WINNER-SHAG
Minister Cals reikte prof. Dicke
naar hem vernoemde medaille uit
Rook er
bstW van
Lekker.~r.
als de
Amerikaanse
Pathogene werkzaamheid van
normale voeding voor het
eerst vermoed en bewezen
Veglo Leiden hield forumavond
Leidse geologen herdachten het
5de lustrum van hun vereniging
97ste jaargang
Maandag 28 april 1958
Tweede blad no. 29427
Advertentie
DOUWE EGBERTS
Origineel fundamenteel uerk bekroond
Origineel werk van fundamentele wetenschappelijke betekenis, ver
richt uit een hoogstaande drang om de zieke mens te helpen, werd
zaterdagmiddag in het Groot Auditorium van de Leidse Universiteit
bekroond toen aan prof. dr. W. K. Dicke, hoogleraar in de kinder
geneeskunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, de gouden eremedaille
en het erelidmaatschap van de Vereniging van Nederlandse Maag
darmartsen werd uitgereikt door de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen mr. J. M. L. Th. Cals. Het was de eerste uitreiking
van deze reeds jaren geleden in het leven geroepen onderscheidingen,
en de medaille zal in verband daarmede naar prof. Dicke worden ver
noemd. Prof. Dicke ontving zijn onderscheiding op grond van de
ontdekking, dat tarwe de causale pathogenetische factor is van de
coeliakie of het ziektebeeld van Gee-Herter, waarmee voor het eerst
op exact wetenschappelijke wijze is aangetoond, dat een normaal
voedingsbestanddeel het menselijk organisme ziek kan maken.
Actieve aandacht
regering nodig
Zeer vele uit de medische wereld, in
het bijzonder uiteraard uit de Vereni
ging van Ned. Maag-darmartsen woon
den de uitreiking van de onderscheiding
bij. evenals de rectormagnificus en de
presidentcurator en curatoren van de
Leidse Universiteit, leden van de
Utrechtse Senaat en vertegenwoordigers
van het Juliana kinderziekenhuis te
Den Haag waaraan dr. Dicke tot zijn
benoeming te Utrecht als geneesheer
directeur verbonden was.
De voorzitter van de vereniging van
maag-darmartsen, dr. A. J. Ch. Haex,
zag in zijn openingswoord in de aan
wezigheid van minister Cals, die de
onderscheiding zou uitreiken, een aan
wijzing van de toenemende actieve
aandacht der regering voor de noodzaak
van een verdere krachtige ontplooiing
van het wetenschappelijk onderzoek in
ons land.
Humane persoonlijkheid
Zich richtende tot prof. Dicke, stelde
dr. Haex, dat het ere-lidmaatschap der
vereniging en de gouden medaille niet
slechts op grond van de directe weten
schappelijke prestaties zijn verleend,
doch mede op grond van de humane
persoonlijkheid van de Utrechtse kin-
dergeneeskundige. Klinisch wetenschap
pelijk werk van de hoogste orde is trou
wens alleen te verwezenlijken indien
wetenschappelijk inzicht gepaard gaat
aan een niet-eindigende belangstelling
voor de zieke mens. in dit speciale geval
in het bijzonder voor het zieke kind.
Eerst na een omvangrijke studie is
komen vast te staan, dat het weten
schappelijk werk van prof. Dicke vol
doet aan de zware vereisten van origi
naliteit en fundamentele betekenis, die
als eisen voor de onderscheiding zijn
gesteld.
Tarwe en coeliakie
Prof. Dicke is er na intensief klinisch
onderzoek is geslaagd de juistheid van
een reeds jaren her bij hem opgeko
men vermoeden aan te tonen, dat
tarwe dc causale pathogenetische
factor van de coeliakie is. Van vele
kanten is sindsdien bevestiging van
deze fundamentele visie verkregen.
Reeds werd veel gedaan om deze
nieuw, gedaohta venM «tt U bauwen,
Nieuw terrein
Terugkerende naar het wetenschap
pelijke werk van prof. Dicke, waarvan
dr. Haex nog enkele consequenties
vermeldde, noemde hij deze arbeid
gelijkwaardig aan de ontdekking van
de rol die vitamine B vervult bij het
ontstaan van beri-beri. Laatstgenoem
de wordt veroorzaakt door het ontbre
ken van een voor het leven zeer ge
wichtige stof, de ontdekking van prof.
