Muggezifter zonder weerga vond
geheim van Anopheles
Baby komt in
mei
Op 20 augustus 1897 iverd het
pleit beslist
Miljoenen mensen danken aan Ross
hun leven
(Bijzondere medewerking)
In de rij der grote weldoeners van het mensdom bevindt zich ook
de Schotse arts Ronald Ross. Waarom? Omdat hij de man wast die
na langdurige en naarstige onderzoekingen, verricht onder dikwijls
zeer moeilijke omstandigheden, tenslotte het bewijs leverde, dat de
malaria eens een gesel der mensheid wordt overgebracht door
de beet van een bepaald type mug of muskiet. Vóór Ross tot deze
baanbrekende ontdekking kwam, was men algemeen van oordeel, dat
de gevreesde ziekte het gevolg was van kwade dampen, gevormd in
moerassen en stilstaande wateren. Aan dat (verkeerde) inzicht dankt
de ziekte trouwens zijn naam, want „mal aria" betekent „slechte
lucht". Pas nadat Ross de ware ziekte-oorzaak had ontdekt, werd het
mogelijk om de malaria-bestrijding op vaste, wetenschappelijke juiste
grondslagen te plaatsen en grote successen te boeken.
Mensen en vogels plegen geen
dode muggen als dagelijkse kost
te eten, schreef 81r Ronald
Roes. De natuur brengt de mus
kieten en de malaria-Infectie
langs een directer weg bij mens
en dier. Dit Inzicht redde later
talloos reien het leren.
collega's meenden, nadat zy van zijn
ontdekkingen hadden gehoord, dat de
parasieten de mens bereikten vla mus-
kleteeleren of dode muskieten in stof
en drinkwater. Ross betwijfelde dit
HU ontwikkelde een eigen methode van
onderzoek. HU kweekte muskieten
(Anopheles) en gebruikte vogels als
proefdieren. In Juli 1898 gelukte het
hem om de aanwezigheid van malaria
parasieten ln de speekselklieren der
muskieten aan te tonen. De kroon op
zUn speurwerk zette hU kort nadien,
toen hU erin slaagde om gezonde vo
gels door de beten van die muggen tot
malaria-patiënten te maken. Toen
schreef hy: Mensen en vogels brengen
hun tUd niet zoek met alsmaar dode
muggen te eten; neen, de natuur 1a
veel te intelligent (om zich van zo*n
weinig doeltreffend middel te bedie
nen)ZU brengt de mug (en daar
mede de infectie) op veel directer wUz#
bij mens of vogel en zorgt ervoor, dat
de parasieten in het bloed komen en
zo de beste kansen krUgen
Dit inzicht en het door Ross gele
verde bewUs van de Juistheid ervan
redden nadien miljoenen mensenle
vens-
Teleurstelling
HET door hem geboekte succes be
zorgde de Schotse arts veel eer
en onderscheidingen. HU werd
door zUn soeverein geridderd. Een
nobelprijs *was zUn deel. Geleerde ge
nootschappen benoemden hem tot ere
lid. Doctorsgraden honoris causa ver
leenden enige universiteiten hem. En
toch bracht zUn grote ontdekking hem
niet de voldoening, die hU ervan had
verwacht. HU had namelUk gehoopt,
dat er een „wereldoorlog" zou worden
ontketend tegen de malaria-muskieten.
Doch tot de uitroeiing en bestrUding
van Anopheles kwam de mensheid heel
wat later dan Ross had verwacht. Dit
lag niet aan Ross zelf, want hU ha
merde steeds weer op de noodzakeiyk-
heid van zo'n strUd op grote schaal.
In 1901 ging hU in eigen persoon naar
Freetown (West-Afrika) om de daar
heersende zware malaria doeltreffend
aan te pakken.
Eer, roem en onderscheidingen waren
▼oor Rom weggelegd, doch financieel
De boosdoener waarop geleerden over de gehele wereld gedurende
tientallen jaren jacht maakten: de Anopheles Mosquito, de verspreider
der malaria-parasiet.
WAT dit laatste betekent, beseft
men, als men voor ogen houdt,
dat de malaria vooral in tro
pische landen een ware volksgesel was.
Vóór 1900 waren byvoorbeeld in India
(toen nog Brits-Indië) een derde deel
van alle ziekenhuispatiënten malaria
lijders. Ja, erger nog, een derde deel
van India's bevolking was lydende aan
die gevreesde kwaal. Het Britsindische
leger, dat toen circa 300.000 man sterk
was, zond telken jaren honderdduizend
malaria-lUders naar de militaire hos
pitalen. En wat hier van India werd
gezegd, gold voor tal van andere tro
pische landen. Kortom, de malaria was
een der ernstigste bedreigingen van de
volksgezondheid in die verre landen,
terwUl hU voorts de arbeidsprestatie der
mensen in zeer ongunstige zin beïn
vloedde.
