AMERIKAANSE KUNSTMAAN IN HEELAL MET JUPITER-RAKET WEERBERICHT Tussen 320 en 1700 km hoogte DE MAN, DIE..... Fa. D. KRET Zn. Moskou bereid bijeenroeping van topconferentie uit Je stellen 'ÈqwiOMj^ 96ste jaargang ZATERDAG 1 FEBRUARI 1958 No. 29358 LEIDSCH m DAGBLAD Directeur: J W Hennj DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte 8togel Lcld!°" ™5,5 Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per fcwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Telefoon Directie en Administratie25041; Redactie 21507 Snelheid van 31.000 km per uur De eerste Amerikaanse kunstmaan cirkelt sinds vanochtend onge veer kwart voor vijf Nederlandse tijd om de aarde. Na mislukte en uitgestelde pogingen, gedurende de laatste weken ondernomen door de Amerikaanse marine om een kunstmaan te lanceren met een Vanguard- raket, is het Amerikaanse leger er thans in geslaagd met de Jupiter C-raket een satelliet in het wereldruim te brengen. Het gewicht van deze eerste Amerikaanse kunstmaan bedraagt ruim 13 kg., waarvan 4.5 kg. aan waarnemingsinstrumenten en de rest voor het omhulsel en de twee radiozenders. Men verwacht, dat een van deze zenders twee tot drie weken zal blijven functioneren, de andere twee tot drie maanden. De seinen van deze zenders zijn reeds door ver schillende waarnemingsstations opgevangen. De instrumenten in de kunstmaan zullen de temperatuur aan de oppervlakte van de satelliet, de inwendige temperatuur, de erosie door kosmische stof en de inten siteit van de kosmische straling meten. De kunstmaan, officieel „Explorer" (ontdekkingsreiziger) genaamd, kwam om 4.55 uur Nederlandse tijd in haar baan, aldus een bekend making van president Eisenhower. Dat was zeven minuten na de start van de witgeschilderde 21 meter lange viertrapsraket van de lanceer- inrichting van Cape Canaveral. Twee minuten na de start was de eerste trap van de raket uitgeput en losgemaakt. De laatste trap steeg tot 320 km. en had toen een snelheid bereikt van 29.000 km. per uur. Nadat uit deze laatste trap de kunstmaan was weggeschoten kreeg deze een snelheid van 31.000 km. per uur. Volgens de eerste metingen heeft de Explorer (of ook wel de „1958 Alpha" genoemd) thans 106 minuten voor een omwenteling om de aarde nodig. De kleinste afstand van de satellietbaan tot de aarde bedraagt 320 km., de grootste 1700 km. De kunstmaan schijnt cilindervormig te zijn. De eerste Russische kunstmaan werd op 4 oktober gelanceerd, de I tweede op 3 november. De eerste brandde op in de atmosfeer in de j eerste dagen van dit jaar, de tweede cirkelt nog om de aarde, die nu dus weer twee kunstsatellieten heeft. Nauwelijks te zien Dit kunstmaantje van Amerikaans makelij is ongeveer zo groot als de kunstmaandie thans gelanceerd is doch waarvan nog geen foto's be schikbaar zijn. De afgebeelde kunstmaan bevond zich in de Van- guard-raket die enige weken ge leden door de Marine gelanceerd zou worden doch die op de start plaats ontplofte. De Nationale Academie van Weten schappen in Amerika heeft medege deeld, dat de resultaten van het onder zoek door middel van de kunstmaan ter beschikking zullen worden gesteld van alle landen, die deelnemen aan het In ternationale Geofysische Jaar, dus ook aan Rusland. De zenders van de Amerikaanse kunst maan werken op 198.03 en op 108.00: megacycle. Volgens nadere berichten weegt de kunstmaan 13.365 kg., en heeft zij een lengte van 90 cm. De raket die voor het lanceren is ge bruikt is een gewijzigde Jupiter-C en voor een groot deel het produkt van Duitse geleerden die verantwoordelijk waren voor de Duitse V-2 raketten welke tijdens de oorlog naar Londen werden afgeschoten. Zij werd gelanceerd door dr. Ernest Stuhlinger, hoofd van de af deling