Tweede Kamer is bezorgd over de
groeiende werkloosheid
Amerikaanse patrouillevliegtuigen
boven Engeland met H-bommen
WEERBERICHT
Regering blijft waakzaam!
A an rn 1 lende i werkgelegen beid
wordt onder de ogen
gezien
AJschrik-methode levert
bevolk i tl tr
voor
geen
gevaar
op
GRATIS KOOPUUR
GOEMAAT
EISENHOWERS GEZONDHEID
THANS ZEER BEVREDIGEND
Brand in transformatorgebouw
atoomvliegtuig
96ste jaargang
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1957
No. 29303
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.750 per kwartaal; f.2.55 per maand; f 059 per week
Witte Singel l, Lelden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze parlementaire redacteur)
Van alle kanten werd gisteren in de Tweede Kamer uiting gegeven
aan ongerustheid over een toeneming van de werkloosheid in 1958. In
dit verband maakte men zich ook bezorgd over een tekort aan
objecten voor werkverschaffing, omdat daarvoor, als gevolg van de
bestedingsbeperking, alleen goedkope werken in aanmerking zullen
komen. Minister Suurhoff antwoordde, dat de regering deze bezorgd
heid dech. maar wanneer in enigszins grote omvang werkloosheid
optreedt, zal de regering deze met alle haar ten dienste staande mid-
delen bestrijden en als het financieel maar even kan, zal zij meer 1 rijn om ren tooneminr van dc werkloos
gelden beschikbaar stellen voor de uitvoering van aanvullende werken.' op tr yan*rn- *oor werkloos
71 held van rnu
delen daarvoor vrijgemaakt kunnen
worden. Overigens kan een inzinking
van de bedrijvigheid niet alleen met
aanvullende werkobjecten worden be
streden.
Bij de huidige onzekerheid omtrent
de ontwikkeling van de werkloosheid
kan de minister geen positieve toezeg
ging doen. dat de regering 10 of 30 mil
joen gulden meer beschikbaar zal stel
len.
In het voorafgaande debat had de
heer Van Lier reeds verklaard, dat de
PvdA bereid is de minister de nodige
geldmiddelen te verschaffen. H<
van het antwoord van de minister af
hangen of hij hiervoor een uitspraak
van de Kamer zou verlangen. Bij de re
plieken zal f»;us blijken of de heer Van
Lier nog aanleiding vindt enig initiatief
te nemen.
Ruimschoots plannen
Van alle kanten was ook gevraagd of
er voldoende werkobjecten in voorraad
Voldoende werkobjecten voor werklozen
Op zichzelf vond minister Suurhoff de cijfers van de werkloosheid nog
niet alarmerend. Ook op het hoogtepunt van de overspanning van dc
arbeidsmarkt waren er nog enkele tienduizenden werklozen Er is altijd
sctzocnwerkloosheid. Eind oktober was de werkloosheid nog niet van be
tekenis. uitgezonderd in dc ontwikkelingsgebieden in het noorden van het
land en in het suidwesten van Brabant
Dc bedoeling van de bestedingsbeperking is een einde te maken aan de
overspanning op de arbeidsmarkt Maar bij het vaststellen van het bedrag
voor aanvullende werkgelegenheid in 1958. is de minister ervan uitgegaan,
dat de bestedingsbeperking slechts het verbroken evenwicht zou herstellen
en niet tot een noemenswaardige staging van de wcrklooshetid zou leiden
De kapltaalschanrtte heeft echter het
effect van de bestedingsbeperking aan
zienlijk versterkt De laatste paar weken
aijn er ook tekenen van verminderde
werkgelegenheid door inkrimping van
buitenlandse opdrnchten ais gevolg van
verscherpte concurrentie. Dat onder
streept de noodzaak van produk tie ver
betering
Het valt moeilijk te voorspellen hoe
groot de omvang Tan de werkloosheid
«1 /iin In 19To<. maar ren Nijging rou
mlnlnar BmMl nirt rataMk Dal
behoeft niet direct alarmerend te «ijn.
