I DE KOMENDE DAG!
Koninklijke geeft aandeelhouders
slechts een klein claimpje
T V2 procents-obligaties op komst
1>emmBniE
ROEMVOL LEVEN VAN O 21
EINDIGT OP SCHROOTHOOP
86ste jaargang
Zaterdag 25 januari 1958
Derde blad no. 29350
(Van onze financiële medewerker)
De Amsterdamse beurs stond deze week uiteraard in het teken van de gTote
emissie van de Koninklijke. Met die van zustermij. de Shell Transport
Trading Ltd. was zij reeds enige tijd geleden aangekondigd en het kan niet
worden gezegd, dat zjj met groot enthousiasme is ontvangen. De aandelen, die
toch reeds een scherpe koersdaling achter de rug hadden, zijn sindsdien verder
in koers teruggelopen, voornamelijk omdat deze emissie in een periode van
kapitaalschaarste valt en de Koninklijke-Shell ditmaal een groter bedrag vraagt
dan ooit tevoren. In ronde cijfers gaat het hier om een bedrag van f1340 miljoen,
waarvan de Koninklijke f 860 miljoen en de Shell f 480 miljoen zal opnemen. Ook
bij dit wereldconcern in de olieproduktie doet zich het verschijnsel voor dat mede
door de waardevermindering van het geld de kapitaalbehoeften aanmerkelijk
groter zijn dan voorheen. Dit blijkt uit de cijfers, welke in het prospectus van
de jaarlijkse kapitaalsuitgaven worden gegeven. Bedroegen deze in 1952 nog
f2!4 miljard, in 1956 zijn ze tot boven f4 miljard gestegen en 1957 geeft weer
een hoger cijfer.
Nu heeft de Koninklijk-Shell steeds
een zodanig financieel beleid gevoerd,
dat verreweg het grootste deel van de
jaarlijkse winst' in het bedrijf bleef. Zo
kan men de totale winst voor 1957 naar
globale berekening op f2.3 miljard stel
len. waarvan niet meer dan een vijfde
wordt uitgekeerd, terwijl bovendien een
bedrag van meer dan f 2 miljard jaar
lijks op de eigendommen wordt afge
schreven. Ook thans, aldus het prospec
tus. zullen de stijgende kapitaalsuitga
ven grotendeels uit de winst kunnen
worden gefinancierd, maar af en toe
moet toch op de kapitaalmarkt een be
roep worden gedaan.
Dit geldt niet alleen voor de Konink
lijke-Shell. ook de Amerikaanse olie
maatschappijen hebben voortdurend
grote kapitalen nodig en enkele hunner
hebben de laatste tijd dan ook hun geld
middelen door een emissie verstrekt.
De emissie van de Koninklijke-Shell
ls in zoverre een teleurstelling dat de
nieuwe aandelen ver boven pari worden
uitgegeven. Vroeger geschiedde dit door
gaans tegen 100%, zodat er voor de oude
aandeelhouders een vette claim vrij
kwam. hetgeen de grootste aantrekke
lijkheid van de aandelen Koninklijke
uitmaakte. Het dividend is immers
steeds betrekkelijk laag gehouden, over
J956 werd 25% uitgekeerd en het rende
ment van de aandelen blijft met dat
dividend beneden 3%%. Door het in
casseren van een claim en de daarop
doorgaans weer gestegen aandelenkoers
(Advertentie)
VOOR UW DRUKWERK
Haarlemmerstraat 219
Telef 30900
werden aandeelhouders voor dat lage
rendement dus schadeloos gesteld.
Nu is dat anders. De Koninklijke
geeft de nieuwe aandelen uit tegen
een koers, welke in de oude noterings-
vorm (in procenten van de nominale
waarde) neerkomt op 570% en de
claim, die haar notering deze week op
f 4 per stuk van f 20 begon, bedraagt
dus niet meer dan 20% van de nomi
nale waarde. Het is duidelijk, dat als
de Koninklijke ook ditmaal weer a
100% had willen emitteren, een veel
groter bedrag aandelen had moeten
worden uitgegeven om tot dezelfde
kapitaalopbrengst te komen. Het ka
pitaal zou dan met f 860 miljoen zijn
verhoogd, terwijl het thans, by een
uitgifte a 570% met niet meer dan
rond f 150 miljoen stijgt.
