Soekarno moet rust gaan nemen
PRIJZENSLAG
MAISON SPIER
WEERBERICHT
Sartono zal waarnemend president worden
GRATIS KOOPUUR
GOEMAAT
Het was nooit de bedoeling"'
december
voordeel
verkoop
10%-50%
PESSEEE
ÏEEKENS' slagerijen
KKIG
96ste jaargang
VRIJDAG 13 DECEMBER 1957
No. 29316
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal: f.255 per maand: t 0 59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no o7055
Telefoon Directie eD Administratie: 25041Redactie 21507
Tracht Soekarno zijn gezicht te redden?
Reeds gistermiddag en wij konden er nog in
een gedeelte van onze oplage melding van maken
werd men verrast door merkwaardig nieuws
uit Indonesië: premier Djoeanda had het Parle
ment medegedeeld, dat president Soekarno die
„geestelijk en lichamelijk vermoeid is" op medisch
advies met ziekteverlof moet gaan en dat een be
vriende natie aangeboden had als gastheer op te
treden, voor de tijd dat de president zijn activitei
ten stop zet.
Gisteravond werd te Djakarta bekendgemaakt.
dat de president mogelijk twee maanden rust zal
gaan nemen in India, in het begin van januari a.s.
Deze volledige rust in het buitenland zou hem
voorgeschreven zijn door zijn arts, „opdat hij niet
zou worden gestoord door de dagelijkse beslom
meringen". Uit New Dehli wordt intussen gemeld,
dat Soekarno tot nu toe de regering van India nog
niet in kennis heeft gesteld van een voornemen,
om naar India te komen.
De Indonesische regering heeft voorts gisteren
Nederlandse radioberichten, als zou president
Soekarno door het Indonesische leger gevangen
zijn genomen en een triumviraat, bestaande uit
oud-vice-president Hatta, premier Djoeanda en de
chef-staf generaal-majoor Nasoetion het bewind
hebben overgenomen, als „belachelijk" gekwali
ficeerd.
De Indonesische ambassadeur in de V.S., Moe-
karto Notowidigdo, heeft intussen in Washington
medegedeeld, dat de voorzitter van het Indone
sische Parlement, mr. Sartono, de functie van
waarnemend president zal aanvaarden als presi
dent Soekarno voor rust naar het buitenland gaat,
zulks is bepaald in de grondwet.
Premier Djoeanda heeft voorts verklaard, dat
het nog te vroeg was voor een regeringsverkla
ring betreffende de moordaanslag op Soekarno.
Overigens blijft de berichtgeving over hetgeen
zich in Indonesië nu eigenlijk afspeelt ten zeerste
verward.
Soekarno: „Ik ben er nog steeds!"
President Soekarno heeft vandaag toen hij op weg was naar een vergadering
van de Nationale Raad, een kort ogenblik gesproken met 30 buitenlandse journa
listen, die hem stonden op te wachten.
HU zeide tegen hen, dat de uit Amsterdam afkomstige geruchten over zijn
heengaan, beweringen waren van mensen, „die hun wensen voor waar aannamen".
„Dames en heren", zo zeide hij. „ik ben er nog steeds, opgewekt en wel". Glim
lachend weigerde de president op vragen van de correspondenten te antwoorden.
Vergezeld van Roeslan Abdoelgani, de vice-voorzitter van de Nationale Raad,
en talrijke leden van deze organisatie, liep de president door de tuin van zjjn
paleis naar het vergadergebouw om zyn zetel in te nemen als voorzitter van de
Nationale Raad, die vandaag een vergadering houdt.
stip waarop de situatie in Indonesië,
als gevolg van de moeilijke economi
sche omstandigheden en het geschil
met Nederland over Nieuw-Guinea,
steeds meer verward schijnt te wor
den.
