AMERIKA'S PRESIDENT OVER
DE VEILIGHEID EN DE VREDE
WEERBERICHT
GELUKKIG
Programma van acht puntenwaarin o.a. sterke
nadruk valt op betrekkingen met buitenland
Partijpolitiek en landsbelang
Scheepvaartonderhandelmgen
met Japan leidden nog tot niets
GRATIS koopuur
96ste jaargang
VRIJDAG 10 JANUARI 1958
No. 29337
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
f.750
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
EVENWICHTIGE REDE VAN EISENHOWER
(Van onze correspondent in Washington)
President Eisenhower heeft gisteren in het Huis
van Afgevaardigden zijn met spanning tegemoet
geziene rede over de „toestand van de Unie"
(State of the Union) uitgesproken, waarin hij het
Amerikaanse volk heeft gevraagd om „opofferin
gen en een grote mate van begrip".
Zijn rede, die door radio en televisie direct
werd uitgezonden, bevatte ook een oproep aan de
Sovjet-Unie om met de Ver. Staten samen te
werken „bij het opruimen van de onnatuurlijke
belemmeringen die de stroom van denken en
wederzijds begrip" tussen de beide volken blok-
keren.
De president heeft zich in zijn rede voorname
lijk beperkt tot twee onderwerpen: de veiligheid
en de vrede. Het was goed gezien, dat hij niet
uitsluitend over bewapening sprak, aldus het even
wicht in zijn rede op bevredigende wijze bewa
rende. Zelden of nooit heeft Eisenhower zó
krachtig gesproken over economische steun aan
het buitenland en over versterking van de betrek
kingen met het buitenland. En het economisch
offensief van de Sovjet-Unie werd in zijn
woorden althans zeker niet onderschat.
Het slotgedeelte, waarin Eisenhower voorstelde de wetenschap in dienst te stellen
van de vrede en het welzijn van de gehele wereld, zal stellig alom een gunstige
indruk maken. In Washington waren zowel de leden van beide Amerikaanse grote
partijen als de buitenlandse waarnemers kennelijk onder de indruk van deze rede!
Indien de Amerikaanse regering trouw blijft aan de thans uitgestippelde richt
lijn en indien in het Congres de kracht kan worden opgebracht om de party -
politiek achter te stellen by het landsbelang, dan kan deze negende januari een
belangryke dag zijn geweest, voor Amerika zowel als voor heel de wereld.
Warme instemming
van tie Congresleden
Zelden of nooit heeft men met zoveel
spanning uitgezien naar de jaarlijkse
boodschap van de Amerikaanse presi
dent aan het Congres als thans het ge
tal is geweest! Vrij algemeen was men
immers in de Ver. Staten van gevoelen,
dat er van Eisenhower niet voldoende
leiding meer uitgaat en de grote, twee
ledige, vraag was daarom:
a. zal deze president toch nog in staat
blijken Congres en volk te doordringen
van de ernst van de situatie;
b. zal hij er tevens in slagen de weg
te wijzen, welke Amerika zal moeten
volgen teneinde de toekomst met ver
trouwen tegemoet te gaan?
Welnu: in zijn goed gestelde en goed
uitgebalanceerde rede heeft president
Eisenhower deze vraag absoluut beves
tigend beantwoord! Eindelijk kreeg Ame
rika nu de leiding welke het zozeer be
hoeft.
Het Congres reageerde op de rede met
ongebruikelijke warmte en met meer in-
Groter gevaar!
De democratische senator James East-
land. voorzitter van de Senaatscommis
sie voor de Amerikaanse binnenlandse
veiligheid, heeft verklaard, dat het weg
voeren (na afloop van de tweede we
reldoorlog) van Duitse financiële des
kundigen door de Russen, mogelijk een
groter gevaar voor het Westen zal zijn
dan de gedwongen tewerkstelling van
Duitse raketexperts in de Sovjet-Unie.
Eastland verklaarde, dat in een voor
de ondercommissie afgelegde verklaring
was medegedeeld, dat de Sovjetrussische
strijdkrachten, die in 1945 Berlijn ver
overden, de gehele staf en het archief
van een nazi-orgaan voor economische
penetratie, dat onder de naam „Clau
dius" bekend stond, naar een villa in de
omgeving van Moskou hebben overge
bracht.
„Vermoedelijk hebben deze Duitse des
kundigen hun economische ondergra-
vingswerkzaamheden voor de Sovjet-
Unie en haar satellieten voortgezet",
aldus Senator Eastland in een tegenover
journalisten afgelegde verklaring.
Advertentie
SOLEX bromfietsen
H. Walenkamp Zn
TURFMARKT 5
Nieuwe depressie
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaar bewolkt met nu en
dnn regen. Krachtige tot stormachtige,
tijdelijk wellicht weer tot storm toe
nemende wind tussen zuid en zuidwest,
later ruimend naar noordwest. Weinig
verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
11 JANUARI
Zon op: 8.45 uur; onder: 16.51 uur.
