Ver. Staten dringen opnieuw aan op inspectie van Noordpoolgebied Opstandelingen willen liever een tweede Korea dan het communisme WEERBERICHT Washington bereid vluchten sterk te beperken als blijkt, dat er geen Russische bases zijn Hammarskjöld maakt zich tot tolk van algemene ongerustheid Hun piloten veirassend actief Krijgt Djakarta de economische doodsteek 97ste jaargang VRIJDAG 2 MEI 1958 No. 29430 De Ver. Staten zullen er misschien toe overgaan de vluchten van de strate gische luchtmacht „drastisch te beperken", indien uit de internationale inspectie van het Noordpoolgebiéd mocht blijken, dat de Sovjet-Unie daar geen lucht- en raketbases heeft, aldus verklaarde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Foster Dulles, gisteren op zijn persconferentie. Zaterdag j.l. heeft hij daar over een nieuwe boodschap aan de Russische ambassadeur in Washington over handigd, zo onthulde hij. Inspectie zou de vrees, welke aan beide zijden bestaat, verminderen. Bovendien kan het Amerikaanse plan onmiddellijk worden uitge voerd. Het behoeft niet eerst op een topconferentie te worden besproken. (Zoals bekend eisen de Russen, dat inspectie wèl eerst op een topconferentie wordt besproken) In Washington is gisteren officieel bekendgemaakt, dat bjj de a.s. reeks proeven met kernwapens in de Stille Oceaan alleen ontploffingen teweeg zullen worden gebracht, indien de omstandigheden zo zijn, dat alle radioactieve neerslag van betekenis terechtkomt in het van tevoren bepaalde gevarengebied. Bescherming van gezondheid en veiligheid is een overweging van de eerste rang by de nieuwe reeks proeven, aldus een gemeenschappelijke verklaring van het Amerikaanse departement van Defensie en de Commissie voor Atoomenergie. Britse proeven wordt gestaakt. Hij was juist de tegenovergestelde mening toe gedaan. „De tijd dringt"' „De ontwikkeling van de bewapenings wedloop maakt het onmogelijk met on verschilligheid het diplomatieke spel te besohouwen, dat gespeeld wordt, terwijl de regeringen discussiëren en brieven schrijven over de toestand", aldus zei de secretaris-generaal van de V.N.. Dag Hammarskjöld. gisteren op een pers conferentie. „Er bestaat een algemeen gevoelen, dat de tijd dringt bij het vast stellen van een bewapeningsovereen komst. daar anders het ongeduld van de mens 'of zijn fouten tot oorlog zal lei den". Dit is de reden, zo zei hij. dat hij kortgeleden in de Veiligheidsraad tot een ongebruikelijke stap overging, waar bij hij zich uitsprak ten gunste van het Amerikaanse voorstel voor een lucht- inspectie-systeem boven het Noordpool gebied. Hammarskjöld zei verder, dat hij geen reactie had ondervonden van Rus sische diplomaten over zijn interventie, maar dat hij met hen in contact was over „inhoudskwesties" Wat hij daar mee zeggen wilde, zette hij niet verder uiteen. Wel herinnerde hij eraan, dat hij enige tijd geleden de mededeling van de Sovjet-Unie had toegejuicht, dat het de kernproeven (tijdelijk) wilde staken. Macmillan antwoordt op petitie-Russell De Britse premier Macmillan heeft in een brief aan Lord Russell verklaard, dat de kwestie van het staken van kern proeven niet los van andere aspecten der ontwapening kan worden gezien. Er is een internationale overeenkomst nodig, welke in controle en inspectie voorziet. Deze brief is een antwoord op een petitie voor onmiddellijke staking van de Britse proeven met kernwapens, welke gisteren uit naam van 618 Britse ge leerden, onder wie 69 leden van de Royal Society (Academie van Wetenschap pen) èn 