Recreatieruimte voor Randstad
1980 meer dan verdubbeld
111
Klap nieuwe brug in Rijksweg 4 A
te Leiderdorp vanmorgen geplaatst
Ook Leiden en omgeving bieden
vele uitbreidingsmogelijkheden
Demmenie
Zondag is in Djakarta gelukkig
rustig en kalm verlopen
96ste jaargang
Maandag 11 november 1957
Derde blad no.
Aan eisen kan voldaan worden
Er van uit gaande, dat in 1980 de bevolking van de Randstad Hol
land 2.500.000 zielen zal tellen, moet worden aangenomen dat op
mooie vrije zomerdagen meer dan 800.000 mensen uit de steden zullen
trekken om buiten recreatie te vinden. De thans beschikbare recreatie
ruimte biedt slechts aan 300.000 mensen plaats.
In verband hiermede hebben Ged. Staten van Zuid-Holland aan
Provinciale Staten een nota aangeboden over deze materie, vergezeld
van een schetsplan voor recreatie-uitbreiding, opgesteld door de Pla
nologische Dienst der provincie, welks verwezenlijking in de toekomst
vrijwel geheel aan de eisen zal kunnen voldoen.
Belangrijke uitbreiding zal de re
creatie-ontwikkeling op de Zuidhol
landse eilanden en in de toekomst in
het deltagebied kunnen geven, evenals
de ontsluiting van het recreatief aan
trekkelijke rivierengebied.
Hieronder laten wij enige suggesties
van het schetsplan en de nota volgen,
die betrekking hebben op Leiden en
wijde omgeving. Een deel dezer sugges
ties was reeds in eerdere rapporten over
deze materie ter sprake gebracht.
VAN NATURE GUNSTIG
Van nature ligt Leiden, aldus stelt
de nota vast, gunstig ten opzichte van
de recreatiegebieden: een centrum
tussen Wassenaars, Katwjjks en
Noordwjjks kustgebied, de centrale
Hollandse polderruimte, de bollen
streek en de watersportgebieden Kaag
en Brasem. Bü nadere bestudering
blijkt de situatie echter niet onver
deeld gunstig te zijn door de oriënte
ring van de agglomeratie Den Haag
op een groot deel dier gebieden.
Wat het kustgebied betreft zal Leiden
zich voornamelijk op Katwijk moeten
oriënteren. De waterleidingduinen zou
den verder moeten worden ontsloten en
betere verbindingen met Leiden moeten
krijgen door een weg lang de Rijn met
vrijliggende fietspaden.
Voorts is een groengordel van Haagse
Schouw langs de Rijn en Voorschoten
tot de Vliet noodzakelijk. Dit grote
Vlietpark kan worden voortgezet tot
Leiderdorp. De groene zone bij Voor
schoten zou moeten worden doorgetrok
ken naar de kust.
Het grootste deel van de Leidse re
creatievoorziening vindt men ten noor
den van de stad, het plassengebied en
de bollenstreek.
PLASSENGEBIED
Bij de te verwachten uitbreiding naar
het noorden komt Leiden te grenzen
aan Kaag en Brasem. De overbelasting
van dit plassengebied maakt dan uit
breiding van het watersportterrein nood
zakelijk.
Voorts moet aandacht worden be
steed aan de nog vrijwel braak liggen
de mogelijkheden tot oever-recreatie
langs deze plassen, waartoe centra en
verbindingen tot stand moeten komen.
Ook in de verblijfsaccommodatie moet
worden voorzien.
Recreatiecentra in dit gebied behoe
ven niet direct aan de plassen te liggen.
Wel zal een eigen vaarverbinding met
de plassen noodzaak zijn. Met name is
gedacht aan de projectie van een „ach
terstraat" met al dit soort voorzienin
gen tussen het Vennemeer en de Kop-
poel. ongeveer via de bestaande Boek
horstervaart en Zomersloot. Deze zou
goed aansluitert op de doorvaart van
Koppoel en Kiekpoel naar Hanepoel.
