PFLIMLIN BOOD ZIJN ONTSLAG AAN,
DE GAULLE'S KANS NOG GESTEGEN
President Coty zou in de loop van
vandaag nieuwe premier aanwijzen
WEERBERICHT
Initiatief van parachutisten?
H. Walenkamp Zn
„De Gaulle verdient de voorkeur
boven een Franse burgeroorlog*'
97ste Jaargang
WOENSDAG 28 MEI 1958
No. 29450
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.T.50 per kwartaal; f.255 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro n
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Parijse correspondent)
Frankrijks drama volgt in grote lijnen verder
het scenario, dat verwacht kon worden. Vannacht
heeft premier Pflimlin het ontslag van zijn rege
ring bij het staatshoofd, president Coty, aange
boden. Dit geschiedde nadat de Kamer zich over
het plan voor de grondwetswijziging had uitge
sproken. Hoewel Pflimlin een meerderheid van
408 tegen 165 stemmen verwierf op het totale
aantal van 596 afgevaardigden, meende hij na een
langdurige kabinetszitting en een onderhoud van
anderhalf uur met president Coty toch tot het
aanbieden Van zijn ontslag te moeten overgaan.
De conservatieve onafhankelijken hadden zich
namelijk bij de stemming in de Assemblée Natio
nale tegen de regering uitgesproken, zodat Pflim
lin nu nog slechts dank zij de steun van de
President Coty zou vandaag eerst de voorzitters der beide Kamers ontvangen
plus de socialist Guy Mollet, de katholieke volksrepublikein Teitgen en de con
servatief Pinay. Daar de socialisten zich gisteren met bijna algemene stemmen
tegen de kandidatuur-De Gaulle hebben uitgesproken en Mollet parlementair nog
altgd een beslissende stem in het kapittel heeft, is het niet uitgesloten, dat Coty
deze oud-premier met een nieuwe opdracht zal belasten. Deze oplossing, die
parlementair onaanvechtbaar zou wezen, behelst echter twee enorme gevaren. De
republikeinse partijen en organisaties, zonder de communisten echter, hebben
voor vanmiddag massabetogingen in Parijs georganiseerd, die in feite tegen De
Gaulle zijn gericht. Bovendien mag worden gevreesd voor een nieuw initiatief
van parachutisten van generaal Massu in Algerije, indien de politici in Parijs al
te lang zouden aarzelen de beslissende stap te doen, de stap, die De Gaulle aan
de macht moet brengen.
Allen schuldig aan
communisten (en dat waren er 148) aan het be
wind kon blijven, een steun die hij 's ochtends al
publiekelijk in de Kamer van de hand had ge
wezen. Deze parlementaire episode speelde zich
af, nadat generaal De Gaulle voor een nieuwe
verrassing had gezorgd, een verrassing, die als
een bom ontplofte. Om half een gistermiddag
maakte hij namelijk bekend, dat hij gereed was de
macht over te nemen. Thans verblijft de generaal
in Parijs, waar hij op een plaats, die zelfs aan zijn
allernaaste medewerkers onbekend moet zijn, op
een telefoontje wacht, dat hem naar het Elysée
zal ontbieden. Of hij dat inderdaad vandaag al
krijgen zal, is op dit moment in de ochtenduren
echter nog niet zeker.
alleen maar met de militairen wenste
te onderhandelen, of beter slechts door
hen gehoorzaamd wilde worden.
verachting van volk
In schoonheid gestorven...
Pierre Pflimljn heeft gisteren niet
zonder moed en overtuiging enige ma
len in het parlement het woord gevoerd.
Hij was een man, die niets meer had te
bieden, niets dan zijn rechtschapenheid
en zyn persoonlijke moed. De premier
erkende zelf ruiterlijk dat hij met lege
handen stond. Het "volk heeft weinig
achting meer voor ons, zijn parlement,
zo zei hij, „en wij staan allemaal schul
dig aan die verachting, allemaal, en ik
zonder mijzelf helemaal niet uit". Pflim
lin was nu de historische taak bescho
ren de grafrede te houden van de vierde
republiek. Van die opgave kweet hy zich
met waardigheid. Een minister-presi
dent, die nu voor bijna ieder voorstel
een royale meerderheid zou kunnen krij
gen, was niettemin met machteloosheid
geslagen. Het volk had zich van zyn
eigen parlement afgekeerd en het leger
had de regering de gehoorzaamheid op
gezegd. De democratie was bezig haar
laatste kaart uit te spelen. De vierde
republiek scheen dank zy Pflimlin in
schoonheid te zullen mogen sterven.