wetenschappelijk onderzoek te Cape Canaveral, die op de lanceerknop drukte. De kunstmaan draait niet om haar eigen as, zoals de Russische spoetnik, en beweegt zich zijdelings voort. De Prinses Beatrix vliegt met de „Pegasus" In afwijking van hetgeen aanvankelijk het plan was zal Prinses Beatrix van daag van Schiphol naar Willemstad vertrekken met de Super Constellation PH-LKE („Pegasus") in plaats van met de „Negaton". Laatstgenoemd toe stel bevindt zich niet in het land; het werd gistermiddag op thuisreis in Karachi verwacht. Het korte ononthoud van Prinses Beatrix in Lissabon zal strikt incognito zijn. Op verzoek van de Kroonprinses hebben de autoriteiten van het vliegveld de journalisten en fotografen gevraagd zich bij deze gelegenheid van elke jour nalistieke manifestatie te onthouden. (Advertentie) SOLEX bromfi H. Walenkami Minder koud De Bilt verwacht tot zondagavond: Aanvankelijk nog plaatselijk mist, morg n overdag echter op de meeste plaatsen enkele opklaringen Overwe gend droog weer. Zwakke tot matige, later aan de kust vrij krachtige wind tussen zuid en zuidwest- Vooral overdag minder koud. (Opgemaakt te 11.15 uur) 2 FEBRUARI. Zon op: 8.20 uur: onder: 17.28 uur. Maan op: 15.43 uur; onder: 6 31 uur. Hoogwater te Katwijk te 1 36 en 13.55 uur. Laagwater te 9.39 en 22.05 uur. (3/1 hoogwater te 2.27 en 14.43 uur, laagwater te 10.35 en 22.52 uur). baan maakt een hoek van ongeveer 35 graden met de evenaar. Het is niet de bedoeling dat men de satelliet terug krijgt. De luchtmacht deelde mee, dat het de bedoeling is dat het laatste raket gedeelte ook om de aarde blijft cirke len. De satelliet zal met het blote oog nauwelijks te zien zijn. lliiiiiilllllliilllllilliiNliiiiiiiiiiiilliilllllllllllllilllililllllillhiillllllllllllllllllllllii Met ingang van vandaag openen wij een' nieuwe wekelijkse rubriek ,De man. die. In deze serie vindt U allerlei merkwaardige gebeurtenissen ver meld, welke ir, vroegere tijden de wereld in beroering brachten en die alle op historische grondslag berusten, hoe onwaarschijnlijk ze velen ook in de oren zullen klinken. Kijkt U dus voortaan geregeld uit naar „De Man, die...." elke zaterdag in dit Blad verschijnt. i iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiiniii Niet voor Jemen. Radio Sanaa, de Jemenitische rege- rlngsomroep. heeft in een uitzending, welke in Djiboeti is opgevangen, mede gedeeld, dat de wapens aan boord van het Joegoslavische schip, dat onlangs door de Franse marine voor de Noord- afrikaanse kust is aangehouden en in j beslag genomen, niet voor Jemen be stemd waren. De commentator van Radio-Sanaa voegde eraan toe, dat Jemen de goede betrekkingen met Frankrijk wil handhaven. (Hiermede is de blijkbaar leugenach tige verklaring van Joegoslavische zijde ontmaskerd, dat bovenbedoelde wapens voor Jemen bestemd waren inplaats van voor de Algerijnse rebellen. Red. L.D.). Advertentie LOODGIETERSBEDR1JF EN SANITAIRE INSTALLATIES Hoge Rijndyk 71 Leiden Telefoon 20023—24350 Dit nummer bestaat ui» 12 pagina's en een Bijvoegsel. Verlaging benzineprijs en andere olieprodukten In verband met de opheffing van het tijdens de Suez-crisis in het leven geroepen egalisatiefonds ter stabilise ring van de prijzen van aardoliepro- dukten en als gevolg van recente prijs dalingen op de wereldmarkt, zullen met ingang van 3 februari de prijzen van de belangrijkste aardolieprodukten worden verlaagd. Van die datum af zal men 1,1 cent minder voor een üter benzine betalen dan tot nu toe. Tegelijkertijd zullen ook de prijzen van gasolie en huisbrandolie met 40 cent per 100 1. en van petro leum met 50 ct. per 10 1. worden ver minderd, tractorpetroleum wordt f. 1,50 per 100 1. goedkoper en dunne Stook olie f. 0,45 per 