Ook de oevers rond de Brasem moeten
voor dag-recreatie worden ontsloten. De
Brasem zelf is als watersportcentrum
nog betrekkelijk weinig tot ontwikkeling
gekomen. Het ware gewenst, in het
noordoostelijk gedeelte van deze plas een
aantal eilanden te scheppen die de zeil-
sport kunnen bevorderen.
De verkeerssituatie van Warmond als
Kaagcentrum is veel beter dan die van
de centra van de Brasem. Maar ontlas
ting van de Kaag ten gunste van de
Brasem kan evenzeer worden bevorderd
door een betere vaarverbinding tussen
de plassen. Daaraan moet aandacht
worden besteed evenals aan het voorko
men, dat bestaande verbindingen wor
den opgeheven of moeilijker bevaarbaar
gemaakt.
DE „GROENE LONG"
Het centrale polderland van Zuid-
Holland moet de grote groene long
van Randstad Holland worden geacht.
Hier dient alles te worden gedaan om
toegankelijkheid te bevorderen (fiets
paden!) en de landschapsverzorging
af te stemmen op het agrarisch ver
bruik en recreatie tezamen.
Rijwiel- en wandeltoerisme kunnen
nog in sterke mate worden bevorderd in
het gebied van de Nieuwkoopse Plassen,
de Mije, langs de Kromme Mijdrecht en
langs de Rijn. Deze gebieden liggen niet
in de onmiddellijke nabijheid van een
stad, al kan Alphen hiertoe later uit
groeien. Het lijkt dan ook wenselijk, dit
gebied te behouden voor stille recreatie
temeer omdat hier ook grote natuur
wetenschappelijke belangen liggen.
De voorzieningen zullen zich hier dan
ook vooreerst moeten beperken tot een
ruimere wandelgelegenheid met plaatse
lijke verpozingscentra, enkele kliene toe
ristische kampeerterreinen en wat jacht
havens, restaurants en jeugdherbergen
of kamphuizen bij Nieuwkoop en Noor
den.
KUST- EN BOLLENSTREEK
In de kustgebieden moeten vooral dui
nen en bossen weer ter beschikking van
de recreatie komen. Nieuwe verbindings
wegen met het achterland zijn
voor noodzakelijk.
Keukenhof en Reigerhof zijn de re
creatiecentra bij uitnemendheid voor de
bollenstreek, maar in deze streek zal,
evenals in de duinterreinen, tot bebos
sing moeten worden overgegaan.
In overeenstemming met het ont-
werp-streekplan Langeveld wordt thans
reeds de mogelijkheid onderzocht om
te komen tot een groot vakantiecen
trum bij de Ruigenhoek.
Meisje in brandend
huis omgekomen
Bij een felle brand, veroorzaakt door
een omgevallen petroleumkachel, is
gisteravond in een huis aan de Mo-
lensteeg te Franeker het 8-jarig meisje.
Jannie van der Meulen, in de vlam
men omgekomen en heeft de 20-ja
rige G. Bonnema zeer ernstige brand
wonden opgelopen. Hjj is in zorgwek
kende toestand naar het ziekenhuis
gebracht, maar vannacht maakte hij
het naar omstandigheden redelijk
goed.
De familie Van der Meulen zou van
daag haar intrek nemen in de woning
en bracht er nog het een en ander in
orde. De 20-jarige zoon G- Bonnema. uit
het eerste huwelijk van de vrouw, was
ziek en lag in bed in een der slaapka
mers waar een petroleumkachel stond
De andere vier kinderen speelden in het
huis.
Bij het verplaatsen van het kacheltje
ls het onderstuk ervan omgevallen. De
uitstromende petroleum vatte vlam en
stroomde zelfs de trap af In een ogen
blik tijds brandde het huis van voren
naar achteren als een fakkel. Het 8-
jarige dochtertje heeft toen geen uitweg
meer kunnen vinden, hoewel men haar
nog voor een raam aan de achterzijde
heeft gezien, en haar toeriep eruit te
springen.
