Het Westen deed niets
EERSTE DAG IN PARIJS WAS
NIET ZONDER PERSPECTIEF
WEERBERICHT
V.S. blijven wel bewust neutraal
GRATIS KOOPUUR
Aclit problemen aan de orde
Onvoldoende kritiek uitgeoefend
).(k
COEMAAT
Meeste NAVO-leiders voorstander van nieuwste
atoomwapens - Noorwegen en Denemarken tegen
96ste jaargang
DINSDAG 17 DECEMBER 1957
No. 29319
Directeur: j J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal: f. 2.55 per maand; t 0.59 per week
Witte Singel 1. LeldeD Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Zo ver is men nu dus evenwel nog lang niet. Voor het ogenblik is een achttal
der voornaamste vraagstukken uitgekozen ontwapening, Duitsland, Midden-
Oosten, de betrekkingen met andere internationale organisaties, Afrika, de onder
ontwikkelde landen, de kwestie van onderlinge raadpleging en tenslotte Boelganins
brieven welke bij wyze van huiswerk hedenochtend door de ministers van
Buitenlandse Zaken nader zouden worden bekeken, om er dan vanmiddag verslag
by de regeringsleiders over uit te kunnen brengen.
Het belangrijkste doelwit is in dit verband ongetwijfeld de huidige technische
achterstand van het Westen bü het Oosten voorlopig alvast te verminderen met
een verhoogde mate van samenwerking. De leuze is van een alliantie, welks nood
zaak geen der ministers in twijfel heeft getrokken, een ware gemeenschap te
maken. En het is misschien niet het minst bemoedigende voorteken van de eerste
zittingsdag geweest, dat met name de machtigste bondgenoot (Amerika) bij
monde van president Eisenhower de stellige indruk heeft gegeven een stapje
vooruit te willen doen op de noodzakeiyke weg der onderlinge en loyale raad
pleging alvorens op enig gebied van gemeenschappelijk Atlantisch belang een
definitieve beslissing in de toekomst zal worden genomen.
andere woorden, ook door de volgende
sprekers, de Franse premier Felix Gail-
lard (de Benjamin van het gezelschap),
president Eisenhower, kanselier Ade
nauer, minister-president Drees en hun
overige collega's geparafraseerd Gail-
lard wees op de openhartigheid, die van
een recht onder vrienden wederzijds een
plicht was geworden. Eisenhower, die
zijn toespraak, welke twaalf minuten
duurde, van blaadjes voorlas die met bij
zonder grote en vette letters waren be
drukt, sprak zijn vurig verlangen uit het
uur van de vrede op de basis van de
vrijheid voor de hele wereld te kunnen
verhaasten.
De Westduitse kanselier Konrad Ade
nauer gaf op zijn beurt een pleidooi voor
uitbreiding der bevoegdheden van de
permanente NAVO-raad en van de vrij
heid van de secretaris-generaal eigen
initiatieven te kunnen nemen. Evenals
de Britse, de Nederlandse en de Ita
liaanse regeringsleiders, was hij van oor
deel dat de Atlantische landen niet
moesten aarzelen hun verdedigingssys
teem van de modernste atoomwapens te
voorzien, een standpunt dat evenwel
werd bestreden door zijn Noorse en
Deense ambtgenoten, die weigerden hun
landen voor de startbanen van het
nieuwe nucleaire geschut beschikbaar te
stellen.
Een ander punt. waarover op deze
eerste dag geen eensgezindheid bleek te
heersen, betrof de betekenis, die aan de
jongste brieven van maarschalk Boel-
ganin moet worden toegekend. Hoewel
een vrij groot aartal .prekers bet met
secretaris-ger!'raai Spaak eens scheen te
zijn dat het moment voor een construe-
Geen eensgezindheid
over de brieven
Toen gisteren om klokke twaalf de
Luxemburgse premier Bech de wit-
gesnorde wjjze patriarch, die uit een
klein volk is voortgekomen als voor
zitter de vergadering opende, was het in
de zaal wel duidelijk te voelen, dat er
een moment van betekenis en wellicht
van historisch belang was aangebroken.
