Westelijke Drie worden ongeduldig
over Gromyko's vertragingstactiek
MINISTER IR. C. STAF ERKENT'
GROVE FOUTEN RIJ HET D.M.L.
WEERBERICHT
Gezamenlijk memorandum
met scherpe inhoud verwacht
Felle aanval van Joegoslavische
leider Rankovic op Sovjet-Unie
Helmenaffaire een niet genoeg te laken geval
97»te jaargang
DONDERDAG 24 APRIL 1958
No. 29424
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte SlngeJ 1, Leiden Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Prins Bernhard heeft gistermiddag, tter van de stichting dr. Paul de achtergrond mr. Klaasesz.
aangezeten bi' een lunch aan boord Rijkens, de Blitse ambassadeur Sir .ommissaris ran de Koningin in
van de ..West er dam" van de stich- Paul Mason, de vice-president van Zuid-Holland,
hng Western World. Van recht de Franse vereniging ..Occident
naar links Prins Bernhard. de voor- comtesse de Fels en geheel links op i
(Van onze Londense correspondent)
Verwacht wordt, dat de drie Westelijke mogendheden vandaag een gezamenlijk
memorandum aan de Sovjetrussische regering zullen zenden, waarin zy hun
standpunt zullen uiteenzetten over de aard van de diplomatieke voorbereiding
tot een mogelijke topconferentie. Volgens sommigen zouden zü verklaren niet
bereid te zijn Gromyko's vertragingstactiek te aanvaarden. Aan de Russen zou
ronduit de vraag gesteld worden, of zij een topgesprek willen of niet. Daaren
tegen doet premier Macmillan persoonlijke pogingen om de deur zo lang mogelyk i
open te houden.
Adviesbureau bestudeert organisatie D.M.L.
In 1951/1952, toen de order voor de helmen werd voorbereid (dat was kort na
de Korea-crisis) kampte Nederland met grote werkloosheid, zelfs groter dan
thans het geval is. Er was ook gebrek aan deviezen, vooral aan dollars, en voor
de krügsmacht mochten daarom geen dollars worden gebruikt. Met het oog op
de werkgelegenheid gaf men er de voorkeur aan de orde van acht miljoen gulden
voor legerhelmen te plaatsen in Nederland. Alle narigheid zou zün uitgebleven
indien voor de helmen Amerikaans staal zou zijn gebruikt, maar met het oog op
de dollarpositie was Europees staal voorgeschreven.
de laatste partij helmen fraudeerde deze
ambtenaar en vulde hij op de lijsten
andere gewichten van de helmen in dan
zijn assistent voor hem had opgetekend
Veel verbeterd
Door het beschikbaar komen van des
kundig personeel is bij het DML al veel
verbeterd, maar minister Staf heeft aan
een particulier adviesbureau opgedragen
de organisatie van het DML te bestude
ren. Bovendien heeft hij besloten enkele
Controle op keuring
fout geweest
is
De moeilijkheid was een helm van
Amerikaans model te maken met Euro-
uees staal, dat wij walsen meer afwijkin
gen vertoont dan het Amerikaanse staal.
Met de N.V. Verenigde Blikfabrieken
(Verblifa) hebben de technische ambte
naren van het DML aan dit probleem
gedokterd. Daardoor is er een te nauwe
samenwerking ontstaan en daardoor is
er overleg geweest over te stellen eisen,
die werden aangevuld of gewijzigd. De
beroepseer prikkelde toch te streven
naar een goed produkt maar de pogin
gen zijn een grote, pijnlijke mislukking
geworden. Tijdens de produktie zyn de
helmen wel voortdurend gekeurd, maar
de controle op de keuring is fout ge
weest. Het is fout geweest, dat de
technische ambtenaar, die was in
geschakeld by de eisen, die aan de
produktie moesten worden gesteld,
tevens werd belast met de keuring. Bij
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Vrij veel bewolking
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Vrij veel bewolking met plaatselijk
enige regen. Zwakke tot matige wind
tussen zuidoost en zuidwest. Minder
koude nacht, morgen overdag over het
algemeen iets lagere temperaturen dan
vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
25 APRIL
Zon op: 5.24 uur; onder: 19.53 uur.
Maan op: 10.01 uur; onder: 0.54 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.57 en 19.25 u.
Laagwater te 2.38 en 14.59 uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Minister C. Staf. ..de baas zelf
achter de regeringstafel tijdens de
interpellatie door de heer G Rit
meester.
deskundigen uit het particuliere be
drijfsleven te vragen overleg te plegen
met het adviesbureau om met de erva
ringen van particuliere inkoopinstanties
rekening te kunnen houden Vooral zal
nu bij de organisatie worden gelet op
een voldoende scheiding van bevoegd
heden. Van het resultaat van de be
moeiingen van het adviesbureau zal de
minister de Kamer op de hoogte stellen.
