PFLIMLIN BOOD ZIJN ONTSLAG AAN, DE GAULLE'S KANS NOG GESTEGEN President Coty zou in de loop van vandaag nieuwe premier aanwijzen WEERBERICHT Initiatief van parachutisten? H. Walenkamp Zn „De Gaulle verdient de voorkeur boven een Franse burgeroorlog*' 97ste Jaargang WOENSDAG 28 MEI 1958 No. 29450 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.T.50 per kwartaal; f.255 per maand; f.0.59 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro n Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 (Van onze Parijse correspondent) Frankrijks drama volgt in grote lijnen verder het scenario, dat verwacht kon worden. Vannacht heeft premier Pflimlin het ontslag van zijn rege ring bij het staatshoofd, president Coty, aange boden. Dit geschiedde nadat de Kamer zich over het plan voor de grondwetswijziging had uitge sproken. Hoewel Pflimlin een meerderheid van 408 tegen 165 stemmen verwierf op het totale aantal van 596 afgevaardigden, meende hij na een langdurige kabinetszitting en een onderhoud van anderhalf uur met president Coty toch tot het aanbieden Van zijn ontslag te moeten overgaan. De conservatieve onafhankelijken hadden zich namelijk bij de stemming in de Assemblée Natio nale tegen de regering uitgesproken, zodat Pflim lin nu nog slechts dank zij de steun van de President Coty zou vandaag eerst de voorzitters der beide Kamers ontvangen plus de socialist Guy Mollet, de katholieke volksrepublikein Teitgen en de con servatief Pinay. Daar de socialisten zich gisteren met bijna algemene stemmen tegen de kandidatuur-De Gaulle hebben uitgesproken en Mollet parlementair nog altgd een beslissende stem in het kapittel heeft, is het niet uitgesloten, dat Coty deze oud-premier met een nieuwe opdracht zal belasten. Deze oplossing, die parlementair onaanvechtbaar zou wezen, behelst echter twee enorme gevaren. De republikeinse partijen en organisaties, zonder de communisten echter, hebben voor vanmiddag massabetogingen in Parijs georganiseerd, die in feite tegen De Gaulle zijn gericht. Bovendien mag worden gevreesd voor een nieuw initiatief van parachutisten van generaal Massu in Algerije, indien de politici in Parijs al te lang zouden aarzelen de beslissende stap te doen, de stap, die De Gaulle aan de macht moet brengen. Allen schuldig aan communisten (en dat waren er 148) aan het be wind kon blijven, een steun die hij 's ochtends al publiekelijk in de Kamer van de hand had ge wezen. Deze parlementaire episode speelde zich af, nadat generaal De Gaulle voor een nieuwe verrassing had gezorgd, een verrassing, die als een bom ontplofte. Om half een gistermiddag maakte hij namelijk bekend, dat hij gereed was de macht over te nemen. Thans verblijft de generaal in Parijs, waar hij op een plaats, die zelfs aan zijn allernaaste medewerkers onbekend moet zijn, op een telefoontje wacht, dat hem naar het Elysée zal ontbieden. Of hij dat inderdaad vandaag al krijgen zal, is op dit moment in de ochtenduren echter nog niet zeker. alleen maar met de militairen wenste te onderhandelen, of beter slechts door hen gehoorzaamd wilde worden. verachting van volk In schoonheid gestorven... Pierre Pflimljn heeft gisteren niet zonder moed en overtuiging enige ma len in het parlement het woord gevoerd. Hij was een man, die niets meer had te bieden, niets dan zijn rechtschapenheid en zyn persoonlijke moed. De premier erkende zelf ruiterlijk dat hij met lege handen stond. Het "volk heeft weinig achting meer voor ons, zijn parlement, zo zei hij, „en wij staan allemaal schul dig aan die verachting, allemaal, en ik zonder mijzelf helemaal niet uit". Pflim lin was nu de historische taak bescho ren de grafrede te houden van de vierde republiek. Van die opgave kweet hy zich met waardigheid. Een minister-presi dent, die nu voor bijna ieder voorstel een royale meerderheid zou kunnen krij gen, was niettemin met machteloosheid geslagen. Het volk had zich van zyn eigen parlement afgekeerd en het leger had de