NEDERLAND EN INDONESIË NOG NOOIT
ZO SCHERP TEGENOVER ELKAAR!
WEERBERICHT
ogenblik voor Nederland niet aanvaardbaar'
Laatst appél van dr. Soebandrio
Frans verzet tegen Amerikaans-
Engels atoomwapen-monopolie
KIEL W.GUINEA DEBAT IN DE V.N.
Mr. Schiirmann: Onderhandelingen zijn op dit Vierpunten
96ste jaargang
DONDERDAG 21 NOVEMBER 1957
No. 292R;
LEIDSCH m DAGBLAD
Dir«wur: J. w uenn, DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wltte Sln8el l' LeldeD auo 00 67055
Hoofdredacteur J Brouwer f.750 per kwartaal; f.255 per maand; t 059 per week TelefooD Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent te New York)
Nooit sedert 1949 hebben Nederland en Indonesië zó scherp tegen
over elkaar gestaan als in deze periode. Dit moet althans de conclusie
zijn na de eerste dag van het debat in de politieke commissie van de
V.N. over Nieuw-Guinea. Bovendien kan hieraan worden toegevoegd,
dat de betrekkingen tussen de beide landen in de naaste toekomst
waarschijnlijk nóg slechter zullen worden, hoè het huidige V.N.-debat
ook moge verlopen.Soebandrio, Indonesië's minister van Buiten
landse Zaken, heeft immers te kennen gegeven, dat zijn land thans
wellicht voor het laatst een regeling van het Nieuw-Guinea-problcem
nastreeft door middel van vreedzame onderhandelingen.
Indonesië in «Ie rij van Syrië en Egvple?
Dr. Soebindlro waarschuwde Nederland dat Indonesië ook over andere mid
delen beschikte om dat doel te bereiken. HU trachtte bovendien een «ekere druk
op de vergadering alt te oefenen door te laten doorschemeren, dat Indonesië
wel eens zijn heil «ou kunnen roeken In een versterking der strijdmiddelen. Voor
goede verstaanders was dit halve woord voldoende om te denken aan de mogelijk
heid. dat Indonesië xlch «ou scharen In de r|J van Egypte en Syrië, landen waar
Juist door de «acht naar wapens het communisme een penetratiekans heeft
gevonden.
Indonesia's woordvoerder verklaarde
dat z|)n land allerlei Mrydmiddeien to
gen Nederland zou kunnen aanwenden,
zonder tot oorlogshandelingen over te
gaan Hierbij zal de goede verstaander
moeten denken aan nationalisaties, boy
cot enz strydmethoden. waarbij de In
donesiërs zichzelf echter lelijk ln de
vingers kunnen snydrn. doch de ge
schiedenis heeft geleerd, dat het natio
nalisme er niet voor terugdeinst het
eigen land schade te berokkenen.
Resolutie der 18
Achttien Afro-Axlatl*chr landen plus
Bolivia hebben een resolutie inge
diend. waarbij de partijen worden ver-
«ocht hun pogingen voort te zetten
om het dispuut op te lossen overeen
komstig de principes van het \\-
llandvest. Bovendien wordt de secre
taris-generaal gevraagd om. indien hij
lil «rnselnk acht, de partijen b|) te
staan alsmede de volgende Assemblee
verslag over de voortgang van de be
sprekingen uit te brengen.
Om tie toekomst
en om het reelit!
..Ik heb getracht", aldus de Neder,
landse ertegenwoordlrer. mr.
schurmann aan te tonen dat het
geschil tussen mijn land en Indo-
tieslr niet moet worden gezien al«
slechts een ruzie over een eigen
dom. In het bezit van de een en
betwist door de ander.
Wat op het spel staat Is de toe
komst van een san de grootste
eilanden ter wereld, het recht van
zijn bevolking haar eigrn toekomst
te kiezen en handhaving van de
beginselen, die het Handvest van
onze organisatie tot grondslag
zijn'"
Mr. SCHÜRMANN
Ten dele kan men dit dreigement na
tuurlijk beschouwen als een middel
waarmede Indonesië pressie wil uit
oefenen op het verloop tan het hui
dige debat, doch daar de leiders van
Indonesic de gemoederen der eigen
bevolking zelf in beroering hebben ge
bracht. lijkt het waazochgnHJk <iit In
de periode na het debat in de V.N„
ongeacht de uitslag daarvan, de be
trekkingen tussen Nederland en Indo
nesië nog meer gespannen zullen
worden.