Bech legde terstond en openhartig de
vinger op de wonde plekken in het ver
bond der Atlantische volkeren. De
Sovjet-Unie heeft de vrye wereld met
haar spoetnik de handschoen toegewor
pen, zo zei hij ongeveer, en wij zijn nu
verplicht onze verdedigingsmiddelen
eveneens aan te passen aan de verdere
ontwikkeling der militaire wetenschap.
Wij hebben een eigen beschaving te ver
dedigen en een eerste vereiste is nu de
vertrouwenscrisis te overwinnen, waar
door onze Atlantische gemeenschap de
laatste maanden werd bedreigd.
Diezelfde beide thema's werden, met
Proces aanslag Soekarno
De advocaat-fiscaal majoor Soerjosoe-
dijono is benoemd tot openbaar aankla
ger, in het komend proces tegen perso
nen die betrokken waren bij de aanslag
van 30 november op Soekarno.
In antwoord op een vraag verklaarde
de advocaat-fiscaal, d .t hij geloofde, dat
het proces gehouden moet worden op
een „rustige" plaats, doch dat hij zich
uiteraard van zijn taak zou kwijten op
enige plaats die zou worden bevolen. De
zaak is nog steeds in onderzoek en van
verdachten zijn nog geen namen gepu
bliceerd.
lief gesprek met Moskou nog niet geko
men was, helden Adenauer en de Ita
liaanse premier over naar de mening,
dat het nuttig zou kunnen zijn langs de
diplomatieke kanalen in Moskou toch
eens om nadere opheldering over een
aantal duisterheden in Boelganins brie
ven te informeren.
Advertentie
PHILIPS RADIO '58
persoonlijke service
*6 lelden teleloon 26500
Spaak, de secretaris-generaal van
de NAVO. vindt het zo te zien op
de Parijse conferentie tijd worden
om spijkers met koppen te slaan.
Ook president Eisenhower (links)
schijnt er benieuwd naar te zijn hoe
laat het nu eigenlijk is.
Koningin en Prinsessen
in ons Ictnd terug
H.M. de Koningin en de Prinsessen
Beatrix en Irene, die in Londen het hu
welijk van een achternicht van Konin
gin Elizabeth hebben bijgewoond, zijn
gistermiddag om kwart over vijf per
vliegtuig te Soesterberg aangekomen.
Dr. Drees voor de Novo:
Minister-president dr. W. Drees, die gehoopt had nog een persoon
lijk onderhoud te kunnen hebben met president Eisenhower, is daarin
niet geslaagd en vandaag naar ons land teruggekeerd.
Hij voerde gisteren op de eerste plenaire vergadering van de rege
ringsleiders der 15 Navo-landen in Parijs het woord. Hij betreurde
het dat de onwettige methoden der Indonesiërs gedurende de laatste
jaren en maanden geen ernstige kritiek ontmoetten in de Westerse
landen, waardoor de radicale elementen in Indonesië werden aange
moedigd en de constructieve elementen werden ontmoedigd.
Volgens hem kon men het belang van
een gemeenschappelijke houding van
alle Westelijke mogendheden tegenover
deze uitdaging var ordelijke internatio
nale betrekkingen door Indonesië niet
overschatten. De kwestie Nleuw-Guinea,
is een van de gevallen die de afgelopen
paar jaar door de Indonesische regering
als voorwendsel werden gebruikt voor de
zogenaamde onmogelijkheid voor nor-
Nevelig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog, nevelig en zwaar
bewolkt weer. Zwakke tot matige wind
uit zuidelijke richtingen. Lichte, maar
in de nacht hier en daar matige vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
18 DECEMBER
Zon op: 8.46 uur; onder: 16.31 uur.