maar het noodzaakt wel toi het overwe
gen welke maatregelen genomen zoadrn
Spaanse versterking
naar gebied van Ifni
Momenteel achfjnt „Al Alam", het ge
zaghebbende dagblad van de Marok
kaanse regeringspartij Istlqlal, dc enige
betrouwbare bron te zijn. waaruit in
lichtingen verkregen kunnen worden
over de gang van zaken in Ifni. een
Spaanse enclave aan de Atlantische
kust Het blad. dat eigen corresponden
ten in deze enclave heeft zitten. beves
tigde gisteren de officiële Spaanse
mededeling, dat 6ldi Ifni de hoofd
stad van het gebied nog in Spaanse
handen ls. De nationalisten zouden ech
ter bU hun aanvallen 50 doden hebben
gemaakt ln het Spaanse garnizoen en
66 gewonden. Vijf-en-veerUg Spanjaar
den zouden gevangen zUn genomen In
de stad aldus de correspondenten van
..Al Alam" is een uitgaansverbod van
kracht on de Spaanse autoriteiten heb
ben enkele arrestaties doen verrichten
De winkels zijn gesloten en de straten
verlaten. De Spanjaarden brengen !n
moeten worden. Lr roudrn meer aanvul
lende werkobjecten kunnen worden uit
gevoerd. maar dan moeten de gejdmid-
an enige omvang, antwoordde mi
nister Suurhoff ziln er thans voldoende
plannen in portefeuille, zeker als er
geldmiddelen kunnen worden rijer -
maakt om <>ok enige dure objecten uit
te voeren. Voor de komende maanden is
een redelijke tewerkstelling verzekerd.
Ifnor de overspanning in de arbeids
markt zijn overigens niet veel plannen
voorbereid kunnen worden. Men had do I
handen vol met het lopende werk. Zo gaat het thans ran tijd tot tijd
M,t dr iiltvixTins <an d. unvnllrndr fr,e j„ het huidioe Bokano of het
werken ziin vele miljoenen gemoeid. Als t n r\
de mogelijkheid bestaat binnen het rrocgece Oostenrijkse 'Bozen. De
raam van de uitgetrokken geiden voor Italiaanse politie treedt telkens op
m» enkel* der. objecten mee te nemen f demonstranten, die een actie
dan ral de voltooiing van de zulverings-
installaties bij rioleringswerken worden eoeren voor een onafhankelijk 11-
aangepakL ro/ /05 ran hct gezag ran Italic of
Slot op pag. 2 Oostenrijk.
H aarborg tegen onverwachte agressie
Er was ook nog een vraag Inzake de
voorwaarden, welke zullen gelden voor
de vestiging van een Amerikaanse ra-
kettenbasis in Engeland. De minister
van Defensie. Duncan Sandys, antwoord
de hierop, dat de regering der Verenigde
Staten op de Bermuda-conferentie het
aanbod had gedaan Engeland van ra
ketten voor experimentele doeleinden te
voorzien, maar dat er hieromtrent nog
geen formele overeenkomst was afge
sloten.
