DESKUNDIGEN MOGEN NOG BLIJVEN
WEERBERICHT
(gratis koopuur
Minister Maengkom geeft drama ontstellende wending
Indonesië
TREINRAMP (IN MIST) BIJ
LONDEN EIST 61 LEVENS
Lancering eerste Amerikaanse
kunstmaan werd uitgesteld
GOEMAAT
96ste jaargang
DONDERDAG 5 DECEMBER 1957
No. 29309
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: o J. W. Henny
Hoofdredacteur J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 059 per week
Witte SlngeJ 1, Lelden - Giro no. 6705S
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 2150?
NEDERLANDERS MOETEN INDONESIË VERLATEN
et hedenmorgen door de Indone-
Hsische minister van Justitie Maeng
kom medegedeelde besluit tot uit
wijzing van alle Nederlanders uit
Indonesië komt voor ons niet onver
wachts. Het is per slot van rekening
de
uiterste consequentie van de houding
welke de Indonesische regering in de
laatste maanden jegens Nederland heeft
aangenomen en welke onder sterke in
vloed van een door hogerhand gestimu
leerde hetze-actie een zó sterke anti-
Nederlandse gezindheid heeft gekweekt,
dat aan de rede volkomen het zwijgen
is opgelegd.
Hier spreekt niet langer het nuchtere
verstand van de staatsman, hier treedt
slechts een aantal figuren op, zogenaamd
als uitvoerder van de volkswil, welke
zijzelf volgens Hitleriaans en Göbeliaans
recept eerst kunstmatig hebben ge
creëerd.
Het had er gisteravond en heden
morgen even de schijn van alsof er
enige ontspanning was gekomen
in de verhouding; alsof de Indonesiërs
toch nog wel bereid zouden zijn tot een
gesprek met de Nederlanders en alsof de
Indonesische regering het niet eens zou
zijn met verschillende bij wijze van
„spontane reactie" ondernomen acties
jegens Nederlandse ondernemingen en
instellingen.
Wij zijn er ons van bewust geweest
en wij hebben aan die overtuiging ook
uiting gegeven, dat het voor de Indo
nesiërs na al hun gescheld en geschimp
aan het adres van de Nederlanders bij
zonder moeilijk zou zijn „de weg terug"
te vinden naar een gematigder, ver
draagzamer en minder onverzoenlijke
houding.
Het hierboven gememoreerde besluit
bewijst dat „die weg terug" er inder
daad niet is, dat gevoelens van haat en
hartstocht dusdanig overheersen, dat
daaraan al het andere, ook het eigen
belang, volkomen ondergeschikt wordt
gemaakt.
WIJ aarzelen niet om dit besluit een
tragisch besluit te noemen. Tra
gisch niet in de eerste plaats voor
de 50 k 60.000 Nederlanders aan wier
carrière in Indonesië thans zulk een
abrupt einde wordt gemaakt. Want het
zou gelet op het tempo, waarin de
laatste weken de NederlandsIndone
sische verhoudingen zijn verslechterd!
wel eens kumien zijn, dat we er over
enige tijd dankbaar voor moeten wezen,
dat al onze landgenoten het er heel
huids hebben afgebracht, ook al ligt
de veronderstelling voor de hand, dat
him leven het enige zal zijn, wat zij
uit de baaierd zullen kunnen redden.
Maar bovenal tragisch voor de jonge
Indonesische staat, waar een verblind
en op hol geslagen nationalisme, slechts
geleid door gevoelens van haat en
destructie, zich de sinds luttele jaren
verworven souvereiniteit niet waardig
heeft betoond en het volk van Indonesië
voert naar de chaos van het commu
nisme, waar regels van recht, rede en
menselijke waarden een fictie zijn.
Arm Indonesië
Mobiele colonnes
K-L. op
herhaling
(Van onze Haagse redactie)
Gedurende dertig dagen zullen vol
gend jaar de mobiele colonnes van de
Koninklijke Landmacht voor herha
lingsoefeningen in dienst worden ge
roepen. Het betreft hier zes brand
weercolonnes, drie opruimings- en
reddingsdiensten en drie geneeskun
dige diensten. De commandant mag
aan de militairen gedurende deze
oefeningen verlof verlenen van zater
dag 12 uur af tot zondagavond laat
ste reisgelegenheid.
Iets kouder
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met vooral aan
vankelijk op vele plaatsen mist en weinig
wind. Later zwakke tot matige wind uit
zuidelijke richtingen. Over het algemeen
iets lagere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
6 DECEMBER.
Zon op: 8.34 uur; onder: 16.32 uur.