100 1. Voorts worden de prijzen van diverse soorten zware stookolie verlaagd met f. 7,50 per 1000 liter/kilogram. Kroesjtsjef weigert inleidend gesprek van ministers van Buitenlandse Zaken De Sovjet-Unie is bereid de bijeenroeping van een topconferentie uit te stellen» indien de Westelijke mogendheden van oordeel zijn, dat de door de Sovjet-L'nie voorgestelde tijd, namelijk binnen twee of drie maanden, te vroeg is, aldus heeft de eerste secretaris van de Russische communistische partij, Kroesjtsjef, ver klaard tegenover een speciale correspondent van het Londense blad „Times". De Sovjet-Unie is tegen een inleidende bijeenkomst van de ministers van Buiten landse Zaken, aldus Kroesjtsjef, die zei, dat een topconferentie het breken van het ijs als doel moet hebben en een stoot moet geven in de richting van een akkoord. „Achter deze stoot staat de openbare mening", aldus de Sovjetrussische leider, „want de mensen hebben genoeg van de koude oorlog". Democratisch ieidsr wil vredesplannen verzamelen De Sovjet-Unie acht staking van de j wapenleveringen aan de landen in het Midden-Oosten, zoals de „Times" on- j langs in een hoofdartikel heeft voorge- steld, niet voldoende voor het afkoelen van de gemoederen. Een dergelijke maat regel zou naar het oordeel van Kroesjtsjef wel nuttig zijn, indien tege- j lijkertijd wordt afgesproken, dat men zich niet in de binnenlandse aangele- i genheden van de Arabische landen zal mengen. De Russen wensen algemene ontwape ning en hoe meer voortgang er op de weg naar ontwapening wordt gemaakt, j des te gemakkelijker zal het hun vallen dit einddoel te bereiken, aldus Kroesjts jef. „Indien een zieke in lange tijd niet heeft gegeten, geeft de dokter hem geen overvloedige maaltijd. Het zou zijn dood kunnen zijn. En zo is het nu ook me^ de ontwapening Het is duidelijk", zo beweerde de eerste machthebber in het Kremlin, „dat onze partners (de Weste lijke mogendheden) op dit ogenblik nog geen algehele ontwapening wensen. Dus moeten wij dat in fasen bereiken. Aart weerszijden heerst nog altijd wantrou wen. Dat moeten wij overwinnen Er moet langzaam een geest van vertrou wen worden geschapen", aldus Kroesjts jef. Malsk ontkent traagheid Jacob Malik, de Sovjetrussische am bassadeur in Londen, heeft ten aanzien van een topconferentie verklaard, dat er geen tijd te verliezen valt. Hij leverde kritiek op Britse bladen, die geschreven hadden, dat de Sovjet-Unie traag is met voorstellen voor controle en inspectie van bewapening. De Sovjet-Unie is altijd vóór doelmatige controle geweest, zo be weerde hij vrijdag op een lunch-bijeen- komst in Londen. Malik bracht hulde aan de Britse geleerden, die successen hebben behaald bij hun pogingen om de kracht van de kernfusie te beheersen. Hoe sneller er een einde komt aan de internationale spanning, hoe sneller de mensheid in staat zal zijn profijt te trekken van de zegeningen der weten schap De Sovjet-Unie heeft reeds be paalde voorstellen gedaan voor een spoedige oplossing van vraagstukken, die ontspanning verhinderen, verklaarde hij. Vredesvoorstel van Adlai Stevenson Adlai E. Stevenson heeft gisteren voorgesteld, dat de Verenigde Naties een „burgercomité" instellen met leden uit alle delen van de wereld en met de taak elk vredesvoorstel, dit gedaan is, te ver zamelen en te bestuderen, zodat een „zakelijke basis kan worden gevonden voor serieuse onderhandelingen tussen de nucleaire mogendheden". Stevenson zei, dat een adviserend comité van „topmensen van bedrijfs leven en wetenschap" een drieledig doel zou dienen: Het zou de op leven en dood kwestie van onze eeuw wegnemen uit het rjjk van de propaganda; het zou de niet-nucleaire mogend heden enige mate van verantwoordelijk heid