Dicke betekent, dat een normale
voedingsstof een voorwaardelijke defi
ciëntie kan doen ontstaan. Deze fun
damentele ontdekking opent een
onderzoekingsterrein van veel groter
omvang: een onderzoek naar een
mogelijke pathogenese in de normale
voeding ook bij andere ziekten.
Tenslotte dankte spreker prof. Dicke
voor het feit, dat hij met het overwin
nen van een bijna spreekwoordelijke
bescheidenheid zijn naam aan de ere
medaille van de vereniging heeft willen
schenken.
Stokpaardjes en stieren
Minister Cals merkte op, dat het plei
dooi voor verdere ontplooiing van het
wetenschappelijk onderzoek hem uit het
hart was gegrepen. Hij wilde hier echter j
niet verder op in gaan in verband met
een spoedig te verwachten rapport en
uit vrees anders een stokpaardje te
gaan berijden na zijn capriolen op een
stier
Het verheugde de minister, dat de
gouden medaille is uitgereikt op grond
van wetenschappelijke verdiensten, ge
paard gaande aan voortreffelijke karak
tereigenschappen. Hij reikte deze onder
scheiding met bijzonder genoegen uit
ook als bevestiging van de warm blij
vende belangstelling van de regering
voor het wetenschappelijk onderzoek in
het algemeen.
De minister hoopte, dat prof. Dicke,
die in strijd met de gewoonte bij
medici niet een voorliefde voor een
bepaalde ziekte toont doch liefde voor
de mens, het zieke kind. nog vele
jaren zijn kennis, hart en persoonlijke
hoedanigheden aan de zieke mens zou
mogen schenken, waarna hij de gou
den medaille en de oorkonde van het
erelidmaatschap aanbood.
Dc penning is ontworpen door Pol
Dom te Den Haag en uitgevoerd door
de Kon. Begeer.
Leiden en Utrecht
De rectormagnificus van de Leidse
Universiteit prof. dr. S. E. de Jongh,
herinnerde er in zijn toespraak aan. dat
De minister van Onderwijs. Kun-1 P'of Dicke als oud-alumnus en als
T,r i m oud-curator nauwe banden met Leiden
sten en W etenschappen. mr. tvlheeft en ook nu nog in andere opzich-
L. Th. Cals rechtsreikt prof. dr. ten onderhoud. Hij heeft zich daarmee
W. K. Du ke de gouden ere-medail- ^dankbaarheid van de Senaat verwor-
le uit. j Prof dr. J. F. Nuboer, decaan van de
medische faculteit van de Rijksuniver-
- „OM m siteit te Utrecht, complimenteerde prof.
w o rde n^a f ge" eg do md epa t h ok en e s e D'^ "amen., de Utrechtse collegae en
van het ziektebeeld enigszins te be
grijpen is nog lang niet in zicht. Het
doorgronden van het eerst thans be
kend geworden „tarwe-mechanisme"
bij de patiënt. lijdende aan inheemse
spruw zou wel eens de inzichten
kunnen vergroten in andere funda
mentele vraagstukken, zoals b.v. het
resorbtie-meehanisme in de dunne
darm.
DOOR TRAM GEGREPEN.
Zaterdagmiddag is een 67-jarige brom
fietser uit Rotterdam, die ter hoogte van
de Lammebrug plotseling de trambaan
overstak, door een tram gegrepen. De
man, die enkele meters werd medege-
sleurd, liep een hoofdwond op en klaag
de over pijn in de borst. Zijn bromfiets
werd ernstig beschadigd.
INBRAAK IN MELKWINKEL.
Tijdens afwezigheid van de bewoners
is gisteravond ingebroken in een melk-
winkel aan de Willem Klooslaan. Uit
de kassa werd een bedrag van f.23 aan
wisselgeld ontvreemd.