Maan op: 16.18 uur; onder: 7.26 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.29 en 14.34 u.
Laagwater te 10.35 en 22.50 uur.
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's.
Er is plotseling een ontstellende wending geko
men in de situatie in Indonesië.
Terwijl talrijke berichten er gisteravond en ook
vanochtend nog op wezen, als zou er een lichte
ontspanning en matiging zijn ingetreden, heeft de
Indonesische minister van Justitie G. A. Maeng
kom vandaag gelast, dat alle Nederlanders Indo
nesië moeten verlaten.
De order treedt met ingang van heden in
werking.
Het hoofdkantoor van de Emigratiedienst
maakte bekend, dat het eerst de Nederlanders, die
financiële steun ontvangen van de Nederlandse
regering, zullen worden gerepatrieerd. Hun aantal
wordt volgens Nederlandse kringen geschat
op 9000.
In de tweede plaats zou de Nederlandse mid
denstand volgen en in de derde fase „andere
groepen van de Nederlandse gemeenschap".
Volgens schatting aan Nederlandse zijde be
draagt het aantal in Indonesië wonende Neder
landers 48.000.
Minister Maengkom zeide, dat Nederlandse
deskundigen van het besluit tot uitwijzing zullen
worden uitgezonderd.
Volgens immigratie-ambtenaren kunnen aan
Nederlanders nog steeds wederinreis-visa worden
verstrekt, bijvoorbeeld aan hen, die hun zaken aan
Indonesiërs willen overdragen.
Tot de Nederlanders, die Indonesië onmiddel
lijk moeten verlaten, zou ook behoren het perso
neel van de K.L.M., voorzover het niet contrac
tueel verbonden is aan de G.I.A., de Indonesische
Luchtvaartmaatschappij Garoeda Indonesian Air
ways, die eigendom is van de Indonesische
regering.
Maengkom noemde het besluit tot uitzetting
van de werkloze Nederlanders in overeenstem
ming met de strijd voor de bevrijding van
West-Irian.
Nederlandse consultaten worden gesloten
Voorts heeft het Indonesische ministerie van Buitenlandse Zaken vandaag de
diplomatieke vertegenwoordiger in Djakarta verzocht om alle Nederlandse con
sulaten in Indonesië te sluiten. Dit houdt niet in, dat de diplomatieke betrek
kingen tussen Indonesië en Nederland zijn verbroken.
In de nota wordt de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging voorts
verzocht om onmiddellijk alle activiteit op cultureel gebied, perszaken enrin de
militaire sector te staken.
mando tegenover de K.P.M.-direc-
tie en de vakverenigingsleiders
de wens geuit heeft, dat de situatie,
die bestond vóór het optreden van
de arbeiders, volledig hersteld zal
woeden
De rode stakingsvlag voor het K.P.M. 1
gebouw in Djakarta is thans neer-
Aandrang op
matiging
Nederlandse consulaten zijn gevestigd
in Bandoeng, Semarang en Soerabaja op
Java, in Makassar op Celebes en in Pa-
lembang en Medan op Sumatra.
In de diplomatieke lijst worden drie
ambtenaren genoemd als pers- en cul
turele ambtenaren. Er is één marine
attaché
Hun namen zijn R. Pekelharing, J. E.
Schaap, A. W. van Blommenstein en
kapitein-luitenant ter zee J. L. Dencher.
De consulaire afdeling van de Neder
landse missie in Djakarta zal niet ge
sloten worden.
Gisteravond bereikten ons de vol
gende berichten:
Een woordvoerder van de Neder
landse banken verklaarde, dat de
banken niet door Indonesische ar
beiders in beslag zijn genomen. De
directies hebben pertinent gewei
gerd op eisen daartoe in te gaan, zo
ook die van enkele handelsfirma's.
De Indonesische minister-president
Djoeanda heeft zijn stem doen horen
tegen handelingen, „welke inbreuk
zouden kunnen maken op de vrijheid
van mensen, hun veiligheid in ge
vaar zouden kunnen brengen of
schade zouden kumien veroorzaken
aan hun eigendommen". Al dergelijke
handelingen moeten in de strijd om
de bevrijding van West-Irian ver
meden worden, aldus de premier. Hij
uitte de waarschuwing, dat drasti
sche maatregelen" zullen worden ge
nomen tegen overtredingen van deze
voorschriften.
De Minister van Voorlichting, Soe-
dibjo heeft in zijn hoedanigheid van
voorzitter van het Comité van actie
voor de bevrijding van West-Irian
verklaard, dat alle acties binnen het
raam van deze bevrijdingscampagne
moeten worden gericht tegen de
Nederlandse regering en niet tegen
Nederlandse onderdanen.
