Eerste extra-vliegtuig met groep
Nederlanders in Singapore
WEERBERICHT
AMERIKAANSE
ZATERDAG A.S.
PRESIDENT
IN PARIJS
Minister Dulles ernstig bezorgd
Hopen op een directe doorreis
GRATIS KOOPUUR
GOEMAAT
96ste jaargang
WOENSDAG 11 DECEMBER 1957
No. 29314
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: w J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
t.750 per kwartaal; f.255 per maand; f. 0.59 per week
Witte SingeJ 1, LeideD Giro oo o7055
Telefoon Directie en Administratie: 25U41; Redactie 21507
De uittocht begonnen?
Het „overnemen" door arbeiders gaat door
De uittocht der Nederlanders uit Indonesië lijkt thans begonnen.
Het eerste speciale vliegtuig met geëvacueerden uit Djakarta is gister
avond in Singapore aangekomen. Aan boord bevonden zich 17 dames
met 36 kinderen o.w. 6 zuigelingen. De meesten van hen waren ge
zinsleden van het Unileverpersoneel te Djakarta. Tot nu toe is alleen
nog maar toestemming gegeven voor dit ene toestel, n.l. het Argonaut-
vliegtuig „Atalanta" van de Boac. De meeste passagiers hoopten hun
reis naar ons land zonder veel oponthoud voort te zetten aan boord
van een Brittannia-toestel.
De Belgische luchtvaartmaatschappij „Sabena" heeft meegedeeld,
dat waarschijnlijk de eerstkomende dagen de Sabenatoestellen naar
Djakarta zullen vertrekken voor het vervoer van Nederlandse onder
danen.
Stapels post liggen in Singapore
In Singapore liggen intussen stapels luchtpost voor Indonesië te wachten
tengevolge van het uitvallen van de KLM-vluchten naar Indonesië. Men doet
thans alle mogelijke moeite om deze hoeveelheid post op te ruimen via de Britse
Luchtvaartmaatschappij „Boac", de Australische „Quantas" en de Garoeda. Tot
dusver deden zich nog geen moeilijkheden voor met het verzenden van de zee
post, doch ook hiervoor kan de situatie slechter worden, daar enkele schepen
met zeepost naar Singapore zijn teruggekeerd, zonder de laatste dagen Djakarta
te hebben aangedaan.
Overneming bedrijven
De militaire gouverneur van Zuid
en Zuidoost-Soelawesi (Celebes),
Andi Pangerang Peta Rani, heeft
medegedeeld, dat alle Nederlandse
ondernemingen in zijn ambtsgebied
met ingang van maandag onder re
gering stoezicht zijn geplaatst
Volgens een mededeling van Radio
Makassar bevinden zich onder de 34
onder regering stoezicht geplaatste
ondernemingen het kantoor van de
Kon. Shell te Makassar, de firma
Harmsen en Verwey en Dunlop.
Het hoofdkantoor van Philips in
Djakarta is gelijk gemeld overge
nomen door de arbeiders van deze maat
schappij. Philips heeft op Java twee
fabrieken nl. een van gloeilampen in
Soerabaja en een van radio's in Ban
doeng. De vakbond, die verbonden is
aan de „Sobsi", heeft verklaard, dat de
fabrieken ook onder de overneming vie
len. De bedrijfsleider van Philips, de
heer H. A. C. van Beurden, zei, dat hij
het verzoek van de arbeiders om het
bedrijf over te dragen had afgewezen
en dat de toestand nog erg verward
was.
De heer van Beurden maakte bekend,
dat het Philipsbedrijf, dat slechts voor
Vliegtuigen met
atoomwapens boven
West-Europa
Op vragen van het lid van de Tweede
Kamer, de heer Bakker over het vliegen
boven West-Europa van Amerikaanse
vliegtuigen bewapend met A- en H-
wapens heeft de minister voor Defensie
geantwoord, dat hij heeft kennis geno
men van de mededeling van de Britse
minister van Buitenlandse Zaken, dat
Amerikaanse vliegtuigen geregeld vluch
ten met atoom- en waterstof wapens
boven Engeland maken. Hjj heeft ook
kennis genomen van de mededelingen
van de Amerikaanse generaal Power op
13 november J.I., dat zulke vluchten
„boven West-Europa" plaatsvinden.