RONALD ROSS de „Ontdekker
van het Geheim van Anopheles"
aanschouwde het levenslicht
in het afgelegen plaatsje Almora in
India. Hy werd „hoog" geboren, want
zijn wieg stond in het hart van de
Himalaya op een hoogte van bUna
2000 meter. Hij werd tevens in een be
wogen tyd geboren, want drie dagen
tevoren was de vermaarde Sepoy-op-
stand uitgebroken. Niettemin bracht
de jonge Ronald zUn eerste jeugd in
India door. Op achtjarige leeftUd zon
den zUn ouders hem echter naar En
geland, alwaar hij eerst zUn school
opleiding voltooide en vervolgens ging
studeren in de medicUnen. Dat was in
Londen. In 1881 keerde hU terug naar
India, alwaar hU als arts werd toege
voegd aan de Indiase Medische Dienst.
Zijn levenstaak
ENIGE jaren lang deed Ross zUn
plicht als arts. Niets wees erop,
dat hU de grote anti-malaria
pionier zou worden. Het keerpunt in
zijn leven kwam, toen hU in 1894 een
zeer bekend, uit Aberdeen afkomstig
medicus ontmoette, te weten Sir Pa
trick Manson. Sir Patrick interesseerde
zich voor Ross en voor het malaria-
probleem- Hy toonde zyn jongere col
lega de malaria-parasiet in het bloed
van de patiënten. Een Frans officier
van gezondheid, Laveran geheten ,had
die parasiet in 1878 ontdekt. Een Ita
liaanse geleerde, Golgi, had een ver
dere studie gemaakt van de gedragin
gen van de parasiet in het menselUk
bloed.
Reeds toen verdacht men er de mus
kiet van, dat hy het was, die de mens
tot malaria-patiënt maakte. De vraag
was echter: Hoe? Die vraag hadden
Laveran, Golgi en Manson niet kun
nen beantwoorden. Toen besloot Ross,
aangemoedigd en met raad terzUde
gestaan door Manson, om de beant
woording van die vraag tot riJn levens
taak te maken.
Het probleem, dat hU zich gesteld
had, was eigenlUk drievoudig. Aller
eerst moest hij nagaan, óf de malaria
parasiet inderdaad leefde in de mus
kiet. althans in een of meer soorten
muskiet. Zou dit juist blijken, dan zou
het nodig zyn om te onderzoeken,
welke muskietensoorten als „woning"
dienden. Als derde punt zou dan res
ten, vast te stellen, hoe de muskieten
de parasieten overbrachten op de mens
(en de dieren).
Al die onderzoekingen moest Ross
verrichten in zijn vrUe uren. Over
plaatsingen zowel als ambtelUke tegen
werking werkten belemmerend en ver
tragend. Toch hield de Schotse arts
vol. Hij gebruikte een zelf ontworpen
microscoop om de gedragingen der
parasieten te bestuderen, die hij eerst
in het lichaam van de „proefmuskieten"
had ingebracht. Dat was een zeer in
spannende en nauwkeurige bezigheid
in de hete gebieden, waar hij als arts
moest werken. Na zeer veel proeven en
nauwelijks minder teleurstellingen ont
dekte Ross. dat de parasieten zich bij
zonder actief gedroegen in de maag
der muskieten en ook. dat zU zich daar
vermenigvuldigden. Maanden na deze
belangrijke vondst deed hU geen
nieuwe ontdekkingen. Tot hij eindelijk
proeven ging nemen met een tot dan
toe niet door hem gebruikte mugge-
soort, namelUk de Anopheles.
De Grote Dag
TWINTIG augustus 1897 was een
byzondere hete dag. Ross was
om zeven uur in de ochtend met
zyn werk begonnen. Het was middag
geworden. De onderzoeker was doodop.
ZUn ogen deden pyn van moeheid. Hy
besloot om nog één muskiet te onder
zoeken en daarna huiswaarts te gaan.
Een beetje moedeloos vroeg hij zich
af, wat zyn werk eigenlijk voor zin
had. Duizenden muggen had hij reeds
onderzocht en eigenlijk heel weinig
belangrijks gevonden. Hy was (over
woog hy) een muggezifter op grote
schaal en zonder succes. Toch liet hU
die ene muskiet niet buiten schot. Op
nieuw kwamen hij en zyn microscoop
in actie. En ziet: In de maagwand van
die laatste muskiet vond hij eitjes van
de malariaparasiet. Hy had een mijl
paal van grote betekenis bereikt.
