Na grote vlucht dreigt in toekomst langzame
afbraak van de therapeutische geneeskunde
VenhcuJe
Prof. dr. S. E. de Jongh in dies-rede:
Vooralsnog zijn hooggespannen
verwachtingen gerech tvaa religcl
96ste jaargang
Maandag 10 februari 1958
Tweede blad no. 29363
Iedere ontwikkelingsstap stelt medicus
voor morele en praktische dilemma's
Zaterdagmiddag, op de achtste februari als dies natalis van de
Leidse Universiteit was de Pieterskerk voor korte tijd het centrum van
de Leidse Academische gemeenschap. In tegenwoordigheid van senaat
en curatoren, van leden van de wetenschappelijke staf, studenten,
oud-alumni, gemeentelijke autoriteiten, vele vooraanstaanden uit de
Leidse gemeenschap hield de rector-magnificus prof. dr. S. E. de Jongh
de traditionele op het eigen studievak georiënteerde dies-rede. Prof.
De Jongh had hiervoor een algemeen farmacologisch onderwerp ge
kozen, waardoor hij gelegenheid kreeg aspecten van zijn wetenschap
die ook in breder kring grote aandacht trekken te belichten. Na een
vluchtig overzicht over de historische ontwikkeling van de farmaco
therapie ging spreker dieper in op de toelaatbaarheid van experimen
tele toepassing van nieuwe geneesmiddelen op dieren en mensen, de
normen die hieraan moeten worden gesteld, de eisen waaraan nieuwe
geneesmiddelen moeten voldoen aleer zij voor routine-gebruik in de
geneeskunde mogen worden vrijgegeven en de verwachtingen die men
ten aanzien van de verdere ontwikkeling eerst ongetwijfeld in hoog
tempo maar nadien een ommekeer door uiteenlopende factoren mag
koesteren. Hij wees nadrukkelijk op het gevaar van een in de toekomst
te verwachten te grote afhankelijkheid van de mens van de farma
ceutische industrie.
Van on-rationeel
naar experimenteel
Prof. De Jongh ving zijn rede over
de ontwikkeling der farmacotherapie
aan met een vluchtig overzicht van het
verleden, waarin hij als eerste fase de
magisch-sacrale van de oudheid onder
scheidde, die zich kenmerkte door het
ontbreken van een rationele ondergrond.
Daarop volgde de empirische fase, zich
bewegende uit de meest primitieve em
pirie zonder rationele ondergrond naar
de meer systematisch-kritische, waaruit
onder meer het gebruik van kinine na
1640 en digitalis na 1785 voortkwam.
Na 1850 volgde tenslotte de experi
mentele farmacologie, die gekenmerkt
werd door een toenemende versnelling
van de vooruitgang tengevolge van de
proefneming als methode en rationali
sering van de gedachtengang en ook de
chemische synthese van geneesmiddelen.
De invoering van dierproeven heeft een
belangrijke invloed op de versnelling van
de farmacologische ontwikkeling gehad,
tot het koortsachtige tempo van de
minder naoorlogse dagen, waarin de
ene verbijsterende ontdekking op de
andere volgt.
Spreker wees erop, dat wij tegenwoor
dig zozeer aan allerlei nuttige en aan
gename zaken gewend zijn, dat wij de
waardering er niet eens meer voor op
brengen, ook op therapeutisch gebied,
waardoor vaak een niet-gerechtvaardigde
ontevredenheid bestaat over hetgeen nog
niet is bereikt. Om zijn gehoor iets dui
delijker voor ogen te stellen hoeveel
reeds bereikt ls, somde prof. De Jongh
talloze voorbeelden op sinds het invoe
ren van narcose en plaatselijke verdo
ving, nog geen eeuw geleden.
Deze stroom van nieuwe geneesmid
delen op zeer gevarieerd gebied, is de
vrucht van uiteenlopende wetenschap
pelijke en industriële activiteit, waarbij
velerlei moeilijkheden moesten worden
overwonnen.