In het eerste geval had de Mij. dus
ook over een een veel groter kapitaal
dividend moeten uitkeren en dit heeft
men blijkbaar willen voorkomen, ten
einde een zo groot mogelijk deel van de
winst voor kapitaalsuitgaven te kunnen
gebruiken.
Terecht is dan ook reeds verondersteld
dat het niet in de bedoeling zal liggen
op korte termijn uit de thans te ver
krijgen agio-reserve, welke meer dan
50% van het vergrote kapitaal zal be
dragen, een bonusuitkering aan aandeel
houders te doen, want ook dit zou het
nominale kapitaal belangrijk doen stij
gen en voor de toekomst een veel groter
bedrag voor de uitkering van dividend
vergen, tenzij men tot dividendverlaging
zou willen overgaan, hetgeen niet in de
bedoeling zal liggen.
Het enige voordeel voor aandeel
houders van deze emissie a 570% is
hierin gelegen dat thans, by verder
stijgende winsten gemakkelijker een
hoger dividend kan worden uitge
keerd. Het nominale kapitaal stijgt
immers met niet meer dan rond f 150
miljoen, dat is een achtste deel van
het thans uitstaande kapitaal. Na de
emissie zal het kapitaal van de Ko
ninklijke rond f 1350 miljoen bedragen,
terwijl de winst na afschrijving in
1957 ongeveer eenzelfde bedrag zal
hebben belopen en een dividend ver
hoging van bijv. 5% zou het uit te
keren dividendbedrag met niet meer
dan ca. f 100 miljoen doen stijgen.
De emissies van de Koninklijke-Shell
komen ook daarom niet op een gunstig
tijdstip, omdat er thans van een over-
produktie van olie wordt gesproken en
de olieprijzen in de V.S. de laatste tijd
zijn verlaagd. Voorts kan het toenemend
nationalisme in de landen van het Mid
den-Oosten, waar een zeer groot deel
van de wereldolieproduktie wordt voort
gebracht, als een bedreiging voor de
daar werkende olie-Mijen worden ge
zien, terwijl ook de politieke strubbelin
gen in het olierijke Venezuela voor de
daar werkende olie-Mijen nieuwe zorgen
betekenen.
Niettemin blijft de Koninklijke-Shell
een intenationaal concern, dat op het
kapitaal een grote aantrekkingskracht
uitoefent. Het zou daarom te betreuren
zijn als het Nederlands bezit van de
aandelen door de huidige emissie ver
houdingsgewijs opnieuw zou verminde
ren. Naar schatting bevindt zich nog ca.
een derde van het kapitaal der Konink
lijke in Nederlandse handen, wat wil
zeggen dat van het gevraagde bedrag
ca. f 300 miljoen in ons land zou moeten
worden opgebracht om in die verhou
ding geen verandering te brengen.
Maar de emissie is voor de Neder
landse kapitaalmarkt een krachtproef,
nadat de Woningbouwlening, tezamen
met de rentespaarbrieven reeds ca.
f 500 miljoen aan de kapitaalmarkt
heeft onttrokken en ook een aantal
andere 6% leningen zijn uitgegeven.
Opmerkelijk is dat deze emissies met
een daling van de rentestand zijn ge
paard gegaan, zodat er thans reeds
sprake van is. dat men tot 51* leningen
zal overgaan, nu de 6% belangrijk boven
pari noteren.
Reeds enige tijd verluidde dat
de Nederlandsche Bank het disconto
in augustus j.l. van 4 >4 tot 5%
verhoogd, zou verlagen, nu de beta
lingsbalans zich de laatste maanden
weer in gunstige zin ontwikkelt en de
goud- en deviezenvoorraad bij de bank
tot boven f 4 miljard is gestegen, een
vooruitgang van f 930 miljoen sinds
9 september
Dit is. naar gemeld, inmiddels geschied.
In de V.S. is het disconto deze week
voor de tweede maal sinds augustus
van het vorige jaar verlaagd, nu van
3 tot 2!2%, hetgeen men, evenals de
verlaging van het dekkingspercentage
voor niet-contante, affaires op de
50% als een poging van de regering
Newyorkse effectenbeurs van 70 tot
beschouwt, om de activiteit in de be
drijfswereld weer op toeren te bren
gen.
