Adenauer kritisch jegens Moskou
maar open voor Russisch voorstel
WEERBERICHT
Tegenstander van federatief
Duitsland en raketvrije zone
Velen willen weer Nederlander
worden: zij hebber mi spijt
Evacuatie eerste hel ft van april beëindigd
H. Walenkamp Zn
BINTANG redt 28 opvarenden
van een gebroken Noorse tanker
96ste jaargang
DONDERDAG 16 JANUARI 1958
No. 29342
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent te Bonn)
Bondskanselier Adenauer heeft gisteravond in een radiorede, die door alle
Westduitse radiostations werd uitgezonden en die onverwacht ook in het televisie
programma werd opgenomen, duidelijk te verstaan gegeven dat hü niet van plan
is een andere politieke koers in te slaan. Men kan Adenauers redevoering als een
regeringsverklaring beschouwen, hoewel zij niet in de Bondsdag werd voorgelezen.
Het is in ieder geval opvallend, dat Adenauer deze rede juist nu heeft gehouden,
een week voordat de debatten over de buitenlandse politiek in de Bondsdag
moeten plaats vinden.
Adenauer bestempelde de brieven, die Boelganin in de laatste tijd op Westerse
staatslieden heeft losgelaten, als een politieke afleidingsmanoeuvre en als propa
ganda, maar toch is hü van mening, dat men het Russische voorstel om een
nieuwe conferentie te houden niet zonder meer van de hand mag wijzen. Een
voorwaarde moet echter zün, dat het aantal deelnemers niet te groot wordt en
dat de bijeenkomst grondig langs diplomatieke weg worden voorbereid.
direct na Adenauers rede verklaard, dat
de kanselier daarmede het streven om
tot politieke ontspanning en tot een
gecontroleerde vermindering van de be
wapening te komen een slechte dienst
had bewezen. Want door het Poolse plan
van de hand te wijzen, had hü bewezen
een voorstander van „atoombewapening"
te zün.
„Slechte dienst",
zegt Ollenhauer
Adenauer wees er ook nu, zoals reeds
zo vaak tevoren, op, dat het voorstel dat
West-Duitsland en de communistische
Oostzone een confederatie met elkaar
zouden vormen, totaal onaanvaardbaar
is. Ook is hij een tegenstander van het
plan in het midden van Europa een zone
te scheppen, die vrü van atoomwapens
zou dienen te zijn. Dat zou immers, al
dus Adenauer, het einde van de NAVO
en daarmede het einde van de vrüheid
in West-Europa betekenen.
Adenauers voornaamste binnenlandse
tegenstander, de voorzitter van de socia
listische partü, Ollenhauer, heeft al
Parijs verbreekt het
overleg met Tunesië
De Franse regering heeft besloten de
onderhandelingen met de Tunesische re
gering af te breken, na het incident van
zaterdag aan de Algeryns-Tunesische
grens waarbij veertien Franse militairen
door Algerünse opstandelingen werden
gedood. Dit is bekendgemaakt door een
woordvoerder van de Franse regering na
afloop van een büeenkomst van de mi
nisterraad.
De woordvoerder zei, dat de regering
ook besloten heeft een speciale afgezant
naar de Tunesische president, Bourgui-
ba, te zenden. De huidige onderhande
lingen tussen Frankrijk en Tunesië gaan
over een verdedigingsverdrag en de bur
gerluchtvaart.
Volgens de Franse lezing hebben de
opstandelingen die zaterdag veertien
Franse militairen doodden en vijf ge
vangen namen, zich op Tunesisch ge
bied teruggetrokken. Een Tunesische
vrachtwagen, een ambulance en nog en
kele vrachtwagens stonden in Tunesië
voor de opstandelingen klaar. Frankrijk
heeft naar aanleiding van het incident
geprotesteerd, maar Tunesië heeft het
protest van de hand gewezen.
Tabak hoopt zich op
in Besoeki
Onze correspondent te Djakarta meldt:
24.000 kwintaal tabak, ter waarde van
14 miljoen roepiah, ligt opgeslagen in
de pakhuizen van de residentie Besoeki
op Oost-Java. Tengevolge van het ge
brek aan zeetranspurtmiddelen kun
nen de tabaksplanters aldaar hun
oogst niet uitvoeren. Van de zijde van
het ministerie van Handel vernamen
wü, dat de voorgenomen overheveling
van de tabaksmarkt van Amsterdam
naar West-Duitsland veel tijd vergt.