In de middagzitting veranderde ech
ter de aanblik en het karakter van deze
parlementaire episode. Want waar de
dag tevoren vele uren werden verdaan
met de vraag of het Kamerlid Arrighi,
de rebellenleider op Corsica, van zijn
onschendbaarheid moest worden ont
heven en daarbij al of geen recht op
zijn maandsalaris hebben zou, werd gis
teren in de middag en de avonduren,
terwijl de republiek op haar grondvesten
stond te wankelen, heel veel tijd zoek
gebracht met de kwestie of de regering
dan wel De Gaulle de eerste stap voipr
een ontmoeting had gedaan. Pflimlin
stelde het aanvankelijk voor alsof De
Gaulle zijn goede diensten zelf het eerst
had aangeboden, een lezing, die later
echter niet gans en al tegen de feiten
bestand bleek te zijn. Enkele pertinente
vragen van een rechtse afgevaardigde
brachten toen aan het licht, dat de
Advertentie
SOLEX bromfietsen
TURFMARKT 5
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met enkele ver
spreid voorkomende buien. Weinig wind.
Hier en daar nachtvorst. Morgen de
zelfde temperaturen als vandaag of iets
hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur)
29 MEI
Zon op: 4.29 uur; onder: 20.46 uur
Maan op: 16.35 uur: onder: 2.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.06 uur.
Laagwater te 7.34 en 20.20 uur.
socialistische vice-premier Guy Mollet
eergisteren al een brief aan De Gaulle
had geschreven om de generaal nog
maals te verzoeken de Corsicaanse kom-
plotteurs aan de kaak te stellen. Eerst
daarna besloot de generaal zich maan
dagavond per auto naar Parijs te bege
ven, waar hij contact opnam met pre
mier Pflimlin.
Toon van alleenheerser
De minister-president verklaarde in
dat verband ook nog, dat de generaal
aanvankelijk had geweigerd de rebellie
publiekelijk te veroordelen. Op die wei
gering schijnt toen het contact door
Pflimlin weer te zijn afgebroken. Giste
ren in de vroege middag maakte de
generaal echter zijn proclamatie wereld
kundig, waarvan de inhoud kon worden
samengevat in de boodschap: ik kom.
In zijn nieuwe verklaring verklaarde
de generaal zich tegen alle acties contra
het wettelijk gezag, terwijl hij al de
imperiale toon van een alleenheerser
had aangenomen. „Ik heb", zo luidde de
proclamatie, ..de procedure in werking
gesteld om tot de oprichting van een
republikeinse regering te komen". De
Gaulle kondigde voorts aan, dat hij zo
spoedig mogelijk in relatie dacht te tre
den met de drie opperbevelhebbers in
Algerije van land-, zee- en luchtmacht,
onder wie ook generaal Salan met name
werd genoemd. Uit het feit dat de gene
raal geen woord repte van de „comité's
van algemeen welzijn", noch van de
burgerlijke leiders als Soustelle, scheen
Macht en middelen.
De Gaulle had zich nu dus al boven
de partijen gesteld en ook boven het
parlement, dat zo door hem doch ook
door de regering voor een voldongen feit
werd geplaatst. Hij, De Gaulle, „had
immers de procedure van de overdracht
in werking gebracht". Het parlement,
dat gisteren vier maal vergaderde,
mocht nog slechts conclusies uit deze
nieuwe situatie trekken. Twee stellingen
botsten nu met heftige, soms drama
tische kracht op elkaar. Over het alge
meen wensten de linkse partijen aan het
principe vast te blijven houden van de
onveranderlijke wettigheid. De regering-
Pflimlin was volgens deze stelling alleen
gerechtvaardigd de orde te handhaven,
zij was het enige orgaan, waarmee het
parlement te maken had. De rechtse
partijen stelden tegenover dit beginsel,
dat vooral door de oude Paul Ramadier,
een der „wijzen" der vierde republiek,
met sonore stem verdedigd werd, het
onmiskenbare feit, dat de wettige rege
ring misschien wel over de grondwette
lijke bevoegdheden, doch niet meer over
de machtsmiddelen beschikte om haar
inzichten en beslissingen te doen respec
teren en uit te voeren.
Gesprek De Gaulle
met partijleiders
Volgens geruchten, welke heden
ochtend in de Franse hoofdstad de
ronde deden, zou een onderhoud
van generaal De Gaulle met- de lei
ders van de drie voornaamste na
tionale partijen gearrangeerd zijn
namelijk met Guy Mollet (socialis
ten), Teitgen (volksrepublikeinen)
en Pinay (conservatieven).
