Opstandelingen zijn nu weer met
nieuwe moed bezield
Ruim achtduizend Londense bussen
bleven vanochtend in de garages
WEERBERICHT
Tweede fase door hen gewonnen
Langdurige wapenstilstand van
vakbonden met regering op het
gebied van lonen is ten einde
Balastore
Bankloper te Groningen brutaal
beroofd van 60000 gulden
97ste jaargang
MAANDAG 5 MEI 1958
No. 29432
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro n
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Soekarno lieeft alleen macht op Java
(Van onze reisredacteur)
Singapore, 3 mei. Minister Soebandrio's noodkreet omtrent de
buitenlandse agressie in Indonesië, alsmede de dreigementen om de
zaak voor de V.N. te brengen en andere stappen te doen, onder
strepen het feit dat de afgelopen gewaande Indonesische opstand nu
feitelijk pas recht begonnen is. De verslagen geachte opstandelingen
op Celebes verkeren naar het schijnt, in een positie, waaruit Djakarta
hen op eigen kracht niet kan verjagen. Het conflict staat dus remise!
Na het scepticisme door het Sumatra-fiasco lijkt dan ook de conclusie
gewettigd dat de opstandelingen hun positie geconsolideerd hebben en
de tweede fase van de revolutie hebben gewonnen. Het feit dat Dja
karta nog niet capabel is tot de hoognodige luchtaanvallen op Menado
over te gaan, duidt aan dat Menado buiten de slagarm van de Indo
nesische luchtmacht is. Alle bases voor luchtaanvallen of invasie op
Borneo, Celebes en de Molukken liggen daarentegen binnen het bereik
van de naar het heet snelgroeiende opstandelingen luchtmacht,
die aldaar tankende vliegtuigen van commodre Soeryadarma zware
verliezen op de grond en in de lucht zou toebrengen.
Trefzekere
luchtmacht
Misschien zijn enkele raids op Menado
mogelijk, maar geregelde bombardemen
ten stellig niet. De blijkbaar trefzekere
opstandelingenluchtmacht veegt met
haar aanvallen op schepen en bases de
O.ostindonesisehe wateren schoon en
maakt bevoorrading der invasiebases on
mogelijk. Een invasie zonder Iuchtdek-
king met kwestbare verbindingslijnen
zou zelfmoord zijn. De troepenschepen
zouden voor de piloten van generaal Ka-
wilarang een gedroomde prooi zijn en'
het moreel van de Indonesische centra
le troepen verdraagt geen zware verlie
zen. Djakarta kan de Oostindonesische
Archipel niet meer van rijst voorzien.
De eilanden zijn - zo gelooft men -
straks afhankelijk voor hun voedsel
voorziening van Menado. waarmee het
merendeel van Oost-Indonesië de facto
in de invloedssfeer der opstandelingen
geraakt.
Inmiddels hebben Menado's succes
sen aan de Sumatra-rebellen nieuwe
moed gegeven. Nasoetions opmars vor
dert traag en Zuid-Sumatra is na Bar-
lians ontslag onrustig geworden. Nasoe
tions handen zijn verder gebonden door
de noodzakelijke beveiliging der oliebe-
drijven van BPM. Stanvac en Caltex,
die - nu de Shell haar Borneo-produktie
stop zette - Djakarta's laatste grote in
komstenbron vormen. Sumatra rustig
houden kost geld en voedsel. Nu de han
del door de exorbitant hoge verzeke
ringspremies voor de scheepvaart steeds
moeilijker wordt, rijst de vraag hoe lang
hetkrakend gebouw van Djakarta's eco
nomie nog overeind kan blijven.
Beslissende klap
Zal het gebruik van de nieuwbestelde
Migs Ilyushins (vermoedelijk met com
munistische vrijwillige piloten) Soekar
no in staat stellen Menado een beslis
sende klap toe te brengen?