Op dit moment heeft Indonesië nog
geen relaties met West-Duitse tabaks
handelaars aangeknoopt. Andere moei-
lükheden, verband houdende met de
voorgenomen wüziging van de tabaks-
markt, vorn.en de accünzen in West-
Duitsland, die volgens de verklaringen
van het ministerie 20% hoger liggen. De
gouverneur van Oost-Java heeft de
resident van Besoeki naar Djakarta ge
zonden om met de regering de moeilük-
heden van de tabaksplanters in zün
district te bespreken.
Het Russische volk weet nog
steeds van niets
President Eisenhower heeft woensdag
op zün persconferentie gezegd te hopen,
dat de Sovjetrussische minister-presi
dent, maarschalk Boelganin, de jongste
brief van de Amerikaanse president over
een eventuele topconferentie zal publi
ceren. Volgens berichten uit Moskou is
het Russische volk nog niet op de hoogte
gesteld van de inhoud van deze brief.
Eisenhower deelde in dit schrü'ven mee,
dat hij bereid is de Russische leiders te
ontmoeten, indien er tevoren doeltref
fende voorbereidingen worden getroffen
langs diplomatieke weg en door de
ministers van Buitenlandse Zaken.
In antwoord op een vraag van een
journalist zei de president, dat indien de
verslaggever de brief aan Boelganin ge
lezen zou hebben, hü geweten zou heb
ben, dat er een passage in voorkomt,
waarin uitdrukking wordt gegeven aan
de hoop, dat Eisenhowers brief dezelfde
publiciteit in de Sovjet-Unie zal hebben
als Boelganins brief in de Verenigde
Staten. Onmiddellük nadat de president
dit had gezegd, sprong zijn perssecre
taris, Hagerty, op en fluisterde Eisen
hower iets in het oor. De president zei
daarop, onder gelach van zün gehoor,
dat hü zich had vergist en dat de des
betreffende zin uit het ontwerp was ge
schrapt. Als verontschuldiging voerde
hü aan, dat hü tevoren zoveel verschil
lende ontwerpen had gezien.
Makarios' bezoek aan
Turkije niet gewenst
Een woordvoerder van de Turkse
ambassade te Athene heeft gisteravond
medegedeeld, dat men aartsbisschop
Makarios van Cyprus langs officiële weg
te kennen had gegeven, dat zün voorge
nomen bezoek aan Turkije op het ogen
blik niet gewenst is. De aartsbisschop
zelf zei woensdagavond in een verklaring
dat hij van plan was geweest Turkye te
bezoeken om te trachten de goede ver
houding tussen de Griekse en Turkse
Cyprioten te herstellen, maar dat het
antwoord van de Turkse regering niet
erg bemoedigend was geweest.
De Turkse minister van Buitenlandse
Zaken, Fatin Zorloe, noemde te Instan-
boei een bezoek van de aartsbisschop aan
Turkije voor besprekingen over Cyprus
..nutteloos" ..Zij die hier komen moeten
begrijpen, dat Turküe tch nooit voor
een voldongen feit zal laten stellen."
(Van onze correspondent in Djakarta).
Naar wü van de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging in Djakarta ver
nemen, hebben als gevolg van de huidige ontwikkeling in Indonesië en op Java
in het bijzonder vele Indonesiërs van Nederlandse origine verzocht hun
Nederlanderschap terug te geven, zodat zij naar Nederland kunnen vertrekken.
Zü gronden hun verzoek op het feit dat in de economische situatie van het ogen
blik hun bestaansmogelijkheden zijn afgesneden. Velen van hen voelen zich
verraden en anderen verklaren het te betreuren van nationaliteit te zün veranderd.
Indien er geen redenen zijn dergelijke
verzoeken af te wüzen, zullen de betrok
kenen naar Holland kunnen gaan als
Indonesisch staatsburger. Na enige tüd
kunnen zij dan hun Nederlanderschap
terugkrijgen. De Nederlandse vertegen
woordiging heeft bü deze mededelingen
geen exacte cijfers verstrekt over het
totale aantal Indonesische staatsburgers,
dat zodanige verzoeken heeft ingediend.
Zoals bekend, zün er ongeveer 50.000
Indonesiërs van Nederlandse origine.