geven voor het verbreken van de vicieuse cirkel; de lucht zou gezuiverd kunnen worden van alle valse voorstellen. Stevenson verklaarde, dat de impasse tussen Oost en West doorbroken moet worden, maar dat „propaganda-brieven, een kleine topbijeenkomst of een top bijeenkomst van alle naties" niet het antwoord schijnen op de huidige proble men. „Onder de huidige omstandigheden twijfel ik er aan, dat enige belangrijke politieke oplossingen mogelijk zijn", zo verklaarde hij. „Wij komen nergens om de zeer eenvoudige reden, dat niemand iemand vertrouwt. Vertrouwen kan slechts steen voor steen, overeenkomst na overeenkomst worden opgebouwd" zo voegde hij eraan toe. Ook twijfelde Stevenson eraan, dat de Sovjetrussische leiders bereid zijn een einde te maken aan de bewapeningswed loop op aanvaardbare condities, juist nu, maar de Verenigde Staten moeten in contact blijven met deze mannen om de impasse te doorbreken. De dichte mist. welke Nederland in zijn ban heeft en die zich over een groot deel van Europa uitstrekt, levert soms schilderachtige foto's op. Dit plaatje werd gemaakt op de Dam. waar de leeuwen van het na tionale monument zich niets van de g j:e kilte schijnen aan te trekken. Drie Roodchinese ministers ontslagen Het staatshoofd van communistisch- China, Mao Tse-Toeng, heeft gisteren drie „rechtse" ministers ontslagen, zo meldt Radio-Peking. De drie ontslagenen zijn Tsjang Nai- Tsji (Voedselvoorziening), Tsjang Po- Tsjoen (Verbindingen) en Lo Loeng-Tsji (Bosbouw). De drie ministers zijn het mikpunt geweest van kritiek in een campagne tegen „rechtsen en afdwalers". Het persbureau Nieuw-China meldde onlangs dat Lo en Tsjang Po-Tsjoen bekend hadden, „misdadige activiteit" tegen de communistische partij ont plooid te hebben. Algerijnse kaderwet in Parijs aanvaard Met 296 tegen 244 stemmen heeft de Franse Nationale Vergadering gisteren in derde lezing het ontwerp voor een kaderwet inzake Algerije aanvaard. De kaderwet voorziet in de instelling van vijf Algerijnse gebieden, waarvan de inwoners vertegenwoordigingen zul len kiezen. Alle personen boven een zekere leeftijd zullen, ongeacht hun ras. sekse of godsdienst, stemrecht hebben. D leden der vijf plaatselijke vertegen woordigingen zullen weer de afgevaar digden naar een federaal parlement voor geheel Algerije aanwijzen. De minister voor Algerije, Robert La- coste, verklaarde tegenover een mede werker van Reuter, dat het de bedoeling is dt regionale vertegenwoordigingen zo spoedig mogelijk in werking te doen tre den. Het nog te verrichten voorberei dende werk omvat o.a. de afbakening der gebieden, de wijze waarop in hun uitgaven zal worden voorzien en het treffen van verkiezingsregelingen. „Indien de volksvertegenwoordiging meewerkt, kan het werk binnen twee of drie maanden voltooid zijn", verklaar de hy. Heren met bolhoeden op inspectie Twee „heren met bolhoeden" ko men binnenkort naar Amsterdam. Als zij dan geveltjes, balconnen en straten bekijken hebben ze echter geen oog voor het architectonisch schoon. Het zijn namelijk twee spe cialisten van Scotland Yard, die de route komen controleren welke is uitgezet voor het bebzoek van de Engelse Koningin aan ons land. Zij hebben tot taak na te gaan of de veiligheidsmaatregelen, welke de Amsterdamse politie getroffen heeft, voldoende zyn. De heren fungeren als persoon lijke lijfwachten resp. voor Ko ningin Elizabeth II en Prins Phi lip. De heren Perkins en Kelly zo heten zy zullen tijdens de rit ten door Amsterdam naast de chauffeurs van de vorstelijke auto's zitten en hebben de eed afgelegd, waarbij ze zich verplichtten de levens van him vorstelijke gebie ders met hun eigen levens ie be schermen. Perkins staat bekend als de best- geklede