Geen sprake van onderhandelingen
tussen regering en opstandelingen
Eerste dag van Londense staking
in grootste discipline verlopen
WEERBERICHT
Zoekt Nasoetion een compromis
Er dreigen complicaties van de
zijde van tankauto-personeel
en ontevreden spoorivegmannen
97ste jaargang
DINSDAG 6 MEI 1958
No. 29433
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro nr
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Strijd om macht achter schermen
Hij wil internationaal slagveld voorkomen
(Van onze reisredacteur in Singapore)
Singapore, 5 mei. Een verklaring van de militaire woordvoerder
in Djakarta Pirngadie, dat de opstandelingen zich na de val van
Boekit Tinggi tot onderhandelingen bereid hebben verklaard en
Nasoetion, de chef-staf van het Indonesische leger, besloten heeft een
delegatie van officieren der Siliwang-divisie naar de bevelhebber der
opstandelingen, Kawilarang, te sturen is gevolgd door een dementi van
een regeringswoordvoerder in Djakarta luidende „Djakarta wil niet
onderhandelen". Welnu, zo verklaren woordvoerders der opstandelin
gen in Singapore „wij evenmin".
Een door Nasoetions woordvoerder genoemde brief van kolonel
Warouw, die thans in Menado, de hoofdstad van het opstandige
Noord-Celebes vertoeft, waarin deze om besprekingen vroeg, dateert
van méér dan een maand terug. Dit blijkt uit de regel „wanneer er
geen oplossing wordt gevonden dan zal ik (Warouw) mij aansluiten
bij de opstandelingen". Immers, Warouw is inmiddels vice-premier in
de tegenregering.
werken in het gebied van Boekit Tinggi.
Kolonel Ahmad Jani. commandant
van de invasietroepen, heeft samen met
het hoofd van de politie in Midden-Su-
matra, Kahafoedin de oproep tot over
heidsdienaren en burgers gericht om
weer aan het werk te gaan.
Veiligheidstroepen hebben razzia's in
Boekit Tinggi gehouden om vrienden
der opstandelingen te arresteren.
Actie tegen Chinezen
De woordvoerder van het plaatselijk
militair commando in Djakarta heeft
Tegenstelling
Uit de tegenstrijdige Djakartaanse
verklaringen blijkt inmiddels dat er we
derom onenigheid is tussen de regering
en Nasoetion. Reeds eerder verluidde het
dat de laatste twijfelt aan de mogelijk
heid om de opstand met louter Indone
sische strijdkrachten neer te slaan. Hij
is echter voortgedreven door linkse groe
pen, door de regering en door Soekarno.
Nasoetion heeft thans vermoedelijk de
oude brief van Warouw aangegrepen om
zonder prestige-verlies Kawilarang te
benaderen. Het regeringsdementi duidt
overigens aan dat dit plan waarschijn
lijk zal worden getorpedeerd. De anti
communistische Nasoetion beseft dat
Djakarta slechts met steun van Moskou
kans heeft de opstand neer te slaan en
er zijn aanwijzingen dat hij en zijn po
litieke vrienden via Hatta zoeken naar
een compromis met de opstandelingen
teneinde te voorkomen dat Indonesië
een internationaal slagveld wordt. Ach
ter de Djakartaanse schermen woedt al
dus een strijd om de macht. Soekarno's
beleid wordt door zijn tegenstribbelende
opperbevelhebber niet vergemakkelijkt.
Tot zover onze reisredacteur.
Na de val vari
Boekit Tinggi
Het militaire apparaat heeft een op
roep gericht tot de politie en de ambte
naren, om met de militairen samen te
vandaag bekendgemaakt, dat tijdens
razzia's tegen subversieve actie, welke
vannacht in Djakarta werden gehouden,
tientallen personen zijn gearresteerd.
Het verluidt dat de gearresteerden
voornamelijk Chinezen waren, die na
tionalistisch China vriendschappelijk ge
zind zijn.