Maan op: 5.26 uur; onder: 14.42 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.26 uur en
12.54 uur.
Laagwater te 8.29 en 20.53 uur.
Dit nummer bestaat nit 12 pagina's.
Dr. Werner von Braun, de oor
spronkelijk Duitse raketdeskundige.
die thans in Amerika aan het hoofd
staat van het legerprogramma voor
de ontwikkeling van geleide projec
tielen (links), in gesprek met gene-
raal-majoor Medaris (midden) en
senator Stuart Symmington tijdens
een zitting van de Senaatscommis
sie voor het onderzoek naar de
Amerikaanse paraatheid ten aan
zien van de ruimtevaart.
Von Braun stelde tijdens deze
zitting de oprichting voor van een
nationale ruimtevaartbureau met
een jaarlijks budget van ongeveer
anderhalf miljard dollar.
male betrekkingen met Nederland. De
huidige toestand is er een die de nauw-
lettendste aandacht van de gehele wes
telijke wereld vereist.
Dr. Drees zei voorts, dat de Indonesi
sche regering een nieuwe standaard
van internationaal gedrag invoert en
dat het duidelijk is waarom landen die
als Indonesië handelen de volledige
steun van Russische en Chinese com
munisten hebben.
Dr Drees legde er voorts de nadruk
op. dat de methode die Indonesië ge
bruikt zoals „controle" of „nationalisa
tie". in het geheel niet lijken op wat de
Westelijke wereld hieronder verstaat.
Het zijn gewoon vormen van inbeslag
neming. op aanstichting van en dikwijls
uitgevoerd door communistische organi
saties.
De Nederlandse premier zei, dat hij
niet zou uitwijden over de grote moei
lijkheden van de Nederlanders, wie het
leven in Indonesië onmogelijk wordt
gemaakt en over wat het betekent een
land te moeten verlaten waar generaties
van Nederlanders hebben gewerkt. Maar
zei hij, hij kon de ogen niet sluiten voor
de gevolgen die de huidige toestand wel
licht zou kunnen hebben voor de alge
mene positie van Nederland, aangezien
hij deze positie op economisch en finan
cieel gebied en op het gebied van bui
tenlandse valuta beïnvloedt.
Dr. Drees had tevoren in herinnering
gebracht, dat in 1949 onderhandelingen
waren gevoerd, onder auspiciën van de
V.N.. die een commissie (de V.N.-com-
mi.sie voor Indonesië) hadden opge
richt. Die commissie heeft een belang
rijk aandeel gehad in het ontwerpen van
verdragen, die in de loop van datzelfde
jaar tussen Nederland en Indonesië
werden gesloten en nadrukkelijk was
overeengekomen, dat de commissie toe
zicht zou houden op de uitvoering van
die verdragen. Binnen een paar maan
den echter begon de Republiek Indone
sië de overeenkomsten te saboteren. Dit
vond in 1956 zijn hoogtepunt in de op
zegging va; de overeenkomsten. De
'politieke reeeling die men moeizaam had
bereikt, werd door Indonesië opzij ge
schoven: financiële en economische ver
plichtingen werden opgezegd.
Men lean vragen, aldus dr. Drees wat
de V.N. en hun commissie die de
Indonesische kwestie altijd op hun
agenda hadden gehouden hebben ge
daan. Het antwoord is „niets". Het
verbreken van internationale verdra
gen aangegaan onder toezicht van de
V.N. baarde nauweUjks opzien, aldus
dr. Drees, die met rustige stem sprak,
waarin niettemin zijn verontwaardi
ging duidelük sprak.
Ons conflict met Indonesië
Indonesië ivaarschuwt de N.A.V.O.-landen
De officiële Amerikaanse politiek ten aanzien van de Nederlands-Indonesische
crisis is erop gericht geen van beide partijen boven de andere te begunstigen,
zo is van Amerikaanse regeringszijde verklaard. In diplomatieke kringen wordt
opgemerkt, dat dit aanleiding is geweest tot een byna volledige officieel stil
zwijgen. Er was gisteren geen commentaar van het departement van Buitenlandse
Zaken op de verklaring, die dr. Drees gisteren aflegde op de NAVO-conferentle
in Panjs.