De president-directeur van de K P M
de heer J F. P. de Geus. die bespre-
gehaald. Inplaats daarvan werd de
rood-witte vlag van de Indonesische
Republiek gehesen.
De Indonesische P.T.T. heeft bericht,
dat met ingang van heden de radio
telefoondienst met Nederland her
vat is.
Prawiranegara waarschuwt
In een toespraak voor een besloten
vergadering van de nationale opbouw-
conferentie in Djakarta, welke mede
werd bijgewoond door president Soe-
karno en oud-vice-president Hatta,
heeft Sjafroeddin Prawiranegara, de
gouverneur van de bank Indonesia
betoogd „dat wij de laatste tijd bij
de pogingen tot het terugkrijgen van
West-Irian dingen hebben gedaan,
die een flagrante schending van de
bepalingen van onze grondwet zijn".
Huiveringivekkende tonelenreddingswerk
duurde tot diep in de nacht
(Van onze Londense correspondent)
De zware winterse mist, welke gisteren zijn wijde, grijze mantel op Engeland
deponeerde, heeft gisternamiddag ten zuidoosten van Londen een spoorwegramp
veroorzaakt, waarbij drie treinen waren betrokken en 61 passagiers om het leven
kwamen. Volgens de laatste gegeven werden 114 personen zwaar gewond. Het
aantal lichter gewonden is nog niet bekend.
Op het kruispunt bij het stationnetje Nunhead reed een stoomtrein met be
stemming Ramsgate in op een elektrische trein op weg naar de forensenplaats
Hayes in Kent. De wagens schoven over elkaar en raakten de onderbouw van
een spoorwegviaduct, dat ineenstortte. Het puin bedolf de laatste wagon van de
stoomtrein. Een derde trein, op weg van Londen naar Dartford, ontspoorde boven
op het viaduct. Het was een afgrijselijk toneel: uiteengeslagen, omvergeworpen
en opeengestapelde rijtuigen, het gekerm der gewonden en de vieze, dikke mist,
welke alles nog huiveringwekkender maakte.
Treinen waren op
liet spitsuur stampvol
j Meer dan honderd brandweerlieden,
tientallen dokters, verpleegsters en an-
kingen voerde met het militaire I der personeel van de eerste hulpdien-
commando van Djakarta. ver- sten. alsmede spoormannen moesten
klaarde, dat het militaire com-
Na audities in Amsterdam waar
bij 70 meisjes van haar kunnen
blijk gaven is dit de enig overge
bleven Nederlandse kandidate voor
de hoofdrol van de Amerikaanse
film over Anne FrankHet is de
15-jarige Marianne Sarstaedt. die
wij hier in gesprek zien met de heer
Owen Mcleandirecteur van de
Amerikaanse filmmaatschappij, wel
ke de film gaat vervaardigen.
onder de moeilijkste omstandigheden
het reddingswerk verrichten, dat tot
diep in de nacht duurde. Ettelijke per
sonen waren bekneld. Het- bleek onmo
gelijk hen te bevrijden. Het aantal
slachtoffers is zo groot, omdat de trei
nen op dit spitsuur stampvol waren met
arbeiders, die naar huis gingen en huis
vrouwen, die kerstinkopen hadden ge
daan.
De laatste keer, dat tijdens mist een
spoorwegcatastrofe gebeurde, was in de
winter van 1946, toen er bij East-Croy-
don 23 reizigers omkwamen. De Britse
spoorwegen hadden juist bekend ge
maakt. dat in 1956 er in het geheel geen
dodelijke ongelukken waren voorgeko
men
Overigens was de catastrofe van East-
Croydon niet eens de ergste: bij een
spoorwegramp van oktober 1952 bij
Harrow. Noordwest-Londen, werden 112
personen gedood en raakten 349 perso
nen gewond. Dit ongeluk geschiedde
echter niet in de mist.
Opvangruimte is
voldoende
(Van onze Haagse redactiei
Van bevoegde zijde in Den Haag
vernemen wij. dat het bestaande appa
raat voor de repatriëring in staat zal
zjjn om de Nederlanders, die uit In
donesië zullen worden uitgewezen, op
te vangen. De afdeling bijzondere
maatschappelijke zorg van het mini
sterie van Maatschappelijk Werk be
schikt over voldoende opvangcentra en
contact-pensions om de gerepatrieer-
den voorlopig onder te brengen.
