Moskou wijst vredesbesprekingen
van de Grote Vijf van de hand
TREIN VERPLETTERT VISAUTO
WEERBERICHT
Wel bereid tot V.N.-overleg
of internationale conferentie
Spoorbomen te vroeg geopend
twee doden en vier gewonden
Ruim 1000 evacuees uit Djakarta
vertrokken met de „Captain Cook"
96ste jaargang
MAANDAG 23 DECEMBER 1957
No. 29324
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Nikita Kroesjtsjef, secretaris van de communistische partij van de Sovjet-Unie,
heeft zaterdag in de Opperste Sovjet het „parlement" opnieuw gepleit voor
een gesprek op hoog plan tussen Oost en West. „Als de NAVO-landen werkelijk
de vrede willen", zei hij, „zullen zij van de kant van de Sovjet-Unie begrip en
goede wil vinden".
Het parlement nam een vredesplan aan, waarin o.m. wordt voorgesteld dat de
proeven met kernwapens met ingang van het nieuwe jaar worden gestaakt. Vol
gens dit plan moeten de Sovjet-Unie, Amerika en Engeland beloven geen kern
wapens te gebruiken. „Laten we de oorlog onwettig verklaren", zei Kroesjtsjef,
„en de toestand zoals die op het ogenblik in de wereld is, erkennen".
Minister van Buitenlandse Zaken Gromyko drong aan op nieuwe onderhande
lingen over de ontwapening, hetzy op een speciale zitting van de V.N., hetzij door
een internationale conferentie. Een vergadering hierover door de ministers van
Buitenlandse Zaken van de vijf grote landen, zoals door de NAVO voorgesteld,
verwierp hij.
instaat tot moedige voorstellen, die hoop
kunnen bieden op een uitweg uit de im
passe".
De „New York Herald Tribune" is van
oordeel, dat de redevoeringen van de
Russische leiders voor de Opperste Sov
jet „een extra steun geven aan de Ame
rikaanse houding van reserve tegenover
de NAVO-suggestie betreffende een con
ferentie van ministers van Buitenlandse
Zaken". Geen enkele internationale
conferentie heeft kans op succes, als er
niet tevoren via de normale diploma
tieke kanalen een basisakkoord is be
reikt over omvangrijke maatregelen, al
dus dit blad.
Uiteenlopende
reacties
In diplomatieke Franse kringen
verklaarde men, dat het Russische voor
stel tot hervatting van de ontwapenings
besprekingen in welwillende overweging
zal worden genomen. Dat de vorm van
een dergelijke bespreking afwijkt van de
door de NAVO voorgestelde, wordt niet
als een grote hinderpaal gezien, voorop
gesteld, dat de Russen werkelijk tot
overeenstemming willen komen.
In Washington zal men de Rus
sische voorstellen niet beschouwen als
een definitieve verwerping van het aan
bod van de NAVO voor een ontwape
ningsconferentie.
De Belgische minister van Bui
tenlandse Zaken, Victor Larock, zei gis
teren op een nationaal congres van de
socialistische partij te Brussel, dat „men
geen gelegenheid tot vredesonderhande
lingen voorbij moet laten gaan". Deze
tendens is eindelijk in de NAVO door
gedrongen, aldus de minister.
De Westduitse regering acht het
thans niet het juiste tijdstip om be
sprekingen op het hoogste plan met de
Sovjet-Unie te beginnen, zoals door het
Kremlin is voorgesteld, aldus is zondag
avond te Bonn van gezaghebbende zijde
verklaard. Hieraan werd toegevoegd dat,
terwijl de jongste gebeurtenissen hebben
aangetoond, dat het wel een geschikte
tijd zou zijn om te pogen de ontwape
ningsonderhandelingen weer op gang te
krijgen, een bijeenkomst van regerings
leiders van Oost en West zorgvuldig
moet worden voorbereid. Men meende
in gezaghebbende Westduitse kringen
dat de zaterdag j.l. door eerste secretaris
Kroesjtsjef en door minister Gromyko
afgelegde verklaringen een niet bepaald
hoopgevende reactie op de NAVO-voor-
stellen om weer over internationale ont
wapening te gaan spreken, zijn.
