ASPRO'
Parijse toneelactiviteit volgt de
banen van liet gemakkelijke succes
curiositeit
In West-Duitsland koopt men reeds
voor een tientje een ijzeren kruis
De ministers en maarschalk Juin verlieten uit
protest de zaal bij première Histoire de Vasco
.-en Utfentrteeb fit/
an oudsher economisch geheel
op het Zwitserse leren gericht
In de etalages liggen zij op
een rijtje keurig uitgesteld
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1957
eel reprises en grote filmnamen
Van onze correspondent in Parijs
Ongeveer een maand geleden gestart, Is het Parijse toneelseizoen nu
weer zo ongeveer op toeren gekomen, en met de eerste, en gemengde
indrukken der voornaamste gebeurtenissen in het hoofd, kan, - zo
lijkt het ons - van een ietwat onzeker begin worden gesproken. De
premières waren zeker niet allemaal voltreffers, al kunnen dan ook
wel een paar bevredigende symptomen worden genoemd. Maar de doem
van steeds hogere kosten, waaronder de theaterdirecties moeten werken,
bepaalt nu eenmaal goeddeels het algemene karakter van de Parijse to
neelactiviteit. En om geen overbodige risico's" te nemen, volgt men dus
de vertrouwde banen van het gemakkelijkste succes. Een gedragslijn,
die zich concretiseert in veel reprises van gegarandeerde successchrijvers
en -stukken, en veel grote namen uit de filmwereld (Brasseur, Gelin, en
nog steeds, Ingrid Bergman) die dan op de affiches nog wel eens als vlag
moeten dienen, welke de lading van een stuk zonder overrompelende
kwaliteiten kr\fgt te dekken.
momenten heeft. En ln elk geval heeft
Barrault met deze twee stukken weer
wat nieuw leven ln de brouwerij TIB
het Parijse theater gebracht en dat is
een prestatie, die onder de huidige
omstandigheden niet laag mag worden
aangeslagen.
Net voor deze belangrijke bespreking 'n prachl
von een opkomende verkoudheid Ik nam twee
ASPRO'5 en wég verkoudheid, wèg
hoofdpnn' 'ASPRO' helpt direct,
i$ onschadeli|k en irriteert V
de maag niet!
en de pijn verdwijntI
Luister naar ons programma „HERHALING OP VERZOEK" op Radio Luxemburg (208 m.) iedere zondagmorgen 10.45 u.
1) uil se gemeente op Zwitsers grondgebied
Ne een langdurig verblijf in het buitenland is Jcan-Louis
Barrault weer terug op de Parijse planken. Hier ziet men
hem met Simone Valere in Kafka's ,.Le Chateau", een ran
de twee noviteiten in het nogal onzekere begin van het
Franse toneelseizoen.
Heugelijke terugkeer
Jean-Louis Barrault
Maar om dit ovenlcht tenminste In
majeur aan te vangen, kan de heug
lijke terugkeer worden gemeld van
Jean-Louis Barrault en itjn troep, die
na een Jaar «werven langs 's heren in
ternationale wegen, in het „Theatre
Sarah Bernhardt" nu weer een Parijs'
dak boven het hoofd heeft gevonden.
Barrault heeft «tjn rentree kracht btj-
geset met twee noviteiten: „Ilistolre de
Vasco" van Schéhadé en Brod's to
neelbewerking van Kafka's „Chateau".
Srhrhadé Is een Franse auteur, die In
Syrié Is gevestigd en wiens stukken
wel enige verwantschap vertonen met
de avant-garde-sttjl Tan mensen als
lonesco, Adamov en - in de verte -
Beckett
Zijn Va&co-geschiedenis ls van stof.
opzet en uitwerking dan ok zeer non-
conlorma'lsch. om niet te zeggen
anarchistisch, en de manifeste anti
militaristische Inslag van het stuk
heeft de Parijse gemoederen, die door
de kfbeurtenissen ln Algerije uiter
aard toch al wat zijn verhit, ln opwin
ding dan ook nog •■en paar graden
doen stijgen. BU de premiere verlle-
t'T. ministers, maarschalk Juin en an
dere hoogwaardigheidbekleders uit
protest de zaal en ook ln de per? heeft
he stuk tot felle en scherpe discus
sies geleld. Maar afgezien van die
..Ideologische" tendenzen. die natuur
lijk weinig met de dramatische kwaii-
tdtan hebben uit te staan, kan wor
den ,-ezegd da' Schéhadé zijn pole-
ml-ch -ucces niet heeft gestolen: ver
velen doet men zich zeker niet onder
zijn gehoor.
