Inflatiebestrijding aan de orde
Slechts met grote inspanning kwam
Finland de oorlogsschade te hoven
Samenspel tussen voortbrenging
en verbruik is verbroken
Maar liet volk is het nu beu
96ste jaargang
Zaterdag 28 december 1957
Derde blad no. 29327
VERGADERING LERAREN
PROT. CHR. KWEEKSCHOLEN.
In de gisteren in Utrecht gehouden
jaarvergadering van de Vereniging van
Leraren aan Prot.-Christeiyke. Kweek
scholen heeft de voorzitter, de heer J.
Dekker, het jaar 1957 een jaar van vol
tooiing genoemd. Hij doelde hier op een
aantal salariskwesties ofschoon, zoals
hu zeide, andere salariszaken nog op
voltooiing wachten. Belangrijk noemde
hij de tot stand gekomen regeling van
de opleiding voor volledig bevoegde on
derwijzers, waarmee een werk is vol
tooid waaraan tien jaar is gewerkt en
dat de instemming heeft van alle be
trokkenen. De opleiding is tot stand ge
komen in nauwe samenwerking tussen
het departement en de inspecties met
de organisaties van leerkrachten De
vereniging heeft er aan meegewerkt en
daarmee nog eens haar bestaansrecht
gedemonstreerd.
Nadat de vergadering de jaarstukken
had afgewerkt, hield ds. E. de Vries uit
Amsterdam een referaat over de taak en
de positie van het godsdienstonderwijs
in de nieuwe kweekschool.
Geldswaarde verminderde voortdurend
(Van onze financiële medewerker)
Het jaar dat ten einde spoedt, heeft in hoge mate in het teken gestaan van de
inflatiebestrijding. Reeds in de tweede helft van 1956 won de overtuiging veld
dat men van de resultaten der industriële expansie, welke na de oorlog zowel in
de V.S., als in Europa plaats vond, te grote verwachtingen had gekoesterd. Met
de algemene versnelling van het levensritme, was er ook een streven op korte
termijn om liefst aanstonds de vruchten van die industriële expansie te plukken.
De tijdens de oorlog noodgedwongen vergroting van de overheidsmacht en de
overheidsinvloed had velen in de waan gebracht dat men zich daarbij ook in de
na-oorlogse jaren van economisch herstel volkomen veilig kon gevoelen en onder
de hoede van een geperfectioneerde statistische wetenschap scheen het eldorado
van de welvaartsstaat met volle werkgelegenheid en steeds grotere verterings
mogelijkheden te zijn aangebroken.
De gTote activiteit in nagenoeg alle sectoren van het bedrijfsleven werd be
schouwd als de waarborg voor de duurzaamheid en de geleidelijke verhoging van
het verkregen welvaartsniveau. Men vergat echter, of hield er althans te weinig
rekening mee, dat arbeid weliswaar kapitaal schept, maar dat dit kapitaal niet
aanstonds weer kan worden verteerd en voor een deel moet worden gereserveerd
om de arbeidsmogelijkheden te handhaven en te vergroten. Met andere woorden,
het juiste samenspel tussen voortbrenging en verbruik werd verbroken.
Geheel bevreemdend was dit niet.
De stormachtige ontwikkeling van de
bedrijfswetenschappen techniek,
chemie, kernenergie deed terecht
nieuwe wonderen van de industriële ex
pansie verwachten, maar men kon zich
nauwelijks een voorstelling maken van
de gigantische bedragen aan kapitaal,
welke daarvoor nodig waren en in de
toekomst nodig zullen zijn. Een klein
voorbeeld hiervan vindt men in de re
cente mededeling van de Koninklijke
Shell, dat dit concern in 5 jaar en ne
gen maanden rond f. 2 miljard voor
nieuwe investeringen heeft moeten uit
geven en ondanks het feit dat jaarlijks
80 90% van de behaalde winst in het
bedrijf blijft, thans f. I1-: miljard nieuw
kapitaal moet aantrekken. Hetzelfde
verschijnsel deed zich in andere bedrijfs
takken voor niet het minst ook bij de
overheidsbedrijven en de kapitaalmarkt
heeft het daarom de laatste tijd hard te
verduren gehad.