De Londense „Daily Mail" zegt,
dat men na de ervaring met de topcon
ferentie van Genève in 1955, waarvan de
mislukking gevolg werd door een ver
slechtering van de betrekkingen tussen
Oost en West, beter geen topconferentie
kan hebben die mislukt. Kroesjtsjef, zo
vervolgt het blad, riep zaterdag op tot
een vreedzaam naast elkaar bestaan,
zonder zich te mengen in de binnen
landse aangelegenheden van andere lan
den. „Toch werd op een recente verga
dering van het Centrale Comité in Mos
kou de opdracht gegevej», de communis
tische greep overal te versterken! En de
gebeurtenissen in Indonesië geven niet
de tendentie te zien, dat de communis
ten zich minder mengen in andere lan
den. Deze kloof tussen daden en woorden
maakt de Westelijke regeringen zeer
terecht argwanend ten opzicht van de
Russische bedoelingen", aldus de „Daily
Mail".
Eigen program nodig
De „New York Times" doet op de
Amei'ikaanse leiders een beroep om „het
propagandavuur van Moskou te beant
woorden met een eigen vredesprogram"
Thans zijn er „verbeeldingskracht en
leiderschap" nodig, aldus het blad. Te
velen in de wereld menen, dat de Ame
rikaanse politiek „bevroren is en niet
Adenauer tegen „zelfmoord"
„De communistische staten vertonen
geen tekenen van bereidheid om een
compromis te aanvaarden, en vooral niet
op het gebied ener ontwapening", aldus
verklaart de Westduitse bondskanselier,
dr. Konrad Adenauer, in een inleiding
tot het verslag over 1957 van zyn rege
ring.
Hij vervolgt daarin: „Technische voor
uitgang, nieuwe vernietigende wapens,
raketten en de hierop gebaseerde diplo
matie van het Kremlin bewijzen, dat het
communisme zijn streven naar wereld
overheersing met alle mogelijke middelen
krachtdadig nastreeft.
Het zou zelfmoord zijn, indien de vrije
landen zich door de communistische ver
zekeringen van het tegendeel lieten mis
leiden. De in het verleden opgedane
ervaring, dat het niet mogelijk is met
het communistische statenblok te on
derhandelen, wanneer men zelf geen
krachtige positie inneemt, is opnieuw
bevestigd".
Adenauer vervolgt met erop te wijzen,
dat zijn regering een oproep heeft ge
daan tot samenvoeging van de krachten
van het vrije gedeelte der wereld.
„De Westduitse regering zou ook de
doelmatigheid der Noordatlantische ver
dragsorganisatie verhoogd willen zien
door het uitwisselen van onderlinge
inlichtingen en het op elkander afstem
men van de politiek der NAVO-landen.
Zij wil voorts alles in het werk stellen
om de in januari 1958 van kracht wor
dende verdragen betreffende een ge
meenschappelijke Europese markt en
„Euratom" een zo doelmatig mogelijke
werking te geven.
Europa neemt, dank zij zijn econo
misch vermogen, zijn werkkracht, en
zijn verrichtingen op wetenschappelijk
en cultureel gebied, een zeer belangrijke
plaats tussen de blokken van Oost en
West in", aldus de Westduitse bonds
kanselier, dr. Konrad Adenauer.
Fatmawati Soekarno
„vrouw van het jaar"
Mevrouw Fatmawati Soekarno, de eer
ste vrouw van president Soekarno, is ge
kozen tot de „vrouw van het jaar". De
verkiezing werd gehouden ter gelegen
heid van de Indonesische „moederdag",
die morgen wordt gevierd.
Mevrouw Fatmawati verliet het presi
dentiële paleis, toen de president met
een tweede vrouw mevrouw Hartini
in het huwelijk trad. Zij heeft vier kin
deren en woont tegenwoordig in Keba-
joran, de satellietstad van Djakarta. Me
vrouw Hartini woont in het paleis in
Bogor.
Brits schip in de
Noordzee gezonken
Bemanning verliet zinkend
schip en nu onvindbaar
Schepen en vliegtuigen van vier lan
den speuren de Noordzee af naar de 28
man van het 1.991 ton metende Britse
schip Narva, dat in een storm is ver
gaan. Volgens de berichten is de Narva
100 mijl van de Schotse kust en 120 myl
ten zuidAvesten van Stavanger gezonken.
