GOEMAAT
Pinay polste generaal De Ganlle,
geruisloze revolutie van Pflimlin
SWAN BADLAKENS
WEERBERICHT
fd'Orvilfin
Italiaans schip - met - wapens bij
kust onderschept Incident
de Tunesische
bij Gafsa
Tegen-regering in Algerije?
Geheel west-Sumatra thans onder
controle der Centrale regering
Libanon diende klacht in tegen
Arabische Republiek bij de Y.N.
97ste jaargang
VRIJDAG 23 MEI 1958
No. 29447
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro n
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Parijs)
Twee nieuwe feiten, waarvan de grote bete
kenis echter nog niet nauwkeurig kan worden
aangegeven, hebben zich gisteren in de Franse
binnenlandse politiek voorgedaan: de conserva
tieve oud-premier Antoine Pinay heeft met voor
kennis, doch niet in officiële opdracht van de
regering een bezoek van anderhalf uur gebracht
aan generaal De Gaulle, terwijl het kabinet in
speciale zitting bijeenkwam om de laatste punten
te zetten op de i's van een ingrijpende grondwets
herziening, die vandaag al bij het parlement wordt
ingediend. Wat het onderhoud met De Gaulle
aangaat, dit zou vooral om twee vragen gedraaid
De Franse marine heeft gisteren voor de Tunesische kust een Italiaans schip
onderschept, dat negen ton wapens en uniformen van Amerikaanse makelij uit
Joego-SIavië naar Tunis verscheepte. De lading zou bestemd zijn geweest voor
de Algerijnse rebellen. Het schip, dat de naam „Mina" draagt, is naar Philippe-
ville in Oost-Algerije gebracht, hangende een beslissing van generaal Salan. Ander
niet onbelangrijk nieuws uit de Algerijnse hoek is, dat het Comité van algemeen
welzijn voor heel Algerije onder leiding van de Algerijnse oud-onderstaats
secretaris dr. Sid Cara nu officieel is opgericht. Het bestaat uit vier Fransen
(colons) en vier Algerijnse burgers plus nog vier militairen en kan worden be
schouwd als een mogelijke Algerijnse tegenregering, die nu al, alleen reeds door
haar bestaan, de politieke druk op Parijs zal kunnen verhogen.
Intussen is het troepentransport naar Algerije hervat: gisteravond zijn uit
Marseille de eerste troepenschepen naar Algerije vertrokken sinds het begin (op
13 mei) van de gebeurtenissen aldaar. De schepen zijn de Maréchal Joffre met
2300 man aan boord en de Athos-II met 1850 man. Sedert 14 mei zijn in het
geheel zestien schepen uit Marseille naar Algerije vertrokken, het merendeel met
levensmiddelen en voorraden.
Grote spoed niet de
nieuwe grondwet
Gisteren is de toestand in Noord-
Afrika verscherpt door een gevecht tus
sen Franse en Tunesische troepen. Het
gevecht speelde zich af bij Gafsa in
Tunesië, 35 km. van de Algerijnse grens.
In de ochtend en avond beschoot men
elkaar met mortieren en automatische
wapens zonder dat er slachtoffers vielen.
De Tunesiërs willen niet. dat de Fransen
van hun vliegvelden gebruik maken. De
Tunesische ambassadeur te Washington
heeft opdracht gekregen de algemene
secretaris van de Ver. Naties op de
hoogte te stellen van wat genoemd wordt
de gevaarlijke ontwikkeling in de toe
stand in Zuid-Tunesië. President Bour-
guiba verklaarde in een radiotoespraak,
dat de Fransen in Tunesië zich mis
schien niet aan Parijs zullen storen en
de militaire overheid in Algerije zullen
gehoorzamen. Dat betekent, dat de Tu-
hebben: ten eerste of hij bereid is een oproep tot
de generaals in Algerije te richten en in het alge
meen als politiek adviseur voor legerzaken op te
treden, en ten tweede welke procedure hem voor
ogen staat om de macht eventueel over te nemen.