Van tijd tot tijd passeren op grote
hoogte boven het Nederlands grondge
bied bommenwerpers, tot welker nor
male bewapening A- en H-wapens beho
ren.
Op grond van de hem toekomende be
voegdheden krachtens de luchtvaartwet
heeft de minister bij beschikking de
samenwerking tussen de luchtmachten
der NAVO voor het maken van oefen-
vluchten mogelijk gemaakt. Deze be
schikking is gepubliceerd.
Dc samenwerking is wederkerig.
De minister is niet van mening, dat
het vliegen met atoomwapens boven
dichtbevolkte landstreken reusachtige
gevaren met zich meebrengt voor de
veiligheid van zulke landstreken en de
mensen die die bewonen. De minister
sluit zich in dezen aan bij de verklarin
gen van de Britse regering.
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking maar geen neerslag
van betekenis. Matige tot krachtige
wind tussen zuidoost en oost. Vannacht
plaatselijk temperaturen om het vries
punt, morgen ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
12 DECEMBER
Zon op: 16.30 uur; onder: 8.41 uur.
Maan op: 23.02 uur; onder: 11.48 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.31 uur en
18.52 uur.
Laagwater te 2.12 en 14.36 uur.
30% Nederlands eigendom is, evacuatie
van 133 personen Europees personeel,
onder wie 28 vrouwen en 72 kinderen,
voorbereidt.
Het dagblad „Sin Po" meldt, dat ar
beiders van de Bataafsche Petroleum
Maatschappij voorbereidingen treffen
voor het overnemen of onder toezicht
plaatsen van deze maatschappij.
De reden, waarom tot nu toe de
B.P.M. nog niet door de arbeiders is
overgenomen is gelegen in het feit. dat.
behalve dat daarmede is gewacht op
instructies van het centrale comité van
actie, deze stap goed dient te worden
overwogen, daar de B.P.M. een gemeng
de Engels-Nederlandse onderneming is.
Onrust onder Indonesiërs op
K.P.M. schepen
De „Straits Times" in Singapore
meldt, dat de 80 Indonesiërs die aan
boord van K.P.M.-schepen in Singa
pore gestrand zijn. onrustig beginnen te
worden.
Indonesische militairen, zeelieden en
een aantal gevangenen die aan booid
van de K.P.M.-schepen waren die ar
Singapore zijn uitgeweken, zijn op In
donesische schepen overgestapt, maar
de andere passagiers van deze schepen
zijn de onvrijwillige gasten van de
K.P.M. Zij hebben van de immigratie
dienst van Singapore geen toestemming
gekregen om aan land te gaan.
Nederlanders welkom in
Braziiilë
President Kubitschek van Brazilië
heeft zijn minister van Buitenlandse
Zaken opdracht gegeven onmiddellijk
met Den Haag contact op te nemen
over emigratie van Nederlanders uit
Indonesië naar Brazilië. Nederlanders
met ervaring op landbouwgebied in tro
pische landen vormen ideale immi
granten voor Brazlië. Over het aantal
dat eventueel opgenomen zou kunnen
worden werd in de opdracht van de
president niet gesproken.
De Nederlandse gezant in Brazilië,
jhr. Van Weede, deelde hierover mee,
dat de onderhandelingen waarschijnlijk
gevoerd zullen worden op ministerieel
niveau.
„Waanzin op drift"
„Wij hopen, dat de (Amerikaanse)
„politiekmakers" uit de waanzinnige ge-
dragingen van Indonesië zullen hebben I
geleerd, dat onafhankelijkheid nog niet i
vanzelfsprekend een deugd is", aldus de
„Wallstreet Journal" in een hoofdartikel
getiteld „Waanzin op drift". Het blad
herinnert er aan, dat Washington een
aantal jaren terug de Nederlanders heeft
aangespoord, Indonesië onafhankelijk te
maken en sedertdien aan Indonesië
financiële hulp heeft verleend tot een
bedrag van ongeveer 350 miljoen dollar.