Tot besluit van de serie voordrachten:
„Kent uw landgenoten uit Indonesië",
werd zaterdag in de zaal van de Kweek
school voor Voorbereidend Onderwijs,
een forumavond gehouden, welke geor
ganiseerd was door de „Veglo".
De heer R. de Bruin, voorzitter van
de Veglo, hield allereerst een inleiding
over bovenstaand probleem, dat hij zeer
beklemmend noemde.
Vele Indische Nederlanders komen de
laatste tijd terug in hun vaderland, dat
de meesten van hen eigenlijk niet eens
kennen. Van hen wordt een groot aan
passingsvermogen gevraagd. Het kli
maat. de seizoenwisselmgen, de kleding,
de taai enz. zijn geheel anders en bo
vendien komt men onder de Nederlan
der, die nu eenmaal een veel directer
manier heeft van zich uit te drukken.
Een Indonesiër uit zich nu eenmaal
via omwegen, heeft een ander accent
en levensgewoonte. Zelfs zijn gehele le
venspatroon wijkt af van de gemiddelde
Nederlander. Een Nederlander is direc
ter en realistischer, waartegenover de
contemplatieve geaardheid van de Indo-
nesier staat. Veel moeite hebben de ge-
repatrieerden b.v. met de z.g. huiska-
mercultus, die de Nederlander er opna
houdt; in' de hechte gemeenschap van
gezin en familie kan 'een vreemde niet
gemakkelijk indringen, terwijl deze ge
slotenheid in Indonesië als abnormaal
beschouwd zou worden Na deze aller
eerste aanpassing kan de integratie pas
plaats hebben, die de mens eigenlijk
veel meer raakt. Nederland is altijd zeer
gevoelig voor vreemde invloeden, doch
de Nederlandse geest is sterk en ver
werkt deze op eigen manier. Zo zal de
Indische cultuur ook invloed op de Ne
derlander hebben. Spreker hoopte, dat
hierdoor een verrijking zou ontstaan,
waardoor een verfrissende invloed op
het geheel zou plaats hebben. Hiervoor
is nodig, dat de Nederlander de Indone
siërs zal leren kennen mèt hun eigen
aardigheden.
Na deze inleiding kwamen er vragen
van de aanwezigen binnen die aan het
forum, bestaande uit Nico van Lith, dr.
L. W. von Liebenstein. E. Breton De Nija.
B. Harst en R. de Bruin, werden voor
gelegd.
De meeste vragen hielden verband
met de aanpassing van de Indische ge
repatrieerde aan de Nederlandse sa
menleving. t
Het forum kwam tot de conclusie, dat
voorlichting moet worden gegeven aan
beide groepen. Misschien zou dit moge
lijk zijn via Indische toneelstukken,
aangezien het enthousiasme voor toneel
opvoeringen zeer groot is. Wellicht kun
nen hiervoor amateurgezelschappen in
geschakeld worden.
Leidse successen in Haags
kapconcours
De Leidse deelnemers aan de club
kampioenschappen van de Haagse da-
meskappersclub „Marcel" en de even
eens Haaese herenkappersclub .Des
étoilles de la Haye", die in café-restau
rant .Den Hout" in de Residentie wer
den gehouden, zijn uitstekend voor de
dag gekomen Mevrouw R van Putten-
Lepelaar werd met ruime voorsprong
eerste bij de dameskappers- en -kap
sters. Bij de herenkappers was het
ook de enige Leidse deelnemer, die be
slag legde op de eerste plaats: de heer
L. Plu. Een opmerkelijke prestatie werd
voorts geleverd door de 16-jarige J. J.
Timmermans uit Wassenaar, die in de
B-afdeling van het dameskappen met
een voorsprong van meer dan 50 punten
op eerste plaats voor zich opeiste.
IN TRAMRAILS GESLIPT.
Zaterdagmiddag is de ^-jarige nvej.
R. Reijers, wonende aan de Hoge Mors-
weg, op de Haarlemmerstraat met haar
fiets in de tramrails geslipt. De EH.D.
heeft het slachtoffer met een gebroken
linkerenkel. overgebracht naar het
Acad. Ziekenhuis.