Indonesische staatsburgers, die naar
Holland willen gaan, zo vernamen wü
verder, behoeven niet te wachten, totdat
alle Nederlanders met een paspoort zün
geëvacueerd, daar er voldoende eva
cuatie-mogelijkheden aanwezig zijn. Over
het algemeen echter zal het tenminste
een paar maanden duren, voordat een
besluit over het staatsburgerschap is
genomen.
Overigens gaat de stroom van evacué's
naar Holland gestadig voort met een
gemiddelde van 7 tot 8000 per maand.
Buitengewone omstandigheden voor
behouden zal de evacuatie in de eerste
helft van april zijn beëindigd.
Tegen die tijd zal er nog slechts een
klein aantal Nederlanders in Indone
sië zün om zorg te dragen voor de
achtergelaten Nederlandse belangen.
Tenslotte werd ons medegedeeld dat
het doorgangskamp in Singapore mid
den februari zal worden gesloten, even
eens büzondere omstandigheden voorbe
houden. De pendeldienst van Indonesië
naar Singapore zal in de eerste week
van februari worden beëindigd. Daarna
zullen alle evacué's rechtstreeks naar
Holland kunnen reizen.
(Advertentie)
SOLEX bromfietsen
TURFMARKT 5
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk mist.
Hier en daar wat motregen. Aanvanke
lijk zwakke, later matige wind tussen
zuid en west. Ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag. (Opgemaakt te
11.15 uur).
17 JANUARI.
Zon op: 8.40 uur; onder: 17.00 uur.
Maan op: 6.23 uur; onder: 15.04 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.15 en 13.37 u.
Laagwater te 9.19 en 21.45 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Voor 20 miljoen aan kleine bouwwerken
Bouwcapaciteit richtsnoer goed beu ringen
De enige dagen geleden aangekondigde verruiming van het goedkeuringsbeleid
voor kleine bouwwerken zou tot onmiddellük gevolg hebben, dat naar schatting
20 miljoen gulden aan werken op de bouwmarkt zullen kunnen worden gebracht,
waarvoor aanvragen zün ingediend. Een gedeelte hiervan is gedurende een meer
of minder lange tüd aangehouden geweest, aldus deelt het ministerie van Volks
huisvesting en Bouwnijverheid mede.
Dit cijfer heeft uitsluitend betrekking
op die werken, waarvoor de plannen
door de betrokken gemeentebesturen bij
de provinciale directies van de volks
huisvesting en bouwnijverheid waren in
gediend en waarvoor nog geen Rüks-
goedkeuring was gegeven. Daarnaast
kan nog rekening worden gehouden met
bouwplannen, welke door particuliere
opdrachtgevers bij de betrokken ge
meentebesturen zijn ingediend, maar die
door die gemeentebesturen nog niet voor
goedkeuring waren voorgedragen. Ter
nadere toelichting kan dienen, dat de
verruiming van het goedkeuringsbeleid
uitsluitend werken betreft, waarvoor de
bevoegdheid tot goedkeuring door de
minister van Volkshuisvesting en Bouw
nijverheid in handen is gelegd van
de hoofdingenieurs-directeuren van de
Volkshuisvesting en de Bouwnijverheid
in de provincies, aldus het ministerie.
Daartoe behoren in het algemeen
de bouwwerken tot f 100.000.met
uitzondering van de bouw van scho
len. Wat de gebouwen voor industriële
doeleinden, alsmede gebouwen op het
terrein van de gezondheidszorg en de
hygiëne betreft, geldt deze bevoegd
heid van de hoofdingenieurs-directeu
ren slechts voor gebouwen tot f 50.000.
Voor de gebouwen met een hogere
bouwsom wordt de goedkeuring ver
eist van de minister. Voor gebouwen
in de industriële sector wordt deze
goedkeuring in de laatste twee jaar
vrüwel altijd gegeven, indien de aan
vragen ook overigens aan de vereisten
voldoen.
Weg- en waterbouwkundige werken
vallen eveneens buiten de verruiming
van het goedkeuringsbeleid. Deze wer
ken zün tot een bedrag van f50.000
vrij. Daarvoor is geen Rijksgoedkeuring
vereist. Voor werken met een grotere
bouwsom dan f50 000— berust de be
voegdheid tot het verlenen van de Rijks
goedkeuring niet bü de hoofdingenieurs-
directeuren.
De verruiming van de mogelijkheid
tot goedkeuring van genoemde werken
is eveneens geboden aan de steden Am
sterdam, Rotterdam en Den Haag. In
deze steden is n.l. die bevoegdheid voor
behouden aan het gemeentebestuur.