Aanmerkelijk minder diep werd er
gegraven door twee andere auteurs,
die hun nieuwe stukken kwamen pre
senteren. Peter Ustinov de schrijver
van De liefde der vier kolonels",
waarvan het Parijse publiek na vier
seizoenen nog altijd niet genoeg heeft
gekregen. Is met zijn nieuwe stuk ..Ro
manoff en Juliette" (dat ook ln ons
land reeds werd gespeeld» voor de dag
gekomen.
Een geheel onschuldige satire op de
internationale controverse Oost-West,
die als libretto voor een operette ver
moedelijk grote verdienste zou kun
nen hebben, maar al? toneel?tuk zon
der muilek toch wel wat ai te licht
weegt op de hand.
Een satire, of beter een persiflage,
heeft eveneen.? Marcel Aymé willen
schrijven, van wiens Mouche bleue"
Amerika het tolgeld moet betalen.
Aymé geeft een karikatuur van de
Amerikanen, geborneerde en zeer stu
plde lieden, die
Minder diep Büsingenhistorische
voortdurend het bij-
bel woord op de lippen hebben, maar OilflpPU'Prn vpIp
uitsluitend aan dollars denken en die VFIHin wn >tlll >PIC
hier zo worden bekeken door de bril
onderhall delingen
De jongste verkiezingen voor de Bondsdag trokken slechts in één
Westduitsc gemeente weinig belangstelling: van verkiezingspro
paganda was in Büsingen aan de bovenloop van de Rijn geen sprake.
Deze ongeveer duizend inwoners tellende en nauwelijks vijf kilo
meter van de Zwitserse stad Schaffhausen gelegen gemeente» is een
grote curiositeit en een typisch voorbeeld van de grapjes» die de ge
schiedenis zich af en toe veroorlooft. Büsingen, dat gerekend wordt
tot het district Konstanz en derhalve tot de deelstaat Baden-Wur-
temberg, is economisch van oudsher op Zwitserland gericht en naar
taal en gebruiken onderscheiden de bewoners zich in niets van de
rondom Schaffhausen liggende dorpen.
besprekingen ln december tot een alle
betrokkenen bevredigende overeen
komst zullen leiden. Alle moeilijkheden
voor Büsingen bestaan sinds in Europa
tolgrenzen werden gevormd en de ge
meente een exclave werd, die door een
smalle strook grond van enkele hon
derden meters van het Duitse grond
gebied wordt gescheiden, waartoe het
staatsrechtelijk behoort, hoewel het
economisch en ook ln ander opzicht
nauw met Zwitserland ls verbonden.
Büsingen i* één van de tussen Duits
land en Zwitserland bestaande grens
problemen. Overeenstemming over de
overige grenscorrecties zJJ
bescheiden, dat zU op geen landkaart
te zien zouden zijn werd al enige
maanden geleden bereikt. Het daarbij
geparafeerde verdrag zal worden ge
ratificeerd zodra de aangelegenheid
Büsingen geregeld Is.
van de chansonnier* van Montmartre
of de humoristische t'-kenaars van een
moppenblar! Veel wijzer wordt men
dan ook niet van zijn kantoorklerk, die
voor een grootindustree'. Iedere dag
een nieuw idee moet leveren en na
zijn vrtJwi:;ig-ont&lag - OfschOQB hij
niets pres'eerde - alle aanbiedingen
van duiaenden dollars, die hij van de
concurrenten krijgt, ln de wind slaat
om zich te engageren als knecht ln
een hotel, waar zijn secretarese als
kamermeisje eveneens ln dienst wordt
genomen. In de liefde zal het geluk
hun hier dan wel deelachtig worden.