Na de blussing vond men het geheel
verkoolde lijkje. De zieke jongeman,
wiens kleren in brand stonden, is door
het raam aan de achterzijde naar bene-
ju - den gesprongen en werd deerlijk ver-
daar- brand bij buren binnengebracht, waar
na hij naar het ziekenhuis te Harlingen
werd vervoerd.
De vader, die met een hand door een
raam had geslagen, moest eveneens naar
het ziekenhuis worden gebracht, omdat
zijn polsslagader door de scherven was
doorgesneden. Een elf-jarig meisje moest
zich redden door aan de voorzijde van
het huis uit een raam te springen. Het
huis brandde geheel uit.
KANTOOR
BENODIGDHEDEN
Haarlemmerstraat 169
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Beroepen te Schel'l'Uiinen W. Vroeglncte-
wey te Bieiewijk te Sleeuwijfc (toez.) P.
H. de Pree te In gen.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen te Rozenburg J. H. OarMer te
Zutphen.
Prof. Romme op KVP-congres
„Staatsmacht
terugdringen"
Op het tweedaagse congres van de
KVP te Utrecht, heeft prof. mr. C. P. M.
Romme, voorzitter van de KVP-fractie
in de Tweede Kamer een rede uitgespro
ken.
Hij betoogde, dat ook de welvaart
wordt gekarakteriseerd door de publieke
veranwoordelijkheid.
Ook binnen de nationale grenzen wor
den de krachten meer gericht op sprei
ding der verantwoordelijkheden en tal
van gemeenschappen.
Spr. merkte vervolgens op, dat er
mensen zijn, die de zaak van de sala
riëring der laagst bezoldigde leden van i
het overheidspersoneel in verband bren- I
gen met de beslissing der Kamer over
haar eigen vergoeding, n.l. de regeling,
dat bij buitenlands verblijf Kamerleden
een verblijfsvergoeding van f. 70 per dag
zullen ontvangen. Dat lijkt veel, en het
is veel.
Maar de enige vraag is of het meer is j
dan nodig is. Die vraag beantwoordde
spr. ontkennend. Het mag niet zo zijn, j
dat uit eigen zak iets bij de onkos
ten moet worden gelegd, omdat daardoor
sommige bekwame vertegenwoordigers
niet bij dit buitenlandse werk betrokken
zouden kunnen worden.
De wijze waarop prof. Oud spreekt
over de Staatsmacht veroorzaakt bij
spr. een glimlach, maar ook een
grimlach. De vrijere loonvorming, zo
betoogt prof. Romme o.m. is de enige
weg, waarlangs de Staatsmacht kan
worden ingedamd en waardoor de
arbeiders kunnen komen tot het me
dedelen in de economische resultaten.
Tot het terugdringen van de Staats
macht werkt eveneens de P.B.O. In
den brede betoogt spr., dat de Staats
macht moet worden teruggedrongen.
Een derde middel tot inperking der
Staatsmacht is de zaak der bezitsvor
ming.
Prof. Romme meende de eis te mogen
stellen, dat vóór 1960 de kwestie der
bezitsvorming haar beslag zal krijgen.
Na zich gekeerd te hebben tegen „het
verfoeilijke communisme en het trieste
van zijn leiders", zeide prof. Romme
tenslotte, dat welvaart alleen van
wezenlijke betekenis is, wanneer zij een
positieve bijdrage is tot het eeuwig ge
luk.
Talrijke resoluties zijn op dit congres
aangenomen.
