T. M. H. VAN WAVEREN:.ZUINIG
LEVEN EN HARDER WERKEN"
GERDING
„Regering tone meer begrip voor
persoonlijk initiatief
0/ korting
ft»
0
96ste jaargang
Vrijdag 3 januari 1958
Tweede blad no. 29331
Nieuwjaarsvergadering K. van K.
Veelheid organisaties werkt als een doolhof
In de sfeervolle ruimten van „De Lakenhal" vond hedenmiddag de
nieuwjaarsvergadering van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland plaats. Met het houden van deze bijeenkomst, welke o.m.
werd bijgewoond door het Leidse college van B. en W., tal van burge
meesters uit de omgeving en vertegenwoordigers van werkgevers- en
werknemersorganisaties en uit de kring van het bedrijfsleven, de
industrie en de middenstand, zet de IC. van K. een goede traditie voort.
Tijdens deze vergadering hield de voorzitter, de heer T. M. H. van
Waveren, een kritisch betoog, dat vanuit het praktische leven was
opgebouwd, en waarmede hij een bijdrage wenste te leveren voor een
correctie op verschillende overheidsmaatregelen. Belichtte de heer
C. F. Meerpoel, ondervoorzitter van de K. en K., deze middag enkele
middenstandsproblemen, ir. J. J. G. van Hoek, eveneens ondervoor
zitter van de Kamer, sprak uitvoerig over de bestedingsbeperking. Aan
deze inleidingen ging een verslag van de werkzaamheden der Kamer,
uitgebracht door de voorzitter, vooraf.
In het begin van zyn rede wees de
heer Van Waveren erop, dat het be
drijfsleven voor het voeren van een
verantwoorde bedrijfspolitiek in een
dilemma verkeert door de onbesten
digheid van de overheidsmaatregelen.
Het beeld, dat deze maatregelen
oproepen, is volgens spreker vry ver
warrend; een vaste lijn daarin te
ontdekken is niet wel mogelijk. Zo
krijgt b.v. de sector van de woning
bouw een verrassende manoeuvre te
zien met een 6% lening, welke boven
het natuurlijk niveau van de geld
markt ligt. De opbrengst van deze
lening wordt ter beschikking gesteld
voor 4 en 4V6%. Het verschil komt,
aldus de heer Van Waveren, voor
rekening van de belastingbetaler.
GEEN BROMMERS, MINDER
- TELEVISIES
Het verband tussen lonen en prijzen,
doet voor spreker de vraag rijzen wat de
T. M. H. VAN WAVEREN
zuinig leven, meer produceren
consequtrhtie moet zijn van dalende
prijzen. Immers inflatie betekent harder
werken, meer produceren voor hetzelfde
-loon of hetzelfde tegen minder loon.
Evenzo betekent bestedingsbeperking:
het aanhalen van de riem, geen brom
mers, minder Jurkjes en T.V.'s. De con
sequenties van beide worden volgens de
heer Van Waveren minder gaarne aan
vaard.
SOCIALE WELSTAND GERICHT
OP ECONOMISCH MOGELIJKE
Ook spreker gaat een groot zo moge
lijke sociale welstand ter harte, maar
deze dient in de eerste plaats gericht
te zijn op het economisch mogelijke.
Doet men dit niet, dan geraakt de
kapitaalsdienst van de Staat en het
bedrijfsleven in bet ongerede en wordt
de verhouding tassen produktie, gelds
waarde en consumptie ontwricht.
FOUT BEHEER?
Wanneer de Ministerraad in verband
met de Euromarkt het volle vertrouwen
uitspreekt in het bedrijfsleven, dan
dient daarbij van overheidswege voorop
te gaan begrip voor eigen huishouding.
Een mededeling van de minister van
Economische Zaken, dat men zich op de
toestand verkeken heeft, doet gerechte
twijfel rijzen over dit juist begrip.
Spreker vraagt zich af of de beste
dingsbeperking dan soms niet gezien
moet worden als het zweet van het
k ad van eigen fout beheer.
De zorgelijke toestand van het land
heeft juist van overheidswege zoveel
accent gekregen, dat de stemming van
zakenwereld onrustbarend is ge-
13. Men kan de malaise en de be-
i.igsbeperking niet met maatrege-
i of redeneringen plotseling keren.