Alleen met betrekking tot dit tweede punt zou de
zending van Pinay een paar interessante bijzon
derheden hebben opgeleverd, waarvan premier
Pflimlin gisteravond al op de hoogte werd ge
bracht. De Gaulle zou echter geweigerd hebben
enige stap te doen binnen het kader van Frank-
rijks huidige staatkundig systeem.
de huidige omstandigheden wel mee zal
moeten gaan. Door weigering zou De
Gaulle onmiddellijk aan de macht ko
men, en dan ziet het er voor de heren
afgevaardigden nóg veel somberder uit.
Of de nieuwe grondwetshervorming,
waarover nu al jaren alleen maar wordt
gepraat, bedoeld is als een kostuum, dat
op maat voor De Gaulle gesneden wordt,
zoals Pierre Mendès-France zich giste
ren heeft uitgedrukt, is een kwestie,
waarover verschil van mening mogelijk
is. Vermoedelijk probeert de regering de
generaal met deze herziening de wind
juist uit de zeilen te nemen. Doch in
ieder geval wordt met dit revolutionaire
plan het einde van de vierde en het
begin van de de vijfde republiek inge
luid. Een geruisloze revolutie in Parijs,
begeleidt nu de meer luidruchtige om
wentelingen in Algerije met de uiteinde
lijke bedoeling dat de lijnen van beider
ontwikkeling elkander spoedig zullen
kruisen om op dat snijpunt met of zon
der generaal De Gaulle de normale be
trekkingen tussen regering en leger te
kunnen herstellen
Kritiek van Truman
„Vijf jaren niets doen in de
buitenlandse politiek"
Oud-president Harry Truman heeft
gisteren in Chicago verklaard, dat de
Ver. Staten op de rand van een der
grootste rampen op het gebied van de
buitenlandse politiek staan.
„Het meest beangstigende resultaat van
vijf jaren niets doen is. dat de Sovjet-
Unie de leiding heeft genomen en dat
wij relatief wat sterkte betreft achteruit
zfjn gegaan," zo zei hij in een rede op
een- bijeenkomst der Democratische
Partij.
Voorts gaf Truman de regering-Eisen-
hower er de schuld van, dat de werk
loosheid met meer dan honderd procent
is toegenomen, dat de inkomsten der
boeren zijn verminderd en de kosten
van levensonderhoud een recordhoogte
hebben bereikt.
Dertien kinderen omgekomen
bij brand in Canada
In een r.-k. zusterschool voor Indianen
te Anahim Lake, in Brits Columbia,
ongeveer 400 km. ten noordwesten van
Vancouver, zijn dertien kinderen bij
een brand om het leven gekomen. Het
gehele gebouw werd verwoest.
Explosie op basis
voor raketten in V.S.
Zeven doden, 3 vermisten
Een militaire woordvoerder heeft mee
gedeeld, dat er op de raketbasis van het
Amerikaanse leger te Middletown in New-
Jersey zeven raketten van type Nike in
een kettingreactie zijn ontploft. Zeker
zeven mensen, militairen en burgers zijn
bij het ongeluk om het leven gekomen.
Drie mensen worden vermist. Vijf stuk
ken van een raket zijn op een naburige
boerderij terechtgekomen. Een stuk had
een grootte van een autowiel.
Van de basis heeft men de mensen in
de buurt herhaaldelijk verzekerd, dat de
Nike-Ajax alleen in tijd van oorlog zou
worden afgeschoten en volkomen veiüg
was. De legerwoordvoerder zei, dat de
raketten geen atoomkoppen hadden en
dat er geen gevaar van straling be
stond. De ontploffing was op 15 km af
stand te horen. Er was een enorme
oranjekleurige vuurbol en een padde-
stoelvormige rookwolk zichtbaar.
In een groot gebied zijn de ruiten ge
sprongen. Na de ontploffing was er een
dichte rookontwikkeling.
De basis ligt 70 km ten zuiden van de
stad New York en is er één van de tien
in het noorden van New Jersey, die be
stemd zijn voor de bescherming van
New York.
nesiërs voorzorgsmaatregelen moeten
nemen, zoals het mobiliseren van de
nationale garde en het bewapenen van
de bevolking. Volgens Bourguiba hadden
Franse toestellen het vliegveld van
Gafsa geborbardeerd, hetgeen evenwel
door de Franse ambassade in Tunis met
klem werd tegengesproken.