Het antwoord is onzeker. De straal
vliegtuigen moeten immers nog geas
sembleerd worden. De Migs met hun
korte actieradius zouden bovendien van
moeilijk te bevoorraden en gemakkelijk
aan te vallen bases moeten opereren. De
toestellen met grotere actieradius zullen
moeten starten van Kemajoran, omdat
alleen daar de startbanen lang genoeg
zijn en dat is zelfs voor deze ilyushins
te ver weg. Om deze Migs in de strijd te
kunnen brengen zou Moskou een staf
van technici, vliegveldbouwers en
grondpersoneel moeten zenden - zo ver
namen wij - en dat is een tijdrovende
operatie. Bovendien is een dergelijke
daad gevaarlijk in verband met interna
tionalisatie van het conflict. Voorshands
zijn de opstandelingen dus heer en
meester in Oost-Indonesië. waar zij tijd
winnen om hun potentieel uit te breiden
door leveringen uit Formosa en de Phi-
lippijnen.
Soekarno heeft feitelijk slechts onbe
streden macht op Java. Zonder buiten
landse tussenkomst zou deze remisestel
ling, die maanden kan duren, vermoede
lijk in een compromis eindigen. De
vraag nu of de fantomen-jager Soekar
no onverstandig genoeg zal zijn om zich
met huid en haar aan Moskou en Pe
king te verkopen of volgens de bekende
Indonesische compromisneiging plotse
ling aan de opstandelingen-eisen tege
moet te komen.
Nu de partijen door zo'n afstand van
elkaar zijn gescheiden, verschuift het
strijdtoneel van het militaire naar het
politieke vlak. dat wil zeggen van jungle
en tronenzee naar het diplomatieke
slagveld.
(Men zie ook elders)
Bij het Nationaal Monument op
de Dam in Amsterdam werd
zaterdagochtend een nationale do
denherdenking gehouden. Koningin
Juliana. Prinses Beatrix, minister
president Drees. minister Staf, bur
gemeester Van Hall en de Commis
saris der Koningin dr. Prinsen op
weg naar het monument.
Geleerden in V.S.
bepleiten einde van
kernproeven
De „Federatie van Amerikaanse ge
leerden", die ongeveer 2.000 leden telt,
heeft zich zondag uitgesproken voor een
akkoord over de stopzetting der kern
proeven. zonder dat men wacht op een
algemene overeenkofrist over de ontwa
peningskwestie.
Er moet snel gehandeld worden, hoe
langer men wacht met het verbod van
kernproeven, des te groter is het risico,
dat kernwapens in handen komen van
onverantwoordelijke regeringen en dat
een van deze een algemene kernoorlog
dreigt te ontketenen, aldus de federatie.
Het is daarom beter met een akkoord
over de stopzetting der proeven te be
ginnen, daar op de naleving hiervan
toezicht kan worden uitgeoefend. Toe
zicht op een verbod van de vervaardi
ging van kernwapens is veel moeilijker
en het schijnt daarom slechts mogelijk
in kleine etappen te werk te gaan, zo
wordt verklaard.
Verkeer in wereldstad ontwricht
(Van onze Londense correspondent)
I In het enorme gebied van Groot-Londen is vannacht om twaalf uur een bus-
staking begonnen, waardoor vandaag niet minder dan vijfduizend bussen uit het
centrum van deze wereldstad verdwenen waren, evenals duizenden andere bussen
uit de buitenwijken. Vijftigduizend man buspersoneel heeft aan het stakings
parool gevolg gegeven. Het gaat om een loongeschil. Tragisch is, dat deze staking,
i welke misschien het signaal zal zijn voor een zich uitbreidende stakingsgolf in
de industrie, is uitgebroken op een ogenblik, dat de financiaal-economische oplos-
singen der regering vruchten beginnen af te werpen. Hoewel het landsbestuur
optimistisch is, achten Macmillan c.s.het nog te vroeg om de teugels maar te laten
vieren. Technisch is de staking een gevolg van het feit, dat de Transportarbeiders-
unie geweigerd had de haar onwelgevallige uitspraak van het bemiddelingsorgaan te
aanvaarden. Dit was een kardinale fout, maar ook aan regeringskant zijn er
fouten gemaakt, zoals de weigering in januari om een onderzoek te laten instellen
i naar de lonen in het busbedrijf. Van toen af ging het bergafwaarts met het
conflict.
Doodstraf op Cyprus
opnieuw ingevoerd
Gouverneur Sir Hugh Foot van Cy-
prijs heeft besloten tot wederinvoering
van de verplichte doodstraf voor het
dragen van vuurwapens en het gooien
met bommen. Hij heeft deze maatregel
genomen naar aanleiding van het dood
schieten van twee Britse militairen-in
burger door verzetslieden. Dit ge
schiedde zondagochtend in de Griekse
wjjk van de Cyprische stad Famagusta.