Het departement wilde ook niets zeggen over de Indonesische verklaring dat
het water tussen de Indonesische eilanden territoriaal water is.
Niet-officieel hebben Amerikaanse
functionarissen erkend, dat het officiële
stilzwijgen welbewust is. Nederland en
Indonesië zijn beide met Amerika be
vriend, zo wordt gezegd, en de atmosfeer
is zwaar geladen met emoties, eisen en
tegeneisen. Hieraan wordt toegevoegd,
dat Amerika er niet van overtuigd is,
dat het overnemen van Nederlandse on
dernemingen in Indonesië „onteigening"
kan worden genoemd; dit moet worden
afgewacht.
Verder, aldus Amerikaanse functiona
rissen, is er enige twijfel over of In
donesië dan wel Nederland op het ogen
blik de evacuatie van Nederlandse bur
gers „forceert". In het begin waren het
de Indonesiërs, die hadden aangedrongen
op het vertrek van de Nederlanders,
maar later scheen de drang tot vertrek
meer van Nederlandse kant te komen.
De functionarissen aarzelen óm zelfs
niet-officieel hun mening te zeggen over
de binnenlandse politiek van Indonesië,
hoewel het geen geheim is, dat Wash
ington onaangenaam getroffen is door de
opneming van communisten in de rege
ring.
Hulp
zoeken in
Oost-Berlijn
Engeland zegt: „Open Zee"
De woordvoerder van het Britse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft
medegedeeld, dat naar de mening van
de Britse regering „de wateren tussen
vele van de Indonesische eilanden al-
tijd open zee zijn geweest en zullen
bleven".
De woordvoerder zeide dit naar aan
leiding van de Indonesische verklaring,
dat de wateren rondom de 3000 eilanden
van de Archipel thans Indonesische ter
ritoriale wateren zijn.
Beroep op Navolanden
De woordvoerder van het Indonesi
sche ministerie van Buitenlandse Za
ken heeft gisteren, evenals minister
Soebrandio, in uitvoerige verklaringen,
een beroep gedaan op „de Navo-lan
den om op hun hoede te blijven voor
het Nederlandse verzoek (inzake soli
dariteit In verband met de Indonesi
sche anti-Nederlandse acties) en niet
hun eigen nationale belangen op te
offeren terwille van het Nederlandse
kolonialisme in West-Irian".
De woordvoerder zei. dat alle huidige
gebeurtenissen in Indonesië „hun wor
tels hebben in het Nederlandse kolonia
lisme in dat deel van Indonesië's grond
gebied".
Indien de Navo zich door de Neder
landers zou laten overhalen tegen Indo
nesië op te treden, dan zouden de Azia
tische en Afrikaanse landen een derge
lijke handeling opvatten als steun van
de Navo aan het „kolonialisme", zo
zei hy.
De functionaris van -het Statedepart-
ment Gordon Mein bracht gisteren een
bezoek aan de minister van Buitenlandse
Zaken, mr. Soebandrio, en besprak ge
durende 50 minuten de algemene toe
stand in Indonesië na de anti-Neder
landse maatregelen in de huidige cam
pagne inzake West-Irian.
Gordon Mein, die hoofd is van de af
deling Zuidwest-Pacafic, werd vergezeld
door de Amerikaanse ambassadeur, John
M. Allison.
Gisteravond werd vernomen, dat Gor
don Mein. evenals de Amerikaanse am
bassadeur Allison, de bezorgdheid van
zijn regering over de toestand in Indo
nesië'tót uitdrukking bracht, maar dat
hij geen aanbod deed voor bemiddeling
door de V. S. in de crisis tussen Neder
land en Indonesië.