Want de Amerikaanse conjunctuur
beweegt zich nog niet weer in op
gaande lijn, hetgeen Eisenhower, blij
kens zijn jongste „boodschap" tamelijk
dwars zit.
Spoedig C.A.O. in het
bouwbedrijf
„Geduld raakt uitgeput"
„De drie erkende vakbonden in het
bouwbedrijf wijzen het incidenteel en
ongeorganiseerde optreden van de
bouwondernemers in Den Haag met
betrekking tot het loonbeleid af. Zy
achten dit een doorkruising van de
saneringsactie, die het georganiseerd
bedrijfsleven nu al geruime tijd voert.
Het geduld over de invoering van de
nieuwe C.A.O. in deze bedrijfstak,
waarvoor in 1956 reeds een ontwerp
bij het College van Rijksbemiddelaars
thans ten spoedigste dit aanbod van
de bedrijfstak (n.l. deze ontwerp-
C.A.O.) om te komen tot een recht
vaardige beloning van de arbeiders en
tot een geznndmaken van de verhou
dingen in deze belangrijke nationale
bedrijfstak, te effectueren".
Dit verklaarde gisterochtenr de heer
C. Brandsma, voorzitter van de Alge
mene Nederlandse Bouwbedrijfsbond,
aangesloten bij het N.V.V, mede namens
de beide zusterorganisaties de Katho- i
lieke Bouwvakarbeidersbond „St Joseph"
en de Nederlandse Christelijke Bond
van Werkgevers in de Hout- en Bouw
nijverheid. tezamen omvattende ruim
160 000 van de circa 200 000 werknemers
in het bouwbedrijf tijdens een pers
conferentie te Amsterdam, die was be
legd in verband met de moeilijkheden
over de gewijzigde loonsituatie in het
bouwbedrijf.
Dp eerste en de laatste
Gulden geschiedenis van een onderzeeër
(Van onze correspondent
In hotel „Het Wapen van Heemskerk" te Alkmaar is gisteren het defini
tieve vonnis geveld over de O 21, de Nederlandse onderzeeër, die in de
tioeede wereldoorlog zulke grote successen oogstte en alle geweld van
dieptebommen, granaten en mijnen overleefde. Het schip is bij inschrij-
i ving voor f. 141.000 verkocht en zal zijn bestaan eindigen op een schroot-
I hoop. Snijbranders en koevoeten zullen volbrengen, waartoe de vijand in
I de jaren 19401945 nimmer kans zag. Een wat roemloos einde van een
I roemvol leven.
I De onderzeeër O 21 zal dan straks voltooid verleden tijd zijn, de naam
O 21 staat evenwel onuitivisbaar met gulden letters in de annalen van de j
j Koninklijke Marine opgetekend.
DE man gaat naar zyn werk.
Het is nog vroeg, de dag
ligt vóór hem.
Het kan een goede-, het kan
een slechte dag worden: wie zal
het zeggen?
Voor de één een goedkeuring
van zijn chef (wat niet veel
voor komt), voor de ander een
misprijzing (wat méér voor
komt), voor de één een goede
verkoop, voor de ander een dag,
waarop géén stuk er „in" wil.
Voor wéér een ander een poli
tiek succes ofeen nederlaag,
voor de advocaat het winnen of
het verliezen van een pleidooi,
voor de dokter het winnen of
het verliezen van een mens.
En voor de journalist de pri
meur van z'n leven of 't bescha
mend vissen achter het net.,..
ZO heeft een ieder zyn op
gave voor de komende dag.
's Avonds overdenkt hij,
wat er van terecht kwam.
Verleden jaar hadden bijge
lovigen enige malen te tobben
met „vrijdag de dertiende". Voor
hen waren dat bijzonder moei
lijke dagen. Ze moesten van het
ogenblik „van-uit-bed-stappen"
tot het uur van „slapen-gaan"
de hersens bij elkaar houden om
hun voet niet te verstuiken, geen
fiets-, brom- of auto-ongeluk te
krijgen, ze moesten voortdurend
uitkijken om niemand voor de
voeten te lopen en er zélf het
slachtoffer van te worden en ze
haalden amechtig het einde van
de dag, om niet verstrikt te wor
den in alle narigheden, die de
horoscooptrekkers voor die vrij
dagen voorspeld hadden.