De Grieks-Cyprische verzetsbeweging
Eoka had eerder bekend gemaakt, dat zij
haar vergeldingsmaatregelen zou her
vatten, tenzij de Britten een einde zou
den maken aan de „onmenselijke maat
regelen" in de Britse gevangenkampen.
Dit ultimatum is op 28 april jl. afge
lopen.
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Enkele buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met enkele
regen- of onweersbuien. Overwegend
matige zuidwestelijke wind.
Dezelfde temperaturen als vandaag of
iets lagere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
6 MEI
Zon op: 5.02 uur; onder: 20.12 uur.
Maan op: 23 36 uur: onder: 7.28 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.59 en 17.27
uur.
Laagwater te 0.50 en 13.17 uur.
Advertentie
vast\zonnig weer
tiet goedkoopste goede zongordijn met de sleufjes
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Echtpaar vond de tas
Geld terug dank zij twee moedige jongens
(Speciale berichtgeving)
„Grüp hem. grjjp hem!, hij heeft me bestolen!" Dat schreeuwde de 61-jarige
bankloper van de Rotterdamsche Bank, de heer S. v. d. Vries, zaterdagmorgen
omstreeks elf uur op de Ubbo Emmiussingei te Groningen. Een man op een
bromfiets had hem de zwarte tas, waarin f 60.000.zat, bestemd voor de Ned.
Bank, uit handen getrokken.
Twee jongens die langs kwamen fietsen, hoorden het geschreeuw en zetten de
bromfietser achterna. In de Folkingestraat reden zij hem klem, waarna de man
de bromfiets aan de kant smeet en er hardlopend van door ging. In de Had-
dingestraat moet hij zich weer in het nauw gebracht gevoeld hebben, want een
echtpaar, dat daar wandelde, vond de zwarte tas met al het geld er nog in.
's Middags heeft de politie een 36-jarige loswerkman gearresteerd, als verdacht
van deze brutale roofoverval. De man, die reeds vaker met de politie in aan
raking is geweest en als „zwerver" bekend staat, ontkent echter er iets mee te
maken te hebben.
Zoals op bijna alle andere dagen
verliet de heer Van der Vries, die reeds
30 jaar dit werk doet. zaterdagmorgen
het gebouw van de Rotterdamsche Bank
om geld te brengen naar de Ned. Bank
aan het Hereplein. Dit keer ging hij op
de fiets in verband met de zaterdagse
drukte.
Men mag bijna wel aannemen, dat de
rover de bankloper het kantoor van de
Rotterdamsche Bank heeft zien uitko
men om daarna op zijn brommer naar
de Ubbo Emmiussingei te gaan. Vermoe
delijk heeft hij zich van tevoren op de
hoogte gesteld van de route die de wis
sellopers nemen.
De heer v. d. Vries zag op de Ubbo
Emmiussingei wel een man, die aan zijn
bromfiets stond te morrelen, maar hij
sohonk er verder geen aandacht aan.
Duizenden trokken zaterdagavond
door de duinen van Overveen naar
'het eregrafveld voor de dodenher
denking op deze fusilladeplaats.
Toen hij de man voorbijfietste, richtte
deze zich plotseling op en gooide uit een
nikkelen tabaksdoos de bankbediende
zeer fijne tabakstof in het gezicht. De
heer v. d. Vries draagt echter een bril,
waardoor dit stof niet in zijn ogen
terechtkwam en hij onmiddellijk na de
eerste verbouwereerdheid weer bij zijn
positieven was. Hij begon hard om hulp
te roepen, toen hij merkte, dat de man
er met de zwarte leren tas met f. 60.000
vandoor ging. De tas was deze keer ook
niet met het veiligheidskettinkje ver
bonden aan de pols van de heer De
Vries. Bij de lichte worsteling die er
ontstond verloor de rover zijn polshor
loge.