B|) de voortzetting van het debat heeft
de vertegenwoordiger van Cuba krachtig
dc Nederlandse zijde gekozen. De woord
voerder van Columbia aarzelde nog. i
doch de representanten van de Sovjet- j
Unie, Ceylon en Jordanië toonden zich.
zoals verwacht, bondgenoten van Indo
nesië
Vier punten, aldus mr SchUrmann in
zijn rcöe ln de V N hebben geleid tot
het Nederlandse landpunt Inzake
Nieuw-Guinea
Hei Handvest der V.N. legt aan
I Nederland als de mogendheid, die ver- j
i anfwoordeiyk is voor het bestuur over
het ebied va Ned. Nieuw-Guinea. de
plicht op het beginsel te erkennen dat
de belangen var. d.- bevolking van dit
I gebied vooropstaan; om op de Juiste
wijze rekening te houden met haar
politieke aspiraties en haar by le staan
in de voortschrijdende ontwikkeling van
haar vrR«. poli'ieke organen, volgens de
bijzondere omstandigheden van het ge- j
bied cn zijn bevolking en haar fase van i
voo-uitfan?, en het beginsel van haar
zelfbeschikkingsrecht tc eerbiedigen
II Door ln te stemmen met het over-
dragen aan Indonesië van het gebied i
van Nieuw-Guinea met zyn inwoners
zonder zich vooraf te hebben overtuigd
van de vraag of een dergelijke over- j
dracht >n overeenstemming zou zijn met
de w n i n van de bevolking of zelfs
j bespr -ingen met Indonesië over de
mogelijkheid van een wijziging ln de j
status van Ned Nieuw-Guinea te be-
Kinnen zou Nederland zUn olicht ver- I
zaken Jegei.s de inwoners, wier welzijn j
en bescherming Nederland beloofd heeft
te verzekeren en te bevorderen, alsmede j
Jegens de Internationale rcmeenschap.
vertegenwoordigd in de V.N
III. Nederland heeft zyn plechtige be
lofte gegeven aan de inwoners van Ned.
N. uw-Oulnea hen ln de gelegenheid te
stellen om zodra zy ln staat zyn uit
drukking te geven aan hun wensen, zelf
over hun politieke toekomst te beslissen.
1 IV. Uit al deze redenen vloeit voort.
dat N.derland enige Indoneslschp eis
lom Ned. Nieuw-Guinea te annexeren
niet k&n en niet z&l inwilligen, noch
besprekingen zal beginnen betreffende
dc toekomstige status van dat gebied,
zonder dat zijn Inwoners het recht heb
ben uitgeoefend zelf te beslissen over
hun politieke toekomst, zoals door Ne
derland is toegezegd.
Brifs-Jemenifisch overleg
bleef vruchteloos
De kern
Nederland bent Ir ambassadeur
Schurmann een uitstekend permanent
vertegenwoordiger by de VU Zyn be
toogtrant Is helder cn zyn voordracht
voortreffciyk. Deze diplomaat leest of
Tekst resolutie
De tekst Tan de resolutie. Inge
diend door Afghanistan, Bolivia,
Birma. Ceylon. Egypte. Ethiopië
India. Indonesië, Irak. Jordanië.
Libanon. Libië. Marokko. Nepal.