Sedert 1951 zijn reeds veertig firma's
uitgesloten van de leveranties bij on
derhandse aanbesteding wegens wan
prestatie of andere redenen.
Aldus minister Staf in zijn antwoord I
op de interpellatie van de heer Rit-1
meester, die een groot aantal vragen op
de bewindsman had afgevuurd, zoals hij
dat ook reeds schriftelijk had gedaan i
De heer Ritmeester vroeg tenslotte wat
er gebeurt was met degenen, die het
leger van zo slecht materiaal hebben
voorzien
IVoedende scène in
Brits Lagerhuis
Het valt op. dat de Britse minister
van Buitenlandse Zaken Selwyn Lloyd
in dit opzicht veel terughoudender is.
Het kwam gisteren in het Lagerhuis tot
een woedende scène, nadat Selwyn Lloyd
Aneurin Bevan, de woordvoerder van
de oppositie voor de buitenlandse poli
tiek. had verweten dat hy de Sovjet
russische methoden goedkeurde, waarbij
de ambassadeurs afzonderlijk werden te
woord gestaan in plaats van gezamenlijk.
Een conservatief riep iets over commu-
De weermiddelen van het leger moe
ten aan de hoogste eisen voldoen en
dat doen ze niet. Het drama van de
helmen was z.i. vernietigend voor de
gehele organisatie. Het proces tegen
majoor K. heeft enig inzicht gegeven,
hoe bij het DML wordt gewerkt, enig
inzicht, maar zeker geen volledig
beeld. Er is moedwillig verzuimd de
Ivamer op de hoogte te stellen. En er
is alle gelegenheid geweest om de
Kamer in te lichten.
O Slot op pag. 2
nistische meelopers. Bevan sprong ver
ontwaardigd op. Er ontstaand enorm
lawaai. De „speaker" (voorzitter) had
grote moeite de orde te herstellen. In
de gedachtenwisseling merkte Lloyd op,
dat van Sovjetrussische zijde niet was
voorgesteld om ook Tsjecho-Slowakye
en Polen bij de voorbereidingen van de
topconferentie te betrekken. Zoals men
weet, meent men, dat het motief van
de Russische weigering is om te onder
handelen op een viermogendhedenbasis,
omdat Moskou niet langer numeriek in
de minderheid wil blijven.
Lloyd liet zich scherp uit over de Rus
sische handelwijze, welke alleen maar
tot tijdverspilling en verwarring leidt.
Hij zei, dat hij er geen bezwaar tegen
maakte, dat Bevan Sovjet-Rusland bij
viel, maar dat hy verbaasd was, dat
Bevan bereid is de vertraging te aan
vaarden. De snelste manier om tot een
serie topgesprekken te komen, is volgens
Lloyd voorbereiding door de vier (Ame
rika, Engeland, Frankrijk en de Sovjet-
Unie).
Kroesjtsjef stuurt weer
brief aan Eisenhower
De Sovjetrussische premier en partij
leider Kroesjtsjef heeft gisteren weer
een brief gezonden aan president Eisen
hower, welke by eerste lezing niets
nieuws scheen te bevatten Eisenhower
had er in een schryven aan Kroesjtsjef
op aangedrongen het Amerikaanse voor
stel te aanvaarden, dat de grondstoffen
voor de vervaardiging van kernwapens
voortaan slechts voor vreedzame doel
einden zullen worden gebruikt. Kroesjt
sjef gaat thans uitvoerig in op het Rus
sische voorstel de proefnemingen met
kernwapens te zullen staken, ten aan
zien waarvan hij betreurt, dat het Wes
ten niet hetzelfde doet. Ook wordt de
klacht herhaald over vluchten van
Amerikaanse bommenwerpers met A- en
H-bommen in de richting van de Rus
sische grenzen welke klacht door de
Veiligheidsraad is afgewezen. Eisen
howers voorstel om de kosmische ruimte
uitsluitend voor vreedzame doeleinden
te gebruiken, acht Kroesjtsjef eenzijdig.
Hij ziet ook geen heil in wederzijdse
luchtfotografie.
„Niet hoffelijk"
(Van onze parlementaire
redacteur)
De oren van staatssecretaris
Kranenburg in Amerika moeten
wel hebben getuit, want zijn afwe
zigheid bij het debat in de Tweede
Kamer over de helmenaffaire is fel
bekritiseerd
Staatssecretaris Kranenburg had
aanwezig „moeten" zijn omdat hij
er speciale bemoeiing mee heeft
gehad, zei de heer Roosjen (AR),
en hy is de eerst verantwoordelijke
excellentie in dit geval Hij heeft
bij zijn vertrek naar Amerika wel
opgemerkt als verontschuldiging dat
de Kamer hem niet gevraagd heeft
aanwezig te zijn, maar er zijn van
die dingen waarvan men aanneemt
dat ze niet gevraagd behoeven te
worden.