Drie dilemma's
Drie dilemma's zijn nauw met die
moeilijkheden verbonden, namelijk de
vraag of de dierproef voor het onder
zoek van een geneesmiddel geoorloofd
is, de vraag of het voor het eerst
als experiment op de mens toepassen
van een met behulp van de dierproef
onderzocht nieuw geneesmiddel ver
oorloofd is en of een bepaald middel,
dat bij voorgaande experimenten
heeft voldaan, vrijgegeven kan worden
voor routine-gebruik in de genees
kunde.
Het dier-experiment
Het dier-experiment, zo betoogde spre
ken, heeft lang niet altijd het karakter
van vivisectie in engere zin en kan en
behoort ook overigens van elke wreed
heid gespeend te zijn. Zolang nog niet
een vervanging van de dierproeven is
gevonden moet men kiezen tussen daar
mee doorgaan of afremmen van de
vooruitgang tot het tempo van voor
1850tenzij men het proefdier zou
willen vervangen door de proefmens,
waartoe gelukkig nog nooit in ernst een
voorstel is gedaan.
De mens
Hebben deze proeven tot gunstig re
sultaat in uiteenlopend opzicht geleid,
dan treedt bij de klinici het tweede
dilemma op: de eerste toepassing van
een nieuw raiddel op de mens draagt
opnieuw het karakter van een experi
ment. Niettemin, zou men deze vorm
van proeven op de mens verwerpen, dan
zou de verdere vooruitgang der thera
peutische mogelijkheden onmogelijk
worden. De verantwoordelijkheid voor
dit experiment wordt niet alleen door
de klinicus gedragen, doch evenzeer
door de farmacoloog.
De ethische problemen van dit tweede
dilemma kunnen bezwaarlijk incidenteel
worden beoordeeld. De onvermijdelijke
proefneming op de mens vraagt om
normen van toelaatbaarheid, ten aan
zien waarvan prof. De Jongh enkele
aspecten belichtte.
De instinctieve weerzin tegen
proeven op mensen wortelt feite
lijk niet in het experimentele karakter
als zodanig, want ook zuiver observa-
lief onderzoek kan ontoelaatbaar zijn.
Zuiverder stelt men dus zjjn stand
punt tegenover „onderzoekingen aan"
mensen.
Bjj het zoeken naar primaire kri-
teria van toelaatbaarheid voor het
experimenteel beproeven van een ge
neesmiddel op mensen moet men er
van uitgaan, dat na bevredigende dier
proeven het risico voor de proefper
soon binnen aanvaardbare grenzen
ligt. De grens van het toelaatbare
wordt echter tevens bepaald door om
standigheden als b.v. de ernst van de
toestand van de patiënt en het al of
niet reeds bestaan van een andere
goede behandelingsmethode.
Een niet meer
almachtige leuze
Is voor een bepaald geneesmiddel het
eerste experiment op de mens geheel
zonder schade en met gunstig therapeu
tisch resultaat volbracht, dan is hier
mede de artsenijschat nog lang niet met
een nieuw geneesmiddel verrijkt. Daar
toe zal eerst het aantal gunstige waar
nemingen groot moeten zijn, terwijl men
voorts over ervaringen betreffende her
haalde en chronische toepassing zal moe
ten beschikken. Er bestaat grote kans,
dat de stof of slechts een deel der pa
tiënten beterschap blijkt 'te geven, of in
sommige gevallen daarnaast ongewenste
bijwerkingen.
Het derde dilemma treedt op wan
neer voor- en nadelen worden afgewo
gen, alvorens het nieuwe geneesmiddel
voor algemene toepasing wordt vrijge
geven.
Spreker achtte het bjj dit dilemma
onmogelijk en ondoelmatig de leuze
„vooral niet schaden" als uitsluitend
maatgevend onder alle omstandig-
digheden te handhaven. Deze leuze
was slechts volledig houdbaar zolang
de therapeutische bemoeiingen weinig
machtig waren. Levensreddende thera
pieën en therapieën, die een essen
tiële verbetering bewerkstelligen mo
gen volgens spreker enig risico ople
veren. analoog aan de risico's, die wy
in het dagelijks leven aanvaarden b.v.
in het moderne verkeer.