De vorige week heeft de Indonesische
regering de beschuldiging geuit, dat
vliegtuigen van de opstandelingen, die
aanvallen op havens in Oost-Indonesië
hebben gedaan, zouden zijn bemand door
nationalistisch - Chinese onderd anen
Het invloedrijke nationalistische par
tij-orgaan „Soeloeh Indonesia" berichtte
vandaag, dat de „Kwomintang-organi
satie" in Indonesië binnenkort zal wor
den verboden.
Kortgeleden voerden de linkse dagbla
den reeds een campagne tegen de acti
viteit van de „Kwomiritang-Chinezen" in
Indonesië. De padvindersorganisatie der
nationalistische Chinezen werd reeds
verboden.
Correspondent in arrest
Tot de, gearresteerden behoort de cor
respondent voor Indonesië van het Na-
tionalistisch-Chinese persbureau CNA,
Hsieh, die tevens optreedt als Indone
sisch correspondent voor het Ameri
kaanse weekblad „Time". Zijn woning
werd door drie leden van de militaire
politie doorzocht, terwijl een aantal pa
pieren van het persbureau CNA in be
slag werd genomen.
De voorzitter van de Vereniging van
Buitenlandse Correspondenten in Indo
nesië, J. W. M. Martinot, had vandaag
een onderhoud in het ministerie van
Buitenlandse Zaken, waarin hij uiting
gaf aan de bezorgdheid van de vereni
ging over de arrestatie van een van
haar leden. Hij overhandigde een brief,
waarin de commissie het vertrouwen
uitspreekt, dat het ministerie al het mo-
In Orry-la-Ville. een plaatsje op
29 km afstand van Parijs, is op Be
vrijdingsdag een monument onthuld
op de erebegraafplaats, waar de
stoffelijke resten rusten van 99 Ne
derlanders. die tijdens de oorlogs
handelingen en dè bezettingsjaren
in Frankrijk zijn omgekomen. Een
beeld van de plechtige onthulling
van dit door Cor van Kralingen ont
worpen monument.
gelijke zal doen dat de heer Hsieh zon
der verwijl in vrijheid zal worden ge
steld. De woordvoerder van het ministe
rie antwoordde, dat naar deze zaak een
onderzoek zal worden ingesteld. Ook
heeft de vereniging het Internationaal
Persinstituut in Zürich op de hoogte ge
steld.
Er schoot nogal eens
een lach op over
E (Van onze Londense correspondent)
De Engelsen bezitten het talent om
5 zich in noodsituaties op snelle en E
vaak wonderlijke wijze aan te pas-
sen en daarbij vaak tevens blijk ge
ven vam hun ongelofelenk gevóel B
voor humor en sportiviteit. Zo scha- H
terde Londen gisteren om de man.
die zich op een fiets uit de oertijd
met een reuzevoorwiel en een klein
achterwieltje voortbewoog. In een H
open door een paard getrokken kar-
g retje van een koopman in oude kle- n
I ren hadden twee deftig uitziende g
B City-heren met zwarte bolhoed en H
H in jacquet plaats genomen. Als te-
H genstelling zag men even later een
5 glanzende Rolls Royce vol arbeider; 5
in overall. Een onderwijzer stak
zich in atletiektenue en begat zich
als hardloper naar school! Hoogst
origineel was een kantoorman, die
zich met een waterscooter in snelle
vaart over de Theems spoedde.
maar hij had zelfs bij deze gelegen-
heid zijn bolhoed en paraplui niet
thuisgelaten Men ontwaarde
een moeder, zwaar trappend op een g
B bakfiets, waarin zij haar kinderen g
H had geladen. In Harrow besloot het B
stakerscomité met eigen auto's een
speciale taxidienst voor gebrekkigen
5 en ouden van dagen te organiseren. E
De vakbond zal de benzine voor
deze hulpvaardige stakers betalen. J
SOLEX bromlietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Kouder
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met tijdelijk enige
regen, maar morgen ook opklaringen.
