Enig zegZo gracieus en sportief.
Leidse Ambachtsschool bestaat
thans vijf-en-zeveiitig jaar
Scooter
Coats
Peek&Cloppenburg
School leverde circa 10.000
leerlingen aan bedrijfsleven af
97ste Jaargang
Vrijdag 2 mei 1958
Tweede blad no. 29430
Uit particulier initiatief geboren
Aan opleiding en vorming van leerling
wordt grote aandacht besteed
De Leidse Ambachtsschool, een school, welke niet alleen in de
Sleutelstad, doch ook ver daarbuiten om haar gevarieerde doch tevens
deskundige opleiding zeer hoog staat aangeschreven en in de kring
van het nijverheidsonderwijs een goede klank heeft, gaat jubileren.
Volgende week zal het 75-jarig bestaan van de school, eens uit par
ticulier initiatief geboren, worden herdacht. In de loop van deze vijf-
en-zeventig jaar vonden circa tienduizend leerlingen, die aan deze
school hun technische opleiding en ook vorming ontvingen, een plaats-
veelal een goede in het Nederlandse bedrijfsleven.
Aanvankelijk zeer eenvoudig gehuisvest in een gebouw aan de Sion-
steeg en bezocht door 34 leerlingen, is de school thans uitgegroeid tot
een moderne inrichting van nijverheidsonderwijs, waar dagelijks ruim
900 leerlingen worden voorbereid op hun taak, hun levensvulling, in de
maatschappij. Daarnaast ontvangen via deze jubilerende school nog
maals circa 900 jongeren aanvullend avondonderwijs. Voor dag- en
avondschool een respectabel aantal, een voor Leiden nog steeds onge
broken record!
Dank zij het goede samenspel van opeenvolgende besturen, een
bekwame directie, een staf van deskundige leerkrachten en van
leerlingen, die zich op de school thuis voelen, kon een dergelijk resul
taat worden bereikt.
Doen wij in dit jubileum jaar een
greep uit de interessante geschiedenis
van deze school, welke steeds onder een
Koninklijke bescherming heeft gestaan,
dan blijkt, dat het initiatief tot deze
Leidse schoolstiohting is uitgegaan van
de particuliere werkbazen-organisatie
„Bouwkunst en Vriendschap", welke in
januari 1881 uit haar leden een com
missie benoemde teneinde de statuten
en een bouwplan voor te bereiden. Deze
C. BRILMAN
Een-en-veertig jaar aan de school
en sinds 1951 directeur.
(Foto LJD./Van Vliet)
commissie bestond indertijd uit de heren
W. A. van Lith, voorzitter, P. J. Groen,
G. H. Bertrand.'J. Filippo, H. J. Giezen,
L. Maas, P. Marks, J. C. Timmermans,
Adr. Verhoog en R. de Wilde Rzn.
Hoe het begon
Dank zy het ijverig werken van deze
commissie kon op 18 april 1882 de
Vereniging „De Practische Ambachts
school" worden opgericht, nadat uit
giften een bedrag van f. 3000 was sa
mengebracht en circa 150 ingezetenen
als lid waren toegetreden. De departe
menten Leiden van de Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen en van de Maat
schappij ter Bevordering van Nijverheid
zegden hun blijvende medewerking en
steun toe.
In het eerste bestuur, dat zich tot taak
gesteld zag aan de plannen concrete
inhoud te geven, werden gekozen de
heren: prof. dr. J. M. van Bemmelen,
voorzitter; W. A. van Lith, onder-voor-
zitter; A. L. de Sturler, secretaris; J.
Filippo, penningmeester; prof. dr. M. J.
de Goeje. L. Maas. P. Marks, H. W. F. i
Bakker en J. C. Timmermans, terwijl j
Z.K.H. Prins Alexander bereid werd ge-
vonden het Beschermheerschap der
vereniging te aanvaarden. De grootste
moeilijkheid vormde voor het bestuur
het vinden van een passend gebouw, i
aangezien de financiën niet toelieten
een nieuw, aan alle eisen beantwoordend j
gebouw in te richten.
De gemeenteraad vond hiervoor een
oplossing door een gedeelte van het
voormalige Caecilia-gasthuis in de
Sionsteeg beschikbaar te stellen, zomede
een bedrag van f. 1800 voor dè inrich
ting en een jaarlijkse toelage van f. 2500.
Het hoofdbestuur der Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen schonk bovendien
een bedrag van f. 1.000. Dank zij deze i
giften kon op 1 mei 1883 de inrichting,
zij het ook nog op bescheiden leest ge
schoeid, worden geopend.
Als directeur was inmiddels benoemd j
de heer Adr. J. van Achterberg en als
leraren de heren J. W. Verstraaten en
J. C. T. Wildenburg, resp. in het tim-
meren en smeden.
Het eerste jaar begon met 34 leerlin-
gen: 28 timmerlieden en 6 smeden.
Verschillende omstandigheden waren I
oorzaak, dat de officiële opening eerst
op maandag 2 juli 1883 plaats vond. De
voorzitter, prof. dr. J. M. van Bemmelen
hield bij deze gelegenheid een uitvoerige
rede, waarin hij een overzicht gaf van de
motieven, welke leidden tot de stichting
der school.
De toenmalige burgemeester van Lei
den. de heer L. M. de Laat de Kanter.
beantwoordde deze toespraak en gaf de
verzekering van de blijvende sympathie
van het gemeentebestuur.
Mr. W. DE CLERCQ
Al 43 jaar belast met het
secretariaat
(Foto L.D./Van Vliet)
Genootschap „Mathesis Scientiarum
Genitrix".
In het tweede leerjaar verloor de
school haar Koninklijke Bescherm
heer door het overlijden van Z.K.H.
Prins Alexander van Oranje.
Onder hoge bescherming
Vrijwel al deze 75 jaar heeft de school
onder hoge bescherming gestaan. Was
het eerst Koningin Emma destijds
nog Koningin-regentes die bereid
werd gevonden het beschermvrouw
schap te aanvaarden, in later jaren
was dit Koningin Wilhelmina, terwijl
de school thans staat onder de
Koninklijke bescherming van Konin
gin Juliana.
Onthulling standbeeld
Van der Werf
Als een aardige bijzonderheid zij ge
memoreerd, dat de leerlingen indertijd
met het vaandel, hun geschonken door
de heren De Fremery en De Sturler,
medewerking verleenden bij de plechtige
onthulling van het standbeeld van
Pieter Adriaanszoon van der Werf. Bij
die gelegenheid werd de historische op-
tocht, welke de ontwikkeling en de bloei
van Leiden in verschillende tijdperken
aanschouwelijk voorstelde, besloten door
een versierde wagen van de Ambachts
school, waarop door zes jongens werd
getimmerd, gesmeerd en geschilderd.
Op 1 oktober 1885 werd voor de eerste
maal het getuigschrift uitgereikt, dat de
gehele cursus met vrucht was gevolgd.
Het viel ten deel aan de timmerleerlin-
Deze uitbreiding, welke bU de aanvang
nieuwbouw eerst in 1943 in gebruik kon
worden genomen, werd bij de viering van
het 50-jarig bestaan der school in mei
1933 officieel geopend.
Het aantal leerlingen van de dag
school was intussen tot 480 gestegen,
terwijl de avondcursussen door 457 leer
lingen werden bezocht.
Deze uitbreiding was voor de Leidse
Ambachtsschool een grote aanwinst.
Toch bleek al spoedig, dat meer ruimte
en een betere huisvesting noodzakelijk
was.
Reeds in 1936 diende het bestuur plan
nen in om het oude gebouw te vergroten.
Na vele besprekingen en gewijzigde
plannen werd op 23 januari 1939 de
goedkeuring ontvangen de plannen te
doen uitwerken. Op 15 maart 1939 vond
de aanbesteding van de nieuwbouw
plaats. Zij omvatte om. de bouw van
elf leslokalen, een auto-werkplaats, een
gymnastieklokaal en een kamer voor de
directeur en de administratie. Oorlogs
omstandigheden waren oorzaak, dat deze
nieuwbouw eerst in 1943 in geheel kon
worden genomen.
Slechts drie directeuren
In deze 75-jarige periode hebben
slechts drie directeuren leiding en rich
ting aan het onderwijs gegeven, waaruit
mag worden afgeleid, dat de binding
met Leiden hecht en de sfeer en geest
in de schoolgemeenschap steeds goed
zijn geweest. Bekleedde de bij de op
richting van de school benoemde heer
A. J. van Achterberg niet minder dan
42 jaar het directoraat, zijn in juni 1925
benoemde opvolger, de heer G. E. E.
Kuijntjes, stond tot aan zijn overlijden
in 1951 aan het hoofd van de school.
Het was onder zijn leiding, dat in 1938
werd begonnen met de leerlingopleiding
in het bedrijf en dat reeds werd gezocht
naar een symbiose tussen het V.G.L.O.
en de Ambachtsschool, een samenwer
king, welke reeds kort na zijn verschei
den tot zulke gunstige resultaten leidde.
De huidige directeur, de heer C. Bril
man, die ook reeds ruim veertig jaar in
de school „meeloopt" en in 1931 als
adjunct-directeur werd benoemd, ont-
i ving op 3 oktober 1951 zijn officiële
De eerste jaren
Al spoedig bleek, dat er grote behoefte
bestond aan een tweede leraar voor het
timmeren, terwijl ook voor het huissohil-
deren zich een groot aantal leerlingen
aanmeldde. De middelen lieten evenwel
niet toe tot aanstelling van twee leer
krachten over te gaan. In de najaars- j
zitting van 1883 besloten Provinciale
Staten van Zuid-Holland tot het verle
nen van een jaarlijkse toelage van
f. 1.000. hetgeen de benoeming van een
onderwijzer in het huisschilderen mo
gelijk maakte.
Het theoretische onderwijs in het tim
meren en smeden, het onderwijs in het
handtekenen en voortgezet bouwkundig
onderwijs werd in de eerste jaren ver
strekt in de avondlessen van het Kon.
In opleiding. Met veel ambitie
wordt het onderwijs in auto-tech
niek gevolgd.
Ir. J. J. G. VAN HOEK
Voorzitter en reeds 28 jaar in het
bestuur
(Foto L.D./Van Vliet)
gen I. L. Th. van Oosten en J. Verpoor
ten en de smidsleerlingen W. N Cunaeus
en A. Verpoorten. Zij konden direct eên
werkkring vinden op een loonbasis van
9—12 cent per uur(!).
School exposeert in Parijs
Dat de school reeds in haar begin
jaren ook buiten Leiden goede naam
genoot, moge blyken uit het feit, dat
de commissie voor de Nederlandse
afdeling Onderwijs op de Wereldten
toonstelling te Parijs in 1888 meende
de Leidse Ambachtsschool als voor
beeld voor het nijverheidsonderwijs te
moeten kiezen. Er werd een aantal
door leerlingen vervaardigde werk
stukken ingezonden, dat met een
diploma werd beloond.
Deze expositie was tevens aanleiding,
dat diverse directeuren van buitenlandse
ambachtsscholen zich tot het bestuur-
wendden om inlichtingen aangaande de
in Leiden gevolgde methode van nijver
heidsonderwijs.
School steeds weer te klein
De uiterst deskundige aanpak van dit
onderwijs, waarby tevens aandacht werd
besteed aan de vorming van de leerling,
was aanleiding, dat het gebouw aan de
j Sionsteeg al spoedig te klein bleek te j
I zyn. Het zou echter nog tot juli 1893
duren voor dat een nieuw gebouw aan
i de Haagweg 4 betrokken kon worden.
De school telde toen 140 leerlingen,
j Precies dertig jaar later er waren
1 toen reeds ruim 300 leerlingen kOn
aan dit gebouw een nieuwe vleugel wor
den toegevoegd. In 1933 was de school al
weer te klein. Nadat pogingen hadden
I gefaald om een aangrenzend terrein aan
te kopen, besloot het bestuur aan de
overzyde, recht tegenover de school, een
I stuk grond aan to kopen, I
H. KORS WAGEN
Penningmeester en reeds 30 jaar in
het bestuur
(Foto L.D./Van Vliet)
aanstelling als directeur. Is dit drie
manschap er in de loop van deze 75 jaar
in geslaagd de school zowel in als bui
ten Leiden een gunstige reputatie te
geven, het is aan de nieuw benoemde
directeur, de heer Hartog aan het
einde van de lopende cursus gaat de
heer Brilman met pensioen hun
arbeid te consolideren, resp. uit te bou
wen. Hij weet zich daarbij verzekerd
van het technisch inzicht van niet min
der dan 80 leerkrachten.
Eeuw in hef besfuur
Waren de directeuren „schoolvast",
ook op eenvolgende besturen legden
grote aanhankelijkheid aan de school
gemeenschap aan de dag. Menige zil
veren jubilaris telt of telde het be
stuur in deze drie kwart eeuw in zijn
midden. Van hen spant de huidige
secretaris, mr. W. de Clerq, de kroon.
Op 8 april 1915 in deze functie geko
zen, neemt hij nu al ruim 43 jaar met
grote toewijding het secretariaat waar.
Ook de huidige penningmeester, de
heer H. Korswagen, heeft een uitne
mende staat van dienst. In 1928 tot
bestuurslid benoemd, strekt zijn toe
zicht zich sinds 1946 over de finan
ciën der school uit. Tenslotte heeft ook
de voorzitter, ir. J. J. G. van Hoek
het „zilver" reeds drie jaar achter de
rug. Sinds 1930 in het bestuur, volgde
hij in oktober 1936 ir. J. M. Radema
ker als voorzitter op. Met elkaar heeft
dit driemanschap er reeds een eeuw
van trouw aan en liefde voor de school
opzitten. Het gezegde „Trou moet
blycken" is door hen wel in praktijk
gebracht!
Herdenking 75-jarig bestaan
De herdenking van dit 75-jarig be
staan, dat gelijk valt met de viering van
I het zesde lustrum van de Vereniging van
oud-leerlingen van de Ambachtsschool
(Vola), vangt a.s. woensdagmiddag aan
met een officiële opening van een in de
school ingerichte expositie van door
leerlineen "prvaardisde werkstukken.
Advertentie
inaaa
Zo nieuw, zo vlot, zo charmant!
Speciool ontworpen voor
moderne jonge vrouwen -
een schot van een jasje, van
poplin met nylon met een
flatteuze ronde Icraag die
met verborgen rits zó om
getoverd kan worden tot
capuchon.
Keus uit vele water- en
wmddichte modellen lafwas-
baarl in heel originele kleur
contrasten
Mode in Regenmantels
Sinds Parijs zich met de regenmante's „bemoeit''
ziin deze van oorsprong procfische kledingstukken
wel héél modieus geworden. In onze rijke Pinkster-
collectie mode-regenmantels - o.a. flatteuze streepies
en moderne ruiten I
Speciale aanbieding
Model Sissy
Model Romy
Model Desirée
Uéle&faodeoiea&a) - ViG tcfgAeJtati&s
Een tentoonstelling, welke donderdag
d.a.v. is geopend van 912 en 24 uur,
vrijdag van 912 uur en zaterdags we
derom van 912 en 2—4 uur.
Donderdagavond 8 mei hebben de
leerlingen feest, waarna het bestuur
vrijdagmiddag in de school recipieert.
De feestelijkheden worden zaterdag in
alle zalen van de Stadsgehoorzaal be
sloten met een cabaretavond, welke ech
ter valt in het kader van de Vola-feest-
viering.
ALG. NED. INVALIDENBOND
De voorzitter van de Leidse afdeling
van de Algemene Nederlandse Invaliden
Bond, de heer H. P. Pannekoek, opende
in Den Burcht de jaarlijkse feestavond
voor leden, donateurs en belangstellen
den met een hartelijk woord van wel
kom.
Het verheugde hem onder zyn toe
hoorders ook de directeur en de adjunct
directeur van de Gemeentelyke Werk
plaats aan te treffen, alsmede leden van
het hoofdbestuur, vertegenwoordigers
van zusterverenigingen, de afdeling Bol
lenstreek en van het Ned. Roode Kruis.
Spreker herinnerde aan enkele reizen
die de afdeling op het programma heeft
lo.a. één naar Heidelberg en besloot
zijn toespraak met te wyzen op het
edele doel van de ANIB
Vervolgens stelde het cabaretgezel
schap, dat de verdere avond zou vullen,
zich voor. Zonder twijfel zijn zij er in
geslaagd het publiek aangenaam bezig
te houden en in een feestelijke stem
ming te brengen.
Jan Tielenburg stak met kop en
schouders boven het gezelschap uit. Tij
dens het samenspel met Nard Boer gaf
Andries veertig jaar in
„De Turk"
De heer A. Delmeer onder zyn col
lega's Andries herdacht gisteren het
feit, dat hij voor veertig jaar als dienst
knecht in dienst trad bij café-restaurant
„In den Vergulden Turk".
Ter gelegenheid van dit jubileum vond
's ochtends temidden van het personeel
een hartelijke huldiging plaats. De
directeur, de heer W. J J. A. Couwen-
berg, die grote waardering had voor de
door Andries in deze functie aan de dag
gelegde eigenschappen, bood hem een
enveloppe met inhoud aan en de gouden
medaille met oorkonde van de Horecaf.
Oberkelner A. Janssen, die vervolgens
namens het personeel het woord voerde,
zeide, dat de jubilaris goed past in het
rader van het uurwerk, dat „Turk" heet.
Andries zorgt er voor, aldus spreker, dat
dit uurwerk nimmer van slag is en
maakt zijn optreden dienstbaar aan het
geheel van handelingen in een Horeca
bedrijf. Namens het personeel werd een
geschenk aangeboden, terwyl mevr. Del-
meer met bloemstukken van directie
en collega's werd verrast. Een feest
dronk bezegelde deze hartelyke hul
diging.
hij uitstekend werk te zien Voor de no
dige aanvulling zorgden de twee dames
Joke en Lies.
Cees Toets speelde piano en dat was
hem wel toevertrouwd. Zijn potpourri
succesnummers kwam beter tot zijn
recht dan de operettemelodietjes. De
twee Vinjé's bespeelden ieder een accor
deon.
Hoe het begon.
Het gebouw in de
Sionsteeg. waar
de
ambachtsschool
het eerst
gevestigd was.
(Foto LD./Van Vliet)