En ze hadden, juist door hun
voorzichtigheid, minder geluk
dan anderen, die zich van de
„dertiende" niets aantrokken..
Ik geloof, dat ge maar op uw
goed gesternte moet vertrou
wen om de dag door te
komen.
Wie er al te veel over gaat
piekeren of dit of dat lukken
zal, gaat aan die piekery te
gronde: hij roept geesten op. die
anders niets van zich laten
horen.
Wie 's morgens vroeg zuchtend
begint te veronderstellen, dat
alles hem zal tegenlopen, krijgt
finaal de kous op de kop: vóór-ie
't weet, wordt hij letterlijk of
figuurlijk op het matje geroepen
en is de dag voor hem bedorven.
Coué wist 't al met z'n „het
gaat beter".
Zo is 't ook met de nieuwe dag.
Als U zichzelf suggereert, dat
het goed zal gaan. wórdt het ook
goed. Wie zichzelf de put in
praat. komt per sé in de put.
terecht.
Levenservaring heeft me dat
geleerd ofnog niet voldoende
geleerd
DE nieuwe dag kan juichend
zijn. maar ook van een
loden last vervuld.
Hij kan een ommekeer in uw
leven betekenen, hij kan als alle
andere dagen zijn en zich voe
gen bij de eindeloze reeks van
dagen, die achter U ligt en niet
veel verandering bracht.
Er zijn mensen, die van de ene
dag op de andere hun ganse
bestaan als door een schok ge
wijzigd zien zie Indonesië
er zijn anderen wier leven zich
zó gelijkmatig en zonder dat er
ooit iets werkelijk „belangrijks"
gebeurt, voltrekt, dat ge er hen
om benijden of beklagen kunt, al
naar uw eigen aard is ingesteld.
Wie na tientallen jaren nog
altijd in precies dezelfde stroom
wordt meegezogen als in zyn
jeugd, heeft misschien een uiter
lijk „rustig" bestaan wie heeft
dat tegenwoordig eigenlijk nog?
wie her- en derwaarts wordt
gezogen zegt niet een spreek
woord „men schuift niet, men
wórdt geschoven" kan aan
het eind van al z'n levensdaden
misschien zeggen, dat het leven
de moeite waard was, ofschoon
'.ang niet altijd.
DÉZE man op dit plaatje
heeft met de éne dag van
zijn bestaan, die nu voor
hem ligt. te maken.
Iedere dag heeft genoeg aan
z'n eigen... kwaad. Het kan
óók „goed" zyn Laat hij van
avond tegen zichzelf, zijn vrouw
en kinderen kunnen zeggen, dat
het een góede dag was.
Dat komt niet zoveel meer
voor
Foto W. Eiselin, Rijswyk
We leven immers in een tè
gecompliceerde, door zorgen ge
kwelde wereld.
De risico's voor ieder mens
zijn gróót, misschien tè groot.
„Voor ieder sterveling is de
dag als het gras Wanneer de
wind daarover is gegaan, is zij
niet meer en haar plaats kent
haar niet meer."
Laten wy zonder uitzonde
ring dit woord wèl bedenken
Iedere dag. dat wij er op uit
gaan.
Iedere komende dag!
FANTASIO.
De roemvolle geschiedenis van de
O 21 begon op 10 mei 1940 in Vlissin-
gen. Het op de werf „De Schelde"
gebouwde schip had reeds enkele
proefvaarten gemaakt, maar helemaal
klaar was het nog niet. Ook waren er
nog geen zeekaarten aan boord, zodat
de commandant, luitenant ter zee eer
ste klasse F- J. van Duim de man,
die de O 21 veilig door de tweede
wereldoorlog loodste nog ergens een
kaart moest „organiseren", toen hij op
de tiende mei opdracht kreeg het schip
naar Engeland te brengen- Van een
kustvaarder-kapitein kreeg hy een
Duitse „Fischereikarte"!, waarop de
overtocht succesvol werd gemaakt.
