Nasoetion ontslaat de vier „jonge
kolonels" en gelast arrestatie
WEERBERICHT
Zij willen nu niet meer met de
regering Dj oeanda onderhandelen
Frankrijk is bereid met Tunesië
alle geschillen te bespreken
AFSCHUWELIJK ONGELUK IN
LEIDEN EISTE TWEE DODEN
Britse conservatieven verloren
parlementszetel in Roelnlale
96ste jaargang
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1958
No. 29366
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Stijgende onrust in Indonesië
De spanning in Djakarta is gisteravond gestegen door een radiorede
van generaal Nasoetion, de stafchef van het Indonesische leger, waarin
hij de arrestatie gelastte van de vier „jonge kolonels", die maandag
een ultimatum aan de regering-Djoeanda hebben gesteld.
Nasoetion heeft alle militairen opgedragen de kolonels, die dinsdag
oneervol ontslagen zijn, aan te houden. De vier kolonels vertoeven,
naar men aanneemt, in Midden-Sumatra. Zij worden ervan beschul
digd, dat zij de veiligheid van de Staat in gevaar brengen en dat zij
betrokken zijn geweest bij de aanslag op president Soekamo in novem
ber, waarbij elf mensen om het leven kwamen en een honderdtal
gewond werd. De kolonels zijn: luitenant-kolonel Hoessein, die is
afgezet als commandant van Noord-Sumatra, kolonel Simbolon, die is
afgezet als onderbevelhebber van het leger, kolonel Djambek en
kolonel Loebis.
Vice-luchtmaarschalk Soeryadama heeft gisteravond Midden-
Sumatra voor alle vliegtuigen met uitzondering van toestellen van de
luchtmacht gesloten verklaard. De Garoeda Indonesian Airways
heeft alle vluchten naar het opstandige gebied gestaakt.
De minister van Binnenlandse Zaken, Sanoesi Hardjadinata, maakte
gisteren bekend, dat kolonel Hoessein ook is ontslagen als hoofd van
het burgerlijk bestuur in Midden-Sumatra. Hoessein nam dit bestuur
in december 1956 over. De regering heeft hem evenwel nooit als hoofd
van de provincie Midden-Sumatra erkend, zei de minister. Hoesseins
eigenmachtig optreden van 1956 werd begin vorig jaar gevolgd door
soortgelijke acties in andere gebieden, zo voegde hij hieraan toe.
Kolonels waarschuwen voor tie gevolgen
Radio-Padang heeft gisteravond een verklaring uitgezonden van de „jonge
kolonels" waarin er by president Soekarno en waarnemend president Sartono
op wordt aangedrongen van de drie resterende dagen vóór het verstrijken van
hun ultimatum gebruik te maken, zulks in verband met de ernstige gevolgen die
het niet-aanvaarden van het ultimatum kan hebben. In dit ultimatum wordt
naar bekend ontbinding geëist van het huidige Indonesische kabinet en vor
ming van een nieuwe regering o.l.v. Moh. Hatta en de Sultan van Djokjakarta.
Radio-Padang verklaarde dat de PTT de telefoonverbindingen met Java heeft
verbroken. Het publiek kan nu boodschappen aan verwanten op Java sturen via
Radio-Padang.
Radio-Padang meldde voorts dat kolonel Djambek, een van de vier ontslagen
kolonels, gezegd heeft dat er na de maatregelen van de centrale regering, die
volgden op het ultimatum, geen reden meer bestaat om met de regering-Djoeanda
te onderhandelen.
Functionarissen van de PTT in Dja
karta verklaarden dat de televerbin-
dingen met Midden-Sumatra verbroken
zijn in verband met de stappen van de
regering tegen het onstandige gebied.
De voormalige premier Soetan Sjahrir
die voorzitter is van de P.S.I., de Indo
nesische socialistische partij, vergeleek
gisteren de huidige situatie in Indonesië
met die in 1948, het jaar van de bloedige
communistische revolutie in Madioen op
Oost-Java en de daarop volgende tweede
militaire actie van de Nederlanders.