De meeste werkloze Nederlanders in
Indonesië zijn reeds onder de hoede
gesteld van het ministerie van Maat
schappelijk Werk. Het centrale bureau
van het Ministerie in Indonesië is ge
vestigd te Bandoeng en beschikt over
rayonkantoren in Djakarta, Semarang
"n Soerabaja. Van de 9000 Nederlan
ders, die het eerst uit Indonesië zullen
vertrekken, zijn er 6000, die door de
Nederlandse regering reeds financieel
gesteund worden De overige 3000 land
genoten zjjn voor het merendeel ge
pensioneerden.
Als voorbeeld van schending van de
grondwet noemde Prawiranegara het
eigenmachtig overnemen van buiten
landse bedrijven in Djakarta.
„Nog erger is opgetreden in Soera
baja. waar de plaatselijke Nederlandse
gemeenschap een soort van concentra-
tiekampbestaaa voert, en tien tabaks-
schuren in brand zijn gestoken".
Sjafroeddin zeide. dat de chaotische
gevolgen van dit optreden reeds merk
baar zijn: er was een „run" op de
Nederlandse banken; er was een volko
men chaos in de geldcirculatie; de im-
en export werden stilgelegd.
De prijzen van rijst vlogen omhoog
(in Djakarta stegen de prijzen van
rijst, dat het voornaamste voedingsbe
standdeel van de Indonesische bevol
king uitmaakt, in veertien dagen tijd
tot 10 12 roepiah per kilogram.
Sjafroeddin. die een vooraanstaande
figuur is uit de Islamitische Ma-ioemi"
deed aan het slot van zijn betoog een
beroep op Soekarno en Hatta om hun
invloed uit te oefenen, om de bevolking
te overreden „naar de wet terug te
keren".
(Men zie ook elders).
Ook vandaag geen poging
Het lanceren van de eerste Amerikaanse proef-kunstmaan is uitgesteld. Giste
ren zou de Vanguard-raket met het baby-maantje van 15 cm. doorsnee het heelal
in worden geschoten, maar technische storingen verhinderden het vertrek op het
vastgestelde tijdstip. Later stak een zeer harde wind op, die het lanceren onmo
gelijk maakte. Toen de weersomstandigheden beter werden was het personeel,
dat aan de voorbereidingen meewerkte en voor een deel meer dan een etmaal
achtereen in touw was geweest, te vermoeid om de moeilijke operatie van het
lanceren met voldoende rust en zekerheid te kunnen uitvoeren. Besloten is, dat
ook vandaag geen poging tot lanceren zal worden gedaan.
Inmiddels heeft een wetenschappelijke commentator van Radio Moskou ver
klaard, dat de raket die de eerste spoetnik in haar baan bracht zjjn omwentelin
gen om de aarde heeft beëindigd. Hij verklaarde geen bijzonderheden over het
einde van deze kunstsatelliet te kunnen geven alvorens alle beschikbare gegevens
waren bestudeerd.
Verband roken-longkanker
Ter inleiding van een programma, ge
wijd aan het probleem van de kanker,
zal de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid, de heer J. G. Suurhoff.
morgenavond om vijf minuten voor half
tien voor de radiozender Hilversum II
een kort woord spreken over het ver
band tussen roken en longkanker.
Advertentie
Woensdag
VAN 12 TOT 1 UUR
(Stempel 4)
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN.
KOOP U RIJK.
Leiden
Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
H-bommen voor de
Britse luchtmacht
Amerika hield publikatie van
Engels succes tegen
De bombardeinentsgroep van de Britse
luchtmacht wordt uitgerust met water
stofbommen, zo heeft de Britse onder
minister van Luchtvaart, Charles Orr
Ewing, gisteren in het Lagerhuis ont
huld in antwoord op een vraag van
socialistische zijde. De bommen zijn
van megaton-kracht (een miljoen ton
T.N.T., een ontplofbare stof).
Het Britse gezagsorgaan voor atoom
energie heeft gisteren geen officieel
commentaar willen geven op het be
richt in de „Manchester Guardian" dat
het jongste Britse succes op het ge
bied van het kernonderzoek als gevolg
van Amerikaanse protesten in de doof
pot is gestopt. Bij dit onderzoek zouden
om. temperaturen van bijna vijf mil
joen graden Celsius zijn bereikt.
De vertegenwoordigers van de V.S.
in de gemengd Brits-Amerikaanse com
missie, die over de vrijgeving van de
resultaten op het gebied van het kern
onderzoek moet beslissen, zouden er in
geslaagd zijn de publikatie van boven
genoemd succes tegen te houden, aldus
de „Manchester Guardian".
