DE GAULLE EEN JAAR AAN DE MACHT,
SOCIALISTEN NEIGEN TOT COMPROMIS
Generaal zou taak beperken tot
Algerije en grondwetsherziening
WEERBERICHT
Luidruchtige vreugde in Parijs
Tunesië en Frankrijk dienden
klachten in bij Veiligheidsraad
Weer vuurgevechten nabij post Remada
97ste jaargang
VRIJDAG 30 MEI 1958
No. 29452
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50'per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro n
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Parijse correspondent)
Het is nu zeker, dat generaal Charles De
Gaulle de macht in Frankrijk in handen zal
nemen: alle obstakels, welke nog bestonden en er
gisteren zijn bijgekomen, zijn nu wel uit de weg
geruimd. De zwaarste struikelblokken voor de
komst van de generaal waren de communisten
natuurlijk daargelaten, die vannacht hun onder-
grondse partij-apparaat al in werking hebben ge
steld van de socialisten afkomstig. Eergisteren
hadden zij nog een motie aangenomen, waarin de
kandidatuur van De Gaulle onaanvaardbaar werd
genoemd. Veel nieuw voedsel aan die bezwaren
werd door de socialistische Kamerpresident
André le Troquer gegeven. Le Troquer had
samen met zijn collega-president van de Senaat
een dag tevoren een langdurig gesprek met de
generaal gevoerd, dat men vrij algemeen als mis
lukt meende te moeten beschouwen. In een rap
port aan zijn partijgenoten zou Le Troquer echter
een gekleurde en tendentieuze voorstelling heb
ben gegeven van de bedoelingen van de generaal:
De Gaulle zou zelfs met parachutisten hebben
gedreigd om het parlement tot buigen te dwingen.
In een briefwisseling tussen het vroegere staats
hoofd Vincent Auriol, die van huis uit ook socia
list is, en generaal De Gaulle (een briefwisseling,
welke onmiddellijk openbaar werd gemaakt)
kwamen beider standpunten duidelijker tot uiting
en op basis van die correspondentie kon tenslotte
een zekere toenadering bewerkstelligd worden.
De socialisten gaven in de middag van gisteren hun verzet tegen de generaal
nog wel niet officieel op, maar uit een opdracht aan de secretaris-generaal Guy
Mollet de generaal verder te polsen bleek toch wel, dat een compromis in uitzicht
was gekomen. De Gaulle, die van zijn kant weigerachtig bleef de leiding der
Fransen in handen te nemen zolang niet alle nationale partijen zich in principe
met hem akkoord verklaarden, besloot toen ook zich naar het Elysée te begeven.
Dat op dit moment de zaken zo goed als beklonken waren, werd de journalisten
in Colombey, de woonplaats van de generaal, wel duidelijk, toen zij de auto de
poort van De Gaulle's buitengoed zagen verlaten, onmiddellijk gevolgd door
officiële auto's voorzien van de kokarde in drie kleuren, het speciale embleem
van de president der republiek. Langs de weg naar Parijs, die ongeveer 300 kilo- l
meter lang is, wachtten overal groepen mensen, die langs geheimzinnige kanalen i
van de loop der gebeurtenissen op de hoogte bleken te zijn. Overal werd de
generaal luide toegejuicht.
werking tenslotte niet gemist. Toen j
president Le Troquer de proclamatie j
's middags in de Kamer had voorgele-
zen, bleef het parlement een oment i
als verslagen zitten, maar niet langer
dan een moment. Toen sprongen de
communisten overeind om de Mar
seillaise aan te heffen, waarmee een
groot deel der socialisten en verschei
dene radikalen instemden, een soort
patriottische „communitysinging".
Nieuwe premier op
bezoek bij president
Nog luidruchtiger werden in de nacht
de uitingen van vreugde in Parijs zelf.
Duizenden mensen en vooral jongeren
doorkruisten met vlaggen de stad en
riepen leuzen als „vive De Gaulle". De
automobilisten hadden plotseling una
niem besloten het toeterverbod voor
één nacht gezamenlijk te overtreden.
Overal weerklonken de forse tekens, die
uit Algerije waren overgewaaid en die
de woorden „Algérie Frangaise" bedui
den.
In de namiddag in Parijs gearriveerd,
werd De Gaulle door de zijdeuren het
Elysée binnengeloodst. Een uur later
verliet de generaal weer het ambtspa
leis van het staatshoofd, terwijl presi
dent Coty hem persoonlijk tot bij zijn
auto vergezelde. Beide staatslieden stond
de bewogenheid op dit historische ogen
blik op de gezichten te lezen. De hoog
ste ambtsdrager van de Vierde Repu
bliek had nu tenslotte de man ontmoet,
die de grondslag van de Vijfde Repu
bliek had gelegd.