Ondergrondse actie in Elten
thans achterhaald
Duitse leraar legde een
zwarte lijst aan
(Speciale berichtgeving)
Door een onvoorzichtigheid in zijn
activiteit is aan het licht gekomen op
wiens rekening voornamelijk de actie
moet worden toegeschreven van de
nachtelijke propaganda, die door on
dergronds werkende elementen in El-
ten en de zelfkant is ontketend met
het oogmerk de bevolking rijp te ma
ken voor de leuze „terug naar Duits
land".
Met toestemming van de Nederlandse
autoriteiten geeft een leraar aan het
gymnasium van het Duitse stadje Heins-
berg, lessen aan de volkshogeschool in
dezeifkant. Hij verzamelde namen van
personen uit dit gebied, die voorstanders
zijn van aansluiting bij Nederland en
plaatste deze namen op een soort zwarte
lijst. Het kostte hem moeite er achter
te komen, wie een „verrader" in het
dorpje Schalbruch was. Hij schreef aan
een kennis, met wie hij in de laatste
oorlog had gediend, een brief met het
verzoek de naam van deze man mee te
delen. Zijn krijgsmakker moest zijn ge
schreven antwoord in een Duitse brie
venbus posten of het meegeven aan een
arbeider uit Oberbruch. Hoe het zij. de
brief kwam in handen van de Neder
landse autoriteiten, waardoor de activi
teiten van de leraar bekend werden Deze
heeft misbruik gemaakt van het ver
trouwen, dat hij van de Volkshogeschool
genoot:
Tweede fase ingezet
Djakartaclub - eens centrum Nederlanders-
werd onder militair bestuur gesteld
De eerste dag van de tweede fase der actie tot bevrijding van Westelijk Nieuw-
Guinea, welke gisteren, op „Heldendag" werd ingezet, is kalm verlopen; de
situatie in Djakarta is rustig geweest.
Het centrum van de viering van „Heldendag" was de Djakartaclub, de vroegere
Nederlandse sociëteit de „Harmonie",waar duizenden demonstreerden en rede
voeringen werden gehouden door de minister voor Oud-strijders aangelegenheden
Chairoel Saleh, en andere politieke leiders. De bijeenkomst in de Djakartaclub
nam een resolutie aan, waarin de V.N. worden uitgenodigd Nederland als
„agressor" te veroordelen en tevens de onmiddellijke overdracht van West-Irian
aan Indonesië wordt geëist.
In Buitenzorghet buitencentrum
van de Baarnse padvinders, is
zaterdag het zilveren jubileum ge
vierd van de ..Blauwe Vogels de
padvindstersgroepen voor lichame
lijk gehandicapten. Mevr. J. van
der Dussen-Biegel van het hoofd
bestuur van het N.P.G.. (links)
bood als geschenk een invalide
wagen aan, welke in ontvangst
werd genomen door de voorzitster
van het Blauwe-Vogelwerk .mevr.
C. F. Lisman-van Oort (rechts)'
Ook van Duitse zijde is men alles
behalve ingenomen met de brieven-
schrijverij. Naar verluidt, heeft de Re-
gierungspresident van Aken zijn af
keuring uitgesproken over de handel
wijze van de leraar en hem bij zien
ontboden. Het Duitse dagblad „Neue
Ruhrzeitung" schrijft over deze zaak:
„Wat deze leraar heeft gedaan is zeer
lichtvaardig en onbedachtzaam, om
het maar niet sterker uit te drukken".
Het gebouw van de Djakartaclub werd
tijdens het afgelopen weekeinde onder
militair bestuur gesteld. Volgens de
plaatselijk militair commandant van
Djakarta, luitenant-kolonel Endank
Dachjar werd deze maatregel genomen
in het belang van de handhaving van
de openbare rust in de hoofdstad. Het
gebouw werd overgedragen aan een spe
ciaal daarvoor door het plaatselijk com
mando ingestelde commissie, die over de
toekomstige bestemming ervan zal be
slissen. Het clubgebouw stond sinds za-
Bewapeningsprogramma
van Britse Marine besnoeid
De „Daily Express" meldt, dat de
Britse regering opdracht heeft gegeven
het bewapeningsprogramma van de
Marine drastisch te besnoeien.