Verschillende factoren speelden daar
bij. een rol. In de eerste plaats was er ten
aanzien van de kapitaalgoederen een
grote achterstand. Men denke hier
slechts aan de woningbouw in de meeste
landen. Alleen in ons land werd gedu
rende de laatste 12V2 jaar voor f. 28 mil
jard aan bouwwerken afgeleverd, een
bedrag, dat ca. de helft van de natio
nale investeringen uitmaakt en 10% van
onze jaarlijkse nationale produktie op
eiste. Deze uitgaven voor de woning
bouw, zowel bij de overheid als voor de
particuliere bewoning, zijn slechts in
direct produktief en dragen niet recht
streeks tot een vergroting van de pro
duktie bü, hetgeen algemeen gesproken
wel het geval is met de kapitaalsuit
gaven van de bedryven.
Wat deze kapitaalsuitgaven van de
bedryven betreft, hier was niet alleen
een achterstand welke moest worden in
gehaald, maar de dynamische ontwik
keling van de techniek bracht en brengt
een versnelde veroudering van het pro-
auktieapparaat mee, terwyi voor de ver
betering en de vernieuwing van dat pro-
duktie-apparaat wegens de stijgende
prijzen steeds grotere kapitalen nodig
waren en nodig zijn.
Ogenschijnlijk deden de nieuwe aspec
ten van het economisch proces dus een
verhoging van de levensstandaard ver
antwoord achten, het feit dat de nieuwe
kapitaalvorming bij het verbruik van ka
pitaal voor consumptie en vernieuwing
van het produktie-apparaat ten achter
bleef, veroorzaakte echter een z.g. ..krui
pende inflatie", die de waarde van het
geld voortdurend deed verminderen. In
10 jaar tijds is bijv. de koopkracht van
de dollar met 20% teruggegaan, die van
het Pond met 40%. die van dé Franse
frank met 63%, die van de Belgische
frank met 22% en die van de Nederland
se gulden met 32%. Zelfs de Zwitserse
frank verloor in die periode nog 11%
van haar koopkracht.
Om dit kwaad te keren werd daarom
reeds in de tweede helft van 1956, zowel
in de V.S., als in de meeste landen van
Europa, de stryd tegen de inflatie aan
gebonden door verhoging van de rente
tarieven en meer middelen tot beper
king van de kredietgeving, terwyi ook
op andere wuze een actie tot algemene
consumptiebeperking werd ingezet,
waarvan de resultaten de laatste tyd
meer en meer zichtbaar zun geworden.
De periode van economische expansie
kwam hierdoor tot een eind en heeft
plaats gemaakt voor een vermindering
van de industriële activiteit, welke
thans reeds dermate schijnt te zyn ge
vorderd dat men in de V.S. eerder het
moment gekomen acht om haar nieuw
leven in de blazen, dan haar nog verder
te beteugelen.
Het ideaal van de „volledige werkge
legenheid" begint te verbleken, nu in de
V.S. ontslag van personeel aan de orde
van de dag is en in ons land het aantal
werklozen van ca. 40.000 in maart tot ca.
68.000 is toegenomen. Ook al blijft dit
cijfer nog belangrijk beneden het aantal
van 100.000, dat minister Suurhoff onder
de huidige omstandigheden toelaatbaar
acht, het feit dat alleen voor de 15.000
werklozen in de bouwnüverheid per week
f. 800.000 uitkeringen op grond van de
werkloosheidswet moeten worden ge
daan, heeft de Tweede Kamer reeds
doen vragen of men met de bestedings
beperking niet te ver gaat.
Het teleurstellende is dit dat deze
bestedingsbeperking zich vooral by de
bedryven voltrekt en dat de nationale
consumptie gedurende de laatste maan-
Minnaar voor inbreker
aangezien
De afgelopen nacht deelde een café
houder in de Keizerstraat te 's-Graven-
hage de politie telefonisch mede. dat er
in zyn tuin een man versoholen zat.