Niet op rolletjes
Deze ontknoping van de crisis werd
overigens al evenmin op rolletjes en
zonder bedreiging der grootste geva
ren bereikt. Toen president Coty had
ingezien, dat de socialisten halsstar
rig op hun afwjjzend standpunt ble
ven staan .heeft hij naar het zwaar
ste en vrijwel -enige middel ge
grepen, dat de huidige constitutie nog
ter beschikking was gelaten: voor het
eerst sedert 1924 besloot de Franse
staatschef een persoonlijke boodschap
aan het parlement te richten, een
boodschap waarin monsieur Coty niet j
aarzelde zijn aftreden aan te kondigen
voor het geval de kandidatuur van De
Gaulle, deze „meest illustere Frans
man", niet aanvaard mocht worden.
Deze boodschap van de eerste ma
gistraat der republiek heeft zijn uit-
Advertentle
SOLEX bromiietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Zonnige perioden
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk enkele verspreid voor
komende buien. Morgen zonnige pe
rioden. Zwakke tot matige zuidelijke
wind. Dezelfde temperaturen als van
daag of iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
31 MEI.
Zon op: 4.27 uur; onder: 20 48 uur.
Maan op: 19.10 uur; onder: 3.38 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.32 en 14.03 u.
Laagwater te 9.34 en 22.14 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's.
Afwijking van gewoonte
In de wandelgangen van de Kamer
vroegen we na die zitting het oordeel
van de katholieke leider Maurice Schu-
man, voormalig onderminister van
Buitenlandse Zaken, spreektrompet van
De Gaulle in Londen gedurende de be
zettingstijd. De Gaulle was onze laat
ste kaart, aldus Schuman, maar ik heb
de indruk, dat men nu bezig is ook die
laatste kaart nog te verscheuren. Ten
slotte is het zo ver echter toch niet ge
komen en de burgeroorlog, welke enkele
uren tevoren nog onafwendbaar leek,
scheen voor het moment dus nog te
kunnen worden afgewend.
Vanmorgen werden alle fractie-leiders
der nationale partijen door president
GENERAAL DE GAULLE
Obstakels weggeruimd
Coty ontvangen Ook deze bezoeken
vormen een afwijking der gebruikelijke
procedure, want anders is het de for
mateur. die de politieke leiders ontvangt.
Het was echter bekend, dat de generaal
er niets voor voelde alle wensen, con
dities, pretenties en taboes der verschil
lende partijen tot een legkaart van een
soort regeringsprogramma samen en in
elkaar te passen. Hij wilde zijn handen
niet bij voorbaat al door de partijen
laten binden. De Gaulle had daarente
gen wel de grote lijnen van de politiek,
die hij nu denkt uit te voeren aan pre
sident Coty meegedeeld, die ze daarna
Indonesisch tekort van
8 miljard roepiah
Voortdurend slechter
Het tekort op de Indonesische staats
begroting voor het lopende jaar wordt
thans geraamd op 8 miljard roepiah.
Omgerekend tegen de officiële koers,
zou dit neerkomen op een bedrag van
3,65 miljard Ned. guldens.
In het begin van dit jaar werd het
tekort door financiële deskundigen ge
raamd op 4.7 miljard roepiah.
Het verhoogde cijfer was onderwerp
van bespreking tijdens een vergadering
tussen de minister van financiën, Soe-
tikno Slamet, de leden van de sectie fi
nanciën van het Indonesische parle
ment aldus genoemde zegslieden. Voorts
besprak de vergadering de dagelijks
voortdurend slechter wordende finan
ciële positie van het land.
De kritieke financiële positie komt ook
tot uitdrukking in de aanhoudend stij
gende noteringen voor buitenlandse
valuta op de zwarte markt. De Ameri
kaanse dollar noteerde gisteren 65 roe-
piahs tegen een officiële koers van 11,40.
De Nederlandse gulden 19.50 roepiah
tegen officieel 3! De goudprijs steeg de
vorige week tot de recordhoogte van 92
roepiah per gram!
De kosten voor levensonderhou voor
Europese gezinnen in Djakarta zijn het
laatste halfjaar met 25% gestegen.
Financiële kringen verklaarden in het
duister te tasten over de maatregelen,
die de regering mogelijk zal nemen om
aan de inflatie een halt toe te roepen.
Geen televisie
Anders onder
censuur!