Mr. Sartono. die enkele maanden ge
leden Washington bezocht ter bestude
ring van de Amerikaanse grondwet,
wordt in de V.S. als een gematigde fi
guur beschouwd. Men vraagt zich af of
hij in staat zal zijn aan de machtsver
houdingen het hoofd te bieden nu. als
gevolg van het door Soekarno verdedig
de beginsel van „geleide democratie"
ook de communisten deel uitmaken van
de regering.
Volgens in bepaalde Amerikaanse
kringen ontvangen inlichtingen behoeft,
tenminste in de naaste toekomst, niet
voor 'n communistische .putsch' te wor
den gevreesd. Men heeft de indruk, dat
de Indonesische communisten zich ge
durende enige tijd nog tevreden zullen
stellen met het aannemen van een af
wachtende houding.
De vraag, die men in Washington
stelde, is of Sartono een weg zal weten
te vinden voor een politiek van matiging
in de betrekkingen tussen Nederland en
Indonesië.
Verwondering in Washington
Amerikaanse deskundigen vroegen
zich gisteravond af wat de werke
lijke betekenis is van het besluit van
president Soekarno om rust te gaan
nemen en van zijn tijdelijke vervan
ging door de voorzitter van het par
lement, mr. Sartono. Men verwon
dert zich in Washington over dit be
sluit, dat werd genomen op een tijd-
Om© verzicht eüij k
HET bericht, dat wy gisteren nog
juist in onze stadseditie konden
opnemen en volgens hetwelk de
Indonesische president Soekarno „we
gens gezondheidsredenen" althans tij
delijk zyn ambt zal moeten neerleggen,
is hier te lande algemeen met een ge
voel van ontspanning ontvangen. Dit
vindt zijn oorzaak ongetwijfeld voor het
belangrijkste deel in het feit, dat
„Boeng" Kamo door de meesten wordt
beschouwd als een exponent van de In
donesische revolutie, als een volksmen
ner, die door zijn psychologische kijk-
op-de-massa en door zyn redenaars
talenten een enorme persoonlijke invloed
op miljoenen van zijn landgenoten weet
uit te oefenen. In vele Indonesische ogen
geldt Soekarno als de martelaar van het
Nederlandse kolonialisme en als het
idool van het Indonesische nationalisme.
Dat de politieke strijd om West-Irian
tot zulk een scherp conflict heeft ge
leid, moet voor een niet gering deel
worden geweten aan de ophitsende rede
voeringen. welke de president in de
laatste maanden aan de lopende band
heeft gehouden en waarin hij voortdu
rend uiting heeft gegeven aan zijn felle
haatgevoelens jegens Nederland. Hy
ging daarbij zó ver dat hij bereid was
steeds groter invloed toe te staan aan
de communisten, waardoor hij belang
rijke politieke groeperingen zoals de Is-
lamietische partijen steeds meer van
zich vervreemdde en bezadigde figuren,
zoals de voormalige vice-president Hatta
dwong tot een misprijzende afzijdigheid
en stilzwijgendheid.
ER zullen maar weinigen zijn, die
de rustkuur, welke president Soe
karno in een „bevriend, naburig
land" zal ondergaan, zullen aanvaarden
1 als een werkelijk en uitsluitend gevolg
van zijn gezondheidstoestand en als een
gehoorzaam gevolg geven aan de raad
van zijn medische adviseurs-
Algemeen overheerst de indruk, dat
politieke motieven hier een zeer belang
rijke rol hebben gespeeld en dat met
name de uiterst rigoureuze maatregelen
a jegens de Nederlanders en de alom pro-
Nederlandse reacties daarop in het bui
tenland. zomede het eigenmachtig op
treden van de communistische vakbon-
den velen de ogen hebben geopend voor
deinderdaad uitermate acute dreiging
van een economische ineenstorting.
Het feit, dat Soekarno.in een van z'n laat-
te redevoeringen zijn volk terwille van
de louter idealistische strijd om Nieuw-
Guinea alleen maar ontberingen in het
vooruitzicht kon stellen, zal ook in de
eigen kring als een weinig aantrekkelijk
perspectief zyn beschouwd.
