacht".
Ze zijn het vermoedelijk ook
en slaan iedere pennelikker op
alle fronten!
Ik zie de knapen dikwijls uit
6ohool komen en denk dan, dat
ze 't op de wereld van nu, die in
de eerste plaats om mannen
vraagt met „handen" aan 't lijf,
zo kwaad nog niet getroffen
hebben.
Een heer met een boordje om
mag er dan soms „deftig" uit
zien. hij voelt zich toch een
akelige sukkel, als het elektri
sche knopje kapot is, het sche
merlampje er Al te scheef bij
staat, de kraan te lekken staat,
de gootsteen verstopt is of de
stop is doorgeslagenDan
heeft hij de hulp van die ander
nodig
En 't komt hem lelijk op z'n
kostenrekening te staan!
Maar daarvoor heeft die an
der ook die Ambachtsschool
achter de rug!
U wéét nu wat dAt betekent!
FANTASIO.
Foto Will Eiselim, Rijswijk.