Deze verruiming van de goedkeu
ringsbevoegdheid betekent niet, dat
geen rekening meer zal worden gehou
den met de beschikbare bouwcapaci
teit. De bouwcapaciteit blijft evenals
voorheen een richtsnoer voor het af
geven der goedkeuringen, aldus het
ministerie.
De Leidse grachten leveren de
Gemeentelijke reinigingsdienst af
en toe een verbluffende collectie
oude rommel op, die er van tijd tot
tijd wordt gevist. Leiden staat in dit
verschijnsel niet alleen. Dit plaatje
werd gemaakt bij het Damrak in
Amsterdam, waar een oud-ijzer-
visser aan het werk is. Naast hem
'ligt zijn merkwaardige vangst. Per
uur. zo vertelt hij. haalt hij ongeveer
twaalf fietsen boven water, van bij
na nieuw tot volkomen verroest
Vijftig jaar geleden volbracht gen! Deze gebeurtenis werd dezer
Henri Farman de eerste rondvlucht I dagen herdacht op een Frans vlieg-
van duizend meter met een vlieg- j veld. Daarbij was de befaamd ge
tuig. waarbij hij dus landde op de worden vliegenier aanwezig. Henri
plaats waar hii gestart was. Een ge- Farman in zijn auto bij aankomst op
ruchtmakende prestatie in die da- het vliegveld.
Nederlandse hulp in Middellandse Zee
Een ontzettende storm, die gisterochtend met niets ontziend geweld
over de Middellandse Zee joeg, was teveel voor de Noorse tanker
„Seirstad", ten oosten van de Balearen brak zij in tweeën. Acht en
twintig opvarenden, die zich op het achterste stuk van het veronge
lukte schip bevonden, konden door het motorvrachtschip „Bintang"
van de Stoomvaartmaatschappij „Nederland" gered worden.
Nog
o vermisten
Hogere spoorwegtarieven
in West-Duitsland
(Van onze correspondent in Bonn)
Verschillende prüzen in West-Duits
land zün in de laatste tüd verhoogd en
nu heeft de bevolking ook nog de on
plezierige boodschap gekregen, dat de
Bondsregering op haar vergadering van
gistermiddag heeft besloten, dat de
spoorwegtarieven met ingang van 1
februari zullen wordei verhoogd. Men
hoopt daardoor per jaar uit het goede
renverkeer 490 miljoe.i mark en uit het
passagiersvervoer 210 miljoen mark meer
dan tot dusverre te innen. Gewone
spoorkaartjes zullen gemiddeld 8.7 pet.
duurder worden. Voor perronkaartjes zal
men in het vervolg in plaats van 10
pfennig het dubbele, dus 20 pfennig
moeten betalen.
Op het voorste stuk, dat machte
loos ronddreef op de woeste golven,
bevonden zich nog tien opvarenden.
In de middaguren seinde het Itali
aanse schip „Rubicone"dat het ze
ven man aati boord had kunnen ne
men. Drie werden er toen nog ver
mist. Het voorstuk van de vergane
tankboot was op dat moment bijna
geheel onder de waterspiegel ver
dwenen.
Omstreeks kwart over acht gistermor
gen werden de noodseinen van de „Seir
stad" voor het eerst opgevangen. On
middellük namen andere schepen het
S.O.S. over. Vele schepen zetten koers
naar de plaats des onheils. De ,.Bin-
tang'\ op weg van Amsterdam naar In
donesië. was het eerste ter plaatse. Het
achterstuk met 28 leden van de beman
ning aan boord dreef rond in de koken
de zee. Met veel moeite slaagde kapi
tein Latour erin zijn ..Bintang" bij het
stuurloze wrak te krijgen. Enkele uren
later seinde hij, dat hij vijftien opva
renden had kunnen redden en later op
de dag kon hij het verheugende bericht
doorsturen, dat alle 28 mensen waren
gered. Een reddingsvliegtuig, dat met
een na het binnenkomen van het nood
sein was opgestegen, ontdekte het voor
ste gedeelte van de ..Seirstad". Hierdoor
kon de ..Rubicone" in de goede richting
gedirigeerd worden, die zeven man kon
redden.
Blükens een bü de Maatschappij „Ne
derland" binnengekomen bericht van
kapitein Latour zal de ..Bintang" de 28
overlevenden van de „Seirstad" op Mal
ta aan land zetten en daarna de reis
naar Indonesië vervolgen.