Tegen de achtergrond van het gevaar
van verslechtering van de toestand moet
de spoed worden gezien, welke de rege-
ring-Pflimlin betracht bij de grond
wetsherziening, die vandaag al in de
Kamer ter sprake zou komen. Zoals men
zich herinnert stond dit punt al in het
regeringsprogram van Pflimlin, de wij
ziging, die nu uit de bus moet komen,
gaat niet alleen veel verder dan aan
vankelijk bedoeld was, maar zal boven
dien door de premier in sneltreinvaart
door de beide Kamers worden gejaagd.
Binnen een week moet de herziening al
zijn beklonken. De bevoegdheden van
het parlement worden radicaal beknot
en de regering zal in de toekomst een
levensduur van tenminste twee jaar
kunnen genieten.
Pflimlin is van plan de vertrouwens
kwestie aan het project te verbinden en
men verwacht dat het parlement onder
100x 150 geheel le -keus. verpakt
m cellofaan, strandkleuren.
Normale kwaliteit.
Vastgestelde verkoopprijs 14.50.
NU zolang de voorraad strekt
RIJNSBURG
Maar opstandelingen blijven zich neren
Radio-Djakarta heeft gemeld, dat Pajakoemboeh, de laatste stad die de opstan
delingen in West-Sumatra nog in handen hadden, woensdag is gevallen. Onze
troepen hebben thans geheel Wcst-Sumatra onder controle, aldus de radio.
Het Indonesische ministerie van Voorlichting heeft nogmaals verklaard, dat het
Indonesische leger alleen onvoorwaardeiykei -svergave van de strijdkrachten der
opstandelingen zal aanvaarden.
Verklaring der
opstandelingen
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Koeler
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Nu en dan opklaringen, maar ook
enkele verspreid voorkomende buien.
Matige af en toe krachtige zuidweste
lijke wind. Iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
24 MEI
Zon op: 4.35 uur; onder: 20.39 uur.
Maan op: 10.10 uur; onder: 0.11 uur;
Hoogwater te Katwijk te 6.41 en 19.09
uur.
Laag water te 2.23 en 14.46 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Gistermiddag is de KW. 40 ..Ever-
hard Christina" als eerste Katwijk-
se haringlogger in IJmuiden aan
gekomen met 64 kantjes Hollandse
Nieuwe. Zodra het schip gemeerd
leg. werd de vangst gelost. Elders
in dit blad schrijven wij uitvoerig
over deze feestelijke gebeurtenis.
(Foto L.D./Van Vliet)
In een legerbericht heeft een zender i
van de opstandelingen gezegd, dat I
guerilla-bendcn waren doorgedrongen
in Boekit Tinggi. In Oost-Indonesië
gaan de acties in de lucht voort.
Gezegd werd dat de oliehaven Balik-
papan was aangevallen, omdat de troe
pen van de Centrale regering zich daar
verzamelden om gebied van de opstan
delingen aan te vallen. Er werd niet ge-
zegd wanneer deze aanval geschiedde.
De regering had twee schepen in Oost-
Indonesie verloren, aldus de radio, en
vier waren ernstig beschadigd.
Voorts werd gezegd dat boven de ha
ven van Ambon actie was ondernomen
De vliegtuigen van de opstandelingen
hadden successen, zo werd gezegd.
Verbeterde betrekkingen
Neutrale waarnemers schrijven de ver
beterde sfeer tussen Indonesië en de V.S
toe aan het staatsmanschap van Soe-
bandrio en aan de kundige diplomatie
van de Amerikaanse ambassadeur Jones.
In het nationalistische partijorgaan
„Soeloeh Indonesië" werd de verklaring
van Dulles eveneens begroet als een ver
betering in de houding van Amerika
tegenover Indonesië. Maar het blad
sprak de hoop uit. dat de verklaring
spoedig door daden gevolgd wordt. „An
ders zou zij slechts verwaaien in de
wind".