Sjahrir zei: „Evenals in 1948 laten de
door Moskou geleide communisten zich
nu weer gelden als een macht".
Een woordvoerder van de organisatie
van oudstrijders voor de onafhankelijk
heid, verklaarde gisteravond op Sumatra
dat genoemde organisatie 15 bataljons
kan mobiliseren om te strijden tegen
Overste Hoessein, de commandant van
Midden-Sumatra.
Organisaties protesteren
Radio-Padang heeft gisteren gemeld,
dat een aantal organisaties in Mid
den-Sumatra telegrammen aan de
centrale regering heeft gezonden,
waarin geprotesteerd wordt tegen het
ontslag van de vier kolonels.
Volgens Radio-Padang heeft de ver
eniging van oud-militairen van Mid
den-Sumatra aan premier Djoeanda
getelegrafeerd, dat zij „zijn haastige
actie inzake het ontslaan van de vier
kolonels betreurt". „Dit kan niet wor
den aanvaard", aldus het telegram.
De vereniging voor volkstraditie in dit
gebied heeft premier Djoeanda getele
grafeerd, dat zyn handelingen een
„schande" is en tegen „de tradities,
die de bevolking van Midden-Sumatra
zo sterk verdedigt".
De volksactie-partij van Midden-
Sumatra, die kolonel Hoessein steunt,
zond telegrammen aan president Soe
karno, de voorzitter van het Indonesi
sche parlement en de chef-staf van het
leger. Volgens Radio-Padang werd hier
in gezegd, dat het besluit van de
premier om de vier kolonels te.ontheffen
niet wordt goedgekeurd. „Wij, de bevol
king van Midden-Sumatra. betreuren de
actie van het coalitie-kabinet, dat niet
constitutioneel is. Wij zijn ons ervan
bewust, dat de kolonels vastbesloten zijn
in het uitvoeren van hun plicht om de
Republiek Indonesia, gebaseerd op de
proclamatie van 1945. op te bouwen en
te beschermen".
Amerika's politiek
wordt strakker
Diplomatieke kringen te Washing
ton hebben gisteren verklaarddat
de V.S. schijnen te zijn overgegaan
tot een strakkere politiek tegenover
Indonesië. Tot nu toe had het Ame
rikaanse Departement van Buiten
landse Zaken elke aamuijzing voor
inmenging in Indonesië's binnen
landse aangelegenheden of commen
taar op de behandeling van de Ne
derlandse onderdanen en zakelijke
belangen zorgvuldig vermeden. Doch
gisteren werd door ambtelijke zijde
geen enkele poging gedaan om de
betekenis van de opmerkingen van
minister Dulles over de neiging der
Indonesische regering tot het volgen
van een „geleide democratie"te ver
kleinen.
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken bestudeert thans
een rapport van de Amerikaanse
zaakgelastigde in Djakarta, Sterling
Cottrell, die gisteren door de Indo
nesische minister van Buitenlandse
Zaken, dr. Soebandrio, werd ontbo
den naar aanleiding van de jongste
verklaring van Dulles.
Functionarissen van het Departe
ment van Buitenlandse Zaken zeiden
te menen, dat wat Dulles heeft ge
zegd, gezegd moest worden, omdat
het geen zin heeft het te doen voor
komen alsof de V.S. alles wat in In
donesië is gebeurd, welwillend aan
zien.
Volgens een ander bericht van Radio-
Padang hebben studenten in Payar
Koemboe (Midden-Sumatra) een ver
gadering gehouden, waarin „eenstem
mig steun werd gegeven aan de doel
stellingen van de volksactie-partij".
Volgens dit bericht waren er aanplak
biljetten gezien met de woorden
„Boeng Karno verliet de weg der
democratie" en „verdrijf de commu
nistische invloed uit Indonesië".