-?ker gelooft niet aan de mogelyk-
I het gehele economische leven te
errsen. Men kan hier en daar ln
economisch gebeuren remmen of
luieren, maar daarbij is het onmo-
'jk de consequenties te voorzien, die
rtkomen uit de reacties van de vrije
r :nselijke geest.
Zo heeft het handhaven van de te
1 huurprijzen de vraag naar woon-
ru .nte sterk gestimuleerd. Zo zal een
p. ijsbeheersing op een niveau beneden
de werkelijke verhoudingen de bestedin
gen aanmoedigen. Het grote politieke
belang van de arbeidsvrede heeft de
economische werkelijkheid daarbij te
kort gedaan. Ook incidenteel zijn er tal
van factoren, die een onberekenbare in
vloed op produktiviteit en consumptie
hebben.
Een internationale voetbalwedstrijd op
een werkdag brengt 60.000 kijklustigen
samen in het stadion en een veelvoud
daarvan bij radio en T.V., de arbeid
latende voor wat de arbeid is.
I De verrassend snelle popularisering
van de T V. absorbeert zeer vele miljoe
nen. ongetwijfeld in de huidige conjunc
tuur ten nadele van andere industrieën.
Oorlogsherstel en consumptieve behoef
ten in het Westen zijn zover gekomen,
dat het verzadigingspunt van produktie
en consumptie genaderd schijnt.
De investeringen ten einde het levens-
en behoeftenpeil van onderontwikkelde
gebieden op te voeren, bieden weinig
perspectief door spanningen en strijd in
en om deze gebieden.
Spreker acht de economische toestand
niet slechts zorgelijk vanwege de huidige
achteruitgang, maar vooral omdat her
stel van de conjunctuur mede betekent,
dat de steeds groter worden achterstand,
het tekort aan scholen, huizen, wegen en
bruggen zal moeten worden ingehaald.
Daarbij komen de voorzieningen nodig
voor de bevolkingsaanwas en de gevol
gen van het stopzetten van beleggingen
in industrie en bedrijf voor produktie-
verbetering en rationalisering.
DE EUROMARKT STELT
PROBLEMEN
Op de Euromarkt verwacht spreker
vooral in de 12-jarige overgangsperiode
repercussies van buiten ter compensatie
van de zwaardere concurrentie van de
gecombineerde landen der Euromarkt.
Industrie, middenstand en handel zullen
de gevolgen van deze nieuwe constellatie
ongetwijfeld ervaren. Ook bij het blok
van de Euromarkt ziet spreker grote
problemen. Grote verschillen van le-
vensaard, van de levensstandaard, fiscale
wetgeving en uiteraard klimaatsverschil
len stempelen de volken van dit blok tot
een zeer heterogeen gezelschap.
GUNSTIG FISCAAL KLIMAAT
SCHEPPEN
De enorme werkkracht, de industriële
ervaring en de economische en finan
ciële kracht van onze oosterburen
maken spreker bezorgd voor eigen
handel en industrie. Met steun van
hun regering hebben de Duitsers weer
een stevige handelspositie in de wereld
gevestigd. Van de overheid mag behal
ve het door haar uitgesproken vertrou
wen ln het Nederlandse bedrijfsleven
dan ook verwacht worden, dat zij een
even gunstig fiscaal klimaat zal schep
pen als ln de partnerlanden het
geval is.
Een duidelijke uitspraak in deze zin
zal vertrouwen inboezemen en het be
drijfsleven houvast geven.
De nodige paraatheid om beslissingen
te nemen en snel te reageren wordt naar
sprekers ervaring sterk bemoeilijkt door
de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie.
De veelheid van organisaties werkt als
een doolhof, waarin de traagheid van
behandeling de efficiency en de ver
antwoordelijkheid doen verdwalen.
De vergelijking met de vrijheid, welke
bij onze partner Duitsland op verkeers-
en handelsgebied bestaat, valt sterk te
onzen nadele uit. Spreker meent, dat
bedrijfsleven en individu in Nederland
zich te gemakkelijk by deze constellatie
hebben neergelegd, waardoor wij tot de
verschrikking van de bestedingsbeper
king zijn geraakt en uit een gezonde
concurrentiepositie op de wereldmarkt
zijn verdrongen. Verschillende opvattin
gen over het begrip democratie zullen
naar sprekers verwachting grote moei
lijkheden met zich brengen in de Euro-
markt-landen.