(Van onze Londense correspondent)
Amerikaanse vliegtuigen, welke in Oroot-Brlttannië xUn gestationeerd, hebben
bU patrouille vluchten li-hommen aan boord, aldus deelde de Engelse minister
van Buitenlandse Zaken. Selwyn Lloyd, gisteren ln het Lagerhuis mede op een
Advertentie
desbetreffende vraag van Aneurin Bevan. de woordvoerder van de socialistische
oppositie en minister van Buitenlandse Zaken In het „schaduwkabinet" van t
Labour. De meegevoerde H-bommen *Un evenwel onschadelijk zolang zij niet I
speciaal op ontploffing *ijn ingesteld. Dit gebeurt pas In de lucht, nadat een J
bevel tot vergeldlngaoptreden zou zijn gegeven. De bedoeling van dit meevoeren f
van kernbommen komt voort uit de wens zo nodig onmiddellijk in actie te kun- t
nen komen. Lloyds verklaring leidde tot rumoer op de Labourbanken. Men riep f
opgewonden waarom dit allemaal nodig wa*. De minister vond het volkomen i f
logivch. dat de Amerikaanse luchtmacht H-bommen meedragen, nu zij in staat f
Amerikaanse strategische lucht-
van alarm verkeert, hetgeen zoals men weet sinds de Syrische crisis het geval Is. I
SSMSTaSS^WfttSSS °0«r T'rwUI °P d' 1 11 b«nk'n IWtWtaÉ» klonken, juichten de confer.- j
----- T i T I li I. Iij 1_l - 1 Ik |4 oe*el—«ne ft. 4 .IUo -44 -t L-fV I
naar Ifni. Dc mogelijkheid bestaat, dat
de Spaanse troepen een algemene aan
val zullen doen om de sinds zaterdag
verloren posities te heroveren. Van be
trouwbare zijde wordt vernomen, dat er
gisteren een trein met achthonderd
militairen uit Madrid naar Cadiz is ver
trokken. vanwaar de troepen naar alle
waarschijnlijkheid naar Ifni zullen wor
den verscheept. Dit Badajoz zou ook een
militaire trein naar het zuiden zijn
vertrokken.
Zaak processie-verbod
uitgesteld
De zaak tegen drie r.-k. geestelijken,
die op 23 Juni 1957 een proces-verbaal
kregen van de Rijkspolitie omdat zij die
dag te Geertrui den berg zonder toestem
ming een openbare sacramentsprocessie
zouden hebben gehouden, gisteren voor
de rechtbank te Breda, is op verzoek
van de raadsheren mr. W. van Wijmen
en mr. J. van der Blesen uitgesteld tot
12 februari 1957 teneinde nieuwe per
spectieven te bestuderen.
STRAALJAGERS VOOR HET EERST
BOVEN PARAMARIBO
Voor het eerst ln de geschiedenis vlo
gen straaljagers boven de hoofdstad van
Suriname. Deze toestellen, die behoren
tot de luchtmacht van de V.S. waren op
wez r.aar Brazilië voor het geven van
demonstraties. Op verzoek van de Ame
rikaan.^ consul gaven zij ook een korte
demonstratie boven Paramaribo.
Zwaar bewolkt
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaar bewolkt met plaat
selijk wat motregen. Matige wind tus
sen west en noordwest. Weinig veran
dering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.T5 uur).
29 NOVEMBER.
Zon op: 824 uur: onder: 16.36 uur.
Maan op: 13 07 uur: onder: uur
(Ek
Hoogwater te Katwijk te 8 24 en
20 52 uur.
Laagwater te 346 en 16.11 uur.
Dit Dommer bestaat uit 16 pagina's
tleirii I)it ls overigen* een kwestie, welke
macht aangaat, verklaarde Lloyd verder.
Geen kans op een
kernexplosie
Bevan herinnerde aan de overeen
komst, welke tussen Engeland en de
Verenigde Staten bestaat, dat H-bom
men alleen van Amerikaanse bases in
Engeland mogen worden gelanceerd met
de uitdrukkelijke toestemming van de
Bfltoa regering Selwyn Lloyd bevestig
de. dat over de vraag, of H-bommen
tegen een vijand zullen worden gebruikt,
gezamenlijk door Engeland en de Ver
enigde Staten moet worden beslist. HIJ
gaf de nadrukkelijke verzekering, dat er.
indien tijdens patrouillevluchten een
Amerikaanse machine met een H-bom
aan boord mocht neerstorten, geen ge
vaar bestaat voor een kernexplosie.