Matige tot krachtige zuidwestelijke
wind, ruimend naar west. Kouder over
dag. (Opgemaakt te 11.15 uur)
7 mei
Zon op: 5.01 uur; onder: 20.13 uur.
Maan op: -.— uur; onder: 8.29 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.45 en 18.13
uur. Laagwater te 1.31 en 13.59 uur.
DR nummer bestaat nit 12 pagina's.
(Van onze Londense correspondent)
De eerste dag van de Londense busstaking is uiterst rustig en wat de houding
van het publiek betreft zelfs triomfantelijk verlopen. Van enige ontstemming of
spanning bleek geen sprake. Volgens de politie is dit de kalmste staking in 25
jaar! Van de 50.000 man buspersoneel hadden zich 74 werkwilligen aangemeld,
doch onder hen was slechts een gering aantal chauffeurs en conducteurs, die
onverrichterzake huiswaarts moesten keren. Allerlei vakbonden hebben hun
sympathie met de busstaking betuigd. Er dreigt thans een complicatie, omdat de
vakbond van personeel van benzinetankauto's heeft besloten, dat zonder schrifte
lijke toestemming van de bond geen brandstof meer mag worden afgeleverd aan
de autobusondernemingen, wier reiswagens personeel van grote bedrijven helpen
vervoeren. Deze maatregel beoogt elke poging tot breken van de staking te ver
ijdelen. Het gevaar is niet denkbeeldig, dat een incident ook tot een staking bij
het benzinevervoer zal leiden, waardoor het gehele motortransport zou komen stil
te liggen
Publiek verdrong
zich bij de treinen
Misschien kwam het door het mooie
weer. maar het leek alsof de verdwij
ning van de bussen geen vat had op de
Londenaren. Hei komt voor een deel ook
omdat de bij het zakencentrum gelegen
grote spoorwegstations duizenden vlak
bij htm werk brengen. Bovendien func
tioneert de ondergrondse normaal, al
moest het publiek hier en daar soms een
uur in de rij staan voor dat het zich als
haringen in een ton in de treinen kon
persen! Op een aantal toegangswegen
liep het autoverkeer vast. zodat wande
len de beste oplossing was. De enige
methode om chaos te vermijden lt ge
durende de busstaking de werkuren der
bedrijven te veranderen, zodat de men
senstroom zich niet langer op de gebrui
kelijke uren toespitst. De minister van
Transport heeft via de Kamer van
Koophandel een beroep op firma's ge
daan om dit vrijwillig te organiseren.
Een grote menigte Londenaren
ging gisteren, de eerste dag van de
busstaking in de Engelse hoofdstad,
te voet naar het werk. Een ongc-
biuikelijk beeld van Londen zonder
de bekende dubbeldekkers.
Wil Cousins een compromis?
In het Lagerhuis ontstak Labour in
woede, toen de minister van Arbeid,
Macleod weigerde in dit stadium in te
grijpen. Hij wilde zich kennelijk niet
door zijn politieke tegenstanders de wet
laten voorschrijven. De socialisten, die
de staking hoe langer hoe meer als een
politiek conflict beschouwen, hebben
daarna een motie van afkeuring in het
regeringsbeleid ingediend. Labour be
schuldigt de regering ervan, dat haar
politiek aansprakelijk is voor de staking.
Uit de woorden van stakingsleider Frank
Cousins, vlak voor het begin van de sta
king geuit, valt in elk geval op te maken,
dat hij bereid is tot een compromis. Er
heerst bezorgdheid, dat ook bij de spoor
wegen een uitbarsting zal volgen. De
busstaking heeft niet nagelaten de stem
ming onder het ontevreden personeel te
beinvloeden. Het eist een belangrijke en
onmiddellijke verhoging.