Saoedl-Arable. Soedan. Syrië. Tu
nesië en Vemen, luidt al* volgt:
„De algemene vergadering, gezien
de kwestie West-Irlan (West-
Nleuw-Guinea), met grote bezorgd
heid ziende, dat het voortduren van
dit politieke geschil waarschijnlijk
de vreedzame ontwikkeling van dit
gebied In gevaar brengt, zich reali
serend. dat een vreedzame oplossing
van dit vraagstuk zonder uitstel
moet worden Terkregen. 1nodigt
belde partijen uit hun pogingen om
ren oplossing van het geschil ln
overeenstemming met de beginselen
van het Handvest der V.N. voort te
zetten;
2) verzoekt de secretaris-generaal
Ie betrokken partijen bij te staan
waaneer hij het nodig oordeelt voor
de uitvoering van deze resolutie, en
tan de dertiende biieenkomst van
de aJgem. vergadering rapport uit
te brengen.
neer: Indonesië verklaart „er moet
thans worden onderhandeld over.
dc overdracht van Nieuw-Guinea I
of ènders.Nederland daaren
tegen zegt onomwonden dat op dit
moment onderhandelingen over
een verandering in dc status van
Nieuw-Guinea onaanvaardbaar
zijn.
Wat nu I
We; lenn nu hier in de V.N. gebeuren?
Genoemde resolutie knn worden aan-1
genomen Daartoe i*- echter in de pie-1
naire zitting van dc Assemblee een
meerderheid van tweederde vereist In
Necir rlandac kring hoopt men een der-1
gelijk succes voor Indonesië te kunnen
voorkomen en meent men dat een-derde
onze zyde za! kiezen Zou evenwel In-'
donesie de resolutie wat verzachten, bijv.
door de passage over de secretaris-gene
raal er uit te laten, dan zou de resolutie i
wel eens een betere kans kunnen maken
en dan zou dc As-semblëc dus toch ln j
feite de partijen verzoeken in overleg te
treden, hoewel de Nederlandse regering
pertinent verklaard heeft niet tot on
derhandelen beiVld te zijn.
Andere middelen
Wat er in Ne» York ook gebeurt.
In feite zal de situatie dezelfde blij
ven. Indonesië \rrklaarde evenwel
daarin niet te /uilen berusten en tot
andere middelen te zullen overgaan.
Ontslag aan Nederlandse
hoogleraren?
Het Indonesische Parlementslid Poe-
gar heeft de Indonesische regering
verzocht om de Nederlandse hooglera
ren aan Indonesische lUlfdritaniHi te
ontslaan, en te vervangen door hoog
leraren van andere nationaliteiten.
Monetaire Raad besprak
verbreking handelsrelaties
De Indonesische Monetaire Raad heeft
vandaag 4'a uur lang informeel be
raadslaagd over een mogelijke verbre
king van de handelsbetrekkingen met
Nederland, in het geval de huidige
debatten In tie VN' o\cr WrMilijk
Nieuw-Guinea voor Indonesië ongun
stig mochten invallen De biieenkomst
»erd bijgewoond door de ministers van
Financiën. Handel en Industrie, en
door de gouverneur van de Bank Indo
nesia. Sjafroeddln Prawwiranegara.
Intussen heeft een vooraanstaand lid
van de nationalistische partij Soeba-
glo Reksodipoern voorgesteld om de
maatregelen, die de regering voorne
mens is tegen de Nederlandse belan
gen In Indonesië te nemen, ook op
andere buitenlanders toe te PMMO*
„omdat nok zij de Indoneslsi he econo
mie beheersen en benadelen".
De in Londen gedurende tien dagen
gevoerde Brits-Jemenitische besprekin
gen, die ten doel hadden de betrekkin-
gen tussen beide landen te verbeteren.
z:|n gisteravond geëindigd, zander dat
leen gemeenschappelijk communiqué
werd uitgegeven.
Diplomatieke waarnemers trekken
hieruit de conclusie, dat de beraadsla-
2.ngen over het algemeen geen resultaat
hebben opgeleverd BIJ het begin der
onderhandelingen hadden belde partyen
namelijk verklaard, dat aan het einde
daarvan een gemeenschappeiyk pers
communiqué zou worden uitgegeven.
De Jemenitische vertegenwoordiger
j was Kroonprins Saif al Islam Moham
med All Badr. terwyl Engeland was ver
tegenwoordigd door zyn minister van
Buitenlandse Zaken. Selwyn Lloyd.
Prins Mohammed Ali Badr. die even
eens minister van Buitenlandse Zaken
van zï)n land is. zou vandaag per vlieg
tuig via Zurich naar Jemen terugkeren.