Gevelsteen aan de Papengraclit onthuld
De Leidse Geologische Vereniging bestaat, zoals wij reeds eerder schreven, een
kwart eeuw. Op 24 april 1933 werd zij opgericht. In de afgelopen jaren heeft de
L.G.V. zich een bloeiende vereniging getoond, die, mede door dc toename van het
aantal studenten in de geologie, nog steeds groeit. Het totaal aantal leden be
draagt thans niet minder dan ongeveer 375. Een groot deel van hen verblijft
echter in het buitenland.
Ruimer baan voor
superspecialisatie
Spreker pleitte in zijn nadere beschou
wingen over de oplossing van vele be
staande problemen voor een snellere
uitgroei van superspecialistische afdelin
gen, die van belang zijn voor de uitwer
king van overigens in de algemene
praktijk geboren ontdekkingen, waarvan
de visie van prof. Dicke een voorbeeld is.
Superspecialistische afdelingen hebben,
zij aan zij werkend met de algemene
afdelingen, bemand met een vaste groep
hooggekwalificeerde wetenschappelijke
medewerkers tot taak het zwaartepunt
van hun werk te leggen op fundamen
teel wetenschappelijk onderzoek. In zulk
een groep dient een hechte samenwer
king te bestaan tussen de klinici. che
mici, fysici en technici. De groei van
dergelijke afdelingen wordt helaas nogal
eens geremd door gebrek aan financiële
middelen en door een conservatisme en
gebrek aan begrip.
Het nauwe contact tussen de klinici en
superspecialisten wordt echter bemoei
lijkt door het feit. dat de praktische
medicus zeer moeilijk de vorderingen op
de specialistische gebieden kan bijhou
den. Gelukkig ontplooien sommige uni
versiteiten sinds kort initiatieven voor
ontwikkeling van het postgraduate on
derwijs. De medische verenigingen kun
nen hier zeer stimulerend werken.
De regering, verantwoordelijk voor
onderwys en volksgezondheid, heeft
hier naar sprekers overtuiging een
duidelijke taak met het verstrekken
van richtlijnen en het scheppen van
moge. jkheden.
hoopte, dat de kindergeneeskundige als
Leidse Utrechter nog jarenlang een sie
raad van de Utrechtse Universiteit zou
blijven.
Vruchtbare offers
Tenslotte dankte prof. Dicke voor de
hem verleende onderscheidingen, waar
bij hij er echter aan herinnerde, onder
het motto, dat twijfel, kritiek en zelf
kritiek tot de uitrusting behoren van de
wetenschappelijke onderzoeker, of het
resultaat van zijn werk niet te hoog is
aangeslagen. Naast die twijfel staat
zekerheid, dat dit werk slechts een kor
reltje is geweest in de zandhoop der
menselijke kennis.
Spreker was dankbaar voor de minis
teriële belangstelling voor het weten
schappelijk onderzoek en bovenal voor
het feit, dat deze medaille een teken
is. dat het door de gemeenschap ge
brachte offer voor het wetenschappe
lijk onderzoek vruchten draagt. Die
vruchten konden slechts geoogst wor
den dank zij de toegewijde medewer
king van velen, op wie de glans dezer
medaille eveneens afstraalt.
Na de toespraken volgde in de ont
vangstkamer van het Academie gebouw
een drukbezochte receptie.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Marco Jacobus Willem, zn van J. P. Fla-
man en A. H. C. Ranselaar; Johannes Ple-
ter, zn van P. G. Bontje en W. A. Berkhelj
Irma Maria, dr van H. J. Mledema en C.
W. J. van der Top: Simonla Theodora An
na Allda. dr van J. A. Kooter en C. M. T.
Belt; Martine Ida Jeanne, dr van F. Van
deuren en H. M. A. Bauters; Judith Geer-
trulda. dr van J. Koet en J. G. Barends.