Sovjetriissisclie premier schreef brieven
aan Eisenhoiver, Neliroe en dr. Adenauer
President Eisenhower is zover genezen van de gevolgen van de lichte beroerte,
welke hij vorige maand heeft gehad, dat hy de topconferentie van de landen van
het Noordatlantisch Verdrag in Parijs kan bijwonen, aldus deelde het Witte Huis
gisteren mede na een onderzoek van zes artsen naar de gezondheidstoestand van
de president. Eisenhower vertrekt vrijdag naar Parijs, waar hij zaterdag om 3 uur
pl. tijd op het vliegveld Orly hoopt aan te komen. Op donderdagmiddag 19
december keert hij dan weer terug. Behalve de openingsvergadering op maandag
zal de president drie voltallige bijeenkomsten bijwonen. Verder zal hij een reeks
particuliere besprekingen voeren met de regeringsleiders, die aan de conferentie
deelnemen. Eisenhower zal behalve van zijn zoon, majoor John Eisenhower, ver
gezeld worden door de minister van Buitenlandse Zaken (Dulles), van Defensie
(McEIroy), van Financiën (Anderson) en door de voorzitter van de Comissie voor
Atoomenergie (Strauss). In diplomatieke kringen in Parijs is men van oordeel,
dat de komst van Eisenhower de oplossing van tal van problemen, waarover de
landen van de NAVO nogal sterk van mening verschillen, zal vergemakkelijken.
Sovjet-Unie bereid is, van 1 januari a.s.
af, geen kernproeven meer te nemen, als
de Verenigde Staten en Engeland het
zelfde doen; in een brief van zestien
kantjes aan Bondskanselier Adenauer
van West-Duitsland schrijft Boelganin
over belangrijke wereldproblemen en de
betrekkingen tussen Bonn en Moskou,
welke brief eveneens als een poging
wordt beschouwd de Westduitse politiek
op de topconferentie van de NAVO te
beïnvloeden.
Slot op peg. 2
„Stcringsofferssief"
van Sevjefrussische leiding
Intussen is de Sovjet-Unie aan de
vooravond van de NAVO-topconferentie
een „storingsoffensief" begonnen. Pre
mier Boelganin heeft in een brief van
vijftien pagina's aan president Eisen
hower een bijeenkomst voorgesteld van
de leiders der Sovjet-Unie en het Wes
ten; in een brief aan premier Nehroe
van India verklaart Boelganin, dat de
Eist K.P.M. 117
miljoen vergoeding
Ter beurze van Amsterdam deed
gistermiddag het gerucht de ronde,
dat de Koninklijke Paketvaart-
Maatschappij te Amsterdam bij
haar assuradeuren een vordering
ter waarde van 117 miljoen gulden
had ingediend. Deze vordering zou
in verband staan met de 40 sche
pen van de maatschappij, die door
de Indonesische regering in beslag
zijn genomen.
Bij informatie wilde de directie
van de K.P.M. dit gerucht noch
bevestigen noch tegenspreken.
Volgens in Londen ontvangen berich
ten aldus onze Londense correspon
dent wordt de waarde "van de in
Indonesië in beslag genomen Neder
landse schepen geschat op 120 miljoen
gulden. Het is mogelijk, dat Engelse
assuradeuren bij de eis van de Neder
landse eigenaars zullen worden betrok
ken voor een bedrag van 45 m'ljoen
gulden.