MEN geve zich overigens niet over
aan de illusie, dat Soekanio's
(tijdelijk?) terugtreden kan wor
den beschouwd als het einde van de
anti-Nederlandse politiek. Hoogstens kan
men er de hoop op gronden, dat enige
matiging zal worden betracht en dat
het Indonesische eigenbelang iets meer
in het oog zal worden gehouden dan
een van haat vervuld en verblind na
tionalisme kon opbrengen.
Wanneer deze ontwikkeling erop zou
wijzen, dat de communistische invloed
enigszins zou worden ingeperkt en daar
enboven het nuchtere verstand in iets
meerdere mate wordt ingeschakeld, dan
zal Soekamo's rustkuur niet alleen hem
zelf, maar ook zijn land ten goede
komen.
Voor het overige laten de politieke
consequenties van dit besluit zich nog
niet overzien.
Advertentie
DONDERDAG
VAN 2.30—3.30 UUR
(stempel 7)
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK.
^eiden - Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
„Diplomatieke ziekte?"
In bevoegde kringen te Londen heeft
men twee redenen opgegeven, die presi
dent Soekarno zouden kunnen hebben
geleid tot het besluit, naar het buiten
land te gaan. De eerste reden kan een
„diplomatieke ziekte'' zijn. Overstelpt
door de gebeurtenissen zou hij hebben
besloten ..zijn gezicht te redden", opdat
hij niet zou behoeven terug te komen op
maatregelen die hebben geleid tot een
desorganisatie van de Indonesische eco
nomie en die zelfs het bestaan van de
staat in gevaar hebben gebracht.
De andere veronderstelling houdt re
kening met druk van communistische
zijde: president Soekarno zou niet aan
het hoofd van de staat willen staan bij
een machtsovername door de commu
nisten. die hij in het verleden heeft
aangemoedigd.
Militair beheer in Soerabaja
Uit Soerabaja wordt gemeld, dat daar
alle Nederlandse bedrijven onder mili
tair beheer zijn gesteld. Tevens hebben
de miü'ire antiriteiten in Soerabaja de
„Simpan- Ciub" overgenomen.
Volger. n bericht uit Eandoeng,
hebben de militaire autoriteiten het
clubgebouw in Tjimboeloeit. nabij Ban
doeng, gesloten. Het oorspronkelijke ge
bouw van deze club - welker leden voor
het merendeel uit Nederlanders beston
den - in Bandoeng, werd in 1955 ge
bruikt voor de conferentie van de
Aziatisch-Afrikaanse landen, terwijl het
tegenwoordig door de Constituante voor
haar vergaderingen wordt gebruikt. Het
nieuwe clubgebouw in Bandoeng werd 2
weken geleden ingewijd.
Verbod tot overdracht
De plaatselijk militair commandant
van Djakarta, luitenant-kolonel Endang
Dachjar. heeft een verordening uitge
vaardigd, waarbij het aan alle Neder
landers, die zullen repatriëren, verboden
wordt om zonder toestemming van de
autoriteiten hun bezittingen aan andere
personen over te dragen. Ook vaardigde
hy een regeling uit voor de overdracht
van eigendomsrechten van Nederlan
ders.
Er is een uit zes leden bestaande com
missie van toezicht ingesteld, die con
trole zal uitoefenen op de overdracht
van Nederlandse eigendommen. Deze
commissie bestaat uit vertegenwoordi
gers van het parket, de politie, het mi
litair commando, het deviezeninstituut,
het kantoor voor de prijsbeheersing en
van de gemeente Djakarta. Tegen over
treders van deze verordening, die met
ingang van 7 december van kracht is
verklaard zullen strenge maatregelen
worden genomen.
De verordening bepaalt o.m., dat
.overdracht van rechten op eigendom
men door Nederlanders aan wie dan ook
verboden is. behalve met toestemming
van de commissie van toezicht", en dat
onder eigendommen worden verstaan
alle roerende en onroerende goederen.