Maan op: uur; onder: 11.10 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.05 en
19.25 uur.
Laagwater te 2.47 en 15.13 uur.
vtuiiOL
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Dulles optimistisch
over de Russen?
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Dulles, heeft
zich gisteren op een vergadering
van de Senaatscommissie voor Bui
tenlandse Zaken" een beetje opti
mistisch" uitgelaten over onderhan
delingen met de Sovjet-Unie, aldus
heeft de democratische Senator
Fulbright aan journalisten meege
deeld. Hij is nog altijd tegen een
conferentie op het hoogste niveau
gekant, aldus Fulbright, maar hij
zei over aanwijzingen te beschikken,
volgens welke de Russen zich in de
toekomst zullen beteren. Hij gaf de
hoop niet op.
stemming dan Eisenhower in lange tijd
deelachtig is geworden. De tekortkomin
gen van het eigen regime werden niet
verdoezeld, de prestaties van de Russen
niet weggeredeneerd.
Persoonlijk achten wij dit de sterkste
rede. welke deze president ooit voor het
Congres heeft gehouden. Het komt er
nu echter maar op aan of Eisenhower
en zijn kabinetsleden de kracht zullen
kunnen opbrengen om te bereiken wat
in de rede zo helder tot doel is gesteld.
In het verleden heeft het zowel de pre
sident als zijn kabinet namelijk nogal
eens aan actie ontbroken wanneer de
toestemming van het Congres voor nood
zakelijke maatregelen moest worden
verworven.
De ernst van de toestand gedoogt niet
dat het thans aangekondigde regerings
programma door oppositie van het Con
gres verwatert.
9 Slot op pag. 2
Geen eerlijke leidersmaar egoïsten
Arbeiders voelen zich bedrogen en staan
thans aan de rand van de afgrond
(Van onze correspondent te Djakarta)
Volgens te Djakarta luidende berichten hebben de onderhandelingen tussen de
Indonesische en Japanse delegaties over het inzetten van Japanse schepen op de
zeeverbindingen van de Archipel nog geen enkel concreet resultaat opgeleverd, i
Tot nu toe hebben de besprekingen slechts geleid tot het vaststellen van de
charter-kosten. Gevraagd, welke stappen zullen worden genomen indien de onder
handelingen met Japan mochten falen, verklaarde de voorlichtingsdienst van het
departement van Scheepvaart, dat „falen onmogelijk schijnt", omdat Japan in
staat is condities te stellen, die voor Indonesië niet te zwaar zijn.
Als een overeenkomst niet kan wor
den bereikt, dan „behoeven wij niet on
gerust te zijn", aldus de woordvoerder,
want behalve Japan zijn er nog zes
andere landen, die zich bereid hebben
verklaard Indonesië te helpen. Dat zijn
Polen, Oost-Duitsland, Tsjecho-Slowa-
kije, India, Hongarije en Egypte. Ook
Engeland, West-Duitsland, de V.S. en
Joego-Slavië zouden hulp aangeboden
hebben.
Scherpe brief
Onder de havenarbeiders heerst mo
menteel een groeiende ontevredenheid
over hun huidige onzekere positie. Deze
ontevredenheid komt tot uitdrukking in
een brief van 12.000 havenarbeiders van
de KPM te Tandjong Priok aan hun
leiders, waarin zij een heftige aanval op
deze leiders lanceren, die thans, na de
overname van hogerhand van het KPM-
hoofdkantoor te Djakarta, zitting heb
ben in de centrale commissie, belast met
het toezicht op de KPM.
De 12.000 arbeiders, die werkloos zijn
omdat er geen werk is, terwijl er bo
vendien geen geld is om hen te beta
len, zeggen in hun brief dat het nu
duidelijk is geworden dat zij door hun
voormannen zijn bedrogen, daar deze
slechts hun eigen belangen verdedigen
en alleen vechten om in de luxueuze
auto's van de onderneming rond te
kunnen rijden.
(Advertentie)
DONDERDAG
VAN 9.30—10.00 UUR
(stempel 2)
VAN 1.30—2 UUR
(stempel B).
).de
GOEMAAI
De arbeidersleiders hebben zichzelf tot
hoofd van belangrijke afdelingen uit
geroepen, zo gaat de brief verder, en
vragen zich niet af of zij de capaciteit
en de ervaring hebben om een derge
lijke positie naar behoren te kunnen
vervullen.