Volgens het blad zal de order voör de
bouw van zeven fregatten geannuleerd
worden. Voorts zou de verbouwing van
46 onderzeebootjagers, die in de tweede
wereldoorlog gebouwd zijn, worden stop
gezet. Vier dwergduikboten, waarvan er
drie kortgeleden zijn gebouwd, zouden
opgelegd worden. En tenslotte zal het
plan tot verbouwing van het vliegdek-
schip „Warrior" herzien worden, zo
meldt het blad. De „Daily Express"
schrijft, dat de bouw van vier schepen,
die speciaal zijn ontworpen voor het
lanceren van geleideprojecticlen en van
drie kruisers van 9.500 ton elk zal wor
den voortgezet.
terdag onder militaire bewaking.
Premier Djoeanda Kartawidjaja. die
bestuurslid van de Djakartaclub is ge
weest. legde deze functie neer, toen hij
het premierschap op zich nam. Het te
genwoordige bestuur bestond uit vier
Indonesische leden, waaronder de secre
taris-generaal van het Ministerie van
verkeer. Abdocl Moetalib, twee Chinese
leden, een Engelsman en zeven Neder
landers. De voorzitter van het bestuur,
de heer K. Schouten, algemeen verte
genwoordiger van de B.P.M. in Djakar
ta. zou in de loop van heden een on
derhoud hebben met de militaire auto
riteiten. De club had ongeveer 1200 le
den, van verschillende nationaliteiten.
Volgens een verklaring van majoor
Ali Amangkoe, van de staf van het
plaatselijk militair commando, was de
overname van het beheer over het
clubgebouw de eerste stap van het
militair bestuur in het kader van de
huidige actie tot bevrijding van West-
Irian.
Gisteravond maakte radio-Indonesië
bekend, dat de vice-premier mr. Hardi
aan een delegatie van liet comité voor
de bevrijdmg van West-Irian had mee
gedeeld. dat de campagne was gericht
tegen de Nederlandse koloniale politiek,
en niet tegen de Nederlandse onderda
nen.
Handelsbetrekkingen
verbreken
In een door hem op Lombok, een
der kleine Soenda-eilanden, gehouden
redevoering, heeft president Soekarno
gezegd, dat „het voor Indonesië niet
nodig is om West-Irian aan te val-
nen". „Wat wij moeten doen, is een
einde maken aan alle handelsbetrek
kingen met de Nederlanders, daar op
die manier de positie van Nederland
zal worden verzwakt". De president
betoogde, dat de plaats van de strijd
om West-Irian niet de V.N. of
Washington is, doch Indonesië".
Hij wekte de bevolking van Indone
sië op tot eenheid, „omdat alleen door
eenheid wij in staat zullen zijn de
repu bliek te verdedigen en West-
Irian te bevrijden".
Dr. Soebandrio, de minister van Bui
tenlandse Zaken, is vandaag uit Djakar
ta vertrokken op weg naar New York.
waar hij de debatten in de V.N. over de
kwestie Nieuw-Guinea zal bijwonen.
Het ministerie van Buitenlandse Za
ken gaf namens de minister een uitvoe
rige verklaring uit, besloten met de
woorden;
Indonesië wordt geleid door de krach
tige overtuiging, dat overeenstemming
voor beide partijen voordeliger zal zijn
dan als andere maatregelen zullen moe
ten worden genomen".
Kandidaten voor
Nederlands elftal
Bondscoach Elek Schwartz heeft 14
spelers uitgenodigd voor de centrale
training van de kandidaten voor het
Nederlands elftal voor de wedstrijd
NederlandBelgië, die zondag a.s. in
het Feyenoordstadion te Rotterdam zal
worden gespeeld.