Twee scholieren, die toevallig kwamen
aanfietsen, zetten onmiddellijk de ach
tervolging in. Zij meenden, dat het om
de bromfiets ging. Door de Ubbo Em-
miusstraat over het Zuiderdiep, waar de
rover nog bijna wist te ontsnappen door
vlak voor enkele auto's langs te rijden,
waar de jongens op moesten wachten,
bereikten zij de Folkingestraat. waar
zoals altijd veel auto's geparkeerd ston
den. De bromfietser kon hier niet zo
hard meer opschieten en de twee kna
pen zag toen kans hem voorbij te komen
en hun fietsen voor de brommer te
rijden. De man sprong van de bromfiets,
gooide die aan de kant en ging er met
de tas van door de Haddingedwarsstraat
0 Slot op pag. 2
tegenzin deze staking ingaat, wordt
zwaar getroffen. In plaats van hun we
kelijkse verdiensten van 110 gulden (in
clusief verplicht overwerk) zullen zij
thans 20 gulden stakingsuitkering ont
vangen plus een toeslag voor gehuwden
en kinderen en zij zullén verder aange
wezen zijn op maatschappelijke steun.
Velen zullen door extra werk trachten ef
nog iets bij te verdienen. Zo zijn er bus
conducteurs, die zich reeds als tuinman
hebben aangediend. Veler vakantie komt
in het gedrang evenals dat het geval is
met afbetalingsschulden. Het is dan ook
zeker, dat niemand onder de busman
nen en -vrouwen de staking licht opvat.
De machtige Transport arbeidersbond,
welke wekelijks meer dan een miljoen
gulden aan stakingsgelden moet uitke
ren. zou de staking zes tot acht weken
kunnen volhouden.
Oud probleem.
Onhandig optreden
van weerszijden
M ...vaardig genoeg vormt de staking
thans het enige middel om het gesprek
weer op gang te brengen. Want daar
door vervalt de bindend geachte tribu
naaluitspraak. Onhandig optreden van
de regèring heeft helaas het vertrouwen
in de onpartijdigheid van de bemidde
lingsorganen ondermijnd. Hier ligt de
kern van de huidige moeilijkheden.
Gehoopt wordt, dat men, nu de sta
king er eenmaal is. met een schone lei
kan beginnen. Daarom heerst er nieuwe
verwachting voor een spoedige oplos
sing. De praktijk heeft echter bewezen,
dat grote stakingen meestal van langdu
rige aard zijn. Van beide kanten staat
hier prestige op het spel en het bureau
cratische apparaat werkt nu eenmaal
stroef. De voorspelling is. dat de bus
staking tenminste twee weken zal du
ren! De transportarbeidersunie is een
bolwerk, dat beschikt over middelen,
welke de honderdmiljoen gulden te bo
ven gaat' Van snel toegeven zal daarom
waarschijnlijk geen sprake zijn. De vori
ge algemene busstaking in 1937. welke
onder leiding stond van de latere minis
ter van Buitenlandse Zaken, wijlen Er-
nest Bevin. duurde drie weken, doch
werd door de stakers verloren. Vandaag
zou het Britse kabinet beraadslagen over
de situatie.
Hoe geweldig omvangrijk het conflict
in Londen is. blijkt wel hieruit, dat het
gebied, waarin de London Transport
opereert, niet minder dan 2000 vierkante
mijl omvat! In een cirkel met een mid
dellijn van 100 kilometer rijdt vandaag
geen enkele bus. Normaal ziin er, in het
centrum en daarbuiten, niet minder dan
8400 bussen op de weg, waarvan 5600
van de bekende rode dubbeldeksbussen.
Gemiddeld vervoeren zij per etmaal 8.2
miljoen passagiers. Daarenboven ver
voeren de ondergrondse treinen dagelijks
1.8 miljoen passagiers maar deze treinen
blijven doorrijden, hoewel ook bij het
personeel van de underground een con
flict broeit. Zoals ook bij voorgaande
conflicten het geval was. stelde het ge
disciplineerde Engelse publiek zich keu
rig in de rij (kom daar in Nederland
eens om. waar men voor een bioscoop -
loket nog niet eens in de rij kan staan.