Aan „de overkant" werd de O 21 zo
nel mogelfjk afgebouwd en op 29 juli
on worden uitgevaren voor de eerste
atrouilletocht naar de Noorse kust. Op
e eerste augustus kreeg commandant
Van Duim de eerste vijand via de pe-
iscoop in zicht. Het bleek de Duitse
nderzeeër U 36 te zijn. Om kwart voor
ier des middags werd uit buis 1 van de
21 de eerste Nederlandse torpedo ge-
anceerd, die ooit op een vijand was af-
evuurd. De torpedo schoot echter vóór
de vijand langs, de tweede ging „ach-
erom" en de U 36 voer. tot grote te-
eurstelling van de Nederlandse Marine
mannen. rustig door.
Werd de eerste Nederlandse torpe
do door de O 21 afgevuurd, deze on
derzeeër heeft ook het laatste tot
zinken gebrachte schip op zijn naam
staan. On 4 juni 1951 geraakte een op
de Waddenzee afgevuurde oefentor
pedo uit de koers en joeg de garnalen-
boot TX 2 naar de bodem. De twee j
opvarenden konden bijtijds worden
gered.
Teleurstelling
<.V'.„%rWid" am
dauwende. waüf
tiosaduzwsCuiw.
En Woning WdvUr
cyij cxm dauctand
kt0.g<4 wtcsuslas
\wx modrnia woning
ivgocKtduj
Die teleurstelling op de eerste augus-
us 1940 werd gevolgd door meerdere.
Er konden op de Noordzee geen succes
sen worden geboekt en toen het schip
op 14 februari 1941 naar Gibraltar werd
gedirigeerd om konvooien tussen Gi-
jraltar en Engeland te begeleiden, werd
de oorlog er voor de bemanningsleden
niet „opwindender" op. zoals comman
dant Van Duim in zijn boek „Onder de
bloedvlag van de O 21" heeft vermeld
Na de zestiende juli veranderde dat.
De O 21 mocht gaan patrouilleren in de
Middellandse Zee en in ruim 3 maan
den tijd werd ongeveer 14 000 ton vijan
delijke scheepsruimte naar de bodem
van de zee gejaagd.
Het grote succes
Hét grote succes werd. kort na het
middernachtelijk uur. op de tweede no- j
vember geboekt. Dicht bij Gibraltar
ontmoette de O 21 een vijandelijke on
derzeeër. de U 95 Voordat de Duitsers
goed en wel beseften, dat er onraad was.
was het met hun schip gebeurd De O 21
pikte twaalf overlevenden op uit zee.
die als krijgsgevangenen in Gibraltar
werden afgeleverd Dp commandant van
hPt Britse eskader. Sir James Sommer-
ville. kwam de bemanningsleden per-
soonliik met het behaalde succes ge
lukwensen. waarna het schip voor een
grote schoonmaakbeurt naar Engeland
vertrok
De opgeknapte O 21 zette koers naar
Colombo en al spoedig maakte zij de
Japanners haar aanwezigheid in de In
dische wateren duidelijk In de eerste
helft van 1943 werden enkele bressen in
de Japanse vloot van koopvaardijsche
pen geschoten en op VJ-dav voer de
O 21 nog altijd trots met de „bloedvlag"
in top.
Er volgde nog een dienstreis van ruim
een jaar naar het voormalige Neder
lands Oost-Indie en daarna werd Der
Helder de va«te tfawtthaih
Hef ..operatieterrein" voor de O 21
werd de Waddenzee. De onderzeeër
werd eehm»k' als inschiefhonf voor
torpedo's. Tot 2 november 11S7 heef'
rij als rodan'e dienst gedaan On d'<~
dag werden „vlag. geus en wimpe"
vnor de laa'ste maal neergebaa'd. De
O 21 was afarine-ra^ffniw nf Thans
'let de7e roemriike te
wacb'en op haar Iji's'e reis De weg
n*»r»r de schroothoop is gisteren ge-
effend.
111 W\xxN
Leiuifixdx>cp houl
W4Jik 250.000SU
takutsua-bazitLar -
d.OpKcübi Qouüóuju;
Wjint vandaug uridt