Pamfletten boven
Midden-Sumatra
Volgens een mededeling van Radio-
Djakarta, heeft de Indonesische Lucht
macht pamfletten boven Midden-Suma
tra uitgeworpen, waarin een beroep
wordt gedaan op begri" bij de bevolking
en deze tevens tot waakzaamheid wordt
aangespoord.
Intussen is Midden-Sumatra door het
verbreken der telefoon- en telegraafver
bindingen thans vrijwel van Java ge-
isoleerd.
Radio-Padang blijft voortgaan met
het uitzenden van berichten, zowel in
het Indonesisch als in het Engels.
(Advertentie)
voor
SOLEX bromiietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Iets meer wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met vanavond
en vannacht enige regen, maar morgen
overdag overwegend droog weer.
Matige tot vrij krachtige zuidelijke
wind Zachter, vooral in de nacht en
ochtend. (Opgemaakt te 11.15 uur)
14 FEBRUARI
Zon op: 7.59 uur; onder: 17.51 uur.
Maan op: 5.08 uur; onder: 13.58 uur.
Hoogwater te Katwijk te 12.25 uur.
Laagwater te 7.46 uur en 20.29 uur.
Matigende invloed van Engelse regering
Frankrijk is bereid met Tunesië te onderhandelen over een regeling van alle
geschillen; een verdere verslechtering van de toestand zou schadelijk zijn voor
beide landen, aldus verklaarde gisteravond een woordvoerder van het Franse
ministerie van Buitenlandse Zaken tegenover buitenlandse journalisten. Frankrijk
en Tunesië zijn te nauw met elkaar verbonden om een breuk als onvermijdelijk
te beschouwen. In het Britse Lagerhuis deelde de minister van Staat. Allan
Noble mede, dat Engeland, verontrust over het incident, de toestand met beide
landen bespreekt. De Engelse diplomaten hebben opdracht gekregen zowel
Frankryk als Tunesië op het hart te drukken, dat matiging geboden is. Noble
was van mening, dat de verhouding tussen Parijs en Tunis niet zo slecht is
geworden, dat zij niet door wijs beleid hersteld kan worden. De samenwerking is
niet alleen voor beide landen van betekenis, maar ook voor het gehele Westen.
In zeven maanden deden zich
84 incidenten voor
Djokja's sultan houdt zich
afzijdig
De Sultan van Djokjakarta heeft
gisteren te Chicago verklaard dat zijn
naam zonder zijn toestemming de
Indonesische politieke crisis Is bin
nengebracht.
Sultan Hamenko Boewono (45 j.),
die de provincie Djokjakarta bestuurt,
zeide dat de vraag of leden der rege
ring hem in het kabinet zullen be
noemen, „door hen beslist" moet wor
den.
De sultan meed elke directe vraag
over de rol van kolonel Hoessein in de
Indonesische politiek. De sultan is door
Hoessein genoemd als een der mannen
die zich aan het hoofd van een nieuw
kabinet moeten stellen.
In een interview op het vliegveld bij
zijn aankomst, zeide de sultan: Hoes
sein kan enige naam noemen die hij
wenst, zonder aan de betrokken per
soon toestemming te vragen of hem te
raadplegen. Hij voegde hier aan toe dat
zijn naam genoemd is zonder zijn voor
kennis
De sultan verklaarde dat Soekarno
nog steeds populair is „Het is mijn
persoonlijk" mening dat we president
Soekamo nog steeds nodig hebben".
In totaal vier slachtoffers
Militaire vrachtauto reed vanmorgen op
Maresingel in op voorbijgangers
Een byzonder ernstig verkeersongeval heeft vanmorgen in Leiden twee doden
en twee licht gewonden geëist. Hoe een en ander precies in zijn werk is gegaan
was tegen het middaguur nog niet bekend, terwijl ook de identiteit van de doden
in de loop van de morgen niet vastgesteld kon worden. Het onderzoek naar de
juiste toedracht van het ongeluk, dat omstreeks half negen plaats vond, is in
volle gang.