regering de gehoorzaamheid op gezegd. De democratie was bezig haar laatste kaart uit te spelen. De vierde republiek scheen dank zy Pflimlin in schoonheid te zullen mogen sterven. In de middagzitting veranderde ech ter de aanblik en het karakter van deze parlementaire episode. Want waar de dag tevoren vele uren werden verdaan met de vraag of het Kamerlid Arrighi, de rebellenleider op Corsica, van zijn onschendbaarheid moest worden ont heven en daarbij al of geen recht op zijn maandsalaris hebben zou, werd gis teren in de middag en de avonduren, terwijl de republiek op haar grondvesten stond te wankelen, heel veel tijd zoek gebracht met de kwestie of de regering dan wel De Gaulle de eerste stap voipr een ontmoeting had gedaan. Pflimlin stelde het aanvankelijk voor alsof De Gaulle zijn goede diensten zelf het eerst had aangeboden, een lezing, die later echter niet gans en al tegen de feiten bestand bleek te zijn. Enkele pertinente vragen van een rechtse afgevaardigde brachten toen aan het licht, dat de Advertentie SOLEX bromfietsen TURFMARKT 5 Rustig weer De Bilt verwacht tot morgenavond: Wisselend bewolkt met enkele ver spreid voorkomende buien. Weinig wind. Hier en daar nachtvorst. Morgen de zelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur) 29 MEI Zon op: 4.29 uur; onder: 20.46 uur Maan op: 16.35 uur: onder: 2.32 uur. Hoogwater te Katwijk te 12.06 uur. Laagwater te 7.34 en 20.20 uur. socialistische vice-premier Guy Mollet eergisteren al een brief aan De Gaulle had geschreven om de generaal nog maals te verzoeken de Corsicaanse kom- plotteurs aan de kaak te stellen. Eerst daarna besloot de generaal zich maan dagavond per auto naar Parijs te bege ven, waar hij contact opnam met pre mier Pflimlin. Toon van alleenheerser De minister-president verklaarde in dat verband ook nog, dat de generaal aanvankelijk had geweigerd de rebellie publiekelijk te veroordelen. Op die wei gering schijnt toen het contact door Pflimlin weer te zijn afgebroken. Giste ren in de vroege middag maakte de generaal echter zijn proclamatie wereld kundig, waarvan de inhoud kon worden samengevat in de boodschap: ik kom. In zijn nieuwe verklaring verklaarde de generaal zich tegen alle acties contra het wettelijk gezag, terwijl hij al de imperiale toon van een alleenheerser had aangenomen. „Ik heb", zo luidde de proclamatie, ..de procedure in werking gesteld om tot de oprichting van een republikeinse regering te komen". De Gaulle kondigde voorts aan, dat hij zo spoedig mogelijk in relatie dacht te tre den met de drie opperbevelhebbers in Algerije van land-, zee- en luchtmacht, onder wie ook generaal Salan met name werd genoemd. Uit het feit dat de gene raal geen woord repte van de „comité's van algemeen welzijn", noch van de burgerlijke leiders als Soustelle, scheen Macht en middelen. De Gaulle had zich nu dus al boven de partijen gesteld en ook boven het parlement, dat zo door hem doch ook door de regering voor een voldongen feit werd geplaatst. Hij, De Gaulle, „had immers de procedure van de overdracht in werking gebracht". Het parlement, dat gisteren vier maal vergaderde, mocht nog slechts conclusies uit deze nieuwe situatie trekken. Twee stellingen botsten nu met heftige, soms drama tische kracht op elkaar. Over het alge meen wensten de linkse partijen aan het principe vast te blijven houden van de onveranderlijke wettigheid. De regering- Pflimlin was volgens deze stelling alleen gerechtvaardigd de orde te handhaven, zij was het enige orgaan, waarmee het parlement te maken had. De rechtse partijen stelden tegenover dit beginsel, dat vooral door de oude Paul Ramadier, een der „wijzen" der vierde republiek, met sonore stem verdedigd werd, het onmiskenbare feit, dat de wettige rege ring misschien wel over de grondwette lijke bevoegdheden, doch niet meer over de machtsmiddelen beschikte om haar inzichten en beslissingen te doen respec teren en uit te voeren. Gesprek De Gaulle met partijleiders