Toen de politie arriveerde nam de on
bekende de vlucht, maar werd spoedig
gegrepen. Het bleek een 20-jarige
haringpakker te zyn. Weldra kwam aan
het licht, dat de man bevriend was met
de dochter van de caféhouder. Hy was
die avond zyn geliefde komen bezoeken,
maar had. toen de vader thuis kwam.
Ulings de benen genomen en zich in de
tuin verborgen.
den eerder nog stügt dan daalt. Het hoe
veelheids indexcijfer voor ae invoer van
consumptiegoederen (9153 100) bedroeg
in september, oktober en november resp.
207, 222 en 261 tegen 202, 232 en 257 in
het vorig jaar en voor de eerste negen
maanden is het indexcufer van de waar
de der consumptieve uitgaven van 131 tot
139 gestegen.
Het staat dus feiteiyk zo dat er in deze
tyd weliswaar kapitaal wordt bespaard,
maar niet in de sector waar dit aller
eerst en allermeest nodig is. Als zich
thans symptomen voordoen, welke voor
de ontwikkeling van de Nederlandse
economie weer meer hoop bieden, zullen
deze in dat licht moeten worden gezien
en zij kunnen daarom nog niet worden
beschouwd als positieve aanwuzingen
voor een zodanige kentering in de con
junctuur van ons land dat men het
nieuwe jaar zonder enige zorg zou kun
nen tegengaan.
Al is er aan de andere kant geen reden
om aan de mogelijkheden tot herstel te
twijfelen.
In een volgend artikel, dat in het
oudejaarsnummer van ons blad zal
worden opgenomen, willen wy over enige
aspecten van de economische ontwikke
ling in het afgelopen jaar nog enkele
opmerkingen maken.
On flanks
'iOrgen optimisme bewaard
(Van onze correspondent in Stockholm)
Onlangs heeft de nieuwe Finse regering het 40-jarig bestaan van
een vrij en onafhankelijk land kunnen vieren. De gedachten zijnToen
nog eens teruggegaan naar de moeilijke jaren, de twee oorlogen en de
soms zeer verwarde politieke situatie. Te weinig echter, dunkt ons, is
daarbij aandacht geschonken aan de grote economische veranderingen,
die in dit land van vier miljoen inwoners hebben plaats gehad. Wij
zullen ons niet verdiepen in de vraag of de hogere prijzen hogere lonen
ten gevolge hebben gehad of dat dit juist omgekeerd is geweest. Feit
is echter, dat 100 Finse marken van 1938 thans nog slechts de koop
kracht hebben van 6 marken.
Rapport over de binnenvloot
FINANCIËLE FACILITEITEN NODIG
De capaciteit van de binnenvloot zal
ten opzichte van de vervoersbehoefte
steeds verder achterblijven. Risico
dragend kapitaal voor vervanging en
vernieuwing is niet voldoende voor
handen. Wil men niveau en aandeel
van onze binnenvloot in verhouding
tot de buitenlandse vloten handhaven,
dan zullen, speciaal de particuliere
ondernemingen, financiële faciliteiten
moeten krügen.
Een concreet voorstel uit het eerste
rapport ener speciale studiegroep van de
(ambtelijks) verkeerscoördinatiecommis-
sie, behelst de nieuwbouw van 100 000
ton van de noodzakelijke 400.000 ton aan
motorschepen met speciale kredietfacili
teiten onder gedeelteiyke garantie van
de staat.
DE HEER HAKEN (CPN)
EERSTE KAMERLID
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau voor de verkiezing van de leden
van de Eerste Kamer heeft, gezien het
ontslag nemen van de heer C. Geugjes
(CPN) de heer H Haken te Finstenvol-
de benoemd verklaard tot lid van de
Eerste Kamer.
ONTWERP NIEUWE PENSIOENWET
VOOR AMBTENAREN
Maandag a.s. hoopt de staatscommis
sie voor de pensioenwetgeving haar
eindrapport met ontwerp van een nieu
we pensioenv. et voor de ambtenaren aan
H. M. de Koningin aan te bieden.
dat gedurende 1957 nauweiyks geinves-
teerd werd. En investeringen zun juist
het geheim geweest van de aanvankelijk
vlugge wederopbouw. Nog in 1954 dekte
de Finse industrie de investeringen voor
37 procent uit eigen besparingen!