In de godsdienstoefeningen van
de Geref. Gemeenten is van de
kansels bekend gemaakt welke be
sluiten de classis heeft genomen.
(De classis omvat bü deze kerkge
meenschap alle plaatselijke ge
meenten). Leden, die in het bezit
zijn van een televisietoestel zullen
worden gecensureerd. Ambtsdra
gers zullen geen radiotoestel mogen
bezitten; leden die in het bezit zijn
van zulk een toestel zal ernstig
worden gewezen op de grote geva
ren hiervan en bij voortgaand mis
bruik zullen zü eveneens censurabel
zün.
Bü een kerkelüke huwelyksbeves-
tiging zal de bruid in het donker
gekleed moeten zün, bij voorkeur in
het zwart. De bruid zal voorts geen
sluier mogen dragen.
Ter voorkoming van misverstand
zy vermeld, dat het hier een groep
betreft, die enkele jaren geleden
als gevolg van een controverse uit
de Geref. Gemeenten is getreden
en een eigen kerkverband is aan
gegaan.
De groep omvat enkele duizen
den leden verspreid over ongeveer
veertig kerkelyke gemeenten, voor
namelijk op de Zeeuwse eilanden.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllk
PRESIDENT COTY
Ultimatum aan parlement
op zijn beurt ter kennisgeving van de
partijen zou brengen.
Het is nu zeker dat De Gaulle zij"
taak tot de problemen inzake Algerije
en de andere overzeese gebiedsdelen
en de Grondwetsherziening wil be
perken. Een Grondwetshervorming
zal door hem worden ontworpen, zo
dat al niet is gebeurd, en vervolgens
aan het parlement worden voorge
legd. Eventueel zal het volk daarna
zelf bij referendum de uiteindclüke
beslissing kunnen nemen. Voorts
vraagt De Gaulle slechts één jaar aan
de macht te blijven. Daarna wenst
hy zich weer terug te trekken in zün
dorp. in Colombey waar hij zyn laat
ste levensjaren hoopt te zullen sly-
ten en eventueel het vierde deel van
zijn memoires te schryven. Voor het
ogenblik wil men de hoop uitspreken,
dat Dc Gaulle in dat jaar, dat nu
voor ons ligt een hoofdstuk aan de
geschiedenis van zijn land zal mogen
by dragen, een hoofdstuk waardoor de
dreigingen, die nu nog opdoemen,
voor Frankryk nog tydig zullen kun
nen worden afgewend.
Meisje na aanrijding
te Woubrugge overleden
Op het kruispunt van de Bateweg en
de oprit van de provinciale brug te Wou
brugge vond gisteravond tegen zeven
uur een ernstig verkeersongeval plaats.
De 11-jarige Meya van den Dool wilde
met haar fiets vanaf de Kerkweg links
af de Kerkstraat inslaan toen zij werd
geschept door de met vrij grote snelheid,
haar achterop rijdende motorryder R. de
Raad uit Woubrugge. Het meisje werd
enkele tientallen meters meegesleurd.
In zeer zorgwekkende toestand werd het
kind naar Leiden vervoerd. Tijdens het
transport overleed het slachtoffertje.
Ook de motorrijder, die een lichte her
senschudding opliep, moest naar het
Academisch Ziekenhuis te Leiden ver
voerd worden.
De Tunesische permanente af
gevaardigde bij de Verenigde Na
ties, Mongi Slim, heeft gisteravond
tijdens een kort onderhoud met de
secretaris-generaal Dag Hammars-
kjöld officieel verzocht om de Vei
ligheidsraad zo spoedig mogelijk
bijeen te roepen „ter beëindiging
van de voortdurende agressie der
Franse strijdkrachten".
Later op een persconferentie ver
klaarde Mongi Slim, dat de „agressie"
in zijn land had voortgeduurd ondanks
de goede diensten van Engeland en
Amerika. „Vandaag nog", zo zei de Tu
nesische afgevaardigde: „hebben Franse
troepen Tunesische troepen aangevallen
en bommenwerpers van het type B.-26
hebben opnieuw een aanval gedaan in
Zuid-Tunesië. Deze .bommenwerpers
hadden hun basis in Algerije. De aanval
duurde ongeveer vier uur en er waren
veel doden en gewonden", aldus Slim.
Verwacht wordt, dat de Veiligheids
raad morgen of maandag zal byeen-
komen. Diplomatieke waarnemers te
Tunis zyn echter van mening, dat het
waarschïjnlykste resultaat van een nieuw
debat in de Veiligheidsraad het voort
zetten van de Brits-Amerikaanse goede
diensten zal zijn.