Prins Bernhard naar Londen
Prins Bernhard is gisteren naar Lon
den vertrokken voor het presideren van
een vergadering van de organisatoren
der Bilderbergconferenties. Maandag zal
hij een bijeenkomst van de gouverneurs
van de Europese Cultuurstichting leiden,
om dinsdagmorgen naar ons land terug
te keren.
Eert pinguin in het Zuidpoolge-1
bied is gevangen door de camera
maar niet in de gebruikelijke be-1
tekenis van het woord. De vogels i
missen alle schuwheid voor de
mens, die zij nog niet kennen.
Overigens hebben zij het hier
veel te druk met hun eieren om
zich met die vreemde, lange twee
voeters te bemoeien.
Nieuwe brieven van
premier Boelganin
Premier Nikolai Boelganin van de
Sovjet-Unie heeft in nieuwe brieven
aan de regeringshoofden van !9 landen,
waaronder alle leden van de Noordat -
lantische Verdragsorganisatie (NAVO)
voorgesteld binnen twee tot drie maan
den een conferentie van leidende staats
lieden op hoog niveau te beleggen, waar
aan de regeringshoofden deel zouden
nemen. Als mogelijke plaats van samen
komst wordt Genève genoemd. Onder
meer zou gesproken kunnen worden
over de onmiddellijke stopzetting van
kernproeven voor de duur van twee tot
drie jaar.
Radio-Moskou, die een samenvatting
van de inhoud der brieven geeft, noemt
de volgende punten.
De mogelijkheden van een akkoord
ter voorkoming van een plotselinge aan
val en ter vaststelling van internatio
nale controle zijn nog niet uitgeput. In
dit verband stelt de Sovjetrussische re
gering voor. dat men spreekt over de
inrichting van controleposten in spoor
wegknooppunten. havens en op autowe
gen, alsmede over de instelling van een
zone van 800 km. voor fotografie uit de
lucht aan beide zijden van de lijn, die
de tegenover elkaar staande militaire
groeperingen in Europa scheidt.
Het sluiten van een niet-aanvalsver-
drag tussen de landen van de NAVO en
het verdrag van Warschau, of zelfs het
sluiten van tweezijdige niet-aanvalsver-
dragen tussen de leden der beide groe
pen. zou een geweldige invloed ten gun
ste van een internationale ontspanning
uitoefenen.
Tot de te bespreken onderwerpen
zou ook moeten behoren het Poolse
voorstel voor een atoomwapen-vrije
zone in Midden-Europa.
Duizenden op straat
Vervolgens verklaren de havenarbei
ders dat zij in het begin hun volledige
medewerking aan de overname van ho
gerhand hebben gegeven, omdat zij
meenden met eerlijke leiders te doen te
hebben, die slechts oog hadden voor de
belangen der arbeiders. Thans blijkt dat
zij grote egoïsten zijn, die de Hollanders
in de kaart spelen.
Als gevolg van de maatregelen, door
deze leiders genomen, zijn de verbindin
gen met de Buitengewesten afgesneden
en zijn duizenden havenarbeiders op
straat komen te staan.
Als gevolg van hun onverantwoorde
lijk beleid is de toestand in Indonesië
verslechterd en West-Irian is verder
verwijderd van het Indonesische volk
dan ooit. „Als gevolg van uw handelin
gen", zo zegt de brief, staan thans 35.000
havenarbeiders in heel Indonesië, niet
medegerekend hun vrouwen en kinde
ren, aan de rand van de afgrond. Ten
slotte wordt in de brief, die o.a. naar het
centrale militaire bestuur is gezonden,
gevraagd hun standpunt te herzien. In
dien dit niet gebeurt, zullen zij alle
maatregelen en handelingen van hun
leiders in de couranten publiceren.
De aangevallen arbeidersleiders in
de centrale commissie van toezicht
hebben thans op een bijeenkomst, ge
houden na deze aanval, besloteh de
hulp van de regering in te roepen. Zij
vroegen de regering de KPM niet al
leen te beschouwen als een onderne
ming met Nederlands kapitaal, maar
ook als een arbeidsterrein voor dui
zenden Indonesische arbeiders. De
KPM moet in dienst worden gesteld in
het belang van volk en staat. Zij vroe
gen de regering tenslotte de liquidatie
van de KPM tegen te gaan en de on
derneming te handhaven.
Minister Hofstra is
niet ontevreden over
bestedingsbeperking
De financiële resultaten van de
bestedingsbeperking stemmenbij
een terugblik over het afgelopen
jaar, tot tevredenheid, aldus minis
ter Hofstra tijdens een voordracht
over de oorzaken, wijze van uitvoe
ring en gevolgen van de bestedings
beperking, die hij gistermiddag in
het Casino te 's-Hertogenbosch voor
het departement Oost-Brabant van
de Nederlandse Maatschappij voor
Nijverheid en Handel heeft gehou
den.