BEËDIGING Mr. SARTONO.
De voorzitter van het Indonesische
Parlement mr. Sartono, heeft gisteren
in het Parlement meegedeeld, dat hy met
ingang van vrijdag zijn taak zal aan
vaarden, op welke dag zyn beëdiging als
wnd president is vastgesteld in verband
met het a.s. vertrek van president Soe
karno naar het buitenland.
De Indonesische ambassade in Bonn
onderzoekt op het ogenblik geruchten, als
zou de voorzitter van de Indonesische
Kamer van Koophandel, Soebschan, naar
Oost-Berlijn zyn gegaan, alvorens naar
Hamburg te komen voor het voeren
van besprekingen met Westduitse zaken
lieden.
Volgens kringen van de ambassade
werd Soebschan dit weekeinde in Ham
burg verwacht, doch gistermiddag was
hij nog niet aangekomen. Men acht het
mogelijk, dat Oost-Duitsland erg ver
langend is om met Indonesië handelsbe
sprekingen te voeren, om politieke re
denen.
Ontslagname juristen
Acht Nederlandse juristen bij het mi
nisterie van Justitie in Djakarta hebben
hun ontslag ingediend en de wens te
kennen gegeven naar Nederland terug
te keren. Dit verzoek is ingewilligd,
hoewel hun contracten nog niet geëin
digd zijn. Voor hun vertrek zullen zij
echter eerst hun belastingen moeten
hebben betaald, evenals alle andere
schulden aan de Indonesische regering.
De commandant van het militaire dis
trict der Molukken en West-Irian, met
standplaats Ambon, heeft volgens pers
berichten uit Ambon, de veiligheid ge
garandeerd van alle buitenlanders, met
inbegrip van de Nederlanders.
Tegen allen, die de belangen van bui
tenlanders in dat gebied schaden, zullen
„drastische maatregelen" genomen wor
den, aldus de commandant.
Hy verklaarde verder, dat de be
woners van de Molukken bereid zyn
hun land te verdedigen, indien de Ne
derlanders „een actie zouden beginnen
die inbruik maakt op de soevereiniteit
van de Molukken". De Molukken vor
men, zo verklaarde hy, de voorpost
van Indonesië in de worsteling om het
herkrügen van West-Irian.
(MEN ZIE OOK ELDERS)
MAANDAG
voor Leiden en Rijnsburg
VAN 13.30—14.00 UUR
(stempel B)
Voor Katwijk en Noordwijk
VAN 11.00—11.30 UUR
(stempel 5)
en van
13.30—14.00 UUR
(stempel B)
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK
Leiden
Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
(Van onze correspondent in Parijs)
De Parijse monster-conferentie der vijftien
Atlantische landen, die door een zestigtal rege
ringsleiders en ministers vertegenwoordigd zijn,
is gistermiddag om twaalf uur in de NAVO-
hoofdzetel, het Palais de Chaillot, begonnen.
De opbrengst van de eerste dag werd na afloop
algemeen en met name door de secretaris-gene
raal, Paul Henri Spaak, en de Nederlandse minis
ter Luns gunstig en zelfs niet zonder beloften
genoemd. Niettemin is het al wel zeker, dat de
conferentie waarvoor aanvankelijk drie dagen
waren uitgetrokken ten minste tot en met don
derdagmorgen zal moeten worden verlengd, terwijl
het dan nog twijfelachtig blijft of de heren hun
slot-communiqué met erg veel tastbare resultaten
zullen kunnen stofferen.
Men moet gelijk Spaak gisteren nog eens ten
overvloede opmerkte echter niet vergeten, dat
de stof, die behandeld moet worden uitermate veel
omvattend is, zodat de conferentie al geslaagd zal
mogen heten indien voor de toekomst een aantal
beginselen en doeleinden kunnen worden opge
steld, die dan door commissies voor een volgende
bijeenkomst waarschijnlijk in maart 1958
verder kunnen worden uitgewerkt.