93 hoogleraren in de medische wetenschappen, aan de Britse eerste minister is gezonden. In een brief verklaarde de Britse filo soof Lord Russell, dat het „onduldbaar" is, dat Engeland zijn proeven voorzet „in weerwil van het besluit van de Russi sche regering haar proeven te staken". Er is nu, aldus Russell, een unieke ge legenheid om het kerngevaar, dat ons allen bedreigt, te beperken. Ik hoop, dat onze regering' rekening zal houden niet alleen met de mening van talrijke voor aanstaande geleerden maar ook met die van miljoenen gewone mensen en de huidige reeks proeven op het eiland Christmas onmiddellijk zal stopzetten. In hun petitie verklaarden de geleer den o.m., dat zolang de kernwapens zich nog slechts in handen van drie grote mogendheden bevinden, een overeen komst over het toezicht erop mogelijk is Maar als de proeven doorgaan en als andere regeringen eveneens in het bezit komen van deze wapens zal het gevaar van een ramp veel groter worden. In zijn antwoord heeft premier Mac millan te kennen gegeven niet Ihet standpunt der geleerden te delen, dat een grote meerderheid van de Britse bevolking wenst, dat de huidige serie Advertentie SOLEX bromiietsen H. Walenkamp Zn TURFMARKT 5 1 Meer bewolking De Bilt verwacht tot morgenavond: Meer bewolking met hier en daar enige regen of motregen en lagere middag- temperaturen. Zwakke tot matige wind overwegend tussen west en noord. (Opgemaakt te 11.15 uur) 3 MEI. Zon op: 5.08 uur; onder: 20.06 uur. Maan op: 20.20 uur; ondere: 5.07 uur. Hoogwater te Katwijk te 2.47 en 15.13 u. Laagwater te 10.54 en 23.21 uur. Britse precisieraketten De Britse raket, die het defensiemiddel van Engeland in het atoomtijdperk moet worden zal met een waterstofbom als lading uiterst nauwkeurig een doel op een afstand van enige duizenden kilo meters kunnen treffen. De raket wordt vanaf de grond gelanceerd. Zij zal op het proefterrein te Woomera in Australië, dat voor deze gelegenheid wordt uitge breid, worden beproefd, aldus een be kendmaking van de voornaamste firma's, die bij de vervaardiging van de raket betrokken zijn. Deze firma's zijn De Havilland Pro- pellors, Rolls-Royce De Havilland Air craft en de Sperry Gyroscope Company. Zij maakten niet bekend, wanneer de proeven met de raket zullen worden ge nomen. Intussen heeft Fred Osborne, de waar nemende Australische minister van Be voorrading. meegedeeld, dat de Britse raketten bij de komende proeven niet voorzien zullen zijn van een kernlading. België en e1- raketbases De Belgische minister-president. Van Acker, heeft gisteren op een 1-mei- bijeenkomst van de socialistische partij te Brugge meegedeeld, dat België tegen de aanleg van raketbases van de NAVO in België is. Dit is de eerstè maal dat een lid van de socialistisch-liberale re geringscoalitie in België onomwonden heeft gezegd, dat België geen afschiet- banen voor raketten zal aanvaarden Japan vraagt bijeenroeping van ontwapeningscommissie Het appel „vrede of atoomoorlog," dat Albert Schweitzer door middel van de Noorse staatsradio en nog ongeveer 90 andere zenders tot de wereld heeft ge richt, zal in Nederland worden uitgezon den op de vrijdagen 16, 23 en 30 mei, telkens om 19.30 uur over de zender Hilversum 2 (VPRO). Koto Matsoedeira, Japans permanent vertegenwoordiger bij de V.N.. heeft gis teravond een brief aan secretaris-gene raal Dag Hammarskjöld gezonden, waarin erop wordt aangedrongen de ontwapeningscommissie bijeen te roe pen „zodra zich een gunstige situatie hiertoe voordoet". De Japanse delegatieleider