De vragen, hoe goed een geneesmiddel
moet zijn om een bepaalde kans op on
gunstige bijwerkingen op de koop toe
te nemen en hoe frequent en ernstig
die bijwerkingen mogen zijn om een ge
neesmiddel aanvaardbaar te doen zijn,
welke vragen tot dusver incidenteel en
zelfs individueel worden beoordeeld, vra
gen dringend om een meer systematische
bewerking, al ontgaat spreker de metho
diek daarvan vooralsnog. De aan te
leggen criteria zijn vergelijkbaar met
die betreffende het eerste experiment
op de mens, waarbij het dan nog on
bekende risico thans is afgegrensd en
voor- en nadelen tegen elkaar kunnen
worden afgewogen
Controlegroep onmisbaar
Een eerste vereiste bij het invoeren
van een nieuw geneesmiddel na het
voorlopen van de voorgaande stadia, is
de inschakeling van een controlegroep,
waarop vergelijkbaar het nieuwe middel,
het oude of geen geneesmiddel moet
worden toegepast. Het uit goedbedoelde
overwegingen 'het niet onthouden van
geneesmiddelen b.v.) nalaten van der
gelijke groepscontrole heeft veroorzaakt
dat van enige thans volledig ingebur
gerde therapieën de doelmatigheid stipt
genomen nog steeds onbewezen is.
Prof. De Jongh wees voorts op het
grote belang van gelegaliseerde over
heidscontrole op de kwaliteit van ge-
Prof. Dr. S. E. DE JONGH
neesmiddelen, zoals die thans in ons
land nog ontbreekt. Verheugend is ech
ter, dat de grote farmaceutische indus
trieën een interne controle hebben, die
de toets der kritiek in de regel kan
doorstaan.
Ook vele andere factoren spreken een
belangrijk woordje mee in de beant
woording van de vragen, die spreker tot
zover had behandeld.
Wat verwacht mag worden
Prof. De Jongh sprek de verwachting
uit, dat de snelle ontwikkeling van de
farmacotherapie zich zal voortzetten.
Daarbij dient vooral het oog te worden
gericht op aandoeningen, die thans de
frequenste doodsoorzaken Hec is
niet in te zien hoe nieuwe geneesmid
delen (behalve langs zeer indirecte weg)
verbetering zouden kunnen brengen in
de verkorting van de levensduur door
verkeersongevallen, maar belangrijke
vorderingen kunnen worden verwacht
met betrekking tot zeer actuele ziekten
van de bloedomlooporganen. Ook in de
in de toekomst zal de mens echter eens
aan een of andere slijtagekwaal moeten
sterven, en de verbetering door nieuwe
geneesmiddelen zal zich vermoedelijk
minder uiten door een frequentiedaling
van de dood door ziekten van het circu
latie-apparaat dan wel in een verhoging
van de gemiddelde leeftijd, waarop zulk
een dood intreedt.
Met de therapie van boosaardige ge- I
zwellen zal het in de toekomst hopelijk
eveneens anders zijn gesteld dan thans.
Toekomstdromen op dit gebied betreffen
een geneesmiddel, dat de kankercel in
zijn algemeenheid electief aantast onder
eerbiediging van de levensvoorwaarden
van het overige lichaamsprotoplasma.
Meer dan een vage droom is dit thans
echter nog niet. Verheugend is daarom,
dat de laatste jaren langs de weg der
profylaxe een belangrijke verbetering in
de mortaliteit aan kanker is te berei
ken, met name bij longkanker
uit hun werkkring terugtrekken, hier
mee tevens tegemoet komend aan een
sterk verlengde leertijd. Ziektepreventie,
diagnostiek en individuelen behandeling
zullen straffer van overheidswege wor
den gedirigeerd, waarbij de vrijheid van
de arts helaas in toenemende mate aan
banden zal worden gelegd. Synthetische
geneesmiddelen zullen steeds meer de
natuurlijke verdringen, doch daarmede
zal een steeds groter beroep worden ge
daan op geenszins onuitputtelijke grond
stof voorraden.
Een welhaast onvermijdelijk grond-
stoffentekort zal de mensheid niet tref
fen als een plotselinge slag maar als
een langzame afbraak, waaraan ook de
therapeutische geneeskunde ten slotte
ten offer vallen.