Volgens geruchten, welke heden ochtend in de Franse hoofdstad de ronde deden, zou een onderhoud van generaal De Gaulle met- de lei ders van de drie voornaamste na tionale partijen gearrangeerd zijn namelijk met Guy Mollet (socialis ten), Teitgen (volksrepublikeinen) en Pinay (conservatieven). In zijn .ede in de Nationale Ver gadering deelde premier Pflimlin gisteren mee, dat hij maandag avond een ontmoeting met De Gaulle had gehad. .,Ik was van me ning, dat het mijn plicht was een onderhoud met de generaal te heb ben, teneinde het land voor het spook van de burgeroorlog te be hoeden". Uit hoge regeringskringen wordt vernomen, dat De Gaulle te gen# Pflimlin gezegd zou hebben, dat hij de macht niet in handen zou nemen, als dat zou inhouden, dat „de Socialisten in de armen van de Communisten zouden wor den gedreven". Inderdaad kon moeilijk worden ont kend, dat de macht van deze regering op een illusie berustte. Een illusie, dat het leger zich ook nog maar iets aan de ministers in Parijs gelegen zou laten liggen. Na de uitslag heeft het kabinet op zijn beurt nog geruime tijd beraad slaagd over de vraag, of het de fictie van de werkelijke macht nog langer in stand zou moeten houden. Tenslotte be sloot het af te treden. En zo werd dan deze nieuwe fase in de snelle ontwikke ling van de politieke gebeurtenissen in Frankrijk bereikt. De poging van Pierre Pflimlin met zijn grondwetswijziging een papieren barrière tegen De Gaulle op te werpen is derhalve mislukt. Of de generaal zich echter nu zonder enige weerstand meester zal kunnen maken van het bastion der vierde republiek, was hedenochtend nog niet met zeker heid te zeggen. Met de mogelijkheid van een strijd buiten het parlement die dan niet meer met moties en amendementen gevoerd zal worden, moet nog altijd ernstig rekening worden gehouden. Doch in feite schijnt De Gaulle nog toch wel te hebben overwonnen. De vierde repu bliek is aan haar eigen zwakheden en haar gebrek aan verantwoordelijkheids besef en loyaliteit ten gronde gegaan. De parlementaire democratie in Frank rijk heeft alleen haar eigen bewijs van onvermogen nog maar te ondertekenen. Amerikaanse piloot bij Ambon neergestort Washington onkundig Een Amerikaanse piloot van een Mitchell bommenwerper, die kortge leden boven de haven van Ambon werd neergeschoten, is gisteren in Djakarta aangekomen, tezamen met de commandant van de operaties der regeringstroepen in de Molukken, lui tenant-kolonel Pieters. Op hem waren documenten aangetroffen over de Formosaanse burgerlijke luchtvaart organisatie. Een Indonesiër, die met de Amerikaan in het neergeschoten toestel zat, werd eveneens naar Dja karta overgebracht. Uit de documenten, die de piloot in zijn bezit had, is volgens Radio-Djakarta gebleken, dat hij ook in dienst was van de „Formosan Civil Airtransport Organi zation", een gezamenlijke onderneming van nationalistisch China en de V.C. De naam van de piloot is Allan men op te mogen maken, dat De Gaulle I Lawrence Pope, hij komt uit Miami Dit nummer bestaat uit 12 pagina's. Ook in Itai'è i:s men dezer dagen ter stembus getogen. De leden van een stembureau in Rome hadden daarbij een beste dag. Gina Lollo- brigida kwam haar stem uitbrengen even nadat haar rivale Anna Mag- nani in datzelfde bureau verschenen Premier Pflimlin tijdens de dra- i tionale Vergadering, matische zitting van de Franse Na- tot zijn aftreden. welke leidde (Florida). Pope werd op 18 mei j.l. ge vangen genomen nadat zijn vliegtuig was neergeschoten. Overste Pieters heeft verklaard, dat Pope heeft bekend door de Indonesische tegenregering in dienst te zijn genomen voor .10.000 Amerikaanse dollars per maand. Overste Pieters deelde nog mede, dat op de 30-jarige Pope een ander docu ment was "aangetroffen waaruit blykt, dat hij luitenant is geweest in de Ame rikaanse luchtmacht. Hij zou de jongste vlieger in de dienst van de opstandelin gen zyn. Overste Pieters deelde mede, dat Pope onder