Red. LD) bij de bushaltes op, waar de
wachtenden dan door passerende per
sonen- en vrachtwagens werden opge
pikt.
ledereen verliest erbij
Het lijkt onwaarschijnlijk, dat de re
gering reeds in het beginstadium van
het conflict militaire vrachtauto's ter
beschikking zal stellen, omdat dit kwaad
bloed zou kunnen zetten en tot sterke
uitbreiding van de stakingsactiviteit
aanleiding zou kunnen geven, mogelijk
zelfs tot een algemene werkstaking zou
kunnen leiden.
De staking zal enorme economische
schade teweegbrengen. Tal van bedrij
ven zullen zonder busvervoer niet nor
maal kunnen functioneren. London
Transport, dat toch al met een groot
tekort heeft te kampen, zal wekelijks
door derving van inkomsten nog eens
extra 4.5 miljoen gulden verliezen!
Ook het buspersoneel dat met grote
Deze vakorganisatie, die arbeiders van
allerlei slag omvat - van vroedvrouwen
tot doodgravers - is de grootste ter we
reld en kan daarom wel tegen een
stootje. Het is echter een staking, welke
weinigen zal overtuigen. Het busperso
neel van Centraal-Londen vecht voor
het luttele bedrag van een gulden, min
der dan de prijs voor een pakje sigaret
ten! Het personeel van de landelijke
bussen rond de hoofdstad daarentegen
strijdt voor een bedrag van ruim vijf
gulden. Maar het tragische is vooral, dat
dit conflict van het begin af door alle
betrokkenen, de regering inbegrepen, op
een hoogst ongelukkige manier is aange
pakt. Er wreekt zich hier een tekort aan
leiderschap, dat in volkomen verouder
de methoden is vastgelopen. Men is
verstrikt geraakt in een overgrote mate
van bureaucratie. Daarom zal het niet
eenvoudig zijn om de knoop te ontwar
ren.
Aan de langdurige wapenstilstand tus
sen de vakbonden en de regering on het
stuk van zelfbeheersing op Ioongebied is
thans een einde gekomen. Er staat daar
om veel meer on het snel, dan enkele
shillingen! De staking is een symptoom
van de crisis in de industriële verhou
dingen, welke aan beide zijden nog maar
al te vaak door starheid en kortzichtig
heid w orden gekenmerkt. Dit is een pro
bleem waar Engeland, al jaren mee
kampt en waar het voorlopig nog niet
uit zal komen!
Drukte in de
Bollenstreek
Keukenhof: 45.000 bezoekers
Het fraaie voorjaarsweer heeft giste
ren weer velen naar de Keukenhof ge
lokt. Om wat nauwkeuriger te zijn niet
1 minder dan ongeveer 45.000 personen
bezochten dit over de gehele wereld be
kende bloemenparadijs. Op de parkeer
terreinen stonden 375 autobussen, waar
van de helft uit het buitenland afkom
stig. 38% van deze bussen hadden Duit.
se nummerborden. Het aantal gepar
keerde personenauto's bedroeg naar
schatting 7000. Ook de rijwielbewakers
hadden geen slechte dag. Wat de scoo
ters betreft deze waren niet meer te
teUen! Overigens is het opmerkelijk,
dat het aantal fietsen in de bollenstreek,
zelfs op een dag als gisteren afneemt.
Vele Duitsers arriveerden op deze zon
nige zondag per extra trein uit Keulen
en Essen. Ondanks de drukte liep het
verkeer in de omgeving van Keukenhof
uitstekend. Ook elders in de bollenstreek§
waar het gonsde van toeristische activiJ
teit, werd het verkeer over het algemeen
soepel verwerkt. Afgezien van een tra
gisch ongeval op de Rijksstraatweg te
Wassenaar, waarvoor wij naar elders in
dit blad verwijzen, deden zich op de
wegen, welke naar of door de bollen
velden voeren, geen verkeersongelukken
van betekenis voor. Slechts hier en daar
vonden enkele aanrijdingen met licht*
materiele schade plaats.
VROUWEN-VREDESGANG
TE AMSTERDAM
Nadat in 1938 de laatste Vrouwen-
Vredesgang is gehouden, wordt door het
landelijk comité ter bevordering van de
Vrouwen-Vredesgang op Goedewilsdag
(17 mei) te Amsterdam wederom zulk
een gang georganiseerd en wel des mid
dags om 3 uur. Verzamelplaats theehuis
„De Rotonde", Vondelpark.