Het tekort op de betalingsbalans zal.
naar mag worden aangenomen over 1957
kleiner zijn dan over li>56 en er is ook
al enige verruiming op de kapitaalmarkt
tt bespeuren. Als symptomen daarvan
noemde de minister het teruglopen van
de rente voor schatkistpapier van vier
zevenachtste tot vier en een half pro
cent en het feit. dat de nationale wo
ningbouwlening thans 105 genoteerd
staat. Een punt. dat bij deze ontwikke
ling tot enige bezorgdheid aanleiding
geeft, is de werkloosheid, die een auto
matisch gevolg van de mindere inves
tering is. Doch waar de aangenomen
norm van 3 procent voor structurele
werkloosheid nog niet is bereikt, is er
zeker nog geen reden tot pessimisme, al
dus de minister, die nog opmerkte, dat
de situatie op de arbeidsmarkt in de
laatste jaren niet normaal meer te noe
men was. Ten ear»7ien van he* aandeel
van de overhad in de beperking, be
toogde de minister, dat daar alleen een
drastische beperking mogelijk zou zijn.
De foto toont de Koningin gister-
avond in gesprek met een gerepa-
trieerde moeder met kind die zQ~
juist op Schiohol zijn geland.
Natsir kritiseert
Evenals Moh. Hatta heeft thans ook
Moh. Natsir, de voorzitter van de
„Masjoemi" gisteren tijdens een rede
te Medan verklaard te betwijfelen, of
de huidige campagne voor „West-
Irian" en tegen de Nederlanders
vruchtdragend zal zijn, aangezien naar
zijn mening de regering daarvoor geen
tevoren overlegd plan had.
Moh. Natsir zeide: „De regering is nu
verrast door de gevolgen van haar
eigen niet vooraf georganiseerde cam
pagne."
Natsir was naar Medan gegaan om de
herdenking van de oprichting der isla
mitische universiteit aldaar bij te wonen.
Naar Natsirs mening heeft dr. Soe-
bandrio zijn toevlucht genomen tot mid
delen, die mogelijk als een boemerang
tegen hemzelf zullen uitwerken.
Advertentie
CIGARETTES
Indonesië sticht
oliemaatschappijen
Indonesië tracht thans enige orde te
brengen in zijn enorm oliepotentieel, zo
verneemt het Journal of Commerce uit
oliekringen te New York.
Naar verluidt zijn oliemaatschappijen
in Japan, Canada, Italië, West-Duits
land en di V.S. bereid Indonesië te hel
pen bij de ontwikkeling van zijn olie
reserves.
Een regeringsbesluit van 1951, dat de
verlening van nieuwe olieconcessies ver
bood tot een nieuwe oliewetgeving van
kracht zou zijn geworden, maakte dit
echter onmogelijk Het Journal of Com
merce verneemt thans, dat er stappen
zijn gedaan, die tot een nieuwe olie wet
zouden kunnen leiden. Zo is er een cen
trale holding company voor olie opge
richt, die haar hoofdkwartier te Djakar
ta heeft. Verder is er een dochteron
derneming van deze holding company
opgericht, die ten doel heeft olievelden
te exploiteren, met name de vooroorlogse
bezittingen van de Koninklijke Shell in
Noord-Sumatra. Voorts hebben twee des
kundigen van de Indonesische regering
een bezoek gebracht aan oliegebieden op
het westelijke halfrond om inzicht te
krijgen in de olie-industrie.
De beide oliemaatschappijen zijn
eigendom van de regering en staan
onder toezicht van hrt leger. Zij zijn
einde 1937 opgericht. Naar verwachting
zullen binnenkort aandelen in de hol
ding company worden verkocht, vermoe
delijk uitsluitend aan Indonesiërs. De
exploitaticmaatschappü zal trachten
een raffinaderij van dp Shell te Pang-
kalan Brandan in Noord-Sumatra te
moderniseren en olie te produceren uit
de naburige olievelden, die thans gro
tendeels niet worden geëxploiteerd.
Een kleine Amerikaanse maatschap
pij .de Edgington Oil Refineries Ine,
heeft naar verluidt een overeenkomst
gesloten om in de nabije toekomst olie
in Noord-Sumatra te produceren voor
invoer in de V.S gedurende een periode
van twee Jaar.
wanneer de regering bepaalde taken
van zich zou kunnen afstoten en daar
zag hij bij de huidige Nederlandse
structuur weinig of geen mogelijkheden
toe.
Hetzelfde betoogde hij ten aanzien
van de zo zeer gewenste belastingverla
ging. Het is duur, maar er wordt ook
veel voor geboden. Alleen als er een we
reldvrede zou korden, die het zou toela
ten de defenA-uitgaven tot een mini
mum Ie beperken, zou zulk een verlaging
mogelijk zijn.