Moiestverzekering blijft
van kracht
Op een vergadering te Amsterdam
hebben vertegenwoordigers van de assu
rantiemaatschappijen. die verenigd zijn
in de thans 25 jaar oude Nederlandsche
Luchtvaartpool N.V.. zich gistermiddag
beraden over de persoonlijke ongeval
lenverzekering (inclusief molest) up het
leven van in Indonesië werkende Neder
landers en Indonesiërs. De Luchtvaart-
pool houdt zich n.l. niet uitsluitend be
zig met de verzekering van vliegtuigen
en passagiers. Ook op de grond kan
men verzekerd blijven. Duizenden Ne
derlanders, die in Indonesië werken bij
cultuurmaatschappijen, rederijen, ban
ken en fabrieken, hebben van deze mo
gelijkheid gebruik gemaakt, zo ook vele
Indonesiërs van deze bedrijven.
Ter vergadering werd medegedeeld,
dat onder deze verzekerden twijfel is
gerezen over de vraag of onder de hui
dige omstandigheden de polissen geldig
zullen blijven. De vergadering kwam tot
de conclusie, dat de polissen - welke
maatregel ook door de Indonesische re
gering ten aanzien van de Nederlandse
bedrijven wordt genomen - inderdaad
onverminderd van kraeht zullen blijven.
Na afloop der vergadering werd meege
deeld, dat aan dit standpunt geen en
kel voorbehoud verbonden is.
Handel over Hamburg?
De Indonesische ambassadeur in West-
Duitsland, de heer Zain, spreekt in
Hamburg voor de Hamburgse Kamer
van Koophandel. Zyn reis naar de
grootste Duitse havenstad, waar de
meeste overzeese Duitse handelsonder
nemingen zyn gevestigd, wordt uiteraard
in verband gebracht met de in Djakarta
aangekondigde voornemens om de Indo
nesische exporthandel naar West-Europa
in de toekomst over de Bondsrepubliek
te leiden. De heer Zain heeft gisteravond
over deze plannen gesproken in een
televisieprogram van de Westduitse om
roep. Hij zei, dat hij niet het plan had
om voor de Hamburgse Kamer te spre
ken over een overhevelen van de Indo
nesische handel van Nederland naar
Hamburg, doch slechts gekomen was om
te onderzoeken welke mogelijkheden er
in die richting bestonden.
50.000 „gijzelaars'
De onafhankelijke „Indonesia Raya"
in Djakarta heeft vandaag Nederland
gewaarschuwd om geen oorlogssche
pen te gebruiken om de schepen, die
tussen Indonesië en de naburige lan
den varen, te hinderen, daar er op het
ogenblik in Indonesië 50.000 Neder
landse gijzelaars zyn.
Het blad, de mening verkondigend, dat
Nederland van deze oorlogsschepen ge
bruik zou kunnen maken om de door
Indonesië gebruikte schepen te verhin
deren, vervolgt: „Nederland zal ervaren,
dat schending van de Indonesische soe
vereiniteit beantwoord zal worden met
een onmiddellijke vergelding in de vorm
van een volkomen boycot van alle Ne
derlandse schepen en vliegtuigen in alle
belangrijke landen van Azie en Afnka",
daar Indonesië de vriend is van meer
dan 20 Afrikaanse en Aziatische landen", j
Laat de Nederlandse regering er ook
aan denken, dat zij in 1 1 «s 60.000
De woordvoerder van de Indonesische diplomatieke vertegenwoordiging
in Den Haag heeft gisteravond de volgende verklaring afgelegd:
1. De Indonesische regering betreurt ten zeerste de overhaaste stap van
het hoofdkantoor van de K.P.M., om schepen naar Singapore of elders
buiten Indonesië te dirigeren. Het is nooit de bedoeling van de regering
van de Republiek Indonesië geweest om K.P.M.-schepen in beslag te
nemen. Indien op verscheidene schepen gewapende militairen aan boord
zijn geplaatst, dan is dit slechts een maatregel, voortvloeiende uit de
staat van oorlog cn beleg, om de verbindingen tussen de eilanden te g
verzekeren. U
In dit verband kan worden gewezen op de normale diensten van de
andere scheepvaartmaatschappijen op Indonesië, zoals de Inter Ocean
Lines, de K.J.C.P.L., de Rotterdamsche Lloyd, de maatschappij Nederland
cn vele andere. De gevolgen van deze overhaaste stap van de directie der
K.P.M. blijken uit de stagnaties in het vervoer van goederen en passagiers.