Nu er thans nog nauwelijks geinves-
teerd wordt, loopt ook de produktie te
rug.
De produktieverlaging heeft op haar
beurt een uitvoervermindering ten ge
volge gehad en voor het eerst sinds 1951
is er dan ook weer een invoeroverschot.
Deze luxe kan Finland zich echter zeker
niet veroorloven, want in september jl.
had men nog net voldoende goud en
valutareserves om de import gedurende
zes weken te betalen.
De benarde financiële toestand werd
ook de kleine man duideiyk. toen on
langs het besluit werd genomen om de
kindertoeslag voor het eerste kind
te schrappen. Hierdoor bezuinigde men
3,5 miljard mark.
Lichtpunten
Gelukkig zyn er echter ook nog en
kele lichtpunten. Finland heeft zyn
zelfstandigheid kunnen bewaren en het
land is in ieder geval de oorlogsschade
weer te boven. En al varen de verschil
lende politici van tijd tot tyd een an
dere koers, het schip zelf is van goede
kwaliteit.
De Finse industrie heeft zich (mede
door de herstelbetalingen) zeer sterk
ontwikkeld. Finland voor de oorlog
hoofdzakelijk agrarisch ingesteld
heeft nu meer dan een miljoen indus
trie-arbeiders, drie maal zoveel als voor
de oorlog en een kwart van de bevol
king omvattende. De verloren bosruke
gebieden heeft Finland binnen zijn ei
gen grenzen weer heroverd en wel door
wetenschappelijke bosbouw.
De communisten, die na de oorlog vry
sterk waren, zijn tenslotte over de ge
hele linie op de terugtocht.
Sterke troef
Het is overigens een van de troeven
der Finnen, dat zy het talent hebben
om met de Russen te kunnen omgaan.
„wy moeten aan de groene tafel her
overen, wat wij op het slagveld verloren
hebben", heeft eens een Fins staatsman
gezegd. En dat doen ook de zakenlieden,
waarvan de voornaamste wel Wilhelm
Wahlforss is.
Nadat hy eens enkele dagen en nach
ten met de Russische minister van
handel. Mikojan, had onderhandeld
en de Rus had gemerkt, hoe een Fins
industriëel wcrut. zou Mikojan hebben
uitgeroepen: „nog één dag en
hü zou me bekeerd hebben tot het ka
pitalisme!"
Rest slechts te zeggen, dat Finland
thans geregeerd wordt door 'n „kapita
list", de chef van de Finse bank. Rai-
ner von Fieandt, die zijn kabinet van
vaklieden zonder een regeringsverlila-
ring aan het parlement voorstelde en
slechts constateerde dat hij iedere dag
ten val kan worden gebracht, omdat
hij en zijn eveneens partijloze minis
ters door geen enkele stem in de
Rijksdag zijn vertegenwoordigd, een
nuchter man dus een Fin.
De vier kandidaten naar de rol
van Anne Frank in de film die bin-
nenkort over het beroemd gewor
den dagboek van het Joodse meisje
gemaakt zal worden. Van boven
r.aaronder de Hollandse kandidate
Maria Sonstadt, de Oostenrijkse
Chariklia Baxevomas. de Duitse
Heidemarie Bettmar en de Israë
lische Elana Coopek.
Twee Duitse chauffeurs bij
Well omgekomen
Gistermiddag is een met kerosine ge
laden tankauto van het bedryf Tibo te
Duisburg (Did) op de Rijksweg nabij
Well in Limburg aan het slingeren ge
raakt en tegen een boom gereden. De
boom. die een middellijn had van 120
meter, knapte af en drong de cabine
binnen. De auto schoof van de weg in
het talud, dat een meter lager ligt. Uit
de wrakstukken kon men met grote
moeite de twee inzittenden van de cabi
ne bevrijden. Een van hen. een jeugdige
burüder. was reeds overleden. De chauf
feur, de 22-jarige ongehuwde D. G. H.