De mechanisatie en rationalisering
hebben de mens los gemaakt van oude
tradities en van hun geestelijke onder
grond. De ontwikkeling van de materiële
welstand betekent niet, dat het individu
zich ook gees'elyk ontwikkelt. Wanneer
deze welstand collectief wordt opgevoerd
buiten gangbare verhoudingen in de
massa, dan uit zich dit slechts in een
vergrote interesse voor consumptieve
goederen en in een tekort aan geestelijke
waarden.
TE GROTE COLLECTIEVE
VERZORGING
Een te grote collectieve verzorging
verzwakt het individu in zyn eigen
aanleg om zelf te zorgen.
Zo acht spreker het een gevaarlijk
experiment om in het huidige klimaat
van verzorging, belastingsysteem en in
flatiegevaar een dirigistisch spel te spe
len met de oerkracht van het individu
en te trachten deze door collectieve
maatregelen te vervangen.
ZUINIG LEVEN EN HARDER
WERKEN
Spreker uitte tenslotte de wens van
een betere harmonie tussen de idealen
van de mens en zyn dagelijkse hande
lingen door het scheppen van een
beter evenwicht tussen individu en
maatschappij, mens en materie, tussen
geestelijke ontwikkeling en levenspeil.
Voor wat het laatste betreft ziet spre
ker slechts een evenwicht tussen con
sumptieve bestedingen en beleggingen
mogelijk door zuinig leven, harder
werken en begrip van de Regering om
hierbij het persoonlijk initiatief de
kans te geven een goede rol te spelen.
Middenstandsproblemen
Bestedingsbeperking deed nieuwe
situatie ontstaan
Middenstand met handen en voeten
gebonden aan prijs- en margevoorschriflen
De heer C. F. Meerpoel, die deze middag enkele middenstandsproblemen aan
de orde stelde, constateerde, dat onder invloed van de bestedingsbeperking lang
zamerhand een nieuwe situatie is ontstaan, waarbij zowel by het publiek als by
de middenstander bepaalde wijzigingen te signaleren zijn.
(Advertentie^
Bij het publiek ziet spreker, vooral in
de laatste vier maanden, een wijziging
van de koopgewoonten ontstaan, door
een verschuiving van de vraag naar de
duurdere gebruiksartikelen naar die
naar verbruiksartikelen. Bij de midden
stand doet zich in steeds sterkere mate
het verschijnsel voor van de verkoop van
gesloten huizen uit, waardoor de vaste
lasten van winkelinrichting en personeel
gedrukt worden. (Al met al is de omzet
van de detailhandel in 1957 niet al te
sterk teruggelopen, doch de economische
resultaten, dus de netto-winsten, zijn in
het algemeen lager).
C. F. MEERPOEL
Als nevengevolg van de -ettelyke ver
plichte eerste aanbetalingsregeling bij
verkoop op afbetaling ziet spreker in
toenemende mate een ontduiking
plaats vinden een wat hy noemt
„grijze" kredietmogelijkheld waardoor
't verantwoorde afbetalingskredietwezen
wordt ondermijnd.
De noodzakelijke aanpassing van de
middenstand wordt aanzienlijk belem
merd door inflatie, loon- en tariefstijgin
gen en in het bijzonder door het keurs
lijf van prijs- en margevoorschriften,
waaraan de middenstander met handen
en voeten is gebonden.
AFSCHAFFING SAMENVOEGING
INKOMSTEN
Ten einde de middenstand en ook
andere groepen, by welke de echtge
note mede arbeid verricht, daarin
tegemoet te komen bepleit spreker de
afschaffing van de samenvoeging van
inkomsten van echtgenoten voor de
Inkomstenbelasting.
De progressiviteit van de inkomsten
belasting werkt in de huidige situatie
naar sprekers mening zeer onbillijk. In
Duitsland heeft een rechterlijke uit
spraak reeds de mogelijkheid geopend
deze onbillijkheid weg te nemen. Spre
ker stelt het bestuur van de Kamer voor
in overweging te nemen een commissie
te benoemen ten einde dit onderwerp te
bestuderen.
GEVAAR VAN BUITENLANDSE
VESTIGINGEN
Een gevaar voor de handel in het al
gemeen ziet spreker in de uitschakeling
van de traditionele Nederlandse detail-
en groothandel door eigen vestigingen
van buitenlandse bedryven in ons land,
zulks onder invloed van de inwerking
treding van de Euromarkt.