Revanche nodig
gemeenschap waartoe hem de toegang
aordt geweigerd Het gevaar nu van
leder symbolisch stuk, namelijk dat de
personages meer dragers van gedach
ten zijn dan mensen van vlees en
bloed, kleeft ook nog al sterk aan deae
opvoer;Df ,:e met Barrault zelf al? K
niettemin tal van ongemeen boelende
Nee. zijn „Mouche bleuezal Ame
rika niet op zijn grondvesten doen
wankelen, en voor Aymé. die ln andere
stukken en vooral in zijn novelle-;, van
een sprankelende fantasie en ook een
bijtende spotzucht heeft blijk gegeven,
mag men slechts hopen dat hU spoe
dig revanche wil n»*tnen. want zijn
Blauwe Vlieg" ls zijn reputatie een
voudig niet waardig.
Ik zei hel In hel begin al: de toneel
start In ParfJ? laat voorlopig gemeng
de Indrukken achter. Maar aan be
langstelling van het publiek Is er, trots
crisis en malaise, toch weinig gebrek
en de kassucces?en. waartoe ook het
aangrijpende „Dagboek van Anne
Frank" valt te rekenen, vormen, ten
grtale van vijftien stuks, ongeveer de
helft der werken, die thans worden op
gevoerd: een verhouding die voor het
verdere verloop van 't seizoen, in ze
kere zin. dan toeh ook wel weer be
moedigend mag heten.
FRANK ONNEN
Na de oorlog deed Büsingen een
keer van zich spreken toen zijn
eerste, na 1945 benoemde burge
meester, een voormalige marine
kapitein uit Hannover, zich beroe
pende op een uit het jaar 1803
stammende overeenkomst een po- j
ging deed de gemeente „weer met
Zwitserland te verenigen". Dit plan
mislukte, evenals de ietwat stout-
moedige inval de Duitse enclave in
een vrijstaat d la Lichtenstein te
veranderen.
Een beslist „neen" tegen Inlijving bij
Zwitserland spraken niet alleen de
Fransen, die ln die dagen een klein
garnizoen ln Büsingen hadden gele
gerd. maar ook de Zwitsers, die zo-
doende hun weigering herhaalden, die
zij al na de eerste wereldoorlog had i
uitgesproken, toen 96 procent der stem
gerechtigde burgers zich uitsprak voor
aansluiting aan Zwitserland. Intus
sen is deze aansluitingsgedachte weer
ter sprake gekomen.
Zwitserland kocht niet
De gemeente Büsingen komt men in
de geschiedenis eigenlijk voor het eerst
tegen ln het Jaar 1465, toen de Oos-
tenrijkers het dorp en de omringende
landerijen Büsingen van de graafschap
Nellenburg-8tockach kochten. In 1805
kwam de gemeente door de vrede van
Presburg aanvankelijk bij Wurtemberg.
In 1810 bij Baden en sinds deze twee
landen zich ln 1952 tot één deelstaat I
van de bondsrepubliek aaneensloten, is j
8tuttgart de stad. die de Inwoners als 1
hun hoofdstad kunnen beschouwen.
Nu zonder hakenkruis
Briljant
De opvoering van „Le Chateau" van
Kafka van w.e Barrault eerder al
..Het Proces ten tonele bracht, ls
vooral aanleiding geworden tot een
briljante en virtuose mise-en-scène.
die in alle details weer het stempel
droeg van zijn fameus toneel-instinct.
Over de zin en de noodzaak van deze
toneelbewerking kan Intussen nog
worden geredetwist. Kafka heeft ln
zijn letaamde roman de (autobiogra
fische; hoofdpersoon K. In een wat
hro-lTlge. doch fascinerend» atmos
feer beschreven, waarin vrijwel alle
v rhoinselen en figuren een symbo
lische Tieteke nis moet worden toege
kend De dagelijkse strijd van de en
keling tegen een v erbureaucratisoirde
(Van onze correspondent in West-Duitsland)
Ze liggen achter de winkelramen in diverse Westduitse steden: de ijze
ren kruisen en de andere Duitse onderscheidingstekens uit de tweede
wereldoorlog, netjes op fluweel uitgestald, en soms met de prijzen erbij.
Ze zien er jp het eerste gezicht nog net eender uit als vroeger, alleen de
hakenkruis-emblemen zijn, op last van hogerhand, verdwenen. Daarvoor
is of (a) helemaal niets, of (b) het jaartal 1939, of ceen ornament van
eikeloof in de plaats gekomen.
republiek vervaardigt, is kort geleden
begonnen ze aan de lopende band te
maken.