verzocht Hammarskjöld het schijven, dat was ondertekend door minister van Buiten landse Zaken Foedjijama, ter kennis van alle leden-staten der V.N. te brengen. Minister Foedjijama verklaart dat de V.N. naar het oordeel van zijn regering het. juiste orgaan zijn voor de behande ling van ontwapeningsvraagstukken. Ook al hebben de Russen laten weten, dat zij het werk van de uitgebreide ontwapeningscommissie zullen boycotten dan mag men toch niets achterwege la ten om de Russen te bewegen weer aan het overleg deel te nemen. Het beste middel hiertoe acht de minister de bij eenroeping der commissie. Zij zou een groep deskundigen kunnen aanwijzen, die de stelsels voor inspectie inzake de naleving van een ontwapeningsakkoord kunnen bestuderen. Ook zou de commis sie zich kunnen beraden over de vraag hoe men het beste de Sovjet-Unie zou kunnen bewegen om weer aan het werk der commissie deel te nemen. Anderzijds verklaart de Japanse mi nister dat zijn regering van harte het denkbeeld van een topconferentie toe juicht. Een goed voorbereide bijeen komst zou niet alleen de spanning tus sen Oost en West. kunnen verminderen, maar ook de impasse inzake het ontwa- peningsoverleg kunnen doorbreken, aldus Foedjijama. COLOVINYL- TEGELS 8.80 per vierkante meter. BIJ HAARLEMMERSTRAAT 172 - 174 - 179 HERENSTRAAT 9 (alléén voor textiel) MIDZABONNEN voor onze cliënten. Hevige gevechten in Algerije: 500 (loden Niet ver van de Tunesische grens is de afgelopen dagen het zwaarste ge vecht sedert het uitbreken van de Alge rijnse oorlog geleverd. Bij dit gevecht, op een punt. dat ongeveer 40 kilometer is verwijderd van het Tunesische plaatsje Sakiet. zijn totnutoe 417 rebellen en ongeveer 60 Fransen gedood. De strijd zou een hoogtepunt hebben bereikt na dat de rebellen by het stadje Soek Ahras de elektrische versperring hadden doorbroken, die de Fransen daar hebben aangelegd. Toen dit was gebeurd zouden de Fransen 20 gevechtsvliegtuigen, 4 bommenwerpers en een aantal helikop ters in de strijd hebben geworpen om de troepen te land te steunen. Franse offi cieren hebben verklaard, dat de gevech ten meer dan 36 uur hebben geduurd. Zij leiden uit de massale actie van de rebel len af, dat deze gereed zijn voor een serie grote zomeroffensieven. Nasser zou Westerse olieconcessies willen onteigenen Wint Hij, dan domineert hij de Arabische wereld Volgens Westelijke waarnemers te Moskou is de voornaamste reden voor de reis van president Nasser naar de Sov jet-Unie: de oliestrijd. Tijdens zijn be zoek zal de president van de Ver. Ara bische Republiek de olieinstallaties be zoeken en zich op de hoogte kunnen stellen van de Russische techniek op dit gebied, die op gelijke hoogte met die van het Westen ligt. Dit zou. zo meent men. hem er toe kunnen brengen om na zijn terugkeer in Egypte een grote actie te beginnen om de olieconcessies van de Westelijke mogendheden in het Nabije Oosten en Midden-Oosten op een alge meen niveau, te weten dat van het Pan- arabismc, te onteigenen. Met name Saoedi-Arabië, zo zegt men, 'schijnt reeds enige aanwyzipgen te tonen, dat het in zijn bedoeling ligt zich met de Verenigde Arabische Republiek te ver enigen. Wanneer president Nasser met Russische steun een dergelijke strijd zou winnen, zo voegt men hieraan toe. zou hij de dominerende persoonlijkheid in de Arabische wereld zijn. Afghanistan geteisterd door overstromingen De Afghaanse ambassade in Nieuw- Delhi heeft bekendgemaakt, dat in de provincie Badakhsjan in Noordoost- Afghanistan bii