In verhand met dit alles kan worden
opgemerkt, dat de Britse regering deze
patrouillevluchten met H-bommen aan
vaardt uit de overweging, dat juist de
mogelijkheid van een ogenblikkelijke
tegenstoot met nucleaire bommen de
veiligste waarborg vormt tegen agressie.
Het Amrrik.i.in-r patrouille systeem
vormt em onontbeerlijk onderdeel van
de afschrik-theorie. Indien toestellen
eerst naar hun bases zouden moeten te
rugkeren om hommen te halen, iou de
represaille urenlang worden vertraagd.
Minister Lloyd verwierp een suggestie
van de socialist Zilliacus. dat hij op de
komende NAVO-conferentie zou voor
stellen te bepalen dat op Duits grond
gebied geen bases voor kernwapens mo
gen worden gevestigd. Lloyd gaf toe. dat
het Duitsland op grond van de ParUse
verdragen verboden is. kernwapens te
produceren, maar dit verbod geldt z.l
niet voor het bezitten van dergelijke
wapens.
Woensdag van
HALF ELF TOT ELF UUR
(Stempel 4)
en van
VIER TOT HALF VIJF
(Stempel G).
ELKE DAG ÊÊN UUR
ORATIS KOPEN.
KOOP U RIJK.
).<k
Leiden
Noordwijk
Katwijk - Rijnsburg
Vermoedelijk zal Nixon de president op
de topconferentie der NAVO vervangen
Sinds president Eisenhower gisterochtend na een slaap van tien uur uitgerust
ontwaakte. Is zijn toestand zeer bevredigend, met uitzondering van het spreken,
dat nog enige moeilijkheden oplevert bij lange en moeilijke woorden. Hij bracht
de dag van gisteren door met schilderen, praten met familieleden en naaste
medewerkers en het tekenen van enkele belangrijke stukken. Zelfs had hij ge
legenheid enkele minuten te spreken met Koning Mohamed V van Marokko, die
een officieel bezoek aan de Ver. Staten brengt De president ziet er goed uit, is
even helder van geest als altijd en brandt van verlangen om aan het werk te
gaan. aldus verklaarde vice-president Nixon na een bezoek aan het Witte Huis.
In Parijs Ir. men van mening, dat de top-conferentie van de NAA'O, welke vol
gende maand in de Franse hoofdstad zou worden gehouden, normaal doorgang
zal vinden en dat vice-president Nixon dan president Eisenhower zal vervangen.
De situatie laat niet toe, dat het overleg wordt uitgesteld of gedegradeerd tot een
bijeenkomst van alleen de ministers van Buitenlandse Zaken der NAVO-landen.
Men betreurt evenwel, dat de beroemde Eisenhower-„tonch" (zijn vermogen om
mensen en volken tot samenwerking te brengen) zal ontbreken, al zal zijn ver
vanging door de vice-president het belang van de bijeenkomst duidelijk onder
strepen. De conferentie wordt een ,.top zonder piek", schreef de „News Chronicle"
gisteren.
De Newyorkse effectenbeurs heeft op het voorspoedig herstel van de president
gereageerd door een krachtig herstel, hetgeen nog in de hand werd gewerkt door
de officiële mededeling, dat de geleide projectielen Thor en Jopiter in produktie
genomen zullen worden.
yfssen zonder stroom
Gehele bedrijfsleven is ontredderd
(Speciale berichtgeving)
Een felle brand in het transformatorgebouw van het Provinciaal Electriciteits
Bedrijf aan de Paul Krugerstraat te Assen heeft vanmorgen niet alleen de stad
Assen volkomen In het duister gezet, maar ook het gehele bedrijfsleven ontred
derd. Fabrieken, kleinere bedrijven zoals elektrische bakkerijen, het ziekenhuis,
met uitzondering van de operatiekamer, de stichtingen „Licht en Kracht" en
„Port Natal" zitten zonder stroom. Fabriekspersoneel, dat vanmorgen in de
vroegte naar het werk toog. kon onverrichter zake weer naar huis terugkeren.