Deze training zal dinsdagavond in
„De Vliert" in Den Bosch worden ge
houden. Het ligt in de bedoeling dat
Schwartz na deze bijeenkomst het
Nederlandse elftal samenstelt.
De 14 spelers zijn:
Doel: De Munck (DOS) en Pieters
Graafland (Ajax).
Achter: Kraay (DOS), Kuys (NAC)
en Wiersma (PSV).
Midden: Van der Hart (Fortuna '54),
Klaassens (VVV) en Notermans (For
tuna '54).
Voor: Carlier (Fortuna '54). Kruiver
(PSV), Van der Kuil (Ajax), Lenstra
(S.C. Enschede), Schuurman (ADO) en
Wilkes (VVV).
Kees Rijvers heeft na een per
soonlijk gesprek tussen hem en de
bondscoach opnieuw de wens te
kennen gegeven niet in het Nederlandse
elftal voor de wedstrijd tegen de Belgen
te worden opgesteld.
Verharden onverhard
Bij de vraag of men al dan niet voor
rang moei verlenen, kan het van be'ai
zijn of men op een verharde dan wel op
een onverharde weg rijdt.
Hedenmorgen is de eerste klap
van de nieuwe brug in de Rijksweg
4A over de Oude Rijn geplaatst.
Het werk vordert goed en zo
doende kon men hedenmorgen de
eerste klap plaatsen. De eerste
nieuwe oeververbinding is dus tot
stand gekomen. Het zal nog ge
werkt eerst een rijbaan geheel ge
reed te maken. Onze foto toont de
klap in de takels. Het gevaarte
ruime tijd duren eer de tweede klap i weegt ongeveer 60 ton.
wordt geplaatst, daar men er op I (Foto L.D./van Vliet)
Petionnementsactïe
Onze correspondent te Djakarta meldt:
De tweede actie-golf inzake West-
Irian is gisteren o.m. Ingezet met een
peiitionementsactie onder de Nederlan
ders. Aan door Nederlanders bewoonde
huizen vervoegden zich 's morgens In
donesiërs namens het actie-comite, die
formulieren aanboden, waarop de Ne
derlanders werden verzocht onder ver
melding van naa.m en adres hun stand
punt ten aanzien van West-Irian be
kend te maken. Aan de actie werd o.m.
deelgenomen door in uniform geklede en
correct optredende jonge militairen.
Het is niet bekend in welke mate en
hoe door de Nederlanders de vraag is
beantwoord, doch van Nederlandse zijde
wees men er op dat de wereldopinie
stellig de waarde in twijfel zal trekken
van de resultaten van dit petitionne
ment, nadat verschillende vreesaanja
gende gebeurtenissen aan deze, heel wat
vreedzamer, actie zijn voorafgegaan.
i Rijdt men immers op een onverharde
i weg dan moet op een kruising of split
ting met een verharde weg aan al het
verkeer op de laatstgenoemde weg voor-
rang worden verleend, (dus ook; aan
:het langzame verkeer».
De rechtbank te Leeuwarden heeft
beslist
Een weg die een kunstbewerking heeft
ondergaan waardoor een blijvende ver
harding van die weg ontstond, en waar
bij gewone voertuigen als auto's niet
door het wegdek heenzakken. is een
verharde weg.
Indien het wegbeeld evenwel zodanig
is. dat 't bfj het erkeer op de te k> u - i
wee redelijkerwijs twijfel omtrent h-t al
dan niet verhard zijn kan opwekken,
dient de gebruiker van deze weg daar
mede op grond van art. 25 W.V.W. (het
algemene veiligheidsartikel) rekening te
houden en mag hij niet zonder meer
voorrang nemen.
Zo komt in voorbeeld B van de teke
ning een sintelweg uit op een asfaltweg,
doch hoewel de automnh tut 0p -iP sin_
telweg dus eigenlijk voorrang heeft, doet
hij beter het zekere voor het onzekere te
nemen, en voorrang te verlenen.