Spreker zag dan ook geen ont
komen aan een anticlimax, die eens op
de huidige climax zal volgen, en hjj
kon zich niet onttrekken aan de in
druk, dat de beschaafde wereld deze
ommekeer verhaast door verkwisting.
De omslag zal bovendien verhaast wor
den door een mede door de betere
therapeutische mogelijkheden gesti
muleerde overbevolking. T)e mogelijk
heid bestaat, dat zich onder de drang
der omstandigheden zodanige verschui
vingen in de levensopvattingen zullen
voltrekken, dat levensbeschouwelijke
bezwaren tegen het voorkomen van
ongewenste zwangerschappen in kracht
zullen afnemen.
Te afhankelijk
Voorts vroeg spreker aandacht voor
het gevaar, dat deze ontwikkeling wel
licht niet tot een echte verbetering van
de gezondheid zal leiden doch, zo niet
tot een algehele intrinsieke verzwakking
van het ras, dan toch tot een toene
mende afhankelijkheid van de therapeu
tische industrie, samengaand met een
groter grondstoffenbehoefte.
Burgerij meer
betrokken bij
«lies-viering
In voorgaande jaren werd de dies
rede van de rector magnifcus uit
gesproken in de Stadsgehoorzaal of
de Zuiderkerk. Ditmaal werd de
Pieterskerk voor deze plechtigheid
uitgekozen, omdat deze meer ruimte
biedt. Voor de Universitaire ge
meenschap zelf zou dat niet nodig
geweest zyn, maar van Universi
taire zijde wordt er thans naar
gestreefd, de burgerij meer te be
trekken bij en doen medeleven met
de dies-viering. Het houden van de
dies-rede in de Pieterskerk bood
daartoe de volle gelegenheid.
De keuze van het algemeen be
langstelling inboezemende onder
werp van de dies-rede was in ver
band met dit huidige streven een
zeer gelukkige.
BELASTINGDIENST.
Aan het onderzoek voor commies-titu
lair van 's Rijks Belastingen hebben
voldaan: de heer G. F. van Bovene, ad
junct-commies ter inspectie der Belas
tingen te Leiden le afd., de heren J.
Leenheer. J. v. d. Lelie en J. de Graaff.
adjunct-commiezen ter inspectie der
Belastingen te Leiden 2de afd. en de
heren F. W. Pont en Th. W. de Grijs,
adjunct-commiezen aan het kantoor
der invoerrechten en accijnzen alhier.
Aan het onderzoek voor hoofdassis
tent-titulair van "s Rijks Belastingen
hebben voldaan de heren L Oostenbrug
en C. Montagne. assistenten alhier.
De heer J. Verwijs controleur A van
's Rijks Belastingen is met ingang van
1 april 1958 verplaatst van de inspectie
der invoerechten en accijnzen alhier
naar de inspectie Amersfoort I. en A.
De heer H. Mever, hoofdcontroleur
van 's Rijks Belastingen is verplaatst
van de Inspectie der Invoerrechten en
Accijnzen te Temeuzen naar de Inspec
tie Leiden I. en A.
GOUDEN DOCTORAAT.
Donderdag is het vijftig jaar geleden,
dat mr. W. F. K. Cost Budde, geboren
te Deventer en thans wonende te Den
Haag. aan de Leidse Universiteit promo
veerde tot doctor in de Rechtsweten
schap.
SAN FRANCISCO
Suriname-middag Leidscke Volkshuis
Land van vele mogelijkheden
Gisteren werd in het Leidsche Volks
huis een Suriname-middag gehouden,
waarvoor zeer grote belangstelling be
stond.
De heer Frese van het Rijksmuseum
voor Volkenkunde stelde de bevolking
van Suriname voor: de oorspronkelijke
bevolking, de Indianen (foutief zo ge
noemd na de ontdekking van Amerika
door Columbus, die meende Indië ge
vonden te hebben) bleken niet geschikt
voor landbewerking. Daarop zijn negers
uit Afrika gehaald, hetgeen echter geleid
heeft 'tot de afschuwelijke slavenhandel
en arbeid. Toen onder Koning Willem
de Derde de slavenhandel afgeschaft
werd, geraakten de plantages zonder ar
beiders, waarna op verschilllende wijze
gedwongen of vrije emigratie uit andere
verre landen plaats vond. Zo kwamen
er aanvankelijk veel Chinezen, die echter
veel meer gevoelden voor het handel
drijven dan op de plantages te werken
Indonesiërs: vooral veel Javanen, zijn
er gekomen. In zeer groten getale ook
mensen uit het vroegere Brits-Indië. De
aanvankelijke negerarbeiders verdwenen
voor een groot deel in de bossen en
vormen thans nog de bosnegerbevolking.