RICHTLIJN ECONOMISCH
HANDELEN
Ten slotte geeft de heer Meerpoel als
richtlijn voor het economisch hande
len in de huidige situatie aan het
betrachten van menselijkheid, recht
vaardigheid en een zekere „hardheid"
by het verdedigen van onze positie
als klein land in de grote wereld.
Het ontdekken van menselijke om
standigheden, menselijke moeilijkheden
en menselijke tegenslag is immers een
verrijking van de mens zelve en geeft
bevrediging en innerlijke rust, omdat
men het goede heeft gedaan en het
kwade nagelaten. Het rechtvaardige te
doen is niets anders dan tot het bewust
zijn van eigen verantwoordelijkheid ge
raken. Een zekere hardheid kan niet
gemist worden, omdat, als ons volk niet
groot risico wenst te lopen in deze
ongewisse tijden, waarin dikwijls het
recht voor de macht dient te wijken,
steeds moet worden overwogen het lot ln
YV
,v
Ir. J. J. G. van Hoek:
Bestedingsbeperking en koperstaking
oorzaak van terugslag in economisch leven
Ir. J. J. G. van Hoek, die deze middag de bestedingsbeperking onder de loep
nam. ziet als oorzaken van de terugslag in het economisch leven de kopersstaking
en deze bestedingsbeperking. Eerstgenoemd verschijnsel vindt zijn voedingsbodem
goeddeels in de verwachting van dalende prijzen, welke met name de minister
van Economische Zaken telkenmale heeft uitgesproken. De ervaring heeft volgens
spreker echter geleerd, dat een kopersstaking een zeer tijdelijk verschijnsel is,
aangezien het publiek zich uit vrije wil nu eenmaal geen beperkingen van lang
durige aard oplegt. De bestedingsbeperking heeft directe invloed gehad op het
bouwbedrijf en de daarmede samenhangende sectoren.
Langzamerhand is een steeds groter
gedeelte van het bedrijfsleven de terug
gang in zaken aan deze bestedingsbe
perking gaan toeschrijven. In feite ech
ter ligt hier de kopersstaking aan ten
grondslag. Wanneer minister Hofstra
constateert, dat het woord „Bestedings-
Ir. J. G. VAN HOEK
maak klimaat voor ondernemer
gunstiger
beperking" een modewoord is geworden,
dat nadelen begint te krijgen, voegt
spreker hieraan toe. dat niet alleen het
eigen hand te durven nemen. Durft men
dit niet, dan zou men een speelbal van
andere machten kunnen worden, bij wie
mogelijk andere overwegingen gelden
dan het heil van Nederland en zijn
onderdanen.
Spreker roept op sterk te zijn in deze
gevoelens en te bedenken, dat eenheid
steeds gezegend wordt door kracht.
woord, maar de maatregel zelf en dat
van het begin af aan nadelen heeft
bezeten. Mèt de voorzitter van het
N.I.V.E. acht spreker het juister de be
stedingsbeperking te vervangen door
een bestedingsbeheersing, hoewel ook
hieraan het binden van het bedrijfs
leven aan overheidsregelen vast zit. Ge
zond particulier initiatief, concurrentie
op basis van wereldmarktprijzen en
vernieuwing en verbetering van fa-
brleksuitrusting kunnen ook dan nau
welijks gerealiseerd worden.
„POTVERTEREN"
De ongunstige positie van ons land
wyt spreker aan het „potverteren" in
het recent verleden. De uitspraak van
de president van de Nederlandsche
Bank, dat er in de overheidssector op
financieel gebied een onvoorstelbaar
gebrek aan werkelijkheidszin heerst,
is volkomen juist.
Het sociaal wenselijke of economisch
nuttige zijn als norm voor bepaalde in
vesteringen onvoldoende, wanneer niet
tevens daarbij in aanmerking wordt
genomen de vraag of de financierings
mogelijkheden wel aanwezig zijn.