Nu gold het nog. aan te tonen, dat
en hoe de in de muskiet geboren pa
rasieten inderdaad bU een mens mala
ria konden doen ontstaan. De levering
van dit bewys werd voor Ross gemak-
keiyker, omdat hij dank zij Mansons
invloed officieel tot taak kreeg om
in Calcutta het malaria-onderzoek „ln
hoofdberoep" te gaan uitoefenen. ZUn
Een historische foto van Sir Ronald Ross en zijn echtgenote in Calcutta. De vogel
kooitjes op de voorgrond herbergen het materiaal, waarmede de onderzoeker aantoonde
dat een muskiet verantwordelijk was voor de verspreiding der malaria.
profiteerde hy niet van zyn ontdek
king. In 1929 moest een aantal vrien
den en bewonderaars zelfs een som
geld byeen brengen om te voorkomen,
dat Ross toen reeds jaren Sir Ronald
Ross in zyn laatste levensjaren met
gebrek te kampen zou krygen. Doch
wat men hiervan ook moge vinden,
vast staat, dat Sir Ronald Ross (te
vens een dichter en schryver van be
tekenis) een der pioniers van de hui
dige medische wetenschap was en dat
zyn naam thuisbehoort in de erery van
namen als Pasteur, Jenner, Lister en
anderen, welker dragers zeer veel heb
ben bygedragen tot het welzUn en de
gezondheid van het mensdom.
(THE GLASGOW HERALD
Leidsch Dagblad)
Baby komt in.mei. En mei lijkt nog zo ver, een hele winter nog
en dan een voorjaar.Maar de werkelijkheid eri het vooruitzicht
zijn intussen daar, en een van de dingen die u er constant aan her
innert, is de tailleband van uw tweed rok die nieuwe nog wel!
die al knap nauw begint te worden. Berg die rok dus maar gauw in
de kamferkist, indien u hem na mei nog voor netjes wilt dragen, en
voeg er ook het streng getailleerde mantelpakje bij, waarvan de kno
pen de knoopsgaten al zichtbaar geweld beginnen aan te doen. Berg
ook de rest van uw kleding op die niet ruim genoeg meer is, zelfs
„al kan het nog wel even", als ge een rits maar half dichtmaakt, een
knoop wat verzet of een haakje openlaat. Draag ze liever niet, wan
neer ge er in die gelukkige tijd, die u na mei te wachten staat, nog
netjes mee wilt zijn.
Behoort ge tot diegenen, die altyd
vrU ruime comfortabele kleding dragen,
dan kunt ge met wat ge hebt wellicht
nog even voort, zij het pok niet lang
meer. Bent ge echter een aanhangster
van streng getailleerde kleding, dan
zult ge zeker nu al iets nieuws en rui
mers aan uw uitzet moeten toevoegen,
zo ge dat inmiddels al niet hebt ge
daan. En dat nieuwe vraagt niet alleen
al uw aandacht, maar ook overleg.
Al maakt ge van baby's te verwach
ten komst ook geen angstvallig geheim,
toch wilt ge het waarschijnlyk ook niet
meteen, niet nü al, aan de grote klok
hangen, door u te hullen in een over
dadig wijd positiejasje, dat tot de dag
van baby's verschynen kan dienen.
Wellicht voelt ge meer voor een soort
tussentijdse kleding, die weliswaar niet
tot het bitter-zoete einde zal kunnen
dienen, maar waarin ge dan ook niet
met alsmaar groeiende tegenzin zes
hele maanden zult rondlopen; en die
tussenkleding betekent geen wegge
gooid geld, want na mei zult ge er nog
veel plezier van kunnen hebben: het
geldt hier immers aantrekkelijke, mo
dieuze en comfortabele kleding van
ruime allure, zoals die in de modeboe-
ken voor allen dit seizoen volop voor
komt. Totdat het wijde positiejasje ge
durende de laatste drie maanden aan
bod is, kunt ge het doen met iets dat
modieus is, dat het prille geheimpje
niet meteen verraadt, dat eleganter is
en beter afkleedt dan het genoemde
wyde Jak of jasje.
U wilt voorbeelden? Nummer 1 van
onze tekeningen: een pakje van ma
rineblauwe wollen stof. waarvan het
jasje niet overdadig wijd is en een wit
garnituurtje draagt. Nummer 2: een
deux-pièces, waarvan de rechte lange
blouse uit rode wollen stof is gemaakt
en voorzien is van een wit kraagje,
terwijl zwart wollen materiaal voor de
rechte rok diende. En nummer 3: een
hoogst moderne tuniek, die uitermate
comfortabel in het dragen is en veel
beter afkleedt dan de korte modellen
van figuur 1 en 2; kies er soepele,
zwarte wollen stof voor en ge bezit
voor middag en avond steeds iets pas
sends, totdat de laatste loodjes het
zwaarst beginnen te wegen. Voeg er als
losse accessoire een gladde of gedra
peerde kraag van witte mousseline,
alsook een mooie corsage bU, en ge be
zit iets hyper modieus en zeer gekleeds
voor zeer byzondere uitgangetjes en
de feestdagen van de komende maand.