De eerste stuurman van de Noorse
tanker heeft vandaag de reders in
Oslo getelegrafeerd, dat de kapitein
van de Seirstad, Borge Rigger, en de
Minister Hofstra:
„Karretje van liet
i brede pad af"
'Van onze Haagse redactie)
Minister Hofstra heeft ter gelegenheid
van een büeenkomst van de afdeling
Moerwijk van de PvdA te Den Haag. in
het bejaardencentrum aan de Twickel-
straat een rede gehouden over het afge
lopen jaar.
„Als wü inventaris opmaken", zei hü.
„Is 1957 niet in alle opzichten een gun
stig jaar geweest. We hebben de gevol
gen bemerkt van de in 1956 over zün
toeren gedraaide economie".
Voorts zei de minister: .Angst voor
een depressie is er stellig ten onrechte.
Wij maken een depressie als we er
steeds over praten. We moeten niet bü
de pakken neerzitten, maar iets „dur
ven". Aan angst hebben wij niets, we
moeten zelfvertrouwen hebben'. De
moeilijkheden in Indonesië noemde de
minister een ..ramp voor 50.000 landge
noten". „Wü socialisten hebben met
kracht meegewerkt aan de vrijwording
van Indonesië", zeide de minister, „en
daarom is het voor ons dubbel bitter,
dat de Indonesiërs zich zo tegen ons ke
ren".
Voor 1958 voorspelde de minister dat
het „karretje van dc Staat" wel defini
tief van het brede pad op het smalle
paadje is terecht gekomen.
twee hofmeesters Asta Rutonsen en
Borgny Salvesen, overboord zijn ge
spoeld toen zy probeerden van de brug
af het voorste deel van het schip te
bereiken.
Vermiste Alkmaarse meisjes
terecht
De twee meisjes uit Alkmaar, die sinds
6 januari spoorloos verdwenen waren,
zijn inmiddels aangehouden, het 19-
jarige meisje L. Buter door de kinder
politie in Den Haag. Het andere meisje
Anneke de Jong was op weg naar Alk
maar, en is door de politie aldaar aan
gehouden.
Hevig gevecht in de
Sahara
SF
ftaanse
Het Spaanse ministerie van Oorlog
heeft bekendgemaakt, dat er maandag
in de Spaanse Sahara een hevig ge
vecht is geleverd tussen Spaanse mili
tairen en opstandelingen.
Laatstgenoemden verloren 241 man
aan doden, terwijl aan Spaanse kant 51
doden en gewonden werden geteld.
Kikoejoe-organisatie
is in Kenia actief
De regering van Kenia heeft een
wüdverbreide Kikoejoe-organisatie, die
soortgelijke doelen heeft als de Mau
Mau, verboden. Enige leden van de or
ganisatie, de „Kiama Kia Moeingi"
(Volkspartü), zyn gearresteerd.
Een regeringswoordvoerder zei, dat de
organisatie de leden door ritaiele eden
tot geheimhouding verplichtte. Het af
nemen der eden geschiedt met het
zelfde ritueel als van de Mau Mau.
De organisatie heeft tot doel het
ondermijnen en omverwerpen van het
gevestigde gezag, het verdrüven der
Europeanen uit het land en het aan
stichten tot rassenhaat, aldus de
woordvoerder.
Doel granaataanslagen:
„paniek veroorzaken"
Het persbureau „Antara" meldt, dat er
vele personen gearresteerd ziin in ver
band met het incident, waarbij grana
ten gegooid werden en 14 personen de
vorige week in Djakarta werden gewond.
Bovendien zegt het persbureau, dat de
redenen, achter dit incident verscholen.
..identiek waren aan die. welke de grond
vormden van de aanslag op het leven
van Soekarno. in november j.l
Een woordvoerder van het militaire
bevel van de stad Djakarta heeft me
degedeeld. dat zowel de poging om Soe
karno van het leven te beroven als de
granaten, die vorige week geworpen wer
den, tot doel hadden verwarring te
scheppen en een paniek onder het volk.
Luitenant Soedirman. woordvoerder
van het militaire bevel van Groot-Dja-
karta, zei. dat er „tientallen personen"
gedurende ..uitgebreide razzia's" in de
loop van vier dagen, volgende op het in
cident. waren gearresteerd.
Maar Soedirman zei. dat hü niet „po
sitief kon zeggen of de personen, die
men zocht, zich al onder die gevangen
genomen mensen bevonden".