Ook op de scholen kon men niet met de lessen beginnen.
Ook Smilde tot het Oranjekanaal, Xorg en l'bbena en diverse tussenliggende
Conferentie contactcentrum
bedrijfsleven - onderwijs
Het contactcentrum bedrijfsleven—
onderwijs heeft tijdens een landelijke j
conferentie aandacht besteed aan de j
wyze. waarop het vraagstuk van de be
roept n voorlichting by het v.h.m.o. kan
worden aangevat De minister van On- plaatsen zün stroomloos. Het is niet onwaarschijnlijk dat het stroomloze tijdperk
derw'iJs, mr. J. M. L. Th. Cals hield een enkele dagen zal aanhouden,
rede. waarin hy zich verheugde over
het feit. dat de activiteiten van de
commissie nimmer uitgroeien tot een
zucht naar werving. Hij was ervan over
tuigd. dat de conferentie over de be
roepen voorlichting bij zou dragen tot
vermindering van het aantal gevallen
van verkeerde beroepskeuze. Hij was
van mening, dat het nut en de beteke
nis van de beroepenvoorlichting veel
verder vaan dan het dienen als hulp bU
het kiezen van een beroep of studie
richting Voorlichting, gegeven recht
streeks door personen afkomstig uit be
drijven en instellingen waar beroeps
arbeid wordt verricht, kunnen voor de
leerling van het v.hjn.o. op zichzelf in
zijn verdere leven van grote waarde zijn.
Om 5 uur 40 vanmorgen zag een der
employé's plotseling een grote steek
vlam uit het naast de fabriek van Stork
gelegen transformatorgebouw komen.
Ook meende hij een explosie te horen
Kort daarop stegen enorme rookwolken
op uit de roosters, die voor het gebouw
zijn aangebracht.
Naar men zegt, heeft een hoeveelheid
van drie ton olie. die nodig is voor de
temperatuurregelingen van de transfor
matoren. door de explosie vlam gevat.
De juiste toedracht is evenwel nog niet
bekend.
Het duurde geruime tijd voordat ook
vlammen uit de roosters kwamen, maar
tegen half zeven laaide het vuur hoog
op en om acht uur vanmorgen was de
brand op zijn hevigst. Enorme vuurton
gen zette de wijde omgeving in een
felle, lichtende gloed.
De Asser brandweer, die met groot
materiaal was aangerukt, zette de nevel
spuit in werking, maar tegen de gewel-
dicc brand was niets opgewassen.
Om negen uur vanmorgen brandde de
olie nog steeds en maakten compacte
rookwolken elk verkeer in de nabijheid
van het gebouw totaal onmogelijk.
Tot de bedrijven, die uitgeschakeld
zijn, behoort ook de Provinciate Drent-
sche en Asser courant, die vandaag niet
kan verschijnen, tenzij in een nood-
editie op een later tijdstip van de dag.
Optreden tegen
Nederlanders en
bedrijven
„Veiligheid gewaarborgd"
Vandaag zijn uit verschillende
delen van Indonesië berichten ont
vangen over optreden tegen Ne
derlandse onderdanen en bedrijven.
In Soerabaja deelde een woord
voerder van de organisatie tot
samenwerking tussen jeugd en
militairen mede, dat in de twee
grootste steden van Oost-Java,
Soerabaja en Malang een „econo
mische blokkade" tegen de Neder
landers zal worden begonnen. Deze
blokkade, die vandaag zou aan
vangen, noemde hij een „manifes
tatie van de gevoelens van de be
volking van Oost-Java over de
strijd voor de terugkeer van West-
Irian" (Westelijk Nieuw-Guinea).