Er worden reeds sinds jaren nu en
dan gevechten geleverd in het grensge
bied tussen het aan de Rode Zee gelegen
Arabische vorstendom Jemen en het
Britse protectoraat Aden.
In het Shape-Hoofdkwartier nabimein. De veldmaarschalk werd bij
Parijs werd een diner voor staf- zijn aankomst begroet door generaal
leden gegeven ter gelegenheid van Lauris Norstad. commandant van
de zeventigste verjaardag van veld- de NAVO -strijdkrachten,
maarschalk Montgomery van Ala-1
Parijs niet tegen NAVO-reorganisatie,
maar wel tegen inmenging in Algerije
Zowel Duitsland als Italië zouden het met Frankrijk eens zijn, dat toen zich
moet verzetten tegen elke poging van Amerika en Engeland om de dertien andere
NAVO-landen. die geen atoommogendheden zijn. tot een soort tweede-klasleden
te degraderen. Volgens Franse informaties zouden Engeland en Amerika de wa-
penproduktle voor de NAVO-strijdkrachten zodanig willen verdelen, dat zy het
monopolie voor de vervaardiging der atoomwapens krijgen.
De Amerikaans-Enge-se wapenzendingen naar Tunesië heeft b(j de Fransen de
vrees doen toenemen, dat president Eisenhower en premier Macmillan het er bij
hun overleg van de vorige maand over eens zjjn geworden om op discrete manier
druk op Frankrijk te oefenen teneinde dit land te bewegen tot overleg met de
Algerijnse opstandelingen. Voorts zouden zy overeenstemming hebben bereikt
over reorganisatie van de NAVO-strydkraehten tot een zgn. evenwichtige collec
tieve strijdmacht in plaats van een verzameling van vijftien evenwichtige na
tionale strijdmachten. Parijs is bereid dit beginsel te aanvaarden, mits de Franse
rechten in Algerije niet in het gedrang komen. Het plan zou evenwel op sterke
tegenstand stuiten, indien Frankrijk het recht zou moeten opgeven kernwapens
te vervaardigen. Parijs heeft zich dit recht voorbehouden bij de ondertekening van
het Euratom-verdrag.
Koningin Juliana heeft gisteren
een informeel bezoek gebracht aan
Leeuwarden. In het kunstcentrum
Prinsentuin' bood mevr. B. M. O.
Mulder-Muller haar namens de
Vrouwelijke Hulpverlening een
Hindeloper presenteerblad aan.
hy spreekt en zulks komt helaas te zel
den voor ln de V.N -vergaderingen
De kern van mr. Schumann's betoog
kan men als volgt samenvatten; Neder
land k&n noch wil gevolg geven aan In
donesië's eis tot annexatie van Nieuw-
Guinea. en evenmin wenst Nederland
onderhandelingen aan te gaan betref
fende de toekomstige status van dit ge
bied zonder dat de bewoners daarvan
van het recht hebben gebruik gemaakt
om te beslissen over hun eigen politieke
toekomst.
Kort cn bondig komen dc stand
punten van dc partijen dus hierop
Lichte vorst 's nachts
De Bilt verwacht tot morgenavond;
Veranderlijke bewolking met plaatse-
ïyk mist en hier en daar motregen.
Vannacht op vele plaatsen lichte vorst.
Morgen overdag dezelfde temperaturen
als vandaag of'Iets hogere. Aanvankelijk
weinig wind. later overwegend matige
wind uit zuideiyke richtingen.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
22 NOVEMBER
Zon op: 8.13 uur; onder: 16.43 uur.
Maanop: 853 uur; onder: 1756 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.13 en
15 32 uur
Laagwater te 1155 en 23 48 uur.
Bonn steunt Frankrijk
West-Duitsland zou Frankrijk in deze
kwestie willen steunen om daardoor te
vens te trachten zelf. tenminste theore
tisch, het recht te krygen kernwapens
en raketten te produceren. Hoewel de
Fransen nog geen atoom- of waterstof
bom hebben vervaardigd, zouden zij.
volgens functionarissen van de Commis
sie voor atoomenergie te Parijs, toch zo
ver zyn. dat zij op korte termijn tot de
produktie van kernwapens kunnen over
gaan. Het denkbeeld om dit werkelijk te
doen heeft door het Incident inzake de
wapenleveranties aan Tunesië veld ge
wonnen en zelfs de communisten zou
den er voor voelen.