Bulgaarse zee-officieren?
Het Italiaanse persbureau „Conti
nentale", gewoonlijk goed ingelicht be
treffende communistische aangelegen
heden, heeft bericht dat de Indonesische
regering een aantal Bulgaarse zeeoffi
cieren gehuurd heeft voor de oorlog
voering ter zee tegen de opstandelingen.
De komende dagen zouden 30 in Djakar
ta aankomen, spoedig gevolgd door meer.
Verder berichtte „Continentale", dat
het Russische vrachtschip enkele dagen
geleden 15 Mig-straaljagers heeft afge
leverd in Soerabaja.
Sjafroeddin houdt vol
Voor het eerst sedert de val van Boe-
kit Tinggi is de stem van de premier
van de revolutionaire regering, Sja-
fraddin Prawiranegara, gehoord Hij
sprak voor een onbekend radiostation
van de opstandelingen en zei, dat de
revolutionaire regering haar strijd zal
voortzetten tot de overwinning is be
reikt."
„Ik vraag alle troepen van de revolu
tionaire regering stand te houden. Wij
hebben de steun van het grootste deel
van het Indonesische volk. dat werd uit
gebuit door de Indonesische regering.
Soekarno heeft.thans het toppunt van
zijn macht bereikt, maar tenslotte zal
hij vallen", aldus Sjafroeddin
Mr. Kranenburg*
„diepgaand beraad"
Verzoek om ontslag?
Het ..diepgaand beraad", dat de
staatssecretaris van Oorlog, mr.
F. J. Kranenburg, de Eerste Kamer
heeft toegezegd in antwoord op
aandrang dat hij zal aftreden, zal
vermoedelijk wel even duren. Van
daag komt de ministerraad bijeen,
die zich ongetwijfeld met het pro
bleem der defensieleiding zal bezig
houden. In politieke kringen neemt
men echter aan, dat mr. Kranen
burg ook met de leiding van zijn
partij (P. v. d. A.) overleg zal ple-
Wetsonwerp investeringen
Het Indonesische Kabinet heeft bij
het Parlement een gewijzigd wetsont
werp inzake de buitenlandse investe
ringen in Indonesië ingediend. Op de
lijst van bedrijven, die blijven gereser
veerd voor de regering of Indonesisch
nationaal kapitaal, komt thans ook de
„vitale mijnbouw" voor.
In regeringskringen werd er evenwel
op gewezen, dat de olieterreinen niet
onder de bepalingen van het nieuwe
wetsontwerp zullen vallen. Zij deelden
mede, dat de regering een nieuwe wet
op het mijnbouwwezen in voorbereiding
heeft en dat aangelegenheden me; be
trekking tot de exploitatie van de In
donesische olierijkdommen in een afzon
derlijk wetsontwerp zullen worden ge
regeld.
De bestaande concessies zullen hier-
Prins Bernhard in gezelschap van
Wiley Buchanan, de chef van het
protocol van buitenlandse zaken in
Amerika tijdens zijn bezoek aan
W ashington
Advertentie
door niet worden getroffen, doch de zo
genaamde „stille concessies" die voor de
soevereiniteitsoverdracht door Neder
land. nu acht jaar geleden, werden ver
leend en waarvan tot dusver nog geen
gebruik werd gemaakt, zullen mogelijk
worden ingetrokken.
De groep van bedrijven, die niet open
staat voor buitenlandse investeringen,
omvat de nationale scheepvaart, lucht
vaart. spoorwegen, openbare nutsbedrij
ven. atoomenergie en munitie- en wa
penfabrieken. Ook uit kleine industrieën
wordt het buitenlands kapitaal geweerd.
Minister Landsverdediging afgetreden
Dr. Karim Azkoel. Libanons
vaste vertegenwoordiger bij de
Verenigde Naties, heeft gister
avond een officieel verzoek inge
diend om een spoedvergadering
van de Veiligheidsraad ter behan
deling van de klachten van zijn
regering over inmenging van de
Verenigde Arabische Republiek in
de binnenlandse aangelegenheden
van Libanon.