Deze actie zal voortduren totdat de
algemene vergadering der V N. de be
handeling der kwestie Nieuw-Guinea zal
hebben beëindigd. Zij bestaat uit een
boycot van de Nederlanders in restau
rants. openbare vervoermiddelen, biosco
pen e.d. Tegelijkertijd maakte de woord
voerder bekend, dat deze actie door een
„tweede golf" zal worden gevolgd, waar
bij de blokkade zal Worden uitgebreid
tot hotels, reparatie-inrichtingen, enz.
Hjj verklaarde uitdrukkelijk, dat de
eigendommen der Nederlanders en
ook hun persoonlijke veiligheid ge
waarborgd zullen zyn, en dat van de
blokkade zullen worden uitgezonderd
geestelijken, doktoren, hospitaalperso-
neel, onderwijzers en Indonesiërs van
Nederlandse afkomst.
Volgens een bericht van radio Pa-
lembang werden in Pendopo, het cen
trum van de Amerikaanse Standard
Vacuum Oliemaatschappij, twee Neder
landers door 1500 jongelui in een optocht
door het plaatsje gevoerd en aan de
autoriteiten uitgeleverd. Zü waren op
heterdaad betrapt, toen zij tijdens de
vijf minuten stilte op maandag j.l. aan
plakbiljetten met slagzinnen over de be
vrijding van West-Irian van een mum-
scheurden. De beide Nederlanders, wier
namen nog niet bekend zijn, worden
door de politie voor nader onderzoek
aangehouden.
Heeft Sovjet-Rusland
een
O o
Een door atoomkracht voortgestuwd
vliegtuig is in de Sovjet-Unie met succes
beproefd, aldus meldt het persbureau
..Nieuw China" onder aanhaling van het
Russische tijdschrift „Jonge Technicus".
Het ingewikkelde probleem om het
gewicht van de uitrusting voor de be
scherming der inzittenden tegen atoom-
straling te verminderen, is door de T.us-
sische geleerden opgelost, aldus het blad.
Binnen niet al te lange tijd zullen
atoomvliegtuigen met grote snelheid en
zonder landing rond de aarde kunnen
vliegen.
Om het personeel op vliegvelden tegen
radio-activiteit te beschermen zullen
turbinestraalmotoren voor het opstijgen
worden gebruikt. Wanneer een grote
hoogte is bereikt gaat men over op
atoomkracht, aldus „Jonge Technicus".
De door atoomkracht voortgedreven
Russische ijsbreker „Lenln" zal binnen
kort te water worden gelaten, aldus
schrijft een correspondent van het Rus
sische blad „Nieuws uit Moskou". Dit
schip, dat 134 meter lang en 27 meter
breed zal zjjn, zal een jaar lang kun
nen varen zonder brandstof in te nemen
en üs van meer dan twee meter dikte
kunnen breken.
Dodelijke autobotsing
bij Halfweg
Een 69-jarige mevrouw uit Hilversum
is gisteravond bij een hevige autobotsin%
op de Haarlemmerweg tussen Amster^V
dam en Halfweg om het leven gekomen."
Haar echtgenoot, die de wagen bestuur,
de, werd door voorbügangers ongedeerd
uit zün volkomen vernielde auto bevryd.
Het ongeluk veroorzaakte een kilo
meterslange rij van stilstaande auto's op
de Haarlemmerweg. Het duurde ruim
een uur voor het verkeer weer normaal
was.
Geen onderwijzers-spelling
Minister Cals is geen voorstander van
de „onderwijzersspelling", zo zegt hü in
zijn Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer. De voorstellen van de
zyde van het lager onderwijs tot een
radicale vereenvoudiging zou tot zulke
eigenaardigheden in de spelling leiden,
dat de minister deze als niet-aanvaard-
baar van de hand moet wijzen.
In een telegram aan de centrale re
gering in Djakarta drong de jeugd van
Pendopo erop aan. dat zü het land zul
len worden uitgezet.
0 Slot op pag. i