Een vlucht voor de verantwoor
delijkheid wilde de heer Ritmeester
de afwezigheid van de staatssecre
taris niet noemen, maar hij vond
het wel een „bewijs van buitenge
wone onhoffelijkheid" tegenover
de volksvertegenwoordiging. Zyn
plichtsgevoel had hem moeten zeg
gen dat hy hier had moeten blij
ven. Een geluk bij een ongeluk is
echter dat thans „de baas zelf"
(minister Staf) op de interpellatie
zal ingaan, juist nu hy zijn 53ste
verjaardag viert, waarmee hij har
telijk wordt gelukgewenst.
Ook de heer Vermeer (P. v.d. A.)
betreurde de afwezigheid van de
staatssecretaris door zyn bezoek
aan Amerika. „Wat my betreft mag
hfj er biyven", liet de heer Rit
meester zich ontvallen.
Partijcongres in Ljoebljana enthousiast
over scherpe anti-Russische passages
Officieel Pools blad is vol lof
voor Jocgo-Slavië
Nogmaals
de
s zone
Een van de vier Joegoslavische vice-
premiers, Aleksander Rankovic, heeft
gisteren de leiders van het Sovjetrus
sische blok er van beschuldigd, dat zy
„de oude en roestige wapens van de
Kominform wetten" en weer beginnen
„een politiek van druk op Joego-Slavië
en zijn socialistische instellingen en or
ganisaties te volgen". De vice-premier
sprak in dit verband over „zekere buren
met een zeer belangryke verantwoorde
lijkheid, die geen lering trekken uit de
ervaringen van het verleden, maar
openlijk weer aankomen met de reeds
lang ontzenuwde beschuldigingen, dat
de Joegoslavische communisten afwijken
van de beginselen van het Marxisme-
Leninisme en de bourgeoisie dienen".
Rankovic, die sprak voor de achttien
honderd afgevaardigden op het congres
van de Joegoslavische communistische
party te Ljoebljana, antwoordde op felle
Sovjetrussische aanvallen op het Joego
slavische „revisionisme". Hy sprak in
veel fellere bewoordingen dan president
Tito in zijn openingstoespraak van dins
dag had gedaan De vice-premier rea
geerde ook op de kritiek, welke Pjotr
Pospelof, een der Sovjetrussische partij
secretarissen de dag tevoren op Joego
slavië had geoefend. Rankovic zei o.m
„Ons volk vraagt zich natuurlijk af.
welke politiek er wordt gevolgd door het
land, dat zich niet in de eerste plaats
bezig houdt met het eigen volk en de
ontwikkeling van het socialisme in eigen
land. maar het als zijn voornaamste
taak ziet, zich te mengen in de binnen
landse aangelegenheden van Joego
slavië"
Rankovic is na Tito de voornaamste
leider van de Joegoslavische communis
tische partij. Hy is lid van het veertien
leden tellende politieke bureau en secre
taris van het partijbestuur. Zijn rede
mag dan ook geacht worden de mening
van de partijleiding te weerspiegelen.
Waarnemers verwachten nu een felle
tegenaanval van Moskou.
De aanval van Rankovic op het
Sovjet-blok werd begroet met het luid
ste applaus dat tot dusver op het con
gres werd gehoord. De afgevaardigden
gingen tydens deze passage drie maal
staan en onderbraken de toespraak on
geveer twaalf maal met een langdurig
applaus.
Toen Rankovic ontkende, dat Joego-
Slavië „tussen twee stoelen" zit. gingen
de afgevaardigden bijna vyf minuten
staan en zongen het Joegoslavische com
munistische lied „Kameraad Tito, w-y
zweren, dat wy niet van uw pad zullen
afwijken". Tito zat glimlachend op het
HEDEN OPNIEUW STEMMING.
De Verenigde Staten hebben giste
ren in de eerste commissie hun zater
dag j.l. met een meerderheid van twee
stemmen verworpen voorstel, om de
breedte der territoriale wateren op
zes myl te stellen, opnieuw ingediend.
Dit Amerikaanse initiatief werd aan
leiding tot een stormachtig debat, waar
in de Sovjet-Unie, Canada en andere
landen Amerika ervan beschuldigden te
pogen met heimelijke methoden zijn
voorstel via een geforceerde stemming,
toch door de commissie aangenomen te
krijgen.
De Amerikaanse afgevaardigde stemde
tenslotte in met een voortzetting van
het debat op hedenochtend.
Daarop werd de vergadering verdaagd.
De eerste commissie zal vermoedelyk
heden over het opnieuw ingediende
Amerikaanse voorstel stemmen.
podium. Toen begon men weer te zin
gen, ditmaal het lied „Hoe meer er
wordt gelogen en gelasterd, des te dier
baarder is Tito ons". De president ge
baarde hen toen te gaan zitten om
Rankovic zyn rede te laten uitspreken.