De Narva had in de nacht van zaterdag
op zondag geseind, dat het zich in zin
kende toestand bevond en de bemanning
het schip verliet.
De „Narva" was op weg naar de 865
ton metende Britse kustvaarder „Bos-
worth". die 150 mijl ten oosten van
Girdle Ness (Schotland) in nood ver
keerde. De veertien bemanningsleden
van de „Boswordth". die zware slagzij
maakte, zijn door een Britse treiler op
gepikt.
Het Nederlandse motorschip „Stad
Utrecht", dat de plaats waar de „Nrrva"
gezonken is. heeft bereikt, meldde, dat
het een omgeslagen motorreddingboot en
twee boeien had gevonden.
De toenmalige commandant van
het eerste Engelse bataljon para
chutisten in de slag om Arnhem in
september 1914. luit. kol. D. T.
Dobie, is in Engeland in het huwe
lijk getreden met de 23-jarige mej.
Regula Rexlinchti uit Zwitserland.
Het bruidspaai na het verlaten van
de kerk. De heer Dobie vertrekt
met zijn vrouw naar Kenya, waar
hij een bedrijf bezit. Hij is drager
van de Militaire Willemsorde.
Busongeluk in Chili
In de omgeving van Santiago in de
Zuidamerikaanse staat Chili is zondag
een autobus verongelukt. Ruim dertig
inzittenden kwamen om het leven en
meer dan dertig werden zwaar gewond.
Verschrikkelijk drama te Amsterdam
Advertentie
Somber en vrij koud
Over het algemeen veel bewolking met
kans op wat regen of natte sneeuw.
Matige tot vrij krachtige zuidoostelhke
wind. Vrij koud.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
24 DECEMBER
Zon op: 8.49 uur; onder: 16.34 uur.
Maan op: 10.23 uur; onder: 20.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.12 en
17,25 uur.
Laagwater te 0.57 en 13.15 uur.
nummer bestaat uit 14 paginal.
Een visauto van het IJmuider Vispaleis uit Leeuwarden met vijf
inzittenden in de grote cabine is zaterdagmiddag om kwart over twaalf
op de bewaakte spoorwegovergang bij het stationnetje Sloterdijk in
Amsterdam-West gegrepen en verpletterd door de in volle vaart
rijdende elektrische sneltrein van Amsterdam naar Dordrecht, die om
12.12 uur het Amsterdamse Centraal Station had verlaten. Van de vijf
inzittenden der auto waren er twee op slag dood, de 31-jarige chauf
feur C. K. Admiraal uit Leeuwarden, die een vrouw en vijf kinderen
nalaat, en de 42-jarige M. Rouw uit Amsterdam.
Oorzaak onbekend
Drie anderen werden met zeer
zware verwondingen naar het Wil-
helmina Gasthuis te Amsterdam
vervoerd: de 58-jarige eigenaar van
het IJmuider Vispaleis uit Leeuwar
den J. L. Jansen, de 28-jarige chauf
feur Dick Iseger uit Leeuwarden en
de 28-jarige Jitse Koopman uit het
Friese dorpje Blessem. De twee laat-
sten en de om het leven gekomen
Admiraal waren werkzaam bij het
Leeuwardense Vispaleis.
Tenslotte werd ook de overweg
wachter de 58-jarige H. de Boer uit
Amsterdam, levensgevaarlijk gewond
naar het ziekenhuis gebracht.
wijten aan het feit. dat de overweg
wachter om tot dusverre niet opgehel
derde reden de eerste twee der vier
spoorbomen begon te openen, onmiddel
lijk nadat een elektrische trein uit
Haarlem de bomen was gepasseerd in
de richting Amsterdam. Op datzelfde
moment naderde nJ. uit de tegenover
gestelde richting met volle vaart de
sneltrein uit Amsterdam. Of de spoor
wegwachter zich vergist heeft, dan wel
of de fout bij een verkeerd signaal ge
zocht moet worden, is nog niet bekend,
Wel hebben ooggetuigen later mede
gedeeld. dat de wachter, die thans zelf
levensgevaarlijk gewond is de sneltrein
opmerkte, toen deze met volle vaart
door de bocht van het stationnetje Slo
terdijk in aantocht was. Op slechts en
kele tientallen meters van de perrons
Wrakhout en verwrongen staal
waarin men nauwelijks de resten
van een auto kan onderkenneneen
verbogen spoorboom, waarvan het
zware betonnen voetstuk geheel uit
de grond werd gescheurd, een inge
drukt seinhuis en een beschadigde
trein: daaruit bestond deze ravage
die achterbleef na het verschrikke
lijke spoorwegongeluk bij Sloterdijk
dat twee doden en vier ernstig ge
wonden kostte.
verwijderd ligt de overweg en allerlei
wachtend wegverkeer was juist begon
nen zich over de rails te begeven.