Op de Maresingel in de richting van de Herensingel reed vanmorgen vroeg een
militaire colonne, bestaande uit vier vrachtwagens van de A.A.T. (Aan- en
Afvoer Troepen) te Haarlem. De laatste auto week volgens de eerste gegevens,
op een gegeven ogenblik even voor de Siachthuisbrug naar
links uit, kwam op het trottoir terecht en brak een lantaarn geheel doormidden.
Vier personen werden het slachtoffer van deze noodlottige manoeuvre. Een vrouw
van naar schatting veertig jaar en een jongetje van ongeveer tien jaar werden
door de zware legerwagen overreden. Zij moeten op slag dood zyn geweest. De
lijken waren onherkenbaar verminkt. Licht gewond werden een 33-jarige Leide-
naar en een jongetje van vyf jaar. Deze slachtoffers konden in de loop van de
morgen het ziekenhuis, waarin zjj opgenomen waren, verlaten. De man werd by
het ongeluk aan de schouder geraakt, de kleuter aan het been. De chauffeur van
de ongelukswagen kreeg een shock en mocht van de behandelend geneesheer nog
niet gehoord worden. De Kon. Marechaussee te Leiden stelt op het ogenblik een
zeer uitgebreid onderzoek in.
De actrice Sophie Stein, bekend
als „Moeder Doorsneegaat nu
ook de rol vervullen van „Moeder
F/KA". Ten bate van dit kinder-
beschermingswerk zal een bijzon
dere filmvoorstelling worden ge
geven, nl. de galapremière van de
eerste Nederlandse kleuren-speel-
film „Jenny". Gisteren is Sophie
Stein begonnen met de kaartver
koop voor deze voorstelling, een
taak waarvan zij zich met enthou
siasme kweet.
Prins Bernhard naar Canada
Prins Bernhard zal dit voorjaar een
informeel, persoonlijk bezoek brengen
aan Canada, aldus werd door een
woordvoerder van het Canadese mi
nisterie van Buitenlandse Zaken mee
gedeeld. Het reisplan is .volgens deze
woordvoerder, nog niet gedetailleerd
uitgewerkt.
Volgens een zegsman van de Cana
dese ambassade in Den Haag zou de
Prins in mei naar Canada gaan als gast
van gouverneur-generaal Vincent Mas-
sey en zou hij een bezoek brengen aan
Vancouver en een aantal Canadese
vliegtuigfabrieken.
Twee jaar m.a. geëist tegen
overvallers
De officier van Justitie bij de recht
bank te Amsterdam heeft vanmorgen
tegen twee Rotterdammers, die beken
den tezamen de roofoverval op het ben
zinetankstation aan de Haagse weg bij
de Sloterweg te Amsterdam op 4 sep
tember jl. te hebben gepleegd. 2 jaar
met aftrek van de preventieve hechtenis
geëist. Uitspraak 26 februari.
Franse autoriteiten te Algiers hebben
gisteren meegedeeld, dat er sedert 1 juli
1957 84 incidenten aan de Algerijns-
Tunesisehe grens zyn geweest, waarvan
De woordvoerder van het Amerikaanse ?6 het gebied van Sakiet-Sidi-Joessef.
ministerie van Buitenlandse Zaken deel
de gisteren te Washington mee, dat de
Verenigde Staten bereid zijn, voorzover
zulks mogelijk is Frankrijk en Tunesië
met alle mogelijke middelen te helpen
om tot een rechtvaardige en vriend
schappelijke regeling te komen van de
tussen de twee landen bestaande pro
blemen Hij zei niet te kunnen zeggen
of het juist is dat dit betekent, dat de
Amerikaanse regering bereid is haar
goede diensten aan te bieden.