Tegenzet
Inmiddels hebben de Fransen op
diplomatiek terrein een tegenzet ge
daan door ook een klacht bü de Vei
ligheidsraad in te dienen. De Franse
vaste vertegenwoordiger, Picot, be-
Dit is reeds het derde verkeerson
geval, dat zioh op deze gevaarlyke hoek
afspeelt, en waar geen maximum snel-
heidsgrens van 50 km geldt, zulks by
besluit van G.S.
Demonstraties
zijn in het
rumoerige
Frankrijk aan de
orde van de dag.
Hier is een
menigte betogers
van de
socialisten
met spandoeken
en borden op
weg naar een
bijeenkomst.
Op de eerste rij
voor hcgrote
spandoek lopen
o.a. partijleiders
en
parlementsleden
schuldigde in een brief aan de voor
zitter van de Raad Tunesië ervan de
„modus vivendi" voor de stationering
van Franse troepen in Tunesië gebro
ken te hebben en hij herhaalde Frank-
rüks klacht van 14 februari over Tu
nesische hulp aan Algerünse opstan
delingen.
Picot verzekerde, dat Frankrijk van
zün kant sedert het februari-akkoord
over de legering van de Franse troepen
in Tunesië deze steeds had geëerbie
digd. Frankryk verzoekt de Veiligheids
raad om Tunesië aan te bevelen gun
stige voorwaarden te scheppen voor een
voortzetting van de onderhandelingen.
Weer incident
Naby Remada, de Franse post in
Zuid-Tunesië, is het gisteren weer tot
botsingen tussen Franse en Tunesische
militairen gekomen. VUf uur lang heb
ben zy schoten uitgewisseld. Volgens
een Tunesische woordvoerder trachtte
een Franse patrouille een versperring op
de weg te doorbreken. De Fransen zou
den het vuur hebben geopend, toen de
Tunesiërs weigerden de wegversperring
op te ruimen. De strijd zou geëindigd
zyn, toen de patrouille zich terugtrok.
Van Franse zijde werd het incident be
vestigd, maar byzonderheden waren
niet voorhanden. Over eventuele slacht
offers is niets bekend.
Algerijë nog niet
gerust
(Van onze reisredacteur
in Algiers)
De comedie van de legaliteit, die
de tegenregering in Algiers tot
dusver 20 goed en zo kwaad als
het ging, probeerde te spelen, heeft
nu wel haar definitief einde gevon
den. Het Algerijnse comité voor
algemeen welzijn heeft gisteren een
motie aangenomen, waarin het
leger de incarnatie van de natio
nale eenheid van Frankrijk wordt
genoemd.
De Algerünse leiders roepen dat leger
vóórts op vooral waakzaam te blijven te
gen alle subversieve krachten in Frank-
rük. „Met grote kracht zullen wü ons
verzetten", staat in de motie verder nog
te lezen, „tegen iedere poging, die ge
richt is om De Gaulle te beletten aan de
macht te komen".
Dit verholen dreigement werd door
een woordvoerder van het comité nog
eens krachtig onderstreept, toen hij op
merkte, dat het gevaar van burgeroor
log in Frankryk nog geenszins is afge-
wetnd, zolang linkse groepen zich tegen
de generaal blyven verzetten. Generaal
Salan deed er nog een schepje boven op.
toen hy gisteren tijdens een demonstra
tie voor het Forum in Algiers naar bo
ven wees. waar transportvliegtuigen, be
stemd voor het vervoer van parachutis
ten. in de vorm van het Lotharingse
kruis over Algiers raasden. Salan zei
met een overduidelyke toespeling, dat
het leger dit embleem door dik en dun
zal blyven volgen. Men moet dan ook
vrezen, dat althans een deel der samen
zweerders in Algiers met een regering-
De Gaulle niet zonder meer genoegen zal
nemen. De ultra's onder de extremisten
zullen hun uiterste best blijven doen.
die regering verder voort te duwen in
de richting van een bewind op de grond
slag van een eenheidsparty, anders ge
zegd van de dictatuur.
In een persoonlijk gesprek, dat wij
met Jacques Soustelle hebben gevoerd,
zei hü weliswaar: „Alles wat De Gaulle
doet is welgedaan maar ook wees
Soustelle er nadrukkelyk op. dat de be
weging in Algiers nog andere doeleinden
had dan alleen de generaal aan de
macht te brengen. Algiers was er be
paald niet op gesteld, volgens Soustelle,
dat De Gaulle in een poging de na
tionale verzoening te bewerkstelligen, de
leden van zijn kabinet nu uitsluitend
zou recruteren uit de huidige leiders der
Franse politieke partijen.