In zijn .ede in de Nationale Ver
gadering deelde premier Pflimlin
gisteren mee, dat hij maandag
avond een ontmoeting met De
Gaulle had gehad. .,Ik was van me
ning, dat het mijn plicht was een
onderhoud met de generaal te heb
ben, teneinde het land voor het
spook van de burgeroorlog te be
hoeden". Uit hoge regeringskringen
wordt vernomen, dat De Gaulle te
gen# Pflimlin gezegd zou hebben,
dat hij de macht niet in handen
zou nemen, als dat zou inhouden,
dat „de Socialisten in de armen
van de Communisten zouden wor
den gedreven".
Inderdaad kon moeilijk worden ont
kend, dat de macht van deze regering
op een illusie berustte. Een illusie, dat
het leger zich ook nog maar iets aan de
ministers in Parijs gelegen zou laten
liggen. Na de uitslag heeft het kabinet
op zijn beurt nog geruime tijd beraad
slaagd over de vraag, of het de fictie
van de werkelijke macht nog langer in
stand zou moeten houden. Tenslotte be
sloot het af te treden. En zo werd dan
deze nieuwe fase in de snelle ontwikke
ling van de politieke gebeurtenissen in
Frankrijk bereikt. De poging van Pierre
Pflimlin met zijn grondwetswijziging
een papieren barrière tegen De Gaulle
op te werpen is derhalve mislukt. Of de
generaal zich echter nu zonder enige
weerstand meester zal kunnen maken
van het bastion der vierde republiek,
was hedenochtend nog niet met zeker
heid te zeggen. Met de mogelijkheid van
een strijd buiten het parlement die dan
niet meer met moties en amendementen
gevoerd zal worden, moet nog altijd
ernstig rekening worden gehouden. Doch
in feite schijnt De Gaulle nog toch wel
te hebben overwonnen. De vierde repu
bliek is aan haar eigen zwakheden en
haar gebrek aan verantwoordelijkheids
besef en loyaliteit ten gronde gegaan.
De parlementaire democratie in Frank
rijk heeft alleen haar eigen bewijs van
onvermogen nog maar te ondertekenen.
Amerikaanse piloot bij Ambon neergestort
Washington onkundig
Een Amerikaanse piloot van een
Mitchell bommenwerper, die kortge
leden boven de haven van Ambon
werd neergeschoten, is gisteren in
Djakarta aangekomen, tezamen met
de commandant van de operaties der
regeringstroepen in de Molukken, lui
tenant-kolonel Pieters. Op hem waren
documenten aangetroffen over de
Formosaanse burgerlijke luchtvaart
organisatie. Een Indonesiër, die met
de Amerikaan in het neergeschoten
toestel zat, werd eveneens naar Dja
karta overgebracht.
Uit de documenten, die de piloot in
zijn bezit had, is volgens Radio-Djakarta
gebleken, dat hij ook in dienst was van
de „Formosan Civil Airtransport Organi
zation", een gezamenlijke onderneming
van nationalistisch China en de V.C.
De naam van de piloot is Allan
men op te mogen maken, dat De Gaulle I Lawrence Pope, hij komt uit Miami
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Ook in Itai'è i:s men dezer dagen
ter stembus getogen. De leden van
een stembureau in Rome hadden
daarbij een beste dag. Gina Lollo-
brigida kwam haar stem uitbrengen
even nadat haar rivale Anna Mag-
nani in datzelfde bureau verschenen
Premier Pflimlin tijdens de dra- i tionale Vergadering,
matische zitting van de Franse Na- tot zijn aftreden.
welke leidde
(Florida). Pope werd op 18 mei j.l. ge
vangen genomen nadat zijn vliegtuig
was neergeschoten. Overste Pieters heeft
verklaard, dat Pope heeft bekend door
de Indonesische tegenregering in dienst
te zijn genomen voor .10.000 Amerikaanse
dollars per maand.
Overste Pieters deelde nog mede, dat
op de 30-jarige Pope een ander docu
ment was "aangetroffen waaruit blykt,
dat hij luitenant is geweest in de Ame
rikaanse luchtmacht. Hij zou de jongste
vlieger in de dienst van de opstandelin
gen zyn.