Rehm uit Duisburg, die zeer ernstig
gewond was. is naar het ziekenhuis te
Venlo vervoerd, waar hij omstreeks vier
uur gistermiddag ie overleden.
Finse mark erg in
koopkraehl gedaald
Deze ontwikkeling is zelfs zeer waar-
schijnlijk nog niet tot staan gekomen.
De in september doorgevoerde deva
luatie van 39 procent is dan ook nog
steeds een gespreksonderwerp.
De mark daalde dus aanzienlek in
waarde, maar ook op ander gebied
kromp Finland in. Het land moest
immers 12 procent van zijn grondge
bied aan Rusland afstaan. Het groene
goud van dit land, de bossen, werd
eveneens met 12 procent besnoeid, ter-
wjjl de Russen voorts 13 proeent van
dc Finse industriële capaciteit opeis
ten.
Bovendien had een kleine volksver-
buizing plaats. Een tiende van de be
volking. 400.000 mensen, ontruimde Ka-
relië aan Rusland afgestaan en
moest aan een nieuw tehuis worden ge
holpen. terwul verder 50.000 oorlogsin
validen steun nodig hadden. Tachtig
duizend Finnen sneuvelden tenslotte.
En toch kwam Finland er weer boven
op. Ja, het land presteerde het zelfs om
binnen de vastgestelde termijnen de
1 Een van de voornaamste steun-
j pilaren van de Finse economie is de
I levering en verwerking van hout.
Tafereeltjes als deze ziet men
veelvuldig in Suomi. Mede hier
door is het dc Finnen mogelijk ge
weest de enorme oorlogsschade snel
te boven te komen
grote schade-vergoeding aan Rusland
te betalen.
Toen men eindeiyk tyd had om van
het werk voor de wederopbouw uit te
rusten, kwam de reactie. Het volk was
moe. Men wilde langzamer werken en
meer verdienen. De tyd was gekomen
om weer aan zichzelf te denken. De
arbeiders wilden de eisen met een al
gemene staking forceren. Zo gingen
echter miljoenen werkdagen verloren,
hetgeen weer een nieuwe prys-loon-
ronde ten gevolge had.
Geen investeringen
Erger was echter dat het door de
nieuwe situatie moeiiyker werd. risico
dragend kapitaal te krijgen. De Finnen
consumeerden te veel en het gevolg was.
Ambassadeur in Rusland bood
geloofsbrieven aan
Maarschalk Worosjilof heeft gisteren
de nieuw benoemde Nederlandse ambas
sadeur in de Sovjet-Unie. dr. J. G. de
Beus, in het Kremlin te Moskou ont
vangen voor de aanbieding van de ge
loofsbrieven.
Produktie van de N.A.M.:
Meer dan P/2 miljoen ton
van eigen bodem
De N.V. Nederlandse Aardolie Maat-
schappü deelt mede, dat op 27 decem
ber haar produktie in 1957 de 1.5 mil
joen kg ton heeft bereikt. De jaar-
produktie over 1956 bedroeg circa 1.1
miljoen kg ton.
Met de huidige produktie dekt de
NAM een kwart van het binnenlandse
verbruik van aardolieprodukten, dat
door de OEES voor Nederland voor
1957 op 5.8 miljoen ton en voor 1958 op
6.3 miljoen ton is geschat.
Uki uus uXkii: kerst-
Ot C£ U-HtXil iVioX
oty 0|Ci-^vLi bi.* 2- .1 o
T
kuoxslici it chsomdw
we ucux een witte
kiestv tUu/.e c niet
tvi onder Ue kistbcom
ivti'dde»! we
Keestveciueieyi. 0
GG--
Hie 5 wnsteteiewe
weer voot de vxrutgwut
tiet Omit) acte o o
Wc. maken iveJbw etc
fcutans ep ua>v Uit stok
caAc jaai 1457. -
En UiV.l.T. sjouwt en te
eonjt alweer Ijvcug
..Gelukwik Nieuwjaar:7