overstromingen 49 men sen omgekomen zjjn en negentien ver mist worden. Achtendertig huizen wer den verwoest en vierduizend stuks vee verdronken. De ballonlijn zal het nu zeker gaan doen. Velen zullen nog wat huiverig tegen deze gril van de mo dedictatoren aan hebben gekeken, maar Prinses Margaret heeft de stap gewaagd, toen zij een bezoek bracht aan Trinidad. Een charman tere reclame voor deze lijn kan men zich moeilijk voorstellen. Naar internationaal conflict? (Van onze reisredacteur) De verrassend actieve piloten der opstandelingen hebben nu al in totaal acht schepen getroffen. Het doel is kennelijk gericht op het lamleggen van de scheepvaart in Oost-Indonesië alsmede op het zodanig opjagen van de verzekeringspremies voor de schepen in Indonesië dat de handel belemmerd wordt. Tegelijkertijd proberen de opstandelingen de oliebedrijven lam te leggen. De produktie op Borneo ligt reeds stil. Nu overste Barlian ontslagen is, verwachten de opstan delingen een guerilla en sabotage in Zuid-Sumatra en wel in de eerste plaats tegen de BPM en de Amerikaanse Stanvac om Djakarta's desperate economische positie de doodsteek te geven. Dit nummer bestaat uit 24 pagina's. In het milde lenteweer van de laatste dagen is de lentefee erop uit getrokken om met zwierige hand de Betuwe met tere tinten te overgie ten. De vroege perebomen staan in bloei zoals dit plaatje dat genomen werd in de buurt van Tiel te zien geeft. De opstandelingen zelf verschepen momenteel voor 35 miljoen gulden aan copra naar Singapore en komen aldus steeds beter in hun financiën. De felle gedurfde acties der Menado-opstande- lingen hebben de Indonesische revolutie inmiddels van haar wajang-aspecten ontdaan. Het wordt nu blijkbaar ernst, ook op het politieke vlak. Djoeanda's beschuldiging van Amerikaanse en For- mosaanse hulp zal dezer dagen vermoe delijk door verdere onthullingen worden gestaafd! Zeer waarschijnlijk wordt de Amerikaanse „medewerking" geleid door Allan Dulles, een broer van John Foster, die in Bangkok onder het mom van een reisbureau zou opereren. Inmiddels heeft -kolonel Joop Warouw Djoeanda van katoen gegeven en stopzetting van de communistische hulp geëist. Anders zo zegt hy aanvaardt Menado ook buitenlandse steun. Waar het overduidelijk is, dat beide partyen reeds steun van het buiten land genieten, zyn deze wederzijdse beschuldigingen slechts de prélude tot het openbaar maken van een tot dus ver verheimelijkte toestand. De op standelingen zeggen onomwonden: „Liever een tweede Korea dan een communistisch Indonesië". En zonder een tweede Korea te willen voorspel len is het toch duidelijk dat deze vreemde Indonesische burgeroorlog op het internationale vlak alsnog een ernstig conflict kan worden. Er zijn momenteel geen Nederlandse schepen in de Oostindonesische wateren. De „Tjiwangi" van de Royal Interocean Line was onderweg naar Makassar en stoomt thans naar Bali. Ook andere schepen van deze dienst zyn naar elders gedirigeerd. De Rotterdamsche Lloyd en de „Nederland" hebben hun schepen, die ook op Oost-Indonesië varen, maar die thans niet in de buurt zijn, opdracht gegeven te wachten op instructies uit Nederland, aldus verna men wij. Singapore's assuradeurs ver keren in grote onzekerheid en de pre mies stygen snel. De maatschappijen dekken nog slechts specifieke risico's, hetgeen betekent „niet op Oost-Indone sië", behalve dan voor charters der op standelingen, die vanwege hun eigen luchtbeveiliging zelfs redelijke premies krygen. Men wacht verder af hoe de houding van