doktersbehandeling is. omdat hy een been heeft gebroken bij zyn para chutesprong. Hij en de Indonesiër in de bommenwerper, Rantung, sprongen uit het toestel, nadat het door afweervuur was getroffen. Rantung werd uit zee opgepikt. Pope werd gered na op een koraalrif te zyn beland. Overste Pieters verklaarde, dat de B-26 bommenwerper werd getroffen door een salvo van scheepsgeschut en luchtdoelgeschut aan de kust. Het toe stel stortte brandend in zee. Diplomatieke waarnemers hebben er gisteravond op gewezen, dat Pope vier dagen, voordat president Soekarno een bezoek bracht aan de Amerikaanse ambassadeur in diens ambtswoning in Djakarta, gevangen is genomen. Dit bezoek werd beschouwd als een teken van verbetering in de Amerikaans- Indonesische betrekkingen. Er wordt dan ook niet verwacht dat de mede deling over Pope's gevangenneming de betrekkingen tussen de twee landen opnieuw zal afkoelen. De woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft verklaard, dat in Washington geen officiële mededelingen zijn ont vangen over de gevangenneming van een Amerikaanse piloot door het Indonesische leger. De persberichten over Pope's aanhouding is de 'eerste aanduiding die wij hebben, dat een Amerikaans onderdaan betrokken kan zijn in de opstand in Indonesië, zo zeide hij. De woordvoerder weigerde verder commentaar. De commandant van de Molukken kolonel Pieters. heeft verklaard, dat zich onder de opstandelingen ook Phillip- pino's en nationalistische Chinezen be vinden. Toen Pope naar de stad Ambon werd overgebracht, wilde de plaatselijke be volking hem doden, doch de speciale wacht, die de Amerikaan naar de stad vervoerde, slaagde erin een aanval op Pope te verhinderen. Pope had gezegd, aldus kolonel Pieters. naar Menado te zyn gekomen vanaf het vliegveld Clark, een Amerikaanse luchtbasis. 60 km. ten noorden van Manilla. Overs' Pie ters wist. echter niet waarom Pope. die in dienst wa geweest van de „Central Airtransport Company" in Taipeh. in nationalistisch China, voordat hij zich bij de opstandelingen aansloot, via de luohthaven Clark was gereisd. Persstemmen over Franse toestand Waarschuivende stem van Neiv York Times Het besluit van premier Pflimlin tot aftreden is vanochtend door de meeste Parijse bladen beantwoord met de eis, dat generaal De Gaulle het bewind over neemt. Alleen de socialistische en de communistische kranten verlangen het te gendeel en roepen haar aanhangers op deel te nemen aan de grote protestbeto gingen, die voor vanmiddag zijn vastgesteld. In de meeste commentaren wordt gezegd, dat Frankryk slechts de keus heeft tussen De Gaulle en een volksfront- regering. Het Engelse blad Daily Telegraph (cons.) schrijft dat De Gaulle de enige mogelijkheid is. „Als hij niet bestond, zou Frankrijk hem moeten uitvinden", aldus dit blad. Ook de onafhankelijke Times ziet geen andere oplossing. Alles kan er van af hangen of het parlement dan wel het leger de generaal aan de macht brengt, schrijft dit gezaghebbende Engelse blad. De liberale Manchester Guardian zegt: „Als het gaat tussen De Gaulle of burgeroorlog .verdient De Gaulle de voorkeur, maar als er moet worden gekozen tussen De Gaulle cn een parlementair bewind, dan moet het dit laatste zijn. De grote moeilijkheid is echter, dat men met het parlement tevens vrijwel zeker burgeroorlog kiest". Het leger dwong hem De „New York Times" zegt in een hoofdartikel onder de kop „Frankrijk in beroering" dat het twijfelachtig is of generaal De Gaulle, als hij aan» de macht mocht komen, de situatie in Frankrijk nog in handen kan houden. In de eerste plaats is het duidelijk, dat De Gaulle, als hij aan de macht komt, deze macht niet krijgt omdat hij door het Franse volk. dat nu niet bepaald erg warm loopt voor de generaal, hiertoe ge roepen wordt, maar omdat de strijd krachten hem er toe dwingen. De vraag is of hij. dit in aanmerking genomen, deze strijdkrachten nog in de hand kan houden of dat zij hem de wet zullen