De heer Frese besloot zijn causerie met
te zeggen, dat de kans die negers, Ja
vanen, Chinezen, Hindoestanen, enz. hier
hebben om een voorbeeld van samen
werking van verschillende rassen te
geven uniek is in de wereld; indien dit
in Suriname slaagt, is het een belang-
QEMMEIHIE
rijke aanwijzing voor de rest van de
wereld, dat het daar ook mogelijk moet
zyn om met verschillende rassen en na
tionaliteiten eendrachtig samen te wer
ken.
In de films, die deze middag gedraaid
werden, kwam naar voren het bijna
ondoordringbare oerwoud van het bin
nenland met zijn majestueuze rivieren
en vele stroomversnellingen en water
vallen. Voorts ook de vruchtbare kust
vlakte met de cultures van rijst, suiker,
kokosnoten, bananen en citrus. Een wijd
land met zijn polders, sawahs, boom
gaarden en palmentuinen, zijn be-
vloeiings- en afwateringswerken. Ten
slotte kregen de aanwezigen een indruk
van Paramaribo, de hoofdstad van Suri
name, centrum van handel en industrie.
Tijdens de pauze werd een ingerichte
expositie bezichtigd. Prachtige hoofddoe
ken; gebruiksvoorwerpen van Indianen
en Bosnegers, fraai houtsnijwerk en
vlechtwerk gaven nu in natura een beeld
van wat de inleider verteld had of van
wat op de film in gebruik gezien was.
De film ,De hand aan de ploeg" gaf
op suggestieve wijze de mogelijkheden
aan, welke er nog voor dit land liggen.
De heer Van Wengen, eveneens mede
werker aan het Museum voor Volken
kunde. leidde vervolgens de muziek in,
welke gebracht werd door het Suri-
naamste Orkest „Guyana". Indien er
gens zo concludeerde de spreker
de cultuurvemienging in Suriname dui
delijk blijkt, dan is het wel bij de mu
ziek. Men ziet in het orkest de oor
spronkelijke instrumenten als Afrikaanse
trommen en kalebassen en daarnaast de
Europese instrumenten als de klarinet,
de fluit en de guitaar. De orkestleden
speelden vervolgens met veel enthou
siasme. Carmen May bracht een dans
van een negerin, die haar verovering
van de vrijheid demonstreert.
DE SPECIALIST voor
inrichting van moderne
BEDRIJFSADMINISTRATIES
en
ARCHIEFSYSTEMEN
It
Roken
Weinig bemoedigend is het echter
te vernemen, dat deze profylaxe moet
bestaan in een drastische vermindering
van het roken, in het bijzonder van
sigaretten, hetgeen de aantasting van
een diep wortelende gewoonte bete
kent. De strijd hiertegen zal in het
gunstigste geval bij de nog niet of
nauwelijks rokende jeugd succes van
enige omving kunnen hebben.
Nog enkele andere voorspellingen
kunnen vry veilig worden gedaan.
Onbeschroomd sprak prof. De Jongh
de verwachting uit, dat de therapie
met behulp van geneesmiddelen meer
en meer de domeinen o.a. van chirurg
en psychiater zal binnendringen.
Langzame afbraak
na snelle opbouw?
Prof. De Jongh verdiepte zich in en
kele aspecten van een toekomstige
maatschappij waarin deze farmacothera-
peutische vorderingen algemene toepas
sing zullen hebben gevonden. De ge
zondheid zal van bevruchting tot dood
angstvallig worden bewaakt, de gemid-
deelde leeftijd zal zeer hoog zijn, het
aantal van wat wij oude mensen noe
men zal relatief zeer gestegen zijn en
zij zullen zich later wegens ouderdom
Binnen elke wetenschap geldt, dat
het verrijken van kennis tevens nieuwe
problemen doet opkomen. Dit geldt ook
voor de medici, die door hun vorderin
gen de plicht op zich nemen ook de
nieuwe problemen weer op te lossen, die
veelal juist uit het oplossen der oude
voortvloeien.