Overste Pieters deelde mede, dat Pope
onder doktersbehandeling is. omdat hy
een been heeft gebroken bij zyn para
chutesprong. Hij en de Indonesiër in de
bommenwerper, Rantung, sprongen uit
het toestel, nadat het door afweervuur
was getroffen. Rantung werd uit zee
opgepikt. Pope werd gered na op een
koraalrif te zyn beland.
Overste Pieters verklaarde, dat de
B-26 bommenwerper werd getroffen
door een salvo van scheepsgeschut en
luchtdoelgeschut aan de kust. Het toe
stel stortte brandend in zee.
Diplomatieke waarnemers hebben er
gisteravond op gewezen, dat Pope vier
dagen, voordat president Soekarno een
bezoek bracht aan de Amerikaanse
ambassadeur in diens ambtswoning in
Djakarta, gevangen is genomen. Dit
bezoek werd beschouwd als een teken
van verbetering in de Amerikaans-
Indonesische betrekkingen. Er wordt
dan ook niet verwacht dat de mede
deling over Pope's gevangenneming de
betrekkingen tussen de twee landen
opnieuw zal afkoelen.
De woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft verklaard, dat in Washington
geen officiële mededelingen zijn ont
vangen over de gevangenneming van
een Amerikaanse piloot door het
Indonesische leger. De persberichten
over Pope's aanhouding is de 'eerste
aanduiding die wij hebben, dat een
Amerikaans onderdaan betrokken kan
zijn in de opstand in Indonesië, zo
zeide hij. De woordvoerder weigerde
verder commentaar.
De commandant van de Molukken
kolonel Pieters. heeft verklaard, dat zich
onder de opstandelingen ook Phillip-
pino's en nationalistische Chinezen be
vinden.
Toen Pope naar de stad Ambon werd
overgebracht, wilde de plaatselijke be
volking hem doden, doch de speciale
wacht, die de Amerikaan naar de stad
vervoerde, slaagde erin een aanval op
Pope te verhinderen. Pope had gezegd,
aldus kolonel Pieters. naar Menado te
zyn gekomen vanaf het vliegveld Clark,
een Amerikaanse luchtbasis. 60 km.
ten noorden van Manilla. Overs' Pie
ters wist. echter niet waarom Pope. die
in dienst wa geweest van de „Central
Airtransport Company" in Taipeh. in
nationalistisch China, voordat hij zich
bij de opstandelingen aansloot, via de
luohthaven Clark was gereisd.
Persstemmen over Franse toestand
Waarschuivende stem van Neiv York Times
Het besluit van premier Pflimlin tot aftreden is vanochtend door de meeste
Parijse bladen beantwoord met de eis, dat generaal De Gaulle het bewind over
neemt. Alleen de socialistische en de communistische kranten verlangen het te
gendeel en roepen haar aanhangers op deel te nemen aan de grote protestbeto
gingen, die voor vanmiddag zijn vastgesteld. In de meeste commentaren wordt
gezegd, dat Frankryk slechts de keus heeft tussen De Gaulle en een volksfront-
regering.
Het Engelse blad Daily Telegraph (cons.) schrijft dat De Gaulle de enige
mogelijkheid is. „Als hij niet bestond, zou Frankrijk hem moeten uitvinden",
aldus dit blad.
Ook de onafhankelijke Times ziet geen andere oplossing. Alles kan er van af
hangen of het parlement dan wel het leger de generaal aan de macht brengt,
schrijft dit gezaghebbende Engelse blad. De liberale Manchester Guardian zegt:
„Als het gaat tussen De Gaulle of burgeroorlog .verdient De Gaulle de voorkeur,
maar als er moet worden gekozen tussen De Gaulle cn een parlementair bewind,
dan moet het dit laatste zijn. De grote moeilijkheid is echter, dat men met het
parlement tevens vrijwel zeker burgeroorlog kiest".
Het leger dwong hem
De „New York Times" zegt in een
hoofdartikel onder de kop „Frankrijk in
beroering" dat het twijfelachtig is of
generaal De Gaulle, als hij aan» de
macht mocht komen, de situatie in
Frankrijk nog in handen kan houden.
In de eerste plaats is het duidelijk, dat
De Gaulle, als hij aan de macht komt,
deze macht niet krijgt omdat hij door
het Franse volk. dat nu niet bepaald erg
warm loopt voor de generaal, hiertoe ge
roepen wordt, maar omdat de strijd
krachten hem er toe dwingen.