Ogenblikkelijk begon de heer De Boer
de net geopende spoorwegbomen weer te
sluiten, maar het was te laat. De visauto
uit Leeuwarden was met de voorste helft
de overweg reeds opgereden en had geen
tijd meer om hetzij vooruit, dan wel
achteruit rijdend de aanstormende snel
trein te ontwijken.
De bestuurder van deze trein remde
uit alle macht, terwijl hij Aoortdurend
signaal gaf, hetgeen wellicht enkele
voetgangers en wielrijders nog het le
ven heeft gered, want geen van hen
werd geraakt. Maar de visauto werd in
volle vaart door de neus van de elektri
sche locomotief geramd. De gevolgen
Avaren verschrikkelijk.
Massa-evacuatie ingezet:
„Het is allemaal erg dramatisch
(Van onze
correspondent in Djakarta)
Het Britse transportschip „Captain Cook' begon zaterdag met de massa
evacuatie uit Indonesië van Nederlandse onderdanen. Het schip, dat koers zal
zetten naar ons land, vertrok uit Djakarta's haven Tandjong Priok met ruim 1000
evacué's (w.o. 630 kinderen) aan boord. Er waren geen serpentines en er was geen
muziek, zoals gewoonlyk wanneer een schip, dat Nederlanders voor altijd of voor
verlof naar huis brengt, de kade verlaat. Integendeel! Er heerste een gedrukte
stemming in de verlammend-Avarme loodsen van de Stoomvaart Maatschappij
Nederland, waar de passagiers en afscheidnemende familieleden opeengepakt
stonden, wachtende op het douane-onderzoek, dat langzaam werd verricht.
Er werd nauwelijks gelachen, want
voor velen onder hen. speciaal voor de
in Indonesië geboren Euro-Aziaten, die
nog nooit in Nederland zijn geweest, is
de toekomst nog een gesloten boek. Zo
is het bijvoorbeeld voor de heer en me
vrouw Kiesberry-Van der Sluys. Hij is
76 jaar oud en zij 74. Beiden zijn in In
donesië geboren. Mevrouw Kiesberry is
slechts een keer in ons land geweest,
haar man nog nooit. In zijn lange leven
als een kleine bank-employé. later werk
zaam in de olie-industrie, heeft hij nooit,
de kans gehad .,de blanke top der dui-
nen"' te zien. Als in Indonesië „gewor-
telden" waren zij besloten tot hun le
venseinde daar te blijven. Nu wachten
in Den Haag echter kleinkinderen op
hen. die hen nog nimmer hebben gezien.
Mannen, vrouwen en kinderen van
Euro-Aziatische afkomst vormen een
belangrijk deel van de passagiers. Vele
evacuees zijn overigens echtgenotes en
kinderen van staf-employees van Ne
derlandse ondernemingen. De mannen
hebben het voornemen om eveneens zo
snel mogelijk Indonesië te verlaten,
maar zij zijn nu nog verplicht te blijven
omdat zij onderworpen zijn aan de nor
male procedure voor het verkrijgen van
uitreisvisa, zoals de Indonesische rege
ring onlangs heeft besloten. Velen hun
ner waren zeer geroerd, toen zij afscheid
namen van hun vrouw en kinderen. Zij
weten toch immers niet wanneer zij hen
wederom zullen zien.
Aan boord bevinden zich ook vier
vrouwen op leeftijd, die al enige jaren
vertoefden in een rusthuis voor ouden
van dagen. Met gebogen rug en slecht
ter been hadden zij veel hulp nodig om
aan boord te kunnen komen. „Het is
allemaal erg dramatisch", zei een be-
mannigslid van de Captain Cook" tegen
ons, die in de na-oorlogse jaren al heel
wat evacuaties heeft meegemaakt.