De reeds lang bij de Engelse spoor-
mannen broeiende crisis dreigt vandaag
bq de hervatting van de besprekingen
tussen de spoorwegleiding en de bonden
een hoogtepunt te bereiken. Eventuele
stakingsacties van het spoorwegpersoneel
zou ook ten doel hebben de poging van
de regering te verijdelen om de Londen
se buswerkers te isoleren. Een spoorweg
staking zal waarschijnlijk niet eerder
dan 18 mei kunnen beginnen. Hierbij
dient echter te worden opgemerkt, dat
dc spoorwegvakbonden totnutoe een ver*
zoenende houding hebben aangenomen,
maar het psychologisch effect van de
busstaking doet zich ongetwijfeld gelden.
Nederlandse plantages
onder toezicht
President Soekarno heeft een decreet
uitgevaardigd, krachtens hetwelk alle
Nederlandse plantages en landbouwon
dernemingen in Indonesië onder toezicht
van de regering worden geplaatst.
De maatregel heeft ook betrekking op
de gemengde ondernemingen, d.w.z. de
ondernemingen waarin Nederlanders zo
wel als de Indonesische regering belan
gen hebben. Alsmede op de bedrijven
die op de een of andere manier te ma
ken hebben met eerdergenoemde onder
nemingen.
De maatregel is genomen „in het be
lang van de staat".
Volgens een officiële verklaring zal de
minister van Landbouw Sadjarwo in de
toekomst belast zijn met de leiding van
de bedrijven en de noodzakelijke maat
regelen treffen voor de voortzetting van
het werk op deze ondernemingen.
Nasoetions waarschuwing
In kringen van de oliemaatschappijen
in Djakarta was men niet bereid com
mentaar te leveren op de instructie van
generaal-majoor Nasoetion met betrek
king tot het blijven functioneren van de
oliebedrijven in Indonesië. Doch gezag
hebbende kringen zeiden, dat in het
communiqué de vastbeslotenheid van het
leger tot uitdrukking wordt gebracht om
te verzekeren, dat zich in de werkzaam
heden der maatschappijen geen stagna
tie zal voordoen als gevolg van de ge
beurtenissen der laatste dagen.
Zij wezen erop. dat dit communiqué
werd uitgegeven na een publikatie. waar
in de secretaris-generaal van de com
munistische partij D. N. Aidit de waar
schuwing uitte, dat de partij maatrege
len tegen de economische belangen van
de V.S. in Indonesië zal propageren ..in
geval van voortgezette bemoeienis van
Amerikaanse onderdanen in de Indone
sische opstand".
Twee van de in Indonesië opererende
oliemaatschappijen zijn Amerikaans be
zit.
Ontslag aan
consul-generaal
Het Indonesische ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren bekend
gemaakt, dat de consul-generaal in Sai
gon W. Pesik die zich de vorige week bij
de opstandelingen heeft aangesloten, is
ontslagen.
Pesik. die op het ogenblik in Singa
pore verblijft, zou voornemens zijn naar
Noord-Celebes te gaan.
Centrale regering
impopulair
Volgens de Philippijnse nieuwsdienst
heeft een hoofdredacteur van een Indo
nesische krant te Manilla verklaard, dat
het de meerderheid van het Indonesi
sche volk niet interesseert wat met de
regering-Soekarno gebeurt in haar strijd
Korte vrijheid voor
Schmidt en Hamid?
Volgens een lid van het Indonesische
parlement zou de Nederlander J. C. J.
G. Schmidt, die in 1956 op beschuldi
ging van subversieve activiteit tot le
venslange gevangenisstraf werd ver
oordeeld, enkele dagen uit de gevange
nis geweest. Zijn berechting twee
jaar geleden trok de aandacht van ge
heel de wereld
Het parlementslid Wirjosepoetro heeft
in schriftelijke vragen aan de regering
verzocht mede te delen wie Schmidt
en Sultan Hamid van Pontianak die
ook nog gevangen zit, had gemachtigd
om de gevangenis voor enkele dagen
te verlaten.
Het parlementslid merkte op. dat de
tijdelijke vrijheid van deze twee veroor
deelden door hen kan zijn gebruikt voor
handelingen ten nadele van de Sraat.