2. Het is nooit de bedoeling geweest en het is ook niet de bedoeling
van de Indonesische regering om Nederlandse bedrijven te confiskeren
of te nationaliseren. Deze bedrijven zyn nu overal in Indonesië onder
regeringstoezicht gesteld om acties van derden te voorkomen. De Indo
nesische regering beheerst de situatie volkomen.
3. Het is ook nooit de bedoeling van de Indonesische regering geweest
om de ongeveer 50.000 Nederlanders uit te wijzen. Wel is aan de Neder
landse regering gevraagd, de werkloze Nederlanders in Indonesië te doen
repatriëren".
Aldus de verklaring van de woerdvoerder van de Indonesische diplo
matieke vertegenwoordiging in Den Haag.
Vermoeide moeders en kinderen
zitten in de aankomsthal op Schip
hol na daar uit Singapore te zijn
aangekomen met een chaitervlieg-
tuig van de BOAC. De vaders,
personeelsleden van de Unilever in
Indonesië, bleven achter in dit
thans zo woelige land. terwijl hun
gezinnen zijn geëvacueerd.
Het vliegtuig arriveerde heden
ochtend in alle vroegte.
i raditiegetrouw star
ten wij op 14 december
a.s. met onze jaarlijkse
De belangrijke voorde
len van deze speciale
aanbieding zijn aan onze
vaste klanten welbe
kend.
Onze "nieuwe dienten
willen wij er gaarne op
•wijzen, dat wij
reduciie
geven op al onze beken
de merkkleding
ASCOT
SANTEGA
SHELTER
STURKA
DUMAK
VICTORY
Haarlemmerstraat 175
gijzelaars op het spel heeft staan, en
dat elke stap harerzijds, die kan wor
den uitgelegd als een aanval op de
Indonesische soevereiniteit, wanorde
lijkheden tegen de Nederlandse onder
danen zal uitlokken, die de Indonesi
sche regering onmogelijk zal kunnen
verhinderen of onder bedwang zal
kunnen houden.
Of de Nederlandse oorlogsschepen
naar dit deel van de wereld komen als
machtsvertoon, of dat zij daarheen wer
den gezonden om de scheepvaart te hin
deren, zij wakkeren het vuur van de
anti-Nederlandse gevoelens nog meer
aan en leggen de grondslag voor nog
meer moeilijkheden tussen Indonesië en
Nederland", aldus „Indonesia Raya".
Soekarno op terugweg?
Naar aanleiding van de bekendmaking
dat president Soekarno binnenkort rust
zal gaan nemen, schreef de „New York
Times": „President Soekarno schijnt op
de terugweg te zijnpolitieke, econo
mische en maatschappelijke instabiliteit
eisen hun tol in Indonesië", aldus het
blad.
(MEN ZIE lLDIRS)
Geen extra vluchten
naar Djakarta meer
De Indonesische regering zal geen
toestemming meer verlenen voor het
landen van speciale vliegtuigen in
Djakarta, omdat zy van oordeel is, dat
er geen behoefte aan is. Dit werd
gisteren bekend gemaakt door de be
drijfsleider voor Azië van de Gantas-
Boac. James Alexander, die zeide dat
het besluit in die zin gisteren door het
Indonesische ministerie van Verkeer
ter kennis was gebracht van de Britse
ambassade.