Wanneer minister Zijlstra in oktober
1957 mededeelt, dat men zich op de
economische situatie heeft verkeken,
dan blykt daaruit de weinige voorspel
baarheid van de economische conjunc
tuur. Het is echter zaak, dat de overheid
zichzelf ook de nodige beperkhigen en
voorzichtigheid oplegt bij het dwingend
ingrijpen in het economisch leven. De
mededeling van dezelfde bewindsmans,
dat niemand in 1955/1956 de snelle stij
ging van de woningbouw kon voorzien
hetgeen een zeer belangrijke oorzaak
van de overbesteding is geworden
doet merkwaardig aan, gezien de mede
deling van minister Witte, dat op
30 Juni 11. reeds voor een bedrag van
524 miljoen gulden aan bouwwerken van
f 100 000,— of meer was aangehouden.
Een zo duidelijke verschuiving van bouw
capaciteit kan minister Zijlstra nau
welijks verrast hebben.
UITHOLLING VAN
ONDERNEMINGEN
De wens van de regering het prijs
peil zo laag mogelRk te houden vindt
zijn grens in de uitholling van de
ondernemingen.
Onjuist acht spreker het voor één
bevolkingsgroep het sparen aan te
moedigen en ter zelfder tqd besparin
gen bij een andere bevolkingsgroep
te straffen met een verhoging van de
vermogensbelasting.
Het regeringsbeleid dient in het oog
te houden de belangen van alle bevol
kingsgroepen.
Zo treft ook spreker de ongelijke be
handeling van overheidswege, wanneer
Nieuwe lettertypen
In geschiedenisboek der
K. van K.
Een verblijf in bet buitenland (Afri
ka) maakte het mr. dr. P. G. Knlbbe,
die 35 jaar het secretariaat van de K.
van K. heeft waargenomen en onlangs
met pensioen is gegaan, onmogelijk he
denmiddag de nieuwjaarsbijeenkomst
bij te wonen. Om dezelfde redenen was
het het bestuur van de Kamer nog niet
mogelijk van zijn secretaris afscheid te
nemen. Bij terugkeer in het vaderland
zal dit alsnog geschieden.
Gelet echter op de kwaliteiten van mr.
dr. Knibbe en diens invloed op het werk
der Kamer, schonk de voorzitter, de
heer T. M. IL van Waveren, hedenmid
dag in zyn openingsrede aandacht aan
dit vertrek, waardoor, volgens spreker,
„een zeer groot blad in het geschiedenis
boek der Kamer werd omgeslagen".
Bijzondere waardering had spreker
reeds nu voor het optreden van de nieu
we secretaris, mr. H. A. C. Branderhorst
die zich in een voor de Kamer onge
bruikelijk korte periode moest inwerken,
en voor het werk van de nieuwe juridi
sche medewerker, mr. Van Rooyen.
Een paar „lettertypen", waarin de Ka
mer vele jaren haar handelingen, aldus
de heer Van Waveren. heeft uitgedrukt
zijn nu vervangen. Van de nieuwe ty
pen hebben wij, aldus spreker, een aan
tal proefdrukken gezet, welke ons een
goede verwachting geven omtrent de
bruikbaarheid en leesbaarheid voor de
Kamer.
Na dit persoonlijk woord weidde de
voorzitter uit over de werkzaamheden
der Kamer in het afgelopen jaar. waar
bij hij o.m. aandacht schonk aan de af
valwaterzuivering, het handelsregister,
de vestigingswet, de certificaten van
oorsprong, het verkeer en bedrijfsruim
te-aangelegenheden.
Advertentie
voor kantoorinrichting
voortaan Breestroat 11
de P.T.T. haar tarieven verhoogt ten
einde te kunnen reserveren voor inves
teringen en de particuliere ondernemin
gen deze faciliteit nauwelijks wordt ge
gund.
KLIMAAT GUNSTIGER MAKEN
Het verdient eerder aanbeveling,
aldus spreker, door afschaffing van
maatregelen het klimaat voor de on
dernemer gunstiger te maken dan
maatregelen te beramen voor voorzie
ningen van inkomen en arbeid tegen
opkomende werkloosheid.
Klaagde spreker een vorig jaar over
de geringe produktiviteit van de metse
laars, thans kan hU met genoegen con
stateren, dat een aanzienlijke verbete
ring van arbeidsprestatie te melden
valt. Moge deze gunstige wending een
einde betekenen van een gemakzucht,
die velen in haar greep had
Wanneer dit het geval is heeft spre
ker vertrouwen, dat uit de huidige moei
lijke situatie een sterk moreel geboren
wordt.