In deze tyd waren 23 protesten bij de
Tunesische regering ingediend. Er wer
den 30 Franse vliegtuigen van Tune-
sisch grondgebied af beschoten, waar
van elf werden getroffen en twee ge
dwongen waren een noodlanding te
maken.
Intussen neemt in het Tunesisch-AIge-
rynse grensgebied nog steeds het aantal
Fransen toe, dat dit gebied in opdracht
van de Tunesische autoriteiten moet
verlaten. De anti-Franse maatregelen
betreffen echter niet alle Fransen. Vol
gens de Tunesische autoriteiten hebben
zü, die met de overige bevolking goede
betrekkingen onderhouden, niets te vre
zen. Zij, die hun huis moeten verlaten,
krijgen over het algemeen maar twee
uur de tyd. In Tunis komen zij onder
de hoede van de Franse ambassade.
Een correspondent van Reuter meldt
uit Tunis, dat hy een poging heeft ge
daan een Franse radarpost, bezet door
twintig soldaten, te bezoeken. De Franse
garnizoenen in Tunesië zyn namelijk
geïsoleerd en omtrent deze post werd
gezegd, dat de watervoorziening was af
gesneden De correspondent kreeg even
wel niet de gelegenheid de juistheid van
dit gerucht te controleren, want op
enkele kilometers van deze post was een
wegversperring opgericht, waarby gewa
pende Tunesische burgers op wacht
stonden, die de Engelsman niet door
wilden laten gaan. Later heeft een
plaatselyke autoriteit de Tunesische re
gering om advies gevraagd, maar ook de
regering bleek van oordeel te zyn, dat
de journalist niet mocht doorreizen Op
vele plaatsen zijn op de wegen versper
ringen opgericht van benzineblikken,
stenen en delen van oude auto's. Er
staan soldaten, politieagenten of gewa
pende burgers by op wacht.
Het 7715 ton metende Turkse
schip Aijdinna op de Wester-
schelde aangevaren te zijn door
het Franse schip Charles Tel
lier".
Verrassend groot aantal stemmen werd
op de liberale kandidaat uitgebracht
Tweede nederlaag sinds
overwinning van 1955
De Britse socialistische party heeft by
een tussentijdse verkiezing in Roch
dale een parlementszetel op de con
servatieven veroverd. De Labourkan-
didaat. Jack Meeann. kreeg 22.133
stemmen, de kandidaat van de libe
rale partij, Ludovic Kennedy (echt
genoot van de beroemde danseres
Moira Shearer) kreeg 17.603 stemmen,
de conservatieve kandidaat. John
Parkison. sloot de ry met 9.827 stem
men.
De conservatieven hadden in 1955
slechts een meerderheid van 1 590 stem
men. Toen was Labour de enige tegen
stander.
Doordat thans een liberale kandidaat
deelnam was een conservatieve neder
laag vrijwel onvermydelijk. Een grote
tegenslag voor de regering is echter, dat
de liberaal ongeveer tweemaal zoveel
stemmen op zich verenigde als de con
servatieve kandidaat, die in vergelijking
met 1955 ongeveer 31 procent minder
stemmen kreeg, een reeordpercentage.
De Labouraanhang daalde in vergelij
king met 1955 met 3.5 procent.
Dit was de tweede regeringsnederlaag
sedert de conservatieve parlementaire
overwinning in mei 1955. Een jaar ge
leden verloor de conservatieve party
haar zetel in North Lewisham (Lon
den). In het afgelopen jaar heef. zij bij
tussentydse verkiezingen steeds stem-
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's.