Het Russische tijdschrift voor de
vloot schrijft, dat geleideprojectielen
met atoomlading met één slag niet al
leen een enkel vliegtuig, maar een ge
hele formatie kunnen vernietigen, on
verschillig op welke hoogte. Met het
intercontinentale ballistische projectiel
kan men doelen overal op aarde treffen.
De duikboten kunnen onder en boven
water raketten lanceren met een reik
wijdte van meer dan 1200 km Het bom
barderen van een uitgestrekt gebied zal
worden verricht met intercontinentale
gevleugelde projectielen of robot-vlieg
tuigen met een actieradius tot 8.000
km., aldus het tijdschrift.
Von Brentano in de
Engelse hoofdstad
De Westduitse minister van Buiten
landse Zaken, Von Brentano, arriveerde
gisteren voor een officieel bezoek van
twee dagen in de Engelse hoofdstad. Fr
zou gesproken worden over de komende
NAVO-topconferentie in Parjjs, het
voorgestelde Europese vrijhandelsgebied
(waarvan Engeland een grote voorstan
der is), de huidige impasse in de tussen
Oost en West gevoerde ontwapenings
besprekingen en de vooruitzichten voor
een Duitse hereniging. Ook zal de Britse
cis aan de orde komen, dat West-Duits-
land het volgend jaar vjjftig miljoen
pond sterling ongeveer 530 miljoen
gulden zal bijdragen aan de kosten
der legering van Britse troepen in West-
Duitsland. De sterkte dezer troepen is
thans 63.000 man, welk aantal Gront-
Brittannië tot 50000 verminderen wil.
Blijkbaar heeft Engeland niet veel hoop,
dat de Duitsers bereid zijn deze finan
ciële bijdrage te leveren en daarom heeft
het dit onderwerp dinsdag jl. ter
sprake gebracht in de permanente raden
van de NAVO en van de Westeuropese
Unie. De enorme som van het handha
ven der Britse strijdkrachten in West-
Duitsland wordt een te zware last voor
Londen. Vandaar het verzoek de finan
ciële basis te herzien. Het huidige b\j-
drage-jaar loopt in maart a-s". af.
De Westduitse minister van Defensie,
Franz Strauss, heeft gisteravond in een
gesprek voor de Italiaanse telvisie (hfj
vertoeft op het ogenblik in Rome) ver
klaard, dat zjjn land voorstander is van
samenvoeging van alle NAVO-lucht-
machten. West-Duitsland zal dit op de
komende NAVO-topconferentie beplei
ten. Hij voegde hieraan toe. dat West-
Duitsland ook de vervoers- en bevoor
radingsstelsels der NAVO-leden ver
enigd zou willen zien.
Spaanse herovering
van zuiden van Ifni
Madrid wil gebied niet aan
opstandelingen afstaan
Spaanse strijdkrachten hebhen het
hele zuidelijke gedeelte van Ifni her
overd en elf guerrillastrijders gedood,
aldus het Spaanse ministerie van het
leper He» Marokkaanse blad „Al 41am"
weet echter te melden, dat het onoffi
ciële Marokkaanse bevrijdingsleger
circa 18 km. diep in Ifni is doorgedron
gen na een gevecht van drie uur met
Spaanse strijdkrachten.
Kroonprins Moulay Hassan, die na
mens zijn in Amerika verblijf houden
de vader koning Mohammed optreedt,
wacht nog steeds op een antwoord van
Franco op zijn verzoek de moeilijkhe
den op te lossen door Ifni aan Marokko
af te staan.
In Madrid is men van mening, dat
Ifni. hoewel het slechts geringe com
merciële en strategische betekenis
heeft, uit prestige-overwegingen niet
aan guerillastrijders kan worden over
gedragen.
Spanje zou Ifni echter wel aan Ma
rokko kunnen afstaan, zo meent men
In Madrid. Het heeft reeds aangeboden
de kwestie voor het internationale Ge
rechtshof in D' Haag te brengen.
Waarnemers in Madrid zijn de op
vatting toegedaan dat men met de
aanval op Ifni het volgende beoogt:
Het ondermijnen van het gezag van
Koning Mohammed; de aanval werd
ondernomen toen Koning Mohammed
niet meer in Marokko was;
Een einde te maken aan de vriend
schap tussen Spanje en Marokko;
Ifni bij verrassing eroveren en het
succes van de aanval toeschrijven aan
leden van plaatselijke stammen.
Deze waarnemers menen aanwijzingen
te hebben, dat een gedeelte van de na
tionalistische Marokkaanse strijdkrach
ten samenwerkt met het internationale
communisme.