voorschrijven. Voorts maken de grote verschillen tussen zijn aanhangers die variëren van Bonapartisten op Cor sica tot pro-Franse Arabieren in Alge rije, het twijfelachtig of de huidige eenheid wel lang zal duren. En tenslot te zijn de republikeinse partijen en de VS-KUNSTMAAN MISLUKT Om 3.46 uur hedenochtend Neder landse tijd is van Cape Canaveral in Florida een Vanguard-raket met een „volwassen" Amerikaanse kunst maan door de marine gelanceerd. Officieel is later medegedeeld dat de satelliet zijn baan niet heeft be reikt. De raket haalde een hoogte van 3000 km. maar viel nadien naar de aarde terug. De satelliet van 21.5 pond had tiep pond elektronische apparatuur aan boord en 7 pond aan chemische batte rijen. Het was een volledig uitgeruste satelliet die als eerste in de nieuwe se rie gelanceerd zou worden ten behoeve van de onderzoekingen in het kader van het Internationale Geofysische Jaar. Het toestel, waarin hij vloog toen hfj boven Ambon werd neergeschoten, was volgens Pope in Menado opgestegen. De brandstof voor de luchtmacht der op standelingen wordt uit het buitenland in Noord-Celebes gesmokkeld. Pope had aan overste Pieters verteld, dat tussen Menado en de Philippynen een pendel dienst wordt onderhouden door een C-47 en een Lockheed. Pope had verklaard spijt te hebben de luchtaanvallen in opdracht van de opstandelingenleider kolonel Soemoeal te hebben uitgevoerd, doch hem was verteld, dat Indonesië communistisch I was geworden. vakbonden vastbesloten hem weerstand te bieden, aldus de „New York Time6". Anti-Atlantisch Onze correspondent in West-Duits land telefoneerde hedenochtend: Alvorens te Bonn hedenochtend be kend was, dat de regering-Pflimlin zou aftreden, heerste de mening, dat wat men ook tegen generaal De Gaulle mag aanvoeren, een regering onder zijn lei ding zou zijn te prefereren boven een Volksfront-regime. Overigens betracht men hier nog altijd de grootst mogelijke voorzichtigheid. Van De Gaulle's heroptreden wordt gevreesd dat het blijk zal geven een anti Europese en anti-Atlantische instelling te zijn. Wel is men het er over eens, dat Frankrijks bondgenoten hun politiek te genover Parijs zullen moeten wijzigen. Er is op gewezen, dat voor De Gaulle de oude fictie nog altijd kan bestaan, dat Frankrijk een grote mogendheid is, die het eerst tot een akkoord met Rus land moet komen. Voor dat Frankrijk behoort alles wat Duits is. hetzij mèt hetzij zónder Europese eenheid, tot de rivalen. Zijn tegenstand tegen de Euro pese Defensiegemeenschap herinnert men zich hier voorts nog zeer goed. Zijn negatieve gedachten tegenover alles wat wijst op supra-nationale ideeën zijn al evenzeer bekend. In het Hamburgse blad „Die Welt" is er overigens hedenmorgen op gewezen, dat de NAVO wel vertrouwd is met led en-sta ten, die onder halve of hele dictatuur staan: Portugal en Tur kije zijn bepaald ook niet voor honderd procent democratieën. Aan de andere kant wijst het blad erop. dat men het nieuwe regime van De Gaulle niet moet bezien naar wat het naar buiten schijnt, maar naar wat het in het binnenland saneren zal. Een innerlijk gezond Frank rijk is voorlopig belangrijker dan wat niet al Socialistisch bestuurslici voorstander van De Gaulle Onder de kop „Kiezen zonder te ver raden" schrijft Leon Boutbita. bestuurs lid van de Franse socialistische partij, in „Combat": „Velen van ons geloven, dat sterven voor de vrijheid een heilige zaak is. Maar nu moeten wi) leven er strij den om haar te versterken. Instemmen met de bemiddeling van een man, die tot geen enkele partij behoort, kan in de huidige omstandigheden een nood zakelijkheid zijn en geen capitulatie. Er moet alleen nog worden vastgesteld, dat die bemiddeling geen overwinning van het ene volksdeel op het andere zou be tekenen en c at zij niet wordt uitgelegd als een nederlaag voor de republiek, maar als het gevolg van de onmacht van een bepaald politiek stelsel".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1