Zowel Schmidt als Sultan Hamid zit
ten hun straf uit in de Tjipinang-ge
vangenis in Djakarta. Sultan Hamid
kreeg tien jaar gevangenisstraf wegens
een poging tot omverwerping der rege
ring in 1950, tezamen met Westerling,
die in januari van dat jaar met zijn „le
ger" een aanval deed op Bandoeng.
Soekarno en Hatta
„zij-aan zij"
I Voor het eerst sinds lange tijd zijn
I President Soekarno en oud vice-
I president Hatta weer samen gezien, g
I aldus het Indonesische persagent- a
I schap Antara.
I Beiden waren aanwezig bij de ope- m
I ning van Indonesie's eerste moder- 5
I ne sportpark „Ka rang Sotra" in 5
I Bandoeng.
De president knipte het gebrul
kelijke lint door, en Hatta liet de
ballonnen op, een der festiviteiten
waarmede de opening gepaard ging.
„Na afloop van de openingsplechtig-
heid wandelden Soekarno en Hatta
1 zijde aan zijde naar een gebouw in
I het park" aldus Antara.
tegen de opstandelingen. De hoofdre
dacteur zeide: „In feite hoopt het Indo
nesische volk dat de opstandelingen
winnen". Deze journalist zeide dat de
centrale regering zeer impopulair is bij
de grote massa.
,,De meesten weten niet wat er aan de
hand is en hechten geen geloof aan wat
zij lezen over ontwikkelingen in de re
volutie".
Volgens deze zegsman geven Indone
siërs die „op de hoogte" zijn, er de voor
keur aan hun inlichtingen uit bronnen
van buitenaf te ontvangen.
Hij zeide dat voor zover iiij de gevoe
lens van het volk kon peilen, „Indone
siërs niet willen vechten tegen Indone
siërs". Wat de door de centrale rege
ring uitgesproken beschuldigingen over
buitenlandse inmenging betreft, ver
klaarde de zegsman: „Niemand gelooft
dit".
Deens diplomaat
pleegde verraad
Geheime stukken aan een
Oosteuropees land geleverd
(Van onze Zweedse correspondent
in Kopenhagen)
Nadat gisteren mooie woorden over de
samenwerking der NAVO-landen waren
gezegd en de conferentie achter gesloten
deuren in Kopenhagen was begonnen,
werd bekend dat een Deens diplomaat
wordt verdacht schandelijk verraad te
hebben gepleegd. De in Bonn geaccredi
teerde Deense ambassade-secretarie
Einar Blechingberg heeft, zoals in Ko
penhagen wordt medegedeeld, belang
rijke militaire stukken aan een Oost-
europese macht uitgeleverd. Dit is mo
gelijk geweest, omdat er in het archief
van de ambassade te weinig op werd
gelet, dat geleende stukken ook werke
lijk terugkwamen. Niemand zou ook in
Blechingberg een verrader hebben ge
zien.
Reeds in 1920 kwam hij in dienst van
de Deense staat, welke hij 38 jaar lang
trouw, o.a. in Melbourne, Sydney, Bern
en Warschau heeft gediend. In Teheran
is hij zaakgelastigde geweest en toen de
oorlog uitbrak zat hij in Washington. De
toenmalige Deense ambassadeur aldaar,
Kaufman, verbrak het contact met het
vaderland. Blechingberg echter reisde
terug. Na de oorlog kwam hij op de
economisch-politieke afdeling en heeft
o.a. goed werk gedaan door van Polen
en Rusland vergoeding te krijgen voor
Deens bezit in de Baltische landen. Zo
werd hij dan te Bonn adviseur voor
economisch-politieke vraagstukken.
Men weet nog niet, of hij kans heeft
gezien andere belangrijke stukken aan
de nog niet genoemde Oosteuropese mo
gendheid door te geven. Het staat wel
vast, dat hij de documenten betreffende
de samenwerking tussen de Westduitse
en de Deense vloten in de Oostzee van
bezitter heeft doen veranderen. Daar
mee zijn ook stellig enige NAVO-gehet*
men prijsgegeven