„Indonesië zou. op welke manier ook,
onafhankelijk zijn geworden. Maar de
bemoeiingen van de V S. hebben bij de
Nederlanders kwaad bloed gezet en naar
het schijnt heeft Indonesië van zijn on
afhankelijkheid niet erg veel profijt ge
had. want heden ten dage heerst in net
land een politieke en economische
chaos"
Het „Wallstreet Journal" sprepkt ten
slotte de hoop uit, dat „het congres het
droevige Indonesische geval aan een
nauwgezette studie zal onderwerpen,
daar de Indonesische regering plannen
heeft om in verhoogde mate een beroep
te doen op buitenlandse financiële hulp
verlening".
(Men zie ook elders)
Advertentie
DINSDAG
voor Katwijk en Noordwijk
VAN 10—10.30 UUR
(stempel 3).
Voor Leiden en Rijnsburg
VAN 10—10.30 UUR
(stempel 3)
EN VAN 2.30—3 UUR
(stempel D).
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK
Leiden
Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
Actiecomité's Stichting
„Hulp aan landgenoten in
Indonesië"
Actie in voorbereiding
De Stichting „Hulp aan landgeno
ten in Indonesië" te Den Haag deelt
mede, dat gisteren aan alle gemeen
tebesturen in ons land schrifteHjk is
verzocht over te gaan tot het oprich
ten van actie-comité's om gelden en
goederen in te zamelen. De eerste gun
stige reacties kwamen reeds dezelfde
dag binnen.
De voorbereidingen voor een hulp
actie aan Nederlanders in Indonesië
zün in volle gang en in het komende
weekeinde kunnen daarover nadere
mededelingen worden verwacht, aldus
het bestuur van de Stichting.
Het gironummer is: 3 0 8.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Nagekeken door talloze familie
leden en bekenden van de beman
ning stoomt Hi. Ms. fregat ..Evert-
scn" uit Den Helder op weg naar
Nieuw-Guinea ter aflossinq van de
.tfohan Maurils van Nassau".
Het eerste speciale vliegtuig met I den doorvliegen naar Amsterdam
Nederlandse geëvacueerden uit Zn-jen Londen. Deze beide telefoto's
donesië is gisteravond in Singapore tonen vrouwen en kinderen tijdens
aangekomen met vrouwen en kin- j een korte rustpauze in het restau-
cteren die nog dezelfde avond zou- rant van het vliegveld te Singapore.
Amerika e.a. dringen op matiging aan
Minister Dulles heeft gisteren verklaard, dat de V.S. Indonesië hebben gewezen
op de noodzaak van matiging In de huidige crisis tussen Nederland en Indonesië
en dat de V.S. zich ernstig bezorgd maken over de verslechtering van de situatie
in Indonesië.
Hq deelde voorts mede, dat de Amerikaanse ambassadeur te Djakarta, John
Allison, gisteren een onderhoud had met Indonesische autoriteiten, waarvan
Dulles echter nog geen rapport had ontvangen.
Allison - zo zeide hij verder - is niet gemachtigd, in het geschil tussen Neder
land en Indonesië een voorstel te doen tot bemiddeling of het aanbieden van
goede diensten.
Dulles verklaarde voorts dat. naar het
schijnt, onder communistische invloed
staande of door de communisten be
heerste vakbonden de leiding genomen
hebben in het bezetten van Nederlandse
eigendommen. Een en ander werpt vra
gen op wat betreft de handhaving van
wet en orde, aldus Dulles.
Op een vraag over de vergadering van
de Raad van de NAVO op zaterdag j.l.
die op verzoek van de Nederlandse rege
ring te Parijs was bijeengekomen, ant
woordde Dulles, dat zijns inziens de
NAVO het aangewezen lichaam is voor
de behandeling van kwesties als die tus
sen Nederland en Indonesië. Hij voegde
hier evenwel aan toe. dat men niet moet
verwachten, dat de Raad van de NAVO
een gedragslijn zal bepalen in vraag
stukken. die van invloed zouden kun
nen zijn op de overige leden van de
NAVO.