Koppige vasthoudendheid
De arts laat zich echter door deze te
verwachten moeilijkheden in de toe
komst, die spreker achtereenvolgens op
somde niet remmen door het vage besef,
dat aan de opbloei eens een eind zal
I moeten komen.
i Zij kunnen zich in hun welhaast
koppige vasthoudendheid spiegelen
aan het woord van Luthtr. waarme
de prof. De Jongh zijn rede besloot,
die aanmoedigde jonge bomen te
blijven planten, ook al zouden ivij
op goede gronden de ondergang der
wereld in de naaste toekomst mogen
verwachten.
Wacht niet tot 't nieuwe boekjaar.
NU vereenvoudigen biedt
grote voordelen.
HAARLEMMERSTRAAT 169-
Advertentle
Over de hele wereld vindon
meer mensen baat
bij RENKIES dan bij enig ander
maagtablet
Rennies blussen brandend maagzuur
onmiddellijk. Gewoon laten smelten op
de tong en Uw pijnen verdwijnen in
korter tijd dan U nodig had om deze
advertentie te lezen.
Een van de volkomen verwoeste I onder Aluiden in botsing kwamen \verloren en zes ernstig werden ge-
auto's, welke op de Rijksstraatweg I en waarbij drie mensen het leven wond.
Verkiezing Prov. Staten
A R. KANDIDATENLIJST IN DE
KIESKRING LEIDEN.
De A.R.-kandidatenlijst in de Kies
kring Leiden voor leden van de Prov.
Staten in Zuid-Holland is als volgt
vastgesteld:
1. dr. N G. Geelkerken. Leiden, 2.
drs. T Spaan. Voorburg. 3. mr. S. H.
Attema. Katwijk; 4. mr. C. J. Woud
stra, Leiden; 5 G. Vogelaar. Noordwijk;
6 T. Kralt. Rijnsburg; 7. H. H. Hvlke-
ma. Hillegom; 8. mr. B. G. von Meyen-
veldt-Bakker. Leiden. 9. drs. W. J.
Valkenburg. Wassenaar; 10. A. Borst
Pzn.. Wassenaar. 11. dr. J. W. Note-
boom. Voorburg: 12. mr. T. A. van
Dijken, "s-Gravenhage13. jhr. mr. J.
M M. van Asch van Wijck. 's-Graven
hage. 14 J. Wilschut. Rotterdam: 15.
E. A. Polet. Gouda 16 dr. J. J. Neute
boom, Rotterdam. 17. N. van der Brugge.
Giessenburg. 18. J. L. van der Pauw.
Rotterdam. 19. A Hoek. Schiedam. 20.
S Hammer. Oud-Be ij erl and.
Leidse vereniging van
sigarenwinkeliers
BESTAAT EEN HALVE EEUW.
Donderdag is het een halve eeuw ge
leden. dat de Leidse tabakswinkeliers
besloten zich in een vereniging aaneen
te sluiten teneinde hun belangen en
wensen meer kracht bij te zetten. Het
bestuur heeft gemeend dit jubileum
niet ongemerkt te laten voorbijgaan, en
biedt ter gelegenheid daarvan haar
leden op 25 februari een feestavond ln
Het Gulden Vlies aan.
Een voorgenomen receptie blijft we
gens de onzekere en niet rooskleurige
toestand ln de tabaksbranche achter
wege.
Van vrijwel alle fabrikanten van rook
artikelen in ons land werden reeds stof
felijke en schriftelijke blijken van be
langstelling ontvangen, evenals van de
zusterorganisaties.
In de loop van deze halve eeuw zijn
vele acties ondernomen Zo werd o.a.
een strijd gevoerd tegen de valutahui
zen en werd gepleit voor de doorvoering
van de wet op het banderoleren. de win
kelsluitingswet. de verplichte vakexa
mens en de dinsdagmiddagsluiting.
LEIDS MOND ACCORDEONORKEST
„CRESCENDO".