Het officiële orgaan van de Poolse
communistische party, „Trybuna Ludu",
heeft zich gisteren in een lang hoofd
artikel in zeer pryzende bewoordingen
uitgelaten over de ontwikkeling van het
socialisme in Joego-Slavië. Dit was het
eerste perscommentaar op het besluit
van de Poolse en andere communis
tische partijen om geen officiële delega
ties naar het congres van de Joegosla
vische communistische party te Ljoebl
jana te zenden.
Churchill gisteren
weer in Lagerhuis
O
(Van onze Londense correspondent)
Sir Winston Churchill werd gisteren
met gejuich ontvangen, toen hij voor het)
eerst na zyn ziekte weer in het Lager
huis verscheen Toen hij by het gebouw
aankwam, rookte hij als van ouds weer
een grote sigaar. Hij zag er goed uit.
Churchill kwam met een triomfante
lijke blik de zittingszaal binnen en liep
sneller dan gewoonlijk. Glimlachend en
buigend dankte hij voor de hem ge
brachte hulde. Selwyn Lloyd, die bezig
was vragen te beantwoorden, stopte even
en vertolkte de gevoelens van het La
gerhuis, toen hy zeide hoe verheugd men
was over Sir Winston's aanwezigheid.
Velen drukten Churchill de hand. De
leider van de oppositie, Gaitskell, stak
de vloer over welke beide partyen
scheidt, en begroette Churchill harteiyk.
Surinaamse ministers stellen
portefeuilles beschikbaar
De wnd. gouverneur en de ministers
van Suriname hebben vandaag de poli
tieke situatie besproken. De ministers
hebben de waarnemend gouverneur me
degedeeld. dat ry hun portefeuilles ter
beschikking stellen. De wnd. gouverneur
heeft hierop geantwoord, dat hy zulks
in beraad zal nemen.
Strauss wil kernproeven
voortzetten
De voorzitter van de Amerikaanse
commissie voor atoomenergie. Strauss,
heeft gezegd dat Amerika zyn proeven
met kernwapens moet voortzetten, om
dat er voor de verdediging „geraffineer
der" atoomwapens nodig zyn dan voor
een aanval. Amerika staat volgens hem
nog maar aan het begin wat de ontwik
keling van defensieve kernwapens be
treft.
Zigeunerkoningin overleden
Mimi Tossetto, koningin van de zigeu
ners is vandaag in een oude tent. die
deel uitmaakt van een zigeunerkamp in
Lendinaria (Noordoost-Italië) overleden.
De tent waarin zy stierf was bezaaid
met opgebrande kaarsen en lege flessen.
Drie dagen geleden hadden de zigeu
ners haar uit het plaatselyke ziekenhuis
gehaald, omdat het onder hen traditie
is dat men in de open lucht temidden
van de stamleden sterft Zy had sinds
dien op de grond in de tent gelegen
onder een oude bontjas.
De dodenwake zal drie dagen duren.
Al die tyd biyft de koningin opgebaard
liggen tussen vier grot* kandelaars met
een rozekrans in haar handen.
Na interpellatie Ritmeester:
(Van onze parlementaire redacteur)
In ieder groot bedrijf worden blunders begaan,
die dan echter meestal niet aan de grote klok
worden gehangen. Dat zei gisteren de heer
Roosjen (AR) bij de interpellatie van de heer
Ritmeester (VVD) over de afgekeurde legerhel
men. Maar met alle begrip voor zulke nu eenmaal
voorkomende feiten, is het toch goed, dat er in de
Tweede Kamer ernstige kritiek wordt uitgeoefend
op de slechte besteding van acht miljoen gulden
aan belastinggeld, voor ongeveer 400.000 leger
helmen, waarvan achteraf ongeveer 40 procent is
afgekeurd. Minister Staf erkende ronduit, dat er
grote fouten zijn gemaakt bij de voorbereiding
van de order en dat er een te nauwe samenwer
king is geweest tussen het Directoraat Materieel
Landmacht (DML) en de fabriek. Ook is het fout
geweest, dat de ambtenaar, die een rol speelde in
de produktie van de helm, tevens werd belast met
de keuring, waarbij hij oneerlijk is geweest en in
eerste instantie is veroordeeld door de rechtbank
te Arnhem. Moties van de heren Ritmeester
(VVD) en Vermeer (P. v. d. A.) voor een nader
onderzoek werden aangehouden tot een later
tijdstip wanneer de minister heeft geantwoord op
de schriftelijke vragen van de heer Koersen
(KVP) over hetgeen in de zaak van majoor K.
aan het licht is gekomen.over de ondeskundigheid
van de DML-funct'onarissen