De ambassade had landingsvergun
ningen gevraagd voor extravluchten
van de Boac. Qantas en Malayan Air
way. Deze werden geweigerd, omdat
de Indonesische regering van oordeel
is, dat het vervoer kan worden ver
richt door de normale diensten van de
luchtlijnen, die Djakarta aandoen, en
de speciale vluchten van de Garoeda.
Alexander zeide, dat zyn kantoor in
Djakarta voor december nog een boe-
kingslijst heeft van 300 passagiers. Vol
gens hem had de K.L.M. nog 500 boe
kingen tot het einde van dit jaar.
Een „Argonaut" van de Boac. die gis
teren op Kemajoran had moeten aan
komen, kon door het besluit der Indo
nesische regering niet landen. De pas
sagiers werden tijdig gewaarschuwd, doch
(Advertentie)
WEGENS ENORM SUCCES
gaan wij door met onze
Op al onze WINTERKLEDING
belangrijke korting.
JAPONNEN voor de
HALVE PRIJS.
ZIET ONZE ETALAGE
HAARLEMMERSTRAAT 109
t o. Bata - Leiden
Koningin en prinses Irene
in Londen
(Van onze Londense correspondent)
Koningin Juliana is gistermiddag,
vergezeld van Prinses Irene, op Northolt
Airport geland. Zij zullen zaterdag het
huwelijk bijwonen van de 25-jarige me
juffrouw Ann Abel Smith, kleindochter
van Prinses Alice, met de heer David
Liddell-Grainer. Prinses Irene is een der
bruidsmeisjes. De huwelijksinzegening
geschiedt in de beroemde kapel van St.
George, in het kasteel Windsor.
Koningin Juliana en de Prinses heb
ben hun mtrek genomen in Kensington
Palace het oude paleis van Koning-
Stadhouder Willem III, zij zullen maan
dag naar ons land terugkeren.
Prinses Sybilla van Zweden en haar
dochter Prinses Christina, die eveneens
bi' huwelijk tegenwoordig zullr^
-Ju, uiiTieerden ook in Londe"
SPECIALE RECLAME
per 500 gram
MAGERE SPEKLAPPEN
MAGER PEKELSPEK
MAGER ROOKSPEK
DIK ROOKSPEK
1.18
1.18
1.25
0.88
Haalt heerlijk spek, licht gezouten
by
Door een balk gedood
(Speciale berichtgeving)
De 30-jarige los-arbeider W. Kooistra
is gistermiddag bij werkzaamheden op
het terrein van de Coöperatieve Con-
densfabriek te Leeuwarden om het leven
gekomen. Men was daar bezig een balk
met een kraan te verplaatsen. Toen het
ijzer op ongeveer een meter boven de
grond hing, liep Kooistra eronder door.
De balk stootte tegen een hoop zand en
viel uit de takel. De man werd op het
hoofd getroffen 'en naar het Stadszie
kenhuis vervoerd, waar hy kort na aan
komst aan een schedelbasisfractuur
overleed.
Advertentie
I vnn. (A_)L
velen van hen bleven geduldig de gehele
dag wachten in het passagekantoor van
de Boac, in de hoop een plaatsje te
kunnen krijgen in onverschillig welk
vliegtuig, dat Djakarta zou aandoen.
Een gecharterd toestel van de Garoeda
heeft gisteren 44 gezinsleden van het
K.L.M.-personeel naar Singapore over
gebracht.
Regen of sneeuw
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met tydelyk regen of
sneeuw. Overwegend matige, langs de
kust krachtige of harde wind tussen
noordoost en noord. Dezelfde tempera
turen als vandaag of iets lagere. (Op
gemaakt te 11.15 uur).
14 DECEMBER
Zon op: 8.43 uur; onder: 16.30 uur.
Maan op: 0.20 uur; onder: 12.40 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.17 en
20.47 uur.
Laagwater te 3.41 en 16.10 uur.
Advertentie