Zaterdag vond in de kleine zaal van
..Den Burcht" de jaarlijkse contactavond
plaats van het Leids Mond accordeonor
kest ..Crescendo" De voorzitter, de heer
J. Kwartel wees er op. dat deze avond
was georganiseerd voor de donateurs-
(trices) omdat zij door hun geldelijke
bijdrage het de vereniging mogelijk heb
ben gemaakt haar activiteiten dit jaar
te kunnen voortzetten. Tevens was deze
avond belegd voor de leden, omdat zij
in het afgelopen jaar vele prijzen in de
wacht wisten te slepen.
Na dit officiële gedeelte hield het ge
zelschap ..Mu-To-Ca's" de aanwezigen
enkele uurtje gezellig bezig Er traden
o a. op: een komisch sneltekenaar, een
balletgroep en de Wico's. Ook werden
enkele schetsjes opgevoerd. Tot slot
volgde nog een dansje.
Jeugdschaakweek
Van 8 t.m. 11 april wordt in de Uitge
breid Technische School te Rotterdam
onder auspiciën van de KNSB een
nationale jeugdschaakweek georgani
seerd. Aan dit toernooi kan worden deel
genomen door Junioren, die op 31 augus
tus 1958 de leeftijd van 21 jaar nog niet
bereikt hebben.
Inschrijvingsformulieren zijn te Lelden
verkrijgbaar by de heer G. Kuperus
Zoeterwoudse Singel 73.
DE SLEUTELSTAD.
De heren Th. C. J. en Chr. P. den
Hollander hebben hier ter stede opge
rot de N. V. Melkinrichting „De
Sleutels tad"-Den Hollander met een
maatschappelijk kapitaal van f.800 000.
Tot directeur werd benoemd de oprich
ter de heer Chr. P. den Hollander en
tot commissarissen de heren Th. C J.
den Hollander te Leiden en mr. J w!
Schuit en S. J. de Vries, te Wassenaar.
Kerkelijk Leven
DS. B. NIEUWBURG TACHTIG JAAR
Ds. B. Nieuwburg van Moordrecht,
emeritus predikant van de Ned Herv
Kerk en van 1917 tot 1920 predikant te
Boskoop hoopt morgen 80 jaar te wor
den.
OEREF. KERKEN'
Aangenomen naar Zwolle (ac. 4de pred.-
pl.J E. J. Wasslnk te Bussum.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Ermelo H. C. van der Ent
te Werkendam.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Vllaslngen H van Gllat te
Dlrkaland. die bedankte voor Wageningen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ter Aa (U.) C. van Bart,
kand. te Maarseen.
Officiële publikaties
VERKIEZING
LEDEN PROVINCIALE 8TATEN
De Voorzitter van het hoofdstembureau
voor de verkiezing van de leden van de
Provinciale Staten ln kieskring III (Lei
den), brengt ter openbare kennis, dat dit
hoofdstembureau ln een openbare zitting
te houden op vrijdag 14 februari a s., te
9.30 uur. ten Stadhulze. zal beslissen over
de geldigheid der op 11 februari ns inge
leverde lijsten van kandidaten voor de op
26 maart 1968 te houden stemming ter
verkiezing van de leden der Provinciale
Staten van Zuid-Holland, alsmede over de
handhaving van de op die lasten voor
komende kandidaten.
Lelden. 8 februari 1968.
De Voorzitter voornoemd,
P. H. VAN KINSCHOT
De burgemeester van Lelden brengt ter
openbare kennis, dat van 18 februari tot
en met 3 maart as voor politieke groe
peringen gelegenheid bestaat, zulks ln
verband met de op 28 mei a s. te houden
stemming ter verkiezing van de leden
van de Gemeenteraad, aan het centraa
stembureau schriftelijk te verzoeken haa:
naam. een aanduiding daaraan of belde
ln te schrijven ln een register, dat door
het centraal stembureau voor genoemd'
verkiezing wordt aangelegd
Formulieren voor het indienen van deze
verzoeken zyn van heden af ter gemeen
te-secretarie. afd. bevolking c a. verkrljg-
Lelden. 10 februari 1058.
De Burgemeester voornoemd
F. H. VAN KINSCHOT.