Officiële kringen te Canberra melden,
dat de ambassades van Australië, Enge
land en de V.S. In Indonesië in samen
werking handelen om een matigende in
vloed op de ontwikkeling daar uit te oe
fenen. Verklaard wordt dat deze ambas
sades hun goede diensten concentreren
op de meer nuchtere elementen in de
regering, om deze er van te doordringen
hoe gevaarlijk de situatie is die ontstaat
wanneer aan wetteloosheid geen paal en
perk gesteld wordt.
Verantwoordelijke kringen verklaren
dat Indonesië door deze mogendheden
wordt aangemoedigd te helpen remmen
Indonesische studenten
naar Oost-Duitsland
Volgens een bericht van het Oost-
duitse nieuwsagentschap ADN heeft
Oost-Duitsland aan alle Indonesische
studenten, die thans aan Nederlandse
universiteiten studeren, aangeboden
hun studie voort te zetten in Oost-
Duitsland.
Dit aanbod is gedaan in een bekend
making van de persafdeling van het
Oostduitse Ministerie van Buitenlandse
Zaken, in overleg met het staatssecre
tariaat voor de universiteiten Er wordt
in gezegd, dat de regering van Oost-
Duitsland en de bevolking grote sympa
thie hebben voor de „gerechte strijd"
van het Indonesische volk voor de be
vrijding van West-Irian. „In deze moei
lijke periode van zyn worsteling heeft
het Indonesische volk de volle steun van
onze boeren- en arbeidersstaat. Dc re
gering van de Duitse democratische re
publiek is bereid, de Indonesisch? rege
ring gelegenheid te bieden voor de stu
die aan Oostduitse universiteiten voor
Indonesische staatsburgers die thans in
Nederland studeren indien daartoe de
nnr»'|7nfl)f nf de
toe te passen, voor de situatie volledig
uit de hand raakt.
Gezaghebbende kringen te Canberra
zeggen, dat Indonesië thans tracht Ne
derland te dwingen zijn houding wat be
treft Westelijk Nieuw-Guinea te herzien,
om de investeringen in Indonesië te red
den. Verklaard wordt dat deze vorm van
afpersing niet de sympathieke steun
vindt die Indonesië verwacht had onder
de Afro-Aziatische landen. Deze landen
worden steeds beduchter voor de conse
quenties en gaan vrezen dat buitenland
se investeringen bij hen zelf misschien
afgeschrikt zullen worden door de ex
treme maatregelen die momenteel in In
donesië genomen worden. Aziatische
landen die met Australië lid van de
SEATO zijn. hebben tegenover Indone
sië uitdrukking gegeven aan hun be
zorgdheid over de keer der gebeurtenis
sen.
Tachtig Perzeu op
zeilschip vergaan
Tachtig Perzen, die heimelük per zeil
schip naar Koeweit waren vertrokken,
zijn met hun schip in de Perzische Golf
omgekomen, aldus meldt een correspon.
dent van het Perzische blad Keihan te
Boesjir. een Perzische haven aan de
Golf van Perzië.
Op weg naar beheersing
kernfusie-energie
De Britse minister-president MacMll-
lan, heeft in het Lagerhuis in antwoord
op een vraag van een socialist gezegd,
dat er „veelbelovende resultaten" zijn
verkregen met de Zeta", een machine,
waarmee Britse geleerden proeven ne
men bij pogingen tot het beheersen van
warmtekernfusie voor vreedzame doel
einden.
MacMillan zei verder, dat er een vol
ledige en voor beide partijen voordelige
samenwerking tussen de Ver. Staten en
Groot-Brittannië bestaat bij het speur
werk op dit terrein.
Saekorno's reis is uitgesteld
In Djakarta is vandaag bekend ge
maakt. dat de voorgenomen reis van
president Soekarno naar enige Latijns-
Amerikaanse landen niet zal door
gaan. In een door het kabinet uitge
geven communiqué wordt gezegd, „dat
de gezondheid van de president hem
niet veroorlooft veel te reizen"
De vorige week werd - naar men
weet - door enige leden van het par
lement een motie ingediend, waarin
dc regering werd verzocht de reis van
de president niet te doen doorgaan,
in verhand met de huidige binnen-
situatie-