detective van Engeland, en als een scherpschutter. Hij, evenals Kelly, bezit de legendarische vaar digheid om „van de heup" raak te schieten VCier Weer ontslag aan Haagse bouwvakarbeiders Tal van bouwvakarbeiders, die eergis teren in Den Haag het werk hadden neergelegd, zjjn gisteren door hun werkgevers telegrafisch ontslagen. Van de zjjde van de werkgevers werd ver klaard, „dat men er genoeg van heeft". Zoals men weet is begin januari een arbeidsconflict in de Haagse bouwwereld ontstaan, omdat zes grote werkgevers de lonen normaliseerden en de „sociale toe slag", gevolg van de eertijds overspan nen arbeidsmarkt, niet langer uitbetaal den. Stagnatie op de Haagse bouw kan ontslag van arbeiders, die thans nog aan het werk zijn, door ontbreken van werk krachten op sleutelposities, tengevolge hebben. Volgens voorlopige mededelin gen zouden de erkende vakverenigingen dergelijke ontslagen eveneens als een givolg van het loonconflict beschouwen, weshalve ook aan eventueel verder ont slag krjjgende arbeiders geen uitkering zou kunnen worden verleend. Besprekin gen hierover zyn nog gaande. IBREESTP. 173 "TEL.233371 Leningsverplichtingen van Indonesië De minister van Buitenlandse Zaken heeft, mede namens de Minister van Financiën, een opgaaf verstrekt van de nog uitstaande bedragen van door Nederlands-Indië gesloten leningen, waarvoor de dienst, na de opzegging door Indonesië van de financiële ak koorden met Nederland, door Neder land wordt nagekomen. De minister heeft deze opgaaf verstrekt in ant woord op schriftelijke vragen daar over door het lid van de Tweede Ka mer, de heer Gerbrandy. Per ultimo december 1957 bedroeg de stand der leningen (nadat daarop al sinds februari 1956 door Nederland was afgelost) 3,5%; Nederlands-Indië 1935: f.25.610.000; 3% Nederl.-Indië Conv.: f. 50.000.000; 3% Neder.-Indië 1937 a: f 419.050.000; 3% belening bij Ned. Bank f. 13.176.625. De 3% belening bij de voormalige Javasche Bank is afgelost. Op de leningen is tot ultimo december 1957 door Nederland betaald ca. 28 mil joen wegens rente en ca. 55 miljoen we gens aflossing. De weigering van Indonesië om de rente en aflossing van deze schulden te beta len, maakt onderdeel uit van het gehele beeld van de door de Republiek tegen Nederland genomen maatregelen. Effectieve mogelijkheden tot verhaal van de schulden zijn praktisch niet aan wezig, zo deelt de minister mee. HU voegt daaraan toe, dat hem niet bekend is, dat de dienst van door Nederland ge garandeerde leningen van Amerika, Australië en Canada aan Indonesië niet wordt nagekomen. Deze garanties hebben thans echter voor Nederland geen betekenis meer, eensdeels doordat de Canadese lening geheel is afgelost en anderdeels doordat Nederland van de regering van de V. S. van Amerika en van Australië onthef fing van de verleende garanties heeft verkregen. Zekerheden zUn door Indonesië niet gesteld by het aangaan van de finan ciële akkoorden met Nederland. Nieuwe proeven in Stille Oceaan met kernwapens De Verenigde Staten zullen ln april van dit jaar in het Stille Oceaangebied proeven nemen, die in verband staan met de ontwikkeling van atoombommen, die minder radio-actieve straling ver oorzaken. aldus heeft de Amerikaanse commissie voor atoomenergie gisteren in haar halfjaarlijkse rapport aan het congres meegedeeld De bedoeling is de straling te beperken tot het militaire doel. De commissie deelde tevens mee. dat het gemiddelde hoeveelheid strontium 90 in de loop van 1957 in de Verenigde Staten is toegenomen ln de bodem, >e- dingsmiddelen en de mens. Het niveau Is echter een heel eind beneden het punt. waarop het radio-actieve strontium gevaar oplevert.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1958 | | pagina 1