De vraag is of hij. dit in aanmerking
genomen, deze strijdkrachten nog in de
hand kan houden of dat zij hem de wet
zullen voorschrijven. Voorts maken de
grote verschillen tussen zijn aanhangers
die variëren van Bonapartisten op Cor
sica tot pro-Franse Arabieren in Alge
rije, het twijfelachtig of de huidige
eenheid wel lang zal duren. En tenslot
te zijn de republikeinse partijen en de
VS-KUNSTMAAN
MISLUKT
Om 3.46 uur hedenochtend Neder
landse tijd is van Cape Canaveral in
Florida een Vanguard-raket met een
„volwassen" Amerikaanse kunst
maan door de marine gelanceerd.
Officieel is later medegedeeld dat
de satelliet zijn baan niet heeft be
reikt. De raket haalde een hoogte
van 3000 km. maar viel nadien naar
de aarde terug.
De satelliet van 21.5 pond had tiep
pond elektronische apparatuur aan
boord en 7 pond aan chemische batte
rijen. Het was een volledig uitgeruste
satelliet die als eerste in de nieuwe se
rie gelanceerd zou worden ten behoeve
van de onderzoekingen in het kader van
het Internationale Geofysische Jaar.
Het toestel, waarin hij vloog toen hfj
boven Ambon werd neergeschoten, was
volgens Pope in Menado opgestegen. De
brandstof voor de luchtmacht der op
standelingen wordt uit het buitenland
in Noord-Celebes gesmokkeld. Pope had
aan overste Pieters verteld, dat tussen
Menado en de Philippynen een pendel
dienst wordt onderhouden door een C-47
en een Lockheed.
Pope had verklaard spijt te hebben de
luchtaanvallen in opdracht van de
opstandelingenleider kolonel Soemoeal
te hebben uitgevoerd, doch hem was
verteld, dat Indonesië communistisch
I was geworden.
vakbonden vastbesloten hem weerstand
te bieden, aldus de „New York Time6".
Anti-Atlantisch
Onze correspondent in West-Duits
land telefoneerde hedenochtend:
Alvorens te Bonn hedenochtend be
kend was, dat de regering-Pflimlin zou
aftreden, heerste de mening, dat wat
men ook tegen generaal De Gaulle mag
aanvoeren, een regering onder zijn lei
ding zou zijn te prefereren boven een
Volksfront-regime. Overigens betracht
men hier nog altijd de grootst mogelijke
voorzichtigheid.
Van De Gaulle's heroptreden wordt
gevreesd dat het blijk zal geven een anti
Europese en anti-Atlantische instelling
te zijn. Wel is men het er over eens, dat
Frankrijks bondgenoten hun politiek te
genover Parijs zullen moeten wijzigen.
Er is op gewezen, dat voor De Gaulle
de oude fictie nog altijd kan bestaan,
dat Frankrijk een grote mogendheid is,
die het eerst tot een akkoord met Rus
land moet komen. Voor dat Frankrijk
behoort alles wat Duits is. hetzij mèt
hetzij zónder Europese eenheid, tot de
rivalen. Zijn tegenstand tegen de Euro
pese Defensiegemeenschap herinnert
men zich hier voorts nog zeer goed. Zijn
negatieve gedachten tegenover alles wat
wijst op supra-nationale ideeën zijn al
evenzeer bekend. In het Hamburgse blad
„Die Welt" is er overigens hedenmorgen
op gewezen, dat de NAVO wel vertrouwd
is met led en-sta ten, die onder halve of
hele dictatuur staan: Portugal en Tur
kije zijn bepaald ook niet voor honderd
procent democratieën. Aan de andere
kant wijst het blad erop. dat men het
nieuwe regime van De Gaulle niet moet
bezien naar wat het naar buiten schijnt,
maar naar wat het in het binnenland
saneren zal. Een innerlijk gezond Frank
rijk is voorlopig belangrijker dan wat
niet al
Socialistisch bestuurslici
voorstander van De Gaulle
Onder de kop „Kiezen zonder te ver
raden" schrijft Leon Boutbita. bestuurs
lid van de Franse socialistische partij, in
„Combat": „Velen van ons geloven, dat
sterven voor de vrijheid een heilige zaak
is. Maar nu moeten wi) leven er strij
den om haar te versterken. Instemmen
met de bemiddeling van een man, die
tot geen enkele partij behoort, kan in
de huidige omstandigheden een nood
zakelijkheid zijn en geen capitulatie. Er
moet alleen nog worden vastgesteld, dat
die bemiddeling geen overwinning van
het ene volksdeel op het andere zou be
tekenen en c at zij niet wordt uitgelegd
als een nederlaag voor de republiek,
maar als het gevolg van de onmacht
van een bepaald politiek stelsel".