Gouveneur Foot
sprak met Mukarios
Sir Hugh Foot, de gouverneur van
Cyprus, heeft vandaag een onderhoud
gehad met aartsbisschop Makarios. de
verbannen leider van de Cyprische be
weging. die vereniging met Griekenland
voorstaat Dit onderhoud had plaats in
de Griekse hoofdstad Athene
De aartsbisschop werd in maart 1956
door de Britten van Cyprus naar de
Seychellen verbannen, in april van het
vorige jaar herkreeg hij zijn bewegings
vrijheid. maar mocht niet naar Cyprus
terug Hij vestigde zich in Athene
Sir i ugh Foot is naar Athene geko
men om deel te nemen aan de bespre
king an de Britse minister van Bui
tenlandse Zaken en de Griekse regering
over Cyprus Deze bespreking Is gisteren
geëindigd Van Britse zijde is ver
klaard. dat er geen besluit is genomen,
maar dat ook niet van een mislukking
kan worden gesproken.
De Griek- minister van Buitenlandse
Zak"n heeft eez^gd dat Engeland geen
conctrte voorsteller ieeft redaan Lloyd
de Britse minister van Buitenlandse
Zaken, zou vandaag naai Engeland te
rugkeren.
men verloren. Vele conservatieven, die
niet naar de socialisten wilden over
gaan. brachten hun stem uit op een
derde kandidaat. Dit was gewoonlijk
een liberaal.
Het grote aantal stemmen, dat op de
liberale kandidaat Kennedy is uitge
bracht. is een verrassing. De liberale
party heeft in het jongste verleden be
weerd, dat een nationale herleving voor
ae deur staat. Zy bezet thans vijf van
de 630 zetels in het Lagerhuis. Politici
geloven echter, dat de huidige stem
ming voor een groot deel een persoon
lijke overwinning is voor Kennedy en
zijn vrouw, de ballerina en filmster
Moira Shearer, die hem in de verkie
zingscampagne heeft geholpen. Hij is
zelf een nationale persoonlijkheid als
voormalig nieuwslezer voor de televisie.
De samenstelling van het Lagerhuis
is thans: conservatieven en verbonde
nen 335 zetels. Labour 279, liberalen 5.
onafhankelijken 9. Er zijn twee vacante
zetels.
„Ontvoerder" van dr. John,
dr. Wohlgemut, gearresteerd
Dr. Wolfgang Wohlgemut, de Ber-
Iijnse arts, Jie in 1954 met het voormalige
hoofd van de Westduitse contraspio
nage dr. Otto John naar Oost-Beriyn
uitweek, is gisteren, zoals wij reeds in
een deel van onze oplage konden mel-
den, in West-Berlijn gearresteerd. Ilij
zal door het Federale Hooggerechtshof
te Karlsruhe worden berecht. Dit hof
heeft John in 1956 (hy was uit Oost-
Berlyn naar het W'esten teruggekeerd
en moest zich toen verantwoorden) tot
vier jaar gevangenisstraf veroordeeld
Tydens het peaces heef John verklaard
dat zijn vriend dr. Wohlgemut hem. ty.'
dens een bezoek aan diens woning, in
een kop koffie een verdovend middel
had toegediend en hem vervolgens naar
Oost-Berlijn had ontvoerd. Het hof in
Karlsruhe verklaarde Johns bewering
eehter „volstrekt ongeloofwaardig"
Omtrent dr Wohlgemut verklaarde
het hof by die gelegenheid .Het hof
heeft dr Wohlgemut herhaaldelijk ver.
zocht als getuige op te treden en het
heeft hem daarvoor een vrygelelde aan.
geboden. Wohlgemut is niet gekomen,
waarschynlyk omdat hem dit onmoge
lijk is gemaakt (zyn woning 'n Oost-
Berljjn werd door de Oostduitse veilig
heidspolitie scherp bewaakt). Niettemin
is het hof ervan overtuigd dat dr Otto
John vrijwillig naar Oost-Duitsland :s
vertrokken en dat dr Wohlgemut wat
ook zijn rol in deze zaak geweest moge
zijn, niet als ontvoerder van John ls op
getreden".