GETROUWD
G. L. G. Stalpaert en G. C. Fles.
OVERLEDEN
J. Rietkerk. 71 Jaar. man; A. H. Nlb-
bellnk, 84 Jaar. man; P. B. M. Thier, 68
Jaar. man; W. M. J. Giele, 46 Jaar. echt
genote van J. M JJub; E. Sohut, 84 Jaar,
weduwe van GoO*
Receptie en bal
De Leidse geologen hebben in de
afgelopen dagen het vijfde lustrum
van hun vereniging op feestelijke
wijze herdacht. Zo was er een gezel
lige filmavond in de collegezaal van
het Geologisch Instituut en werden
er interessante lezingen gehouden in
het Academiegebouw. Zaterdagmid
dag vond er een receptie plaats in
een van de zalen van het Instituut.
Velen maakten van de gelegenheid om
te feliciteren een dankbaar gebruik.
Van een aantel hoogleraren kreeg het
bestuur van de jubilerende vereniging
bestaande uit de heren J. A. Mellema
(praeses)H. A. van Adrichem Boo-
gaert, H. Brouwer, P. J. C. Nagtegaal en
H. R. P. Rijks. een vaandel aangeboden.
Ook was er eèn geschenk van het per
soneel. Groot was bovendien het aantal
ontvangen bloemstukken. In de gangen
van het gebouw was 'n kleine tentoon
stelling van geologische kaarten in veel-
kleurendruk ingericht.
ONTHULLING GEVELSTEEN
Eerder op de middag werd een uit
mergel/ vervaardigde gevelsteen
onthuld m het pand Papengracht 25
waar het Geologisch Museum van 1880
tot 1892 was gehuisvest. De lustrumcom-
missie wilde nl. aan het jubileumfeest I Hooglandse
luister bij zetten doop dit oude gebouw 1 kocht
Diploma-uitreiking
Lagere Landbouwschool
BOUW VAN EEN NIEUWE SCHOOL.
De eindles van de lagere landbouw
school had plaats in de receptieka
mers van de Stadsgehoorzaal in te
genwoordigheid van ir. C. Scheepers,
rijkslandbouwconsulent voor noorde
lijk Zuid-Holland en de commissie
van toezicht. Ook waren bijna alle
ouders van de vierde klassers aanwe
zig; alsmede vertegenwoordigers van
de landbouworganisaties en het hoofd
bestuurslid van de Hollandse Mij van
Landbouw, de heer A. de Kort van
Hazerswoude.
Nadat de voorzitter van de commissie
van toezicht, wethouder J. C. van Schaik
de bijeenkomst had geopend met woor
den van welkom tot de aanwezigen en
de verheugende mededeling had ge
daan. dat dit zeer waarschijnlijk de
laatste maal was. dat de eindles in de
Stadsgehoorzaal moest plaats hebben,
omdat de voorbereiding voor de bouw
praktisch in kannen en kruiken is. kon
den de leerlingen tonen, wat ze hadden
geleerd. Vele onderwerpen over planten
teelt. veeteelt, bemesting, hygiënische
melkwinning enz. werden besproken.
De rijkslandbouwconsulent kon aan
alle leerlingen het diploma uitreiken, nl.
aan: A. Alkemade te Hazerswoude: M.
Bos te Wassenaar: A. v. d. Hout te Leid-
schendam; C. Keukenmeester te Leid-
schendam: H. Koek te Voorschoten; A.
Koot te Leidschendam; L. Los te
Voorschoten; Cora Marbus te Noord-
wijk; W .Nell te Wassenaar; H Post
te Rijnsburg; A Rijnsburger te Zoeter-
woude; W. v. Tilburg te Rijnsburg: G.
Verburg te Leidschendam; Corn. Was
senaar te Noordwijkerhout.
De heer De Kort bood namens het
hoofdbestuur de beste leerling M. Bos
te Wassenaar, een boek aan.
Namens de leerlingen sprak A. Rijns
burger woorden van dank tot directeur
en leraren voor het onderwijs, waarbij
hij de heer P Duursma een schilderij
en mevrouw Duursma tulpen aanbood.
Ook de leraren werden niet vergeten.
Ds. Post uit Rijnsburg vertolkte de ge
voelens van de ouders, terwijl de heer
L. A. Mennes sprak als vertegenwoor
diger van het Vebobestuur.