Vervolgens nummer 4: niets anders
dan uw geklede japon, die nog wel
past maar toch al iets begint te ver
raden leg er een elegante kraag
met sjerpen van gedrapeerde mousse
line omheen en ge zult u tydens de
komende feestdagen op uw gemak voe
len. De nieuwe garnering kan ook vol
gend jaar weer dienen. BU wUze van
tussenkleding tenslotte ook nummer 5:
een mantelachtige, wijde japon van
bedrukte wollen mousseline of geruwde
rayon (of van ander materiaal), die
ge tot de dag van baby's komst kunt
dragen en waarin ge u heel wat be-
haagelijker zult voelen dan in rok of
jasje; op het ogenblik en zolang
het kan rimpelt ge het model met
een ceintuur tot een klassiek-moderne
chemisierjapon ineen, pas later draagt
ge hem zónder, gelijk een mantel of
een jasschort. Heeft baby zUn opwach
ting eenmaal gemaakt, dan kunt ge
hem als chemisierjapon doordragen en
er uw lievelingsochtend jurk je van ma
ken. ofwel ge draagt hem op als peig
noir of jasschort.
Rolt ge met dit mantelmodel gemak
kelijk de laatste wachtmaanden ln en
uit, dan is dat niet zo met de voor
gaande modellen, waarby de rok na-
tuuriyk een verstelbare positierok is.
Voor de laatste tien k twaalf weken
hebt ge zeker wijdere jasjes of blouses
by die verstelbare rok nodig. Als voor
beeld de modellen 6 en 7. Het eerste is
een deux-pièces met overgooierjak,
waaronder ge een popeline of katoenen
blouse in fleurige kleur draagt, tenzy
een truitje meer in overeenstemming
met de heersende temperatuur blijkt.
In het tweede voorbeeld is de rechte
positierok gecompleteerd met een ge-
plisseerd jak van popeline of heel soe
pele wol in afstekende kleur.
Hoe ge uw positiegarderobe echter
ook opbouwt, of ge met het mantel-
model de volledige negen maanden
wilt trotseren, of ge de modieuze,
rechte tuniek wel of niet aandurft, hier
zyn enkele richtlUnen, waarmee ge in
het algemeen uw voordeel kunt doen.
Kies voor uw positierok uiterst
degelyk materiaal, dat niet rekt, niet
kreukt, dat vormvast en gemakkeiyk te
reinigen is. Kies een neutrale kleur,
opdat ge er jakjes en blouses van wil
lekeurige tint bU kunt voegen. Kies bU
voorkeur een donkere tint, aangezien
deze het best afkleedt en minder be-
smettelyk is.
Voorzie de positierok van een zy-
den voering: hU zal zo zyn vorm lan
ger behouden en hy glijdt gemakkeiy-
ker bU het aan- en uitkleden. Voorzie
ook het complement van die rok, voor
al de katoenen en/of wollen jasjes die
ge de laatste maanden draagt, van een
dunne gladde zUden voering, opdat
die jasjes of jakken niet onelegant
biyven „plakken", minder snel kreu
ken en hun vorm niet verliezen.
Moet ge het met een waar mini
mum aan positiekleding doen, geef
dan de voorkeur aan overgooierblouses
of -jasjes, waaronder ge een katoenen
blouse kunt dragen: ge houdt het Jasje
op die wUze langer fris.
Let er op dat het positiejasje lang
is, minstens zo lang dat het by het zit
ten de stoelzitting raakt (zo mogelijk
langer): dergelyke modellen kleden
namelUk aanzienlyk beter af dan de
kortere en laten van de rechte rok
alleen het chronisch slanke gedeelte
zien. Voorzie die lange jasjes boven
dien van zysplitten, opdat ze by het
zitten minder kreuken en minder
„trekken".
Maak uw positierok enkele centi
meters langer dan ge voor gewone
rokken gewend bent: hij zal in de la
tere maanden by het zitten niet on
elegant hoog opschuiven.
Leg tenslotte, van het begin af,
het accent op frisse, flatteuze garne-
neringen die hoog geplaatst zUn, dat
wil zeggen om de hals, of ter hoogte
van de schouders: ge zet op die w(jze
uw gelaat fleur bU en leidt de aan
dacht van lagere regionen af.