De Libanese afgevaardigde drong aan
op 'n zo spoedig mogelijk bijeenroepen
van de Raad .maar het is niet waar
schijnlijk, dat dit voor het begin van
de volgende week zal zijn. *n Beiroet
werd reeds gezegd, dat indien de
Sovjet-Unie bij de stemming over de
(Advertentie)
IHORLOGES
10 MAAL BETER
10 JAAR GARANTIE
«1
Verkrijgbaar bij.
P. MAARTENSE,
Hoogstraat 6
W. SOMERWIL,
Haarlemmerstraat 84
gen alvorens een beslissing te
nemen.
Intussen wordt er nauwelijks aan ge
twijfeld, dat de uitkomst van het „diep
gaand beraad" een verzoek om ontslag
zal zijn Het probleem is dan ook niet
zo zeer wat mr. Kranenburg zal doen.
maar wie hem zal opvolgen wanneer hij
de regering verlaat Daar niet alleen de
ministers, maar ook hun staatssecreta
rissen precies over de vier coalitie
partijen zijn verdeeld overeenkomstig de
„brede basis", zal de nieuwe man wel
weer in P v. d. A.-kringen worden ge
zocht.
De zeer voorlopige gedachten
gaan dan onwillekeurig uit naar de
militaire specialist van de Tweede
Kamer-fractie der P.v. d. A., de heer
YV. YY'ierda, die beroepsofficier (kolo
nel) bij de Landmacht is geweest.
Libanese klacht in de Veiligheidsraad
van haar vetorecht gebruik zal ma
ken, Libanon de zaak bii de Algemene
Vergadering van de Verenigde Naties
aanhangig zal maken.
De Libanese minister van Landsver
dediging. Ras j id Beidoen. is onmiddel
lijk na het nemen van het besluit een
klacht bij de V.N. in te dienen, afgetre
den. Hij had de V.A.R. eerst de gele
genheid willen geven om te reageren op
het dinsdag door de Libanon gedane
beroep. Bovendien zegt de minister in
een brief aan premier Sami el Solh.
dat „de veiligheid in het la d niet is
verzekerd. De troepen hebben zich uit
bepaalde gebieden geheel teruggetrok
ken. Dit heeft ertoe bijgedragen de per
soonlijke tegenstellingen te verscher
pen en het heeft het zich voordoen van
wanordelijkheden en incidenten be
vorderd". Overigens is het ontslag van
Beidoen niet aanvaard, aldus zegslie
den en er worden pogingen onderno
men om hem over te halen aan te blij
ven.
Volgens berichten uit Beiroet hebben
zich gisteren op vele plaatsen in Liba
non ongeregeldheden voorgedaan. Een
tijdbom ontplofte in Beiroet, waarbij
twee personen werden gedood en vier
gewond.
Premier Solh heeft inmiddels een be
roep gedaan op het volk om een einde
te maken aan de staking, die de econo
mie van het land heeft lam gelegd.
Woordvoerders van de oppositie hebben
echter gezegd, dat deze algemene sta
king zal voortduren zolang president
Sjamoen aanblijft. Hij wordt geheel
verantwoordelijk gesteld voor de hui
dige crisis. De oppositieleider Saeb Sa
laam beschuldige Sjamoen ervan de
verkiezingsuitslagen te hebben vervalst
en de politie te hebben gebruikt voor
het bedreigen en arresteren van poli
tieke tegenstanders Hij herhaalde nog
eens vroegere verklaringen, volgens
welke hij en zijn volgelingen met niets
minder genoegen zullen nemen dan met
„het directe en onvoorwaardelijke ont
slag van president Sjamoen".
PRINSES BEATRIX OPENT
BEJAARDEN-CENTRUM
Prinses Beatrix is voornemens het
Ned. Herv. Bejaardencentrum „De
Schutse" te Coevorden op zaterdag 31
mei a s. officieel te openen.
Zij zal dan tevens een bezoek brengen
aan het r.-k. bejaardencentrum .St.-
Franclscus" aldaar, dat in februari van
dit jaar in gebruik genomen werd.