Vechtpartij werd ter zitting
bijgelegd
Een Leidse havenarbeider had zich
voor de Haagse politierechter te verant
woorden omdat hy op l november een
collega had mishandeld. Met één klap
had hjj hem een gebroken neusbeen en
t een hersenschudding bezorgd. Met ver-
I scheidene andere arbeiders was de ver-
dachte op de bewuste morgen met een
bus van de Beestenmarkt vertrokken
om in Amsterdam te gaan werken. Er
was 's morgens vroeg al een conflict
ontstaan tussen verdachte en het slacht-
offer. Op de Beestenmarkt hadden bei
den de bus verlaten en hadden het
even uitgevochten. Hierbij had ver
dachte een blauw oog gekregen. Na de
vechtpartij was men weer in de bus ge
stapt. die hierop was vertrokken naar
Amsterdam. *s Avonds bij het verlaten
van de bus had de verdachte plotseling
zijn mede-arbeider geslagen, terwijl deze
nog rustig op de bank zat. Hij werd
zodanig getroffen, dat hij naar het
Academisch Ziekenhuis moest worden
vervoerd.
•,Ik,heb er spijt van." zei verdachte.
Het slachtoffers claimde ter zitting een
schade van ruim veertig gulden, maar
hij zegde tevens toe de verdachte ook
De praeses van de jubilerende
geologenvereniginq, de heer /^.'schadeloos te zullen stelien voor de
Mellema. onthult 'de gevelsteen aan j gCen| dea??rdachtebhMdt^Beb^htmHrt
de Papeqracht. Waar vroeger het werd 'n heel vredelievende zitting, waar-
u hii vprHophto on
museum gehuisvest was zetelt nu
bhjkbaar een postduivenclub
(Foto L.D./Van Vliet)
a„n de vergetelheid te onttrekken. Voor
dat de praeses van de L.G.V. deze plech
tige handeling mocht verrichten gaf de
heer P. Floor, voorzitter van de lustrum
commissie, een kort geschiedkundig
overzicht. Daaruit bleek o.m„ dat het
museum in 1878, na de instelling van
een professoraat in de geologie in 1877,
afgescheiden werd van dat van Natuur
lijke Historie. In 1880 werd huisvesting
gevonden in het eerder genoemde pand,
een oud koetshuis. Reeds in 1885 werd
de bouw van een nieuw museum als een
dringende noodzaak gevoeld. De brand
van 1889 deed de gemoederen wakker
schudden en in 1892 kon het huidige ge
bouw aan de Garenmarkt geopend wor
den. In februari 1933 het oprichtings
jaar van de L.G.V. werd de nieuwe
vleugel langs het Van der Werfpark offi
cieel in gebruik genomen. Beide vleugels
zyn nu alweer te klein gebleken om de
opleiding van geologen op de juiste wijze
voort te kunnen laten gaan. Reden
waarom met het oude weeshuis aan de
Kerkgracht heeft aange-
bij verdachte en slachtoffer elkaar spon
taan een hand gaven en zeiden het
gebeurde te zullen vergeten.
De officier van Justitie memoreerde,
dat verdachte al vaker veroordeeld was,
ook al eens voor mishandeling. HU vor
derde f40 boete of acht dagen en een
maand voorwaardelijke gevangenisstraf
met drie jaar proeftijd Overeenkomstig
deze eis werd de verdachte veroordeeld,
terwijl de schade van ruim f. 40 vergoed
zal moeten worden.
DANSFESTIJN
Na een diner in Minerva werd tot zon
dagmorgen vroeg in vele zalen van het
Prytaneum feest gevierd. Deze zalen
waren smaakvol versierd en herbergden
een zeer groot aantal danslustigen Zo
wel in de Spaanse bar als in de beneden
zalen heerste gedurende de gehele nacht
een uitgelaten stemming ongetwijfeld
ook dank zij het feit. dat er voor enkele
attracties was gezorgd. Het Leidse Stu
denten Jazz Gezelschap zorgde voor
dansmuziek en toonde zich daarbij on
vermoeibaar. Kortom het was een
lustrumviering waarop de Leidse geolo
gen niet anders dan met voldoening
kunnen i