Wat de levering van wapens aan Tu
nesië betreft, de meningen lopen uiteen
of de Franse minister van Buitenlandse
Zaken. Pineau. hij zijn overleg met zijn
Amerikaanse collega Dulles een akkoord
heeft kunnen bereiken. Dulles zelf zei op
een persconferentie, dat hij tot overeen-
i stemming was gekomen, maar hij ging
er niet verder op in.
In de Permanente NAVO-raad. die
gisteren in Parijs bijeenkwam, is'deze
kwestie evenwel op moeilijkheden ge
stuit. I)e Amerikaanse vertegenwoordi-
Dlt nummer bestaat alt 16 pagina's
Betere verbinding ven Londen
met vasteland
Engeland aal over een traject van
veerug kilometer een nieuwe moderne
autoweg aanleggen in de buurt van
Maidstone (Kent) als onderdeel van de
grote verkeersweg van Londen naar
Dover Du nieuwe traject, dat voor het
Jwarsverkeer van viaducten en opritten
zal worden voorzien een nieuwigheid
voor Eneeiand! zal 100 miljoen gul
den kosten en een enorme verbetering
vormen voor de verbinding met het
vasteland van Europa. De minister van
Transport. Watkinson. noemde de toe
komstige weg een instrument, voor de
Europese vryhandel.
De vraag is nu of Engeland de moed
zal opbrengen om tot de aanleg van de
Kanaaltunnel over te gaan. welke in
derdaad een praktisch symbool zou
kunnen worden van de Europese inte
gratie.
Veldmaarschalk Montgomery sprak
zich onlangs tegen de tunnel uit, maar
er zijn er maar weinigen, die zijn mili
taire bezwaren in deze eeuw van raket
ten ernstig nemen.
ger verklaarde na de bijeenkomst kort
af. dat er geen vorderingen zijn ge
maakt op dit punt.
Zonder oorh-sverklaring
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken. Dulles zei gisteravond op
een persconferentie in Chicago, dat als
NAVO-strydkrachten te velde zouden
worden aangevallen, zij „bijna zeker"
terug zullen slaan zonder te wachten op
een oorlogsverklaring. De beslissing zou
door de bevelhebbers te velde genomen
worden.
Men had Dulles gevraagd wanneer
een beslissing zou worden genomen met
het oog op een mogelijke aanval met
kernwapens op NAVO-troepen. Vol
gens Dulles zullen bij een dergelijke
aanval byna zeker Amerikaanse troe
pen betrokken zijn „omdat de NAVO-
strijdkrachten zo vermengd zijn".
De aanval zou zeker beantwoord wor
den als hij te vergelijken zou zijn met
bijv. de aanval op Pearl Harbor.
Dulles acht de vooruitzichten voor een
overeenkomst met de Sovjet-Unie tot
beperking der bewapening „niet roos-,
kleurig".
De vorming van een communistisch-
gezinde regering in Syrië was een „ver
ontrustend feit". Maar Dulles beschouwt
het niet als een teken, dat de Eisenho-
w er leer .voor het Midden-Oosten heeft
gefaald.
Hij was van oordeel, dat de Ver. Sta
ten tegenover de Sovjet-Unie altijd het
initiatief hebben behouden en dit zul
len blijven doen.
Ontploffing in de
haven van Napels
Het 2.285 ton metende Italiaanse
vrachtschip „Anna Maria Ievoli" is he
denochtend in de haven van Napels in
de luchtgevlogen. Volgens de eerste be
richten zouden er talryke doden zyn.
Door de krach, van de ontploffing
brak het schip, waarop herstelwerk
zaamheden werden uitgevoerd, in tweeën
waarna het snel zonk. Stalen platen
werden tot op een plein in de stad' hon
derd meter van de ligplaats van het
schip, geslingerd.