Onderscheidi ngen
weer in
zwang
Eigenlijk is 1939 geen Jaartal, waar
op de Duitsers bijzonder trots behoe
ven te zijn, want Hitier ls toen namelUk
zijn reeks «vrede en door niets gerecht
vaardigde veroTeringsveldtochten tegen
andere volkeren begonnen.
Iedereen, die de winkels binnenstapt,
kan de onderscheidingstekens thans
kopen. Ze zijn gloednieuw. Een fabriek
in Lüdenscheid. niet ver van het be
drijvige Roergebied, die ook de offi
ciële ordetekens van de huidige bonds-
Andere firma's, die tot dusver hoofd
zakelijk alleen maar speldjes en andere
Insignes voor sportverenigingen, kegcl-
clubs en congressen hebben gemaakt,
hebben al voorbereidingen getroffen om
dit voorbeeld spoedig te volgen Want
ze „zien er geld in"! Dez etijd van het
jaar wordt hier namelijk buitengewoon
gunstig geacht voor deze ..produkten
van de Kermis der IJdelheid".
Want overal ln het land staan weer
ontelbaar veel bals en andere feeste
lijkheden voor de deur. Daarbij willen
mannen er in het oog van de vrouwen
zo mooi en zo voordelig en zo „dapper"
mogelijk uitzien. Een gedecoreerde
manneborst kan wonderen verrichten.
De grootste conjunctuur moet overi
gens nog komen, want men verwacht,
dat het dragen van onderscheidingen
op de uniformen van de huidige „Bun-
deswehr" binnenkort door nieuwe le
gervoorschriften zal worden geregeld.
Een zaak ln Hamburg bracht op de
De Oostenrijkse keizerin Maria
Theresla heeft eens. toen haar oorlogs
kas leeg was. de Zwitsers Büsingen te
koop aangeboden, maar de Zwitsers
gingen daar toen niet op in. Dertig
Jaar later waren het de Oostenrijkers
die weigerden, toen de Zwitsers wel op
het aanbod wilden terugkomen.
Contractuele regeling
In 1895 kwam het tussen het Duitse
rijk en Zwitserland tot een contrac
tuele regeling over de bijzondere po
sitie van Büsingen. Het werd een ge
bied dat buiten de Duitse tolrechten
viel. Dit staatsverdrag van 1895 geldt
ook vandaag nog Het was echter tij
dens Hitiers „Derde rijk" aan ver
schillende onrechtmatige beperkingen
van Berlijn onderworpen, omdat de
natlonaal-soclallstlsche machthebbers
niet wilden hebben dat er contact be
stond tussen de bewoners van Büsin
gen en het naburige Zwitserland.
In november 1947 werd tenslotte,
om de verhoudingen weer te ordenen,
tussen de autoriteiten van Zwitserland
en de Franse bezettingsmacht een
overeenkomst getroffen, waardoor Bü
singen weer tot het economische ge
bied van Schaffhausen kwam De tol
muren verdwenen weer en het econo
mische leven bloeide weldra op en ln
het hongerende Duitsland van die
dagen werd toen gezegd, dat de meest
gelukkige Duitsers ln Büsingen woon
den.
De toen getroffen regeling liet ech
ter nog te wensen over en om deze te
veranderen kwamen onlangs vertegen
woordigers van de ministers van Bui
tenlandse Zaken In Bonn en Bern in
Locarno hüeen. Deze besprekingen, die
in december in Wiesbaden zullen wor
den voortgezet, hebben tot doel de
status quo te bevestigen en tot een
reeks verbeteringen voor de bewoners
van Büsingen te besluiten.
Vele wensen
Deze had een lange HJst met wen
sen voorgelegd Zo wensen zi) vla de
staatsrechtelijke erkenning van de to
taalaansluiting aan Zwitserland ver
beteringen op het gebied der belastin
gen. der verzekering en het arbeids
recht. de afschaffing van de werkver
gunningen door de vreemdelingenpo
litie voor Zwitserland, vrije keuze van
de werkplaats in Zwitserland kort
om een verregaande aanpassing aan
de Zwitserse verhoudingen. Een door
het bureau van de landraad ln Kon
stanz nodig geachte ..landcorrldor" van
het Duitse grondgebied naar Büsin
gen— waartegen niet alleen de Zwit
sers maar ook de bewoners van Bü
singen ernstige bezwaren hebben
werd ln de tot dusver gevoerde onder
handelingen niet aan de orde gesteld.
Overeenkomst verwacht
Gezien de goede verhoudingen met
Zwitserland wordt verwacht, dat de
moe van het winkelen.
...geef die voeten rustl
Origineel lamivacht dameipantol-
fel. Summum ven warmte en
comfortHet klanleke. ongeëve
naarde Pantolux produkt 18,90
Pantolux vachtpantoffel» vanaf
16,90
pantoffelspecialist
- wel beterniet duurder!
eerste dag. dat de onderscheidingen ln
haar etalage lagen, al vijf ijzeren krui
sen aan de man. En daarna ls de om
zet gestadig groter geworden.
Een ijzeren kruis-tweede-klasse kost
10.80 mark. en voor een ijzeren kruis-
eerste-klasse moet men 14,50 mark op
de toonbank leggen.
De kostbaarste onderscheiding uit
Hitlers oorlogen is het ridderkruis,
dat bij het ijzeren kruis behoort. Het
moet. echt verzilverd, met een lint er
bij en dan nog keurig in een étui.
45 r.ark kosten. De prys van het „gou
den" Duitse kruis, met étui is 43,50
mark.
Van alles te keep
De medaille van de winterveldtocht
naar Rusland in 1941 '42, waarmee
veel Duitse soldaten in de oorlogsjaren
zo parmantig ln de bezette landen
rondstapten, is al voor 9.10 mark te
krijgen. Bijzondere insignes, die inder
tijd voor het moedige vechten „van
man tegen tank" werden verleend,
kosten als ze gewoon zwart zijn 8,80
mark en als ze verguld zijn 9,60. Zelfs
de dienstinsignes. die bU de Rijksar
beidsdienst werden uitgereikt, zijn weer
te verkrijgen, voor mannen en voor
vrouwen. Velen, vooral buiten de gren
zen van de bondsrepubliek, zullen zich
afvragen, waarom de Duitsers die on
derscheidingstekens opnieuw willen
kopen Als ze er. zoals thans blijkt, zo
op gesteld zijn, waarom hebben ze die
dan vroeger niet bewaard?
Het antwoord is drt men in de Jaren,
die onmiddellijk op de ondergang volg
den. geen al te grote waarde meer
heeft gehecht aan dia versierselen. Men
geloofde niet meer dat men er zich
ooit weer in het openbaar mee zou
kunnen tooien. Vaak werden ze voor
een pakje sigaretten van de hand ge
daan. Maar inmiddels zijn de tijden
anders geworden.
Bedenkelijk nieuwtje
Iets nieuws onder de zon zijn minia
turen van de decoraties uit de nazi-
tijd. nabootsingen, die niet langer dan
9 mm. zijn. Men heeft ze opzettelijk van
zo n klein formaat gemaakt, opdat men
ze onder de jasrevers kan verstoppen
als men met mensen in aanraking
komt. die er aanstoot aan zouden kun
nen nemen. Hetgeen overigens tot na
denken stemt
IJzeren kruisen werden niet altijd
uitsluitend voor werkelijke krijgsver
richtingen verleend. Kort geleden is in
Frankfort a. d Main een uit iets meer
dan 100 bladzijden bestaand zeer le
zenswaardig ooekje uitgekomen, .SS
gestern, heute undwaarin Kurt
Hirseh herinnert aan de afschuwelijke
wandaden, welke leden van de Waffen-
SS op hun geweten hebben.
HU zegt in zün werkje, dat tal van
leden van de politie en van de Waf-
fen-SS indertijd het ijzeren kruis of
het „Kriegs Verdlenstkreuz" hebben
gekregen ter beloning voor het „harde
werk" dat ze bü het deporteren van
joden en het opheffen van joodse kam
pen (dat wil dus zeggen bij het ..liqui
deren" van de joden i in Polen hebben
verricht. De decoraties uit de Hitler-
tijd kunnen echter niet spreken en
men kan er evenmin aan zien, waar
voor ze indertijd zün verleend.