Nu de „Captain Cook" vertrokken
is, hebben reeds meer dan 4.000 Ne
derlanders. of bijna 10% van de ge
hele Nederlandse gemeenschap in
Indonesië dit land verlaten, sinds de
vergeldingsmaatregelen tegen de
Hollanders op 1 december werden
ingezet.
Nu de massa-repatriëring een aan
vang heeft genomen en nog veel
meer schepen verschillende Indone
sische havens zullen aandoen, wordt
verwacht dat voor het einde van dit
jaar ongeveer 10.000 Nederlandse on
derdanen zullen zijn vertrokken, en
dat in het begin van volgend jaar
nog minstens 20.000 anderen zullen
volgen.
De meeste Indische Nederlanders, die
zaterdag him geboorteland verlieten, op
weg naar het onbekende vaderland, en
die meer op Indonesiërs dan op Neder
landers lijken, zullen in de komende vier
weken volop tijd hebben om te peinzen
over het beginnen van een nieuw leven
in een land, d"t zij nimmer hebben ge
zien en welks taal zij nauwelijks spre
ken.
Vele van hun zuiver-Indonesische ver
qj 0i wanten waren naar de kade gekomen,
Slot op pag4\ om afscheid te nemen. Met tranen in de
ogen riepen zij: „Sampai bertemoe lagi"
Tot ziens).
De Nederlandse employees, die vrou
wen en kinderen wegbrachten, toonden
geen bewogenheid. Op grote kisten op
de kade staand, woven zij met zakdoe
ken hun gezinnen na. Zij riepen hun
vrouwen toe niet te huilen en moed te
houden. Zij zouden hen spoedig volgen.
Quarantaine-maatregelen
50 Nederlandse evacuees, o.w. 25 kin
deren. die zaterdagavond met een spe
ciaal vliegtuig van de „Garoeda" in Sin
gapore aankwamen, werden door de au
toriteiten van de gezondheidsdienst in
quarantaine gesteld. Het betreft de eer
ste passagiers per vliegtuig in de ge
schiedenis van de luchtvaart van Sin
gapore. die in quarantaine gesteld wer
den. Deze maat -egel werd genomen na
het bevel van het departement van ge
zondheid, dat op passagiers, die op spe
ciale of gecharterde vluchten uit Indol
nesië komen, de quarantaine-maatrege
len van toepassing zullen zijn. Deze or
der is niet van toepassing op passagiers,
die op regelmatige vluchten aankomen
of op passagiers uit andere landen.
De ..Waterman", die zaterdag in Sin
gapore ruim 900 Nederlandse evacuees
uit Soerabaja heeft ontscheept, is van
daag weer in Tandjong Priok. de haven
van Djakarta, aangekomen om weer an
dere evacuees op te halen.
Voorzover tot dusver bekend, zullen
morgen meer dan 800 repatriërende Ne
derlanders scheep gaan, doch de moge
lijkheid bestaat, dat het aantal uitein
delijk groter zal blijken te zijn.
„Waterman" weer in Priok
De „Sibajak", „Grote Beer" en „Johan
van Oldenbarneveldt" worden binnen
kort in verschillende havens van Java
verwacht.
Voorts wordt vernomen, dat ook het
Italiaanse m.s. „Roma" begin Januari
waarschijnlijk Soerabaja en Djakarta
zal aandoen, om evacuees af te halen.
Bijna dagelijks vertrekken nog vrou
wen en kinderen van Nederlandse em
ployees van verschillende bedrijven in
Djakarta en Bandoeng met van de Ga
roeda Indonesian Airways gecharterde
vliegtuigen, die ze naar Singapore over
vliegen.
Hoge enderscheiding
voor generaal Hasselman
Tijdens een dejeuner, dat de Franse
ambassadeur, baron De Beau verger in
zijn residentie gaf, heeft hij generaal
Hasselman mededeling edaan van zijn
benoeming tot Grootofficier in de Orde
van het Legioen van Eer en hem de bij
deze onderscheiding behorende versier
selen overhandigd. Deze onderscheiding
werd generaal Hasselman Verleend bU
zijn afscheid als chef van de Generale
Staf. Dezer dagen is generaal Hassel
man benoemd tot voorzitter van het
militaire comité van de Navo.