Lloyds in Londen zal zijn. Hoe duur de verzekering is, blijkt uit het feit dat de Willem Ruys niet Bela- wan op Sumatra zal aandoen, aangezien dat 80 mille premie spaart. Engeland vreest complicaties De „Manchester Guardian" heeft in een hoofdartikel, gewijd aan de ont wikkelingen in Indonesië, gevraagd om een „krachtig woord uit Washing ton". Ook in Britse regeringskringen heeft men, over deze kwestie sprekend, de veronderstelling geuit dat er uit Indonesië complicaties kunnen groeien die de richting gaan van „een tweede Korea". En Anton Pieter Makatita, de verte genwoordiger van de tegenregering in Europa, verklaarde dat de tegenactie welke ontketend is, reeds van tevoren berekend was. Over de verklaring van president Eisenhower, dat hy niet geloofde dat Amerikanen betrokken waren bij het conflict tenzij als huurlingen maakte de „Guardian" de opmerking dat men in Azië „het verschil tussen Chinese vrijwilligers en Amerikaanse huursoldaten („soldiers of fortune") over het hoofd ziet". Wat het „nieuwe offensief" van de opstandelingen betreft merkte Makatita op: „Wij hadden erop gerekend dat onze stellingen op Sumatra het drie maanden zouden uithouden, genoeg om ons de tyd te geven voor het voorbereiden van nieuwe offensieve acties tegen de ooste lijke eilanden. Wij hebben altijd gewe ten dat wy op Sumatra in de minder heid waren. Wij wisten dat er niet ge noeg garnizoenen naar onze zijde over helden. Maar wij hoopten het drie maanden uit te houden, van 15 februari af. Wij zyn wel voldaan", zo zei hij. Het besluit van de Shell om de raf finaderij te Balikpapan te sluiten noemde hij „een groot succes voor de opstandelingen, omdat de olieleveran- ties en de economie van de cent»ale regering hierdoor in de knel komen". In Engelse regeringskringen heerst enige bezorgdheid over de nieuwe actie van de opstandelingen, die samenvalt met de ZOAVO-manoouvres en der halve, zegt men, de mogelijkheid van „incidenten" vergroot. De „Manchester Guardian" wist nog uit Singapore te berichten dat niemand in die stad eraan twjjfelt of de op standelingen krjjgen, via Formosa en de Filippijnen, steun van de V.S.. „Men vreest dat dit een uitdaging vormt die de Ru. >en niet langer kun nen negeren", aldus dit bericht uit Singapore. Nieuw Brits radarapparaat De opperbevelhebber van de Britse marine, lord Mountbatten heeft in een toespraak te Londen meegedeeld, dat Britse geleerden een radarapparaat heb ben gebouwd, dat een revolutie teweeg kan brengen in de oorlogvoering ter zee en in de lucht. Dit drie dimensionele radarapparaat, het magische oog. is aangebracht op het vernieuwde vliegkampschip „Victo rious". Het magische oog bestaat voorname lijk uit een draaiend toestel, dat 27 ton weegt en van een grote radiolens is voorzien. Deze lens heeft honderden straalrichters, die scherp begrensde stra len uitzenden en het deel aftasten. De radarecho's worden naar een kunstmatig brein geleid, dat de commandant van het schip de vereiste inlichtingen over het doel geeft. Dit magische oog geeft niet alleen zeer vroeg een waarschuwing voor een naderend vliegtuig maar ook nauwkeu rige inlichtingen over de afstand, de hoogte, de snelheid, de koers en zelfs over het soort vliegtuig, dat wordt waar genomen. Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wl'te^mgel l Leiden - Giro Hoofdredacteur! J. Brouwer f,7.50 per kwartaal: f.2.55 per maand; f.059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21